Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 maja 2023 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Andrzej Dyrda

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2023 r. w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa T. C. i A. C.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 15 czerwca 2022 r., sygn. akt I C 1064/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda T. C. na rzecz pozwanego 135 (sto trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

3.  zasądza od powódki A. C. na rzecz pozwanego 135 (sto trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Andrzej Dyrda

Sygn. akt III Ca 856/22

UZASADNIENIE

Powodowie domagali się zasądzenia od pozwanej kwoty po 250 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 3 lipca 2019 r. oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu wskazali, że kupując bilety powodowie zawarli umowę, na mocy której pozwana była zobowiązana do przewozu lotniczego na trasie K. (...), K., (...) ( (...) ) - V. A., V., Bulgaria ( (...)). Przewóz miał nastąpić w dniu 2 lipca 2019r. Lot na trasie K. (...), K., (...) ( (...) ) - V. A., V., Bulgaria ( (...)). nie odbył się o czasie i był opóźniony o 3 godziny i 5 minut względem pierwotnego planu. Powodowie jako podstawę prawną swojego żądania wskazali Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91. Faktem powszechnie znanym i nie wymagającym dowodu jest okoliczność, iż odległość po ortodromie pomiędzy lotniskami, na których miał się odbyć przelot, jest mniejsza niż 1500 km. Wobec powyższego pozwaną wezwano do zapłaty stosownego odszkodowania. Pozwana nie udzieliła odpowiedzi na wezwanie. Mając na uwadze art. 205c ust 6 ustawy prawo lotnicze z dnia 3 lipca 2002r. brak odpowiedzi na reklamację jest równoznaczny z jej uznaniem. Powodowie dochodzili również odsetek od dnia następującego po dniu, w którym wystąpiła szkoda, albowiem jak wynika z treści art 7 przywołanego Rozporządzenia przewoźnik winien wypłacić odszkodowanie bez wezwania.

Nakazem zapłaty z dnia 28 lutego 2020r. wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygnaturze akt I Nc 1031/20 nakazano pozwanej, aby zapłaciła powodom należności dochodzone pozwem oraz koszty procesu.

W sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., reprezentowania przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżyła go w całości i w pierwszej kolejności wniosła o odrzucenie pozwu z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej. Jednocześnie, na wypadek nieuwzględnienia zarzutu niedopuszczalności drogi sądowej wniosła o oddalenie powództwa w całości podnosząc zarzut braku zasadności roszczenia.

W uzasadnieniu pozwana podniosła, że powodowie nie sprostali ciążącemu na nich obowiązkowi skorzystania z drogi reklamacyjnej, co oznacza że powództwo jest przedwczesne, a droga sądowa niedopuszczalna. Ponadto pozwana podniosła, że w niniejszej sprawie opóźnienie w dotarciu do lotniska docelowego nie wynosiło 3 godziny tylko 2 godziny i 49 minut, na dowód czego przedstawili wyciąg z systemu pozwanej tzw. (...)

Postanowieniem z dnia 1 października 2021r. oddalono wniosek pozwanej o odrzucenie pozwu.

Wyrokiem z 1 kwietnia 2021 r. Sąd Rejonowy oddalił powództwo i zasądził od powodów na rzecz pozwanej po 278,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że powodowie T. C. i A. C. oraz ich córka W. C. zakupili bilety i tym samym zawarli umowę, na mocy której pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. była zobowiązana do przewozu lotniczego powodów na trasie K. (...), K., (...) ( (...) ) - V. A., V., Bulgaria ( (...)). Przewóz miał nastąpić w dniu 2 lipca 2019r. lotem (...), który miał się zakończyć o godzinie 10.05 (...).

Samolot obsługujący lot (...) faktycznie dotarł do V. A., V., Bulgaria ( (...)) o godzinie 12.54 (...). Drzwi samolotu zostały otwarte o godzinie 12.58 (...) Opóźnienie przylotu wynosiło 2 godziny i 53 minut względem pierwotnego planu lotu.

Pismem z dnia 15 października 2019r. pełnomocnik powodów wezwał pozwaną do zapłaty odszkodowania w kwocie po 250 euro w związku z odwołaniem lotu nr (...) w terminie 30 dni. Na reklamację powodów pozwana nie udzieliła odpowiedzi.

Odległość po ortodromie pomiędzy lotniskami, na których miał się odbyć lot nr (...), jest mniejsza niż 1500 km.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy przywołał treść art. 7 ust. 1, art. 5 ust. 1 oraz art. 6 ust. 1 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lutego 2004 r. i uznał, że powołane Rozporządzenie nie przewiduje wprost prawa do odszkodowania dla pasażerów w przypadku opóźnienia lotu. Wskazał jednak na treść wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 23 października 2012r. (sygn. akt C-581/10, C 629/10), które stanowią o prawie do odszkodowania na mocy Rozporządzenia nr 261/2004 w sytuacji opóźnienia lotów.

W ocenie Sądu Rejonowego pozwana wykazała, że w sprawie zachodzą przesłanki do zwolnienia jej z odpowiedzialności i obowiązku wypłaty odszkodowania dla pasażerów przedmiotowego lotu. Opóźnienie lotu z dnia 9 lipca 2019r. nr (...) wynosiło 2 godziny i 53 minut, natomiast pełnomocnik powodów nie przedstawił żadnego dowodu potwierdzającego, że w niniejszej sprawie opóźnienie faktycznie wyniosło ponad 3 godziny. Sąd zwrócił uwagę, że pełnomocnik powodów ograniczył się jedynie do stwierdzenia, że wydaje się mało prawdopodobne, aby czas między lądowaniem a otwarciem drzwi samolotu wynosił jedynie 4 minuty, ponieważ przeciętny czas kołowania wynosi 10 minut. Z tych względów sąd uznał brak podstaw do zasądzenia od pozwanej na rzecz powodów odszkodowania, o którym mowa w art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 261/2004.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. stwierdzając, że skoro powodowie przegrali sprawę w całości Sąd zasądził od każdego z powodów na rzecz pozwanej kwotę po 278,5 złotych.

Apelację od wydanego w sprawie wyroku złożył powód, zaskarżając wyrok w całości. Zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. 205c ust. 6 ustawy z dnia 3 lipca (...). Prawo lotnicze i art. 7a ustawy z 30 maja 2014r. o prawach konsumenta poprzez pominięcie okoliczności, że brak udzielenia odpowiedzi na reklamację w terminie 30 dni wiąże się z uznaniem reklamacji przez przewoźnika lotniczego, a także art. 6 k.c. w zw. art. 5 ust. 3 w zw. z pkt 1 i 4 preambuły Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 poprzez przyjęcie, że do opóźnienie lotu – przez które rozumie się otwarcie drzwi samolotu – doszło, podczas gdy pasażerom opóźnionego przy przylocie o co najmniej 3 godziny i posiadającym potwierdzoną rezerwację na ten lot nie można odmówić odszkodowania, chyba że zostanie wykazane przez przewoźnika lotniczego, że do znacznego opóźnienia nie doszło albo było ono wynikiem wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności.

Nadto, powodowie zarzucili naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 102 k.p.c. poprzez zasądzenie na rzecz pozwanej od powoda zwrotu kosztów postępowania w oparciu o przepis art. 98 k.p.c., z pominięciem faktu, że pozwana nie udzieliła odpowiedzi na wezwanie powoda, czym dała powód do wytoczenia powództwa oraz art. 233 § 1 k.p.c. poprzez czynienie ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie wyłącznie w oparciu o wskazania strony pozwanej, jakoby przedmiotowy lot nie doznał opóźnienia rodzącego odpowiedzialność odszkodowawczą na gruncie rozporządzenia (WE) nr 261/2004, podczas gdy strona powodowa wskazywała, że opóźnienie przedmiotowego lotu wyniosło ponad 3 godziny, zaś pozwana, na której spoczywa ciężar udowodnienia braku opóźnienia powyżej 3 godzin, nie przedłożyła żadnego miarodajnego dowodu na okoliczność momentu otwarcia drzwi samolotu oprócz raportu z widniejącą godziną zaparkowania samolotu na płycie postojowej lotniska (co nie jest tożsame z pojęciem przylotu), a z samego doświadczenia życiowego dalece wątpliwe jest, aby w ciągu kilku minut od zaparkowania możliwe było dla pasażerów opuszczenie pokładu samolotu.

Stawiając te zarzuty, powód domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej kwoty po 250 euro wraz z odsetkami od 3 lipca 2019r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanej zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.

Pozwana domagała się oddalenia apelacji w całości i zasądzenia na swoją rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego wraz z kosztami zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwało na uwzględnienie.

Odnosząc się do postawionych w apelacji zarzutów dotyczących pominięcia przez Sąd okoliczności braku odpowiedzi na reklamację powoda, to istotnie sąd I instancji nie odniósł się do tego zarzutu w swym uzasadnieniu. Jednak samo w sobie nie stanowiło to w niniejszej sprawie o możliwości uwzględnienia apelacji.

W orzecznictwie zajmowano się kwestią rozumienia przepisu dotyczącego braku odpowiedzi na apelację. W uchwale Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2018 r., III CZP 113/17 wyrażono pogląd, że nierozpatrzenie w terminie reklamacji przez podmiot rynku finansowego (pozwaną) powoduje przesunięcie ciężaru dowodu nieistnienia podstaw do uwzględnienia żądania na stronę pozwaną. Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie podziela przytoczony pogląd prawny. Jakkolwiek wyrażony on został na gruncie innej regulacji prawnej, to jednak uregulowanie to posiadało brzmienie praktycznie tożsame z treścią art. 7a pkt 2 ustawy z 30 maja 2014r. o prawach konsumentów (t j. Dz.U. z 2020 poz.287). Tym samym brak jest podstaw do prostego przyjęcia, że nie rozpatrzenie zgłoszonej przez powoda reklamacji w ustawowym terminie było równoznaczne z uznaniem reklamacji, tj. powstaniem obowiązku spełnienia świadczenia wyrażonego w reklamacji, niezależnie od tego, czy obiektywnie się ono należy.

Ze stanu faktycznego sprawy opartego na dokumentach przedstawionych przez pozwanego wynika, że opóźnienie przedmiotowego lotu nie wyniosło 3 godziny, a „jedynie” 2 godziny 53 minuty.

Zgodnie z art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91, obsługujący przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty przewidzianej w art. 7, jeżeli może dowieść, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Przepis art. 7 rozporządzenia stosuje się przy tym również w przypadku, gdy pasażerowie lotów opóźnionych poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, polegającą na przybyciu do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu, co wynika z wiążącej w niniejszej sprawie wykładni art. 7 powołanego rozporządzenia dokonanej przez Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r., C-402/07 i C-432/07. Z art. 267 lit. b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2, ze zm.) wynika bowiem wiążący charakter orzeczeń Trybunał Sprawiedliwości UE zarówno dla organów administracji, jak i sądów krajowych stosujących przepisy aktów wydanych przez organy Unii Europejskiej, jak w niniejszej sprawie.

Jednocześnie z motywu 14 powołanego rozporządzenia wynika, że zobowiązania przewoźników lotniczych powinny być ograniczone lub ich odpowiedzialność wyłączona w przypadku gdy zdarzenie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Okoliczności te mogą, w szczególności, zaistnieć w przypadku destabilizacji politycznej, warunków meteorologicznych uniemożliwiających dany lot, zagrożenia bezpieczeństwa, nieoczekiwanych wad mogących wpłynąć na bezpieczeństwo lotu oraz strajków mających wpływ na działalność przewoźnika. Również w motywie 15 rozporządzenia wskazano, że za nadzwyczajne okoliczności powinno się uważać sytuację, gdy decyzja kierownictwa lotów w stosunku do danego samolotu spowodowała danego dnia powstanie dużego opóźnienia, przełożenie lotu na następny dzień albo odwołanie jednego lub więcej lotów tego samolotu pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków przez zainteresowanego przewoźnika, by uniknąć tych opóźnień lub odwołań lotów.

Odpowiedzialność przewoźnika lotniczego w ramach omawianego rozporządzenia jest zatem wyłączona tylko wtedy, gdy przewoźnik dowiedzie, że odwołanie lotu (lub duże opóźnienie, co wynika z powołanego wyżej wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 19 listopada 2009 r., C-402/07 i C-432/07) jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Skoro zatem opóźnienie było mniejsze niż 3 godziny, to odpowiedzialność pozwanego jest wyłączona zgodnie ze wskazanymi powyżej przepisami.

Odnosząc się natomiast do rozstrzygnięcia o kosztach procesu, nie było podstaw do stwierdzenia, że niezastosowanie art. 102 k.p.c. było nieuzasadnione. Jak już wyżej wskazano brak odpowiedzi na reklamację nie stanowiło dorozumianego uznania reklamacji. W szczególności nie zwalniało to powodów z dokonania uprzedniej oceny zasadności swojego roszczenia i zasadności wytoczonego powództwa. Powodowie nie powołali się nadto na jakiekolwiek nadzwyczajne okoliczności, a tylko takie dawałyby podstawy do zastosowania art. 102 k.p.c. W związku z tym uznać należało, że powodowie byli zobowiązani do zwrotu kosztów procesu jako strona przegrywająca.

Mając na względzie powyższe, apelacja powódki podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c., które ustalono w oparciu o § 2 pkt 2 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. poz. 1804 z późniejszymi zmianami).

SSO Andrzej Dyrda