Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Roman Troll

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2017 r. w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa W. R.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 10 listopada 2016 r., sygn. akt II C 667/16

1)  oddala apelację,

2)  zasądza od powoda na rzecz pozwanej 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSO Roman Troll

Sygn. akt: III Ca 1212/17

UZASADNIENIE

Pozwem z 2 listopada 2015 r. W. R. żądał zasądzenia od (...) Spółki Akcyjnej w W. 1910,39 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania.
W uzasadnieniu podał, że 23 października 2014 r. uległ wypadkowi podczas wykonywania pracy w firmie (...) w Belgii, gdzie wykonywał pracę jako pracownik firmy (...) sp z o.o. w K. i doznał urazu przeciążeniowego kręgosłupa lędźwiowego oraz poniósł oznaczone koszty związane z leczeniem (zakup leków – 143,39 zł, zabieg
w kriokomorze – 300 zł, zabiegi rehabilitacyjne – 207 zł), a także poniósł koszt biletu powrotnego z Belgii w wysokości 260 zł. Dodał, że do chwili obecnej odczuwa negatywne skutki wypadku – cierpi na zespół bólowy z dysfunkcją kręgosłupa, nadal jest leczony
i rehabilitowany, a jako pracownik (...) sp. z o.o. był objęty umową ubezpieczenia podróży zagranicznych u pozwanej, ale ta odmówiła wypłaty świadczenia. Pozwem powód dochodził 1000 zł tytułem zadośćuczynienia za ból, cierpienie fizyczne oraz trwały uszczerbek na zdrowiu jakiego doznał w następstwie wypadku przy pracy oraz 910,39 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia i innych wydatków.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości
i zasądzenie kosztów procesu. Wskazała, że ochroną ubezpieczeniową nie były objęte następstwa nieszczęśliwych wypadków powstałe w wyniku choroby zawodowej oraz innych chorób, nawet występujące nagle albo ujawniające się po zajściu nieszczęśliwego wypadku,
a z dokumentacji medycznej powoda wynikało, iż jego dolegliwości pozostawały w związku ze stwierdzonym u niego zapaleniem mięśni oraz zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa, będącymi schorzeniami samoistnymi, niestanowiącymi następstw zdarzenia z 23 października 2014 r. Zdarzenie nie stanowiło więc nieszczęśliwego wypadku, a nawet jeżeli to za jego skutki można uznać co najwyżej ujawnienie się lub pogłębienie dolegliwości zgłaszanych przez powoda. Zakresem ubezpieczenia były objęte koszty leczenia w zakresie niezbędnym do przywrócenia stanu zdrowia ubezpieczonego umożliwiającym powrót albo transport do miejsca zamieszkania albo placówki medycznej na terenie Rzeczpospolitej Polskiej albo kraju zamieszkania ubezpieczonego, a więc koszty zwrotu których domaga się powód nie były objęte ubezpieczeniem. Dodatkowo koszty te pozostają w związku ze schorzeniami samoistnymi powoda, niebędącymi następstwami zdarzenia z 23 października 2014 r. Zawarta umowa ubezpieczenia nie przewiduje wypłaty zadośćuczynienia, samo zaś żądanie pozostaje w związku z dolegliwościami o charakterze samoistnymi, za które pozwany nie ponosi odpowiedzialności. Zakwestionowała także wysokość roszczenia oraz żądanie pozwu w zakresie odsetek.

Na rozprawie 10 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy, na podstawie art. 505 ⁴ § 1 k.p.c., oddalił wniosek powoda o wezwanie do udziału w sprawie w trybie art. 194 § 3 k.p.c. (...) sp. z o.o. w K., albowiem sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym – powód dochodził należności z umowy, wartość przedmiotu sporu wynosiła 1.911 zł.

Wyrokiem z 10 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach oddalił powództwo (pkt 1) oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanej 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2).

Orzeczenie to zapadło przy następujących ustaleniach faktycznych: powód był objęty ochroną ubezpieczeniową przez pozwaną w ramach umowy ubezpieczenia podróży zagranicznych, która została potwierdzona wystawieniem polisy nr (...). Zgodnie
z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia (...) Zagranicznych zakresem ubezpieczenia objęto m.in. ubezpieczenie kosztów leczenia i pomocy assistance oraz ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (§ 4), a w myśl § 12 tych Ogólnych Warunków (OWU) w odniesieniu do ubezpieczenia kosztów leczenia zakresem ubezpieczenia objęto: koszty leczenia poniesione przez ubezpieczonego, który w okresie podróży zagranicznej musiał niezwłocznie poddać się leczeniu w związku z nagłym zachorowaniem albo nieszczęśliwym wypadkiem, w zakresie niezbędnym do przywrócenia stanu zdrowia ubezpieczonego umożliwiającego jego powrót albo transport do miejsca zamieszkania albo placówki medycznej na terenie Rzeczpospolitej Polskiej albo kraju zamieszkania ubezpieczonego,
z zastrzeżeniem ust. 7 i 8 (ust. 1 pkt 1). Za koszty leczenia, objęte zakresem ubezpieczenia zgodnie z ust. 1 (§ 12 ust. 2 OWU), uznano m.in. następujące wydatki: transport ubezpieczonego z miejsca nieszczęśliwego wypadku albo nagłego zachorowania do najbliższego szpitala albo placówki służby zdrowia (pkt 6) oraz pobyt w szpitalu, tj. leczenie, badania, zabiegi i operacje, których przeprowadzenia nie można było ze względu na stan zdrowia ubezpieczonego, odłożyć do czasu powrotu na teren RP albo kraju zamieszkania ubezpieczonego (pkt 7), transport do innego szpitala (pkt 8). OWU przewidywały także rozszerzenie zakresu ubezpieczenia kosztów leczenia w ramach dodatkowych pakietów (§ 12 ust. 3 i następne) - przewidziano objęcie ubezpieczeniem kosztów transportu ubezpieczonego na teren RP albo kraju zamieszkania:

- w ramach tzw. Pakietu A. 1 - ubezpieczyciel był zobligowany do organizacji i pokrycia kosztów transportu ubezpieczonego pod określonymi warunkami (o ile wymaga tego stan zdrowia, a uprzednio przewidziany środek transportu nie mógł zostać wykorzystany, z zastrzeżeniem podjęcia decyzji przez jednostkę ubezpieczyciela) oraz mógł zrefundować poniesiony koszt transportu zorganizowanego we własnym zakresie przez członków rodziny ubezpieczonego albo osoby trzecie, w granicach sumy ubezpieczenia kosztów leczenia i assistance, do wysokości kosztów jakie poniósłby ubezpieczyciel sam organizując transport ubezpieczonego na teren RP (ust. 3),

- w ramach tzw. Pakiet A. 2 – pomoc w przypadku konieczności wcześniejszego powrotu ubezpieczonego na teren RP albo kraju zamieszkania ubezpieczonego w sytuacji zajścia zdarzeń dotyczących członków rodziny ubezpieczonego czy mających miejsce w miejscu zamieszkania ubezpieczonego (ust. 4 pkt 2), organizację kontynuacji na terenie RP leczenia rozpoczętego za granicą w sytuacji gdy do nieszczęśliwego wypadku doszło w związku z amatorskim uprawianiem narciarstwa lub snowbardu (ust. 4 pkt 5).

W ust. 7 § 12 OWU zastrzeżono, że w sytuacji objęcia ochroną ubezpieczeniową osób nieuprawnionych do świadczeń z NFZ, zwłaszcza cudzoziemców, wymagających dalszej hospitalizacji z chwilą podjęcia decyzji przez lekarza prowadzącego leczenie ubezpieczonego za granicą o możliwości transportu ubezpieczonego, zakład ubezpieczeń zobowiązał się do zorganizowania i pokrycia kosztów tego transportu na teren RP, pod warunkiem akceptacji przez ubezpieczonego wybranej placówki medycznej.

W zakresie ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków postanowienia OWU przewidywały, że przedmiotem ubezpieczenia jest zdrowie i życie ubezpieczonego. Zakresem ubezpieczenia objęto świadczenie z tytułu śmierci, trwałego uszczerbku na zdrowiu lub trwałego inwalidztwa ubezpieczonego powstałego wskutek nieszczęśliwego wypadku
(§ 16). W przypadku doznania przez ubezpieczonego trwałego uszczerbku na zdrowiu wypłata świadczenia miała nastąpić na podstawie tabeli uszczerbków stanowiącej załącznik do OWU i wynosić 1% sumy ubezpieczenia określonej w dokumencie ubezpieczenia za każdy 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu (§ 16 ust. 3 pkt 2, § 17 ust.1 pkt 1 i 3). Postanowienia OWU przewidywały także wyłączenie odpowiedzialności w ramach ubezpieczenia (...) zakresem odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń nie zostały objęte te następstwa nieszczęśliwych wypadków, które powstały w wyniku choroby zawodowej oraz innych chorób, nawet występujących nagle albo ujawniających się po zajściu nieszczęśliwego wypadku (§ 21
ust. 1 pkt 7).

Powód 23 października 2014 r. doznał wypadku przy pracy na terenie Belgii, gdzie był zatrudniony jako pracownik firmy (...) sp. z o.o. w K.. Podczas przenoszenia pewnych elementów poślizgnął się na „partelach” i poczuł silny ból w okolicy części lędźwiowej kręgosłupa oraz przewrócił się; udał się do szpitala, gdzie udzielono mu pierwszej pomocy oraz uzyskał zwolnienie lekarskie na 2 dni (do 24 października 2014 r.),
a 25 października 2014 r. powrócił do Polski. Koszt transportu z Belgii do Polski wyniósł 260 zł. Po powrocie do kraju prowadził leczenie związane z dolegliwościami kręgosłupa, podczas którego stwierdzono u niego zaburzenia korzeni rdzeniowych i splotów nerwowych, jak również zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i zapalenie mięśni. Leczenie obejmowało także zabiegi rehabilitacyjne. Powód poniósł w okresie od lutego do października 2015 r. wydatki:

na leki w wysokości 225,12 zł, na zabiegi w kriokomorze w wysokości 300 zł, na dojazd na zabiegi (207 zł). W. R. wystąpił do ubezpieczyciela o wypłatę świadczenia
z tytułu ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, pozwana pismem z 2 lutego 2015 r. potwierdziła przyjęcie zgłoszenia, a po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego odmówiła wypłaty świadczenia powołując się na postanowienia OWU i wskazując, że z dokumentacji medycznej powoda wynika, że leczenie dotyczyło schorzeń samoistnych,
a nie skutków nieszczęśliwego wypadku. Pismem z 9 lipca 2015 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty 10000 zł tytułem zadośćuczynienia za ból, cierpienia fizyczne oraz trwały uszczerbek na zdrowiu oraz 869,91 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia i innych wydatków. Wezwanie pozostało bezskuteczne.

Okoliczność zawarcia umowy ubezpieczenia na podstawie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...) Zagranicznych wynikała z załączonego do akt sprawy materiału dowodowego: korespondencji prowadzonej przez strony, z której to wprost wynikała wskazana okoliczność. Dodatkowo na fakt zastosowania OWU do łączącego strony stosunku prawnego powoływała się już w odpowiedzi na pozew strona pozwana, a powód tej okoliczności nie kwestionował, także po zobowiązaniu go do zajęcia ostatecznego stanowiska w sprawie. Dlatego też na rozprawie 10 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego.

Przy tak dokonanych ustaleniach faktycznych Sąd Rejonowy, przywołał regulację art. 805 § 1 i 2 k.c., art. 808 § 1 k.c., łączące strony Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) Zagranicznych, a także art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., wskazał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Zaznaczył, że powód domagał się zasądzenia 910,39 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia oraz 1000 zł tytułem zadośćuczynienia za ból, cierpienia fizyczne oraz trwały uszczerbek na zdrowiu w związku z doznanym wypadkiem przy pracy, natomiast umowa ubezpieczenia, w ramach której powód został objęty ochroną ubezpieczeniową, nie przewidywała wypłaty świadczenia w postaci „zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i ból fizyczny”, a jedynie świadczenia z tytułu następstw nieszczęśliwych wypadków, w tym świadczenie za trwały uszczerbek na zdrowiu. Mając na uwadze treść umowy ubezpieczenia oraz stanowcze stanowisko strony powodowej, że dochodzone roszczenie znajduje swe źródło w tej umowie, jak również wskazanie, iż domaga się zadośćuczynienia z tytułu trwałego uszczerbku, Sąd rejonowy uznał, że strona powodowa domagała się zasądzenia 1000 zł tytułem świadczenia umownego – świadczenia z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu powstałego wskutek nieszczęśliwego wypadku, a pozwana zakwestionowała żądanie pozwu co do zasady i wysokości. Umowa ubezpieczenia obejmował ubezpieczenie kosztów leczenia oraz ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków, a w zakresie ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków postanowienia OWU przewidywały wypłatę świadczenia za doznany przez ubezpieczonego trwały uszczerbek na zdrowiu, jako świadczenia zależnego od dwóch czynników, tj. wystąpienia u ubezpieczanego procentowego stopnia trwałego uszczerbku w następstwie wypadku ubezpieczeniowego oraz wysokości uzgodnionej sumy ubezpieczenia (§ 16 ust. 3 pkt 3 i § 17 ust. 1 pkt3 wskazywały na obliczenie świadczenia, gdzie 1% trwałego uszczerbku odpowiadał 1% sumy ubezpieczenia). Dlatego powód domagając się wypłaty świadczenia umownego powinien wykazać wystąpienie zdarzenia ubezpieczeniowego oraz okoliczności niezbędne celem ustalenia wysokości należnego świadczenia. Tymczasem ostatecznie wystąpił z wnioskami dowodowymi mającymi na celu ustalenie stopnia jego trwałego uszczerbku na zdrowiu doznanego w następstwie wypadku przy pracy, ale nie zaoferował już dowodów w zakresie określenia wysokości sumy ubezpieczenia (...) brak jest jakichkolwiek dowodów w tym zakresie, a pozwana zakwestionowała żądanie pozwu co do zasady i wysokości. Powód winien wykazać, że był objęty ochroną ubezpieczeniową przez pozwaną oraz ziściły się warunki wypłaty świadczenia umownego w oznaczonej wysokości, ale obowiązkom tym nie sprostał, pomimo tego, że – po złożeniu przez pozwaną odpowiedzi na pozew – został zobowiązany do zajęcia ostatecznego stanowiska w sprawie i powołania stosownych wniosków dowodowych; w zakreślonym terminie nie zaoferował dowodów pozwalających na ustalenie okoliczności mających podstawowe znaczenia dla pozytywnej oceny żądania pozwu. Z uwagi na nieprzedstawienie dowodów, a nawet jakichkolwiek twierdzeń odnośnie wysokości sumy ubezpieczenia (...) Sąd Rejonowy oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego, bowiem wskazany dowód w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadziłby do zbędnego generowania kosztów postępowania i niepotrzebnego przedłużania postępowania sądowego.

Odnośnie żądania 910,39 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia i transportu do kraju
z Belgii Sąd Rejonowy zauważył, że ubezpieczonemu przysługiwał zwrot kosztów leczenia
i transportu, jednakże wyłącznie kosztów leczenia poniesionych poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej (§ 12 ust. 1 pkt 1 OWU) i kosztów transportu powstałych zagranicą związanych z transportem ubezpieczonego z miejsca wypadku do placówki medycznej oraz między placówkami medycznymi (§ 12 ust. 2 w zw. z ust. 1 OWU), a w szerszym zakresie zwrot kosztów leczenia i transportu został objęty ubezpieczeniem w ramach dodatkowych pakietów ubezpieczeniowych i pod ściśle określonymi warunkami (organizacja i koszt transportu ubezpieczonego do Polski obciążał ubezpieczyciela, gdy wymagał tego stan zdrowia chorego, a uprzednio przewidziany środek transportu nie mógł być wykorzystany, po uprzedniej ocenie konieczności transportu przez zakład ubezpieczeń, natomiast w sytuacji gdy ubezpieczony sam sobie zorganizował powrót do kraju zakład ubezpieczeń mógł tylko pokryć koszty transportu - § 12 ust. 3 OWU; ubezpieczyciel został zobligowany do organizacji i zapłaty za transport do Polski przy ubezpieczonym nieobjętym ochroną ubezpieczeniową NFZ, wymagającym dalszej hospitalizacji - § 12 ust. 7 OWU; pomoc w przypadku konieczności wcześniejszego powrotu do kraju w sytuacji zajścia zdarzeń dotyczących rodziny ubezpieczonego lub zdarzeń mających miejsce w Polsce - § 12 ust. 4 pkt 2 OWU; zwrot kosztów leczenia kontynuowanego w kraju przysługiwał tylko w przypadku wypadku narciarskiego - § 12 ust. 4 pkt 5 OWU).

Powód zaś doznał wypadku podczas przenoszenia określonych przedmiotów w pracy zagranicą, a żądanie pozwu dotyczyło zwrotu kosztów leczenia podjętego nie poza granicami kraju, lecz na terenie Rzeczpospolitej Polskiej; ponadto nie wykazał, aby w ogóle był objęty ochroną ubezpieczeniową w rozszerzonej wersji (pakietów dodatkowych), a także, aby zostały spełnione warunki przewidziane dla wypłaty tych świadczeń w ramach pakietów dodatkowych.

Powód nie sprostał więc obciążającym go obowiązkom dowodowym zarówno w zakresie żądania zasądzenia świadczenia z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu, jak i zwrotu kosztów leczenia i transportu. Dlatego też Sąd Rejonowy oddalił powództwo w całości jako bezzasadne, a o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od tego orzeczenia złożył powód zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie: art. 233 k.p.c. poprzez nierozważenie wszelkich okoliczności sprawy; art. 227 k.p.c. poprzez nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lekarza; art. 84 k.p.c. poprzez niewezwanie do udziału w sprawie (...); art. 232 k.p.c. poprzez nieprzeprowadzenie dowodu w postaci zobowiązania pozwanej do wykazania sumy ubezpieczenia w sytuacji, gdy Sąd Rejonowy miał w tym zakresie wątpliwości i oparł na nich swoje orzeczenie.

Przy tak postawionych zarzutach wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a w przypadku jej nieuwzględnienia o nieobciążanie powoda kosztami postępowania za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie jako bezzasadnej i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym zgodnie z art. 505 ¹
pkt 1 k.p.c.

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy są prawidłowe i jako takie Sąd Okręgowy uznaje je za własne.

Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Rejonowy mieści się w granicach zakreślonych art. 233 § 1 k.p.c., nie została przekroczona granica swobodnej oceny dowodów, a wnioski co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych
w sprawie. Równocześnie Sąd Rejonowy poddał ocenie w sposób kompleksowy i właściwy cały materiał dowodowy zebrany w sprawie, a skarżący nie wykazał, że uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, tymczasem tylko takie uchybienia mogą być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów, nie jest bowiem wystarczające samo przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu. W apelacji tylko ogólnie powód przywołuje naruszenie przepisów postępowania, natomiast, aby skutecznie podnieść zarzuty dotyczące naruszenia art. 233 k.p.c., trzeba wyraźnie wykazać w jaki sposób Sąd Rejonowy niewłaściwie ocenił dowody. Tego w apelacji brakuje, a co za tym idzie nie można skutecznie zarzucić naruszenia tej regulacji przez Sąd Rejonowy.

Apelujący zupełnie nie odniósł się do uzasadnienia Sądu Rejonowego, w którym wyraźnie wskazano, że zarówno zadośćuczynienia, jak i odszkodowania powód dochodzi na podstawie umowy ubezpieczenia, jako żądania wynikającego z tej umowy i objętego nią.

Co do zadośćuczynienia zaznaczył Sąd I instancji, że z umowy wynika, iż należy się ono z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu: jest to iloczyn procentu trwałego uszczerbku na zdrowiu i procentu sumy ubezpieczenia. Jednak powód nie wskazał wysokości sumy ubezpieczenia (nie pojawiła się ona w żadnym twierdzeniu powoda) i nie wystąpił w tym zakresie ze stosownymi wnioskami dowodowymi; nawet nie wystąpił z twierdzeniami co do wysokości sumy ubezpieczenia. Okoliczności podniesione przy zgłoszeniu dowodu z opinii biegłego
/k. 111/ wskazują na brak zapoznania się z treścią umowy, z której powód dochodzi roszczeń. Dodatkowo pozwana zakwestionowała żądanie pozwu w całości co do zasady i wysokości,
a więc w takiej sytuacji procesowej - zgodnie z art. 6 k.c. - to na powodzie spoczywał ciężar wykazania także wysokości sumy ubezpieczenia. Przedstawienie wniosków dowodowych na okoliczność ustalenia sumy ubezpieczenia pozwoliłoby na ich rozpoznanie, ale ich brak uniemożliwił dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza.

Sąd Rejonowy odnośnie odszkodowania wskazał, że z umowy wynika, iż koszty leczenia dotyczą tylko tych poniesionych poza granicami kraju, a koszty transportu tych powstałych zagranicą, a związanych z transportem ubezpieczonego z miejsca wypadku do placówki medycznej oraz pomiędzy placówkami medycznymi (§ 12 ust. 1 pkt 1 oraz
ust. 2 w związku z ust. 1 OWU). Jednocześnie dodatkowymi pakietami ustalono możliwość wypłaty odszkodowania w zakresie kontynuowania kosztów leczenia w Polsce, ale tylko przy wypadku narciarskim (§ 12 ust. 4 pkt 5 OWU), a do takiego wypadku w okolicznościach faktycznych sprawy nie doszło; zaś powód w ogóle nie wykazał, aby był objęty ochroną ubezpieczeniową w rozszerzonej wersji - nie wykazał, aby dotyczyły go pakiety dodatkowe, a pozwana zaprzeczyła tej okoliczności w odpowiedzi na pozew. Także w tej sytuacji procesowej to na nim ciążył ciężar wykazania tych okoliczności zgodnie z art. 6 k.c.

Trzeba także zauważyć, że Sąd Rejonowy zasadnie oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Podniesione w tym zakresie zarzuty zupełnie nie mają związku z argumentacją Sądu Rejonowego i pomijają to, że Sąd I instancji oddalił tenże wniosek mając na uwadze, że strona powodowa nie przedstawiła żadnych dowodów ani jakichkolwiek twierdzeń odnośnie wysokości sumy ubezpieczenia (...). Dlatego też prowadzenie postępowania i dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia stopnia trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda nie miało żadnego znaczenia w sprawie. Nawet bezsporność, czy też ustalenie takiego stopnia uszczerbku na zdrowiu powoda nie mogłoby spowodować przyznania mu zadośćuczynienia, albowiem nie wykazał wysokości sumy ubezpieczenia, której procent stanowi czynnik wpływający na wysokość zadośćuczynienia. Ten brak uniemożliwia ustalenie wysokości zadośćuczynienia na podstawie umowy, a takiego powód dochodził.

Jednocześnie postępowanie w sprawie toczyło się na podstawie przepisów o postępowaniu uproszczonym, a wówczas nie stosuje się zarówno regulacji art. 84 k.p.c., jak i art. 194 -196 oraz 198 k.c. Dlatego też wytoczenie powództwa w postępowaniu uproszczonym uniemożliwia skuteczną zmianę powództwa po stronie podmiotowej (art. 505 ⁴ § 1 k.p.c.). Sąd Rejonowy jednocześnie nie stosował regulacji art. 84 k.p.c. i nie można zarzucić niezastosowania tego przepisu w sytuacji, gdy strona powodowa wnosiła o wezwanie do udziału w sprawie na podstawie art. 194 k.p.c. po stronie pozwanej pracodawcy powoda.

Odnosząc się do regulacji art. 232 k.p.c., należy podnieść - co Sąd Rejonowy wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku - reprezentowanie powoda w toku procesu przez zawodowego pełnomocnika, który po złożeniu odpowiedzi na pozew został zobowiązany do zajęcia ostatecznego stanowiska w sprawie i powołania stosownych wniosków dowodowych, ale takowych w zakreślonym terminie nie zaoferował. W tego rodzaju okolicznościach, gdy po obu stronach procesowych występowali zawodowi pełnomocnicy (strony były przez nich reprezentowane) niezasadne byłoby dopuszczanie przez Sąd Rejonowy dowodów z urzędu, przy czym powód zarzuca brak przeprowadzenia takiego dowodu tylko co do wykazania sumy ubezpieczenia, a nawet żadnych twierdzeń w tej części nie podaje. Chodzi powodowi o to, że Sąd Rejonowy powinien zobowiązać pozwaną do wykazania sumy ubezpieczenia. Z okoliczności sprawy wynika jednak, że wysokość sumy ubezpieczenia powinna być wykazana przez powoda (on bowiem wywodzi skutki prawne z wypadku i zawartej umowy ubezpieczenia), a nawet nie przywołał twierdzeń w tym zakresie (por. art. 6 k.c.).

Przywołany w uzasadnieniu apelacji art. 5 k.c. (zdaniem powoda pozwana w zakresie zadośćuczynienia unikała odpowiedzialności w sposób niezgodny z zasadami współżycia społecznego) nie może stanowić podstawy do uznania żądania zapłaty, albowiem służy on obronie przez zgłoszonymi żądaniami. Na jego podstawie nie można uwzględnić powództwa o zapłatę, natomiast może on stanowić podstawę do obrony przed żądaniami drugiej strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 stycznia 1970 r., sygn. akt II CR 609/69, OSP 1970/12/250, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 14 listopada 2013 r., sygn. akt
II CSK 78/13, LEGALIS 819328, wyrok Sądu Najwyższego z 24 października, sygn. akt
V CKN 126/00, LEGALIS 200143).

Biorąc pod uwagę reprezentowanie stron procesu, w toku postępowania przed Sądem I instancji, przez zawodowych pełnomocników oraz to, że powód nie wykazał okoliczności umożliwiających uwzględnienie żądania nie ma żadnej możliwości zarzucenia Sądowi Rejonowemu, że niewłaściwie zastosował regulację art. 98 k.p.c.

Zasadą w toku procesu jest odpowiedzialność za jego wynik, dlatego też strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (por. art. 98 § 1 k.p.c.). Wyjątek od tej zasady stanowi art. 102 k.p.c. (zasada słuszności). Zastosowanie tego przepisu dotyczyć musi szczególnie uzasadnionych wypadków i nie może być stosowane w każdej sprawie, jest to wyjątek od reguły odpowiedzialności za wynik procesu. Takie sformułowanie wprawdzie nie jest klauzulą generalną, jednak opiera się na zwrocie niedookreślonym, który może odsyłać również do argumentów natury aksjologicznej. Regulacja ta znajdzie zastosowanie w wyjątkowych sytuacjach, gdy z uwagi na okoliczności konkretnej sprawy, oparcie rozstrzygnięcia na zasadach ogólnych postępowania cywilnego dotyczących zwrotu kosztu procesu byłoby nieuzasadnione, ma ona charakter dyskrecjonalny (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z 18 kwietnia 2013 r., sygn. akt III CZ 75/12, LEX 1353220). Zasadnie także wskazuje Sąd Najwyższy, że okoliczności związane z przebiegiem sprawy takie jak charakter zgłoszonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia, przedawnienie roszczenia oraz leżące poza procesem takie jak sytuacja majątkowa i życiowa strony mają wpływ na stosowanie art. 102 k.p.c., ale ocena czy takie wypadki rzeczywiście wystąpiły w konkretnej sprawie należy do sądu, który dokonuje jej w oparciu o całokształt okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 2013 r., sygn. akt V CZ 124/12, LEX 1341727).

Powód przegrał proces w całości. Nie wykazał też, aby zachodziła wyjątkowa sytuacja umożliwiająca nie obciążanie go kosztami procesu. Sama zaś jego sytuacja majątkowa nie może skutkować rozstrzygnięciem na podstawie art. 102 k.p.c.

Zastosowana przez Sąd Rejonowy regulacja prawna jest prawidłowa.

Dlatego też zarzuty apelacji są bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 505 ¹⁰
§ 1 k.p.c., należało orzec jak w sentencji.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października
2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 ze zm.), § 10
ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia i § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 12 października 2016 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1668), gdyż powód przegrał sprawę.

SSO Roman Troll