Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodnicząca:	SSO Katarzyna Banko
Protokolant:	Julia Piątek

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2014 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa (...) w K.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w K.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda (...) w K. na rzecz pozwanego (...) S. A. z siedzibą w K. kwotę 3617,00 (trzy tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Katarzyna Banko

Sygn. akt I C 26/12

UZASADNIENIE

Powód (...) w K. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) S.A. w G. kwoty 86.400 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 stycznia 2012r. tytułem bezumownego korzystania z nieruchomości będących w użytkowaniu wieczystym powoda oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

W uzasadnieniu powyższego żądania podano, że terenie działek o numerach (...), dla których Sąd Rejonowy w Chorzowie prowadzi księgi wieczyste, a które to działki znajdują się użytkowaniu wieczystym powoda zostały posadowione urządzenia przesyłowe:

-

na działce nr (...) linia elektroenergetyczna wysokiego napięcia relacji L. – W. L. – O., wybudowana w latach 60 – tych ubiegłego wieku,

-

na działce nr (...) linia elektroenergetyczna relacji K. – L. B. – L..

Obie linie przechodzą przez w/w działki pasami o szerokości 4 m i długości około 300 m. Powyższe urządzenia przesyłowe są własnością pozwanego. Pozwany nie posiada tytułu prawnego do korzystania z gruntów należących do powoda. W dniu 02 marca 2011r. powód wystąpił do pozwanego z wnioskiem o zawarcie umowy najmu części działek o numerach (...). Pismem z dnia 26 kwietnia2011r. pozwany odmówił podpisania powyższej umowy najmu. Powód dochodzi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu za okres 3 letni od 12 lutego 2002r. do 12 lutego 2005r. w łącznej kwocie 86.400 zł , przy przyjęciu, że zajmowana powierzchnia gruntu wynosi 2.400 m ² oraz stawka za 1 m ² gruntu w tym okresie wynosiła 1 zł za miesiąc.

W dniu 20 lutego 2012r. pozwany (...) S.A. w G. zmienił firmę na (...) S.A. w G..

Pozwany (...) S.A. w G. wniósł o oddalenie powództwa podnosząc zarzut zasiedzenia prawa służebności gruntowej w swej treści odpowiadającej służebności przesyłu co do nieruchomości objętych pozwem oraz domagał się zasądzenia kosztów procesu.

W uzasadnieniu powyższego stanowiska podano, że pozwany jest właścicielem linii elektroenergetycznej wysokiego napięcia posadowionej na działce powoda nr (...) relacji L. – W. – O.. Linia ta została wybudowana w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku i od tego czasu była i jest nieprzerwanie eksploatowana przez poprzedników prawnych pozwanego oraz obecnie przez niego. Linia ta została wybudowana na gruncie Skarbu Państwa przez przedsiębiorstwo państwowe sprawujące zarząd powierzonym mu mieniem. Mając na uwadze obowiązujący w dacie wznoszenia linii system tzw. jednolitej własności państwowej (art. 128 k.c.) stwierdzić należy, iż przedsiębiorstwo państwowe sprawujące ów zarząd w dacie budowy linii znajdowało się w dobrej wierze albowiem budowało na nieruchomości Skarbu Państwa i na jego rzecz. Na skutek nowelizacji kodeksu cywilnego (ustawa z dnia 31 stycznia 1989r.) z dniem 01 lutego 1989r. został zmieniony art. 128 k.c. i tym samym zniesiono zasadę jednolitej własności państwowej. Ustawą z dnia 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny ustawodawca zmienił terminy zasiedzenia obowiązujące dotychczas oraz skreślił art. 177 k.c. wyłączający zasiedzenie nieruchomości będących przedmiotem własności państwowej. Ustawa ta weszła w życie z dniem 01 października 1990r. Poprzednicy prawni pozwanego wznieśli na działce (...) urządzenia elektroenergetyczne w czasie gdy działka ta stanowiła własność Skarbu Państwa, urządzenia zostały wzniesione w sposób zgodny z prawem, zatem weszli w posiadanie służebności w dobrej wierze. Przez cały okres korzystania z urządzeń elektroenergetycznych posadowionych na nieruchomości znajdującej się obecnie w użytkowaniu wieczystym powoda, korzystanie to było niezakłócone, a także nieprzerwane, w takcie bowiem szeregu przemian poprzednicy prawni pozwanego oraz pozwana korzystali z tych urządzeń w sposób nieprzerwany – co wynika już z samego charakteru sieci elektroenergetycznej, która nie może być pozbawiona napraw, przeglądów czy konserwacji. Zatem począwszy od 01 października 1990r. rozpoczął bieg 20 – letni termin zasiedzenia służebności gruntowej, do którego - z uwagi na treść art. 10 ustawy nowelizującej kodeks cywilny z dniem 01 października 1990r. - mógł zostać doliczony okres posiadania służebności od 01 lutego 1989r. (data zniesienia zasady jednolitej własności państwowej) do 30 września 1990r. (data, do której niemożliwe było zasiedzenie służebności obciążających nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa), tj. 20 miesięcy. Zatem z dniem 31 stycznia 2009r. poprzednicy prawni pozwanego nabyli przez zasiedzenie służebność gruntową odpowiadającą treści służebności przesyłu. Brak jest tym samym jakiejkolwiek podstawy do zasądzania zapłaty na rzecz powoda z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Służebność gruntową pozwana nabyła bowiem nieodpłatnie. Co do zasady podobnie rzecz ma się z działką nr (...), po której przebiega fragment linii elektroenergetycznej wysokiego napięcia relacji K. – L., B. – L.. Linia ta została wybudowana w roku 1989 przez poprzednika prawnego pozwanego po uprzednim uzyskaniu zgody od (...) na posadowienie urządzeń na nieruchomości. Na jej budowę poprzednik prawny pozwanego uzyskał wszelkie potrzebne zgody i pozwolenia administracyjno – prawne. Odbiór techniczny tej linii nastąpił w dniu 22 sierpnia 1990r. i od tego dnia rozpoczął bieg 20 – letni termin zasiedzenia służebności, który upłynął z dniem 22 sierpnia 2010r.

W dniu 14 września 2012r. (...) S.A. w G. został w trybie art. 492 § 1 pkt 1 KSH przejęty przez (...) S.A. w K. (odpis KRS k.440 – 459).

Sąd ustalił, co następuje:

Działka nr (...) położona w C., dla której Sąd Rejonowy w Chorzowie prowadzi księgę wieczystą nr (...) w przeszłości stanowiła własność Skarbu Państwa, zaś bezspornym w sprawie było, że Miasto C. nabyło nieodpłatnie jej własność na podstawie Przepisów wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym (…) z dniem 27 maja 1990r. Powód (...) Związek (...) w W. jest użytkownikiem wieczystym tej działki na podstawie umowy z dnia 12 lutego 2002r. (dowód: odpis księgi wieczystej KW nr (...) k. 5 – 9)

Działka nr (...) położona w C., dla której Sąd Rejonowy w Chorzowie prowadzi księgę wieczystą nr (...) w przeszłości również stanowiła własność Skarbu Państwa, zaś Miasto C. nabyło nieodpłatnie jej własność na podstawie art. 18 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy z 10.05.1990r. – Przepisów wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym (…) z dniem 27 maja 1990r. co stwierdzone zostało w decyzji Wojewody (...) z dnia 30 czerwca 1994r. nr G.II- (...). Powód (...) w W. jest użytkownikiem wieczystym tej działki na podstawie umowy z dnia 17 grudnia 2001r. (dowód: odpis księgi wieczystej KW nr (...) k. 10 - 15)

Przez działkę nr (...) przebiega 8 przewodowa, napowietrzna linia wysokiego napięcia 110 KV, relacji L. – W. – O. zawieszona na słupach – podporach, z których dwa o numerach (...) są położone na powyższej działce. Powyższa linia elektroenergetyczna została wybudowana w latach 60 – tych ubiegłego wieku i od tamtego czasu jest nieprzerwanie eksploatowana przez poprzedników prawnych pozwanego oraz obecnie przez niego. Linia ta została wybudowana na gruncie, który w tym czasie stanowił własność Skarbu Państwa przez przedsiębiorstwo państwowe sprawujące zarząd powierzonym mieniem. Z końcem lat 80 – tych została przebudowana na linię 110 kw. (dowód: notatka z dnia 07 października 1972r. notatka z dnia 21 października 1982r. k. 54, zeznania świadka M. S. k. 158, opinia biegłego E. P. k. 190)

Przez działkę nr (...) przebiega 9 przewodowa, napowietrzna linia elektroenergetyczna K. – L., B. – L. zawieszona na słupach – podporach, z których dwa o numerach (...) znajdują się na tej działce. Linia została wybudowana przez poprzednika prawnego pozwanego w 1989r. Odbiór techniczny tej linii odbył się w dniu 22 sierpnia 1990r. Linia ta została wybudowana po uprzednim uzyskaniu zgody od (...) na posadowienie urządzeń na nieruchomości. (dowód: decyzja nr (...) z dnia 30 maja 1989r. k. 48, protokół z dnia 22 sierpnia 1990r. k. 49 – 51, karta eksploatacji k. 52, projekt k. 59, pismo k. 60, projekt k. 62 – 65, pismo k. 130, opinia biegłego E. P. k. 190)

Wskazane wyżej linie elektroenergetyczne, przebiegająca przez nieruchomości objęte pozwem od czasu powstania wykorzystywane i eksploatowane były przez Zakład (...) i jego następców prawnych. Decyzją z dnia 17 stycznia 2001r. Wojewoda (...) stwierdził nabycie z mocy prawa z dniem 05 grudnia 1990r. – prawa użytkowania wieczystego przez Zakład (...) w G. gruntu położonego w R. stanowiącego własność Skarbu Państwa obejmującego działki (...) wraz z prawem własności budynków i urządzeń na nich posadowionych w postaci rozdzielni 6 kV, kiosków przekaźnikowych, budynku nastawni, pomieszczeń pomocniczych. Powyższe urządzenia połączone są z w/w liniami elektroenergetycznymi. (dowód: zawiadomienie o wpisie k. 66, decyzja Wojewody (...) k. 68, zeznania świadka M. S. k. 158)

Zakład (...) był przedsiębiorstwem państwowym, uprzednio będącym zakładem przedsiębiorstwa państwowego Zakłady (...), od dnia 1.04.1985r. stanowiącym zakład przedsiębiorstwa państwowego (...), zaś od 1.01.1989 – w wyniku podziału (...) samodzielnym przedsiębiorstwem, które przejęło składniki mienia powstałego z podziału. Przedmiotem działania przedsiębiorstwa było m.in. wytwarzanie, przetwarzanie, przesyłanie i dostarczanie energii elektrycznej, zarządzanie wspólną siecią elektryczną, budowa, rozbudowa, modernizacja i remonty sieci elektroenergetycznych (dowód: Zarządzenia (...) k.77 – 85, Zarządzenie (...) k. 86 – 87)

Aktem notarialnym z 12.07.1993r. na podstawie ustawy z 5 lutego 1993r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu oraz ustawy z 13.07.1990r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych Skarb Państwa dokonał przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) w G. w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa – (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. ( (...) SA). Jako przedmiot działania przedsiębiorstwa wskazano m. in. wytwarzanie, przesyłanie i sprzedaż energii elektrycznej, budowę, rozbudowę modernizację i remonty sieci i urządzeń energetycznych, eksploatację urządzeń energetycznych. (dowód: akt notarialny k. 88 – 96)

Aktem notarialnym z 1.07.2007r. pomiędzy pozwanym a (...) SA została zawarta umowa o objęcie akcji i wniesienie wkładu niepieniężnego, na podstawie której pozwana nabyła zorganizowaną część przedsiębiorstwa (...) SA - w tym wszystkie składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa – w tym własność urządzeń do przesyłu energii , a w szczególności linii elektroenergetycznej, przebiegającej przez nieruchomości objęte pozwem. (dowód: akt notarialny k. 96 – 121)

Powyższe okoliczności faktyczne Sąd ustalił w oparciu o spójne i w pełni przekonujące wskazane wyżej dowody, a w szczególności dokumenty urzędowe, sporządzone przez uprawnione organy w granicach ich kompetencji, które w ocenie Sądu były w pełni wiarygodne oraz niekwestionowane dokumentny prywatne, których prawdziwość nie budziła wątpliwości. Opinie biegłych sądowych okazały się zbędne dla rozstrzygnięcia sprawy wobec uwzględnienia zarzutu pozwanego odnośnie zasiedzenia służebności w swej treści odpowiadającej treści służebności przesyłu.

Sąd zważył, co następuje:

W ustalonym stanie faktycznym powództwo nie zasługuje uwzględnienie.

Jako podstawę faktyczną żądania powód powoływał fakt korzystania przez pozwanego z nieruchomości powoda poprzez usytuowanie na nich napowietrznych linii elektroenergetycznych i ich eksploatację, odpowiadające wykonywaniu służebności gruntowej. Podstawę prawną roszczenia powoda stanowi art. 225 w zw. z art. 224 § 2 i 230 kc w związku z art. 336 kc , w myśl których posiadacz zależny (posiadacz służebności) w złej wierze jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy.

Pozwany wnosząc o oddalenie powództwa podniósł zarzut zasiedzenia prawa służebności gruntowej w swojej treści odpowiadającej służebności przesyłu.

W okresie poprzedzającym ustawowe uregulowanie służebności przesyłu (art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c.) wyrażano w orzecznictwie oraz w części piśmiennictwa zgodny pogląd, dopuszczający nabycie przez zasiedzenie, na podstawie art. 292 k.c., stosowanego w drodze analogii, służebności gruntowej, odpowiadającej treści służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2008 r. III CZP 89/2008 Biul. SN 2008, nr 10, s. 7). W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r. III CZP 18/2013, wskazano, że okres występowania na nieruchomości, przed dniem 3 sierpnia 2008 roku, stanu faktycznego, odpowiadającego treści służebności przesyłu przed wejściem w życie art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c., podlega doliczeniu do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia służebności przesyłu.

Stosownie do art. 292 k.c., służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio. Przepis art. 292 k.c. wymaga - oprócz zwykłych ustawowych przesłanek nabycia przez zasiedzenie, jak np. korzystanie z cudzej nieruchomości przez odpowiedni czas, zależnie od dobrej lub złej wiary – aby korzystanie łączyło się z istnieniem trwałego i widocznego urządzenia.

W skład przedsiębiorstwa przesyłowego wchodzą zarówno nieruchomości, jak i sieci oraz inne urządzenia przesyłowe. Linie energetyczne stanowią zatem składnik przedsiębiorstwa i stają się elementem połączonego z nim systemu sieci, mają więc oczywisty funkcjonalny związek z innymi urządzeniami tej samej sieci, posadowionymi na innej nieruchomości, bez względu na jej usadowienie względem nieruchomości obciążonej. Właśnie ten funkcjonalny związek urządzeń przesyłowych z siecią przesyłową, wchodzącą w skład przedsiębiorstwa, a tym samym z nieruchomością wchodzącą również w skład przedsiębiorstwa, pozwala na stosowanie art. 285 i 292 k.c. przez analogię, umożliwiającą ustanowienie służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu, na rzecz przedsiębiorstwa, bez potrzeby wskazywania i określania w orzeczeniu nieruchomości władnącej. Podkreślić należy bowiem, że celem ustanowienia takiej służebności jest zwiększenie użyteczności właśnie przedsiębiorstwa, a nie jego konkretnie oznaczonej nieruchomości (por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 14 czerwca 2013 r. V CSK 321/2012 LexPolonica nr 8022678)

Bezspornym w sprawie było, że linia elektroenergetyczna relacji L. – W. – O. została wybudowana w latach 60 – tych ubiegłego wieku na gruncie Skarbu Państwa przez przedsiębiorstwo państwowe sprawujące zarząd powierzonym mieniem w okresie kiedy obowiązywał tzw. system jednolitej własności państwowej, o którym stanowił art. 128 k.c. Jak wskazano w orzecznictwie w okresie obowiązywania zasady jednolitego funduszu własności państwowej stosunek prawny między Skarbem Państwa a przedsiębiorstwem państwowym, sprawującym zarząd mieniem państwowym w zakresie władania gruntem, odpowiadał dzierżeniu w rozumieniu art. 338 k.c. ( por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2008 r. III CSK 73/2008; z dnia 27 marca 2008 r. III CSK 329/2007; z dnia 25 stycznia 2006 r. I CSK 11/2005 - niepubl.). Na skutek nowelizacji kodeksu cywilnego (ustawa z dnia 31 stycznia 1989r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny - Dz. U. z 1989r. Nr 3 poz. 11) przepis art. 128 k.c. został zmieniony, w ten sposób, że własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługiwała Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym. W orzecznictwie stwierdzono jednak, że nowe brzmienie art. 128 k.c. nie uzasadnia przyjęcia, że ex lege doszło do przekształcenia uprawnień do części mienia ogólnonarodowego, pozostającego w zarządzie państwowych osób prawnych w prawo własności tego mienia (por. uchwałę Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 1991 r. III CZP 38/91, mającą moc zasady prawnej - OSNC 1991, nr 10-12, poz. 118). Uznano, że jedynie nowo nabywane przedmioty własności stawały się własnością danej państwowej osoby prawnej, a mienie państwowe pozostające w jej władaniu (w różnych formach) pozostawało nadal własnością Skarbu Państwa. Ustawą z dnia 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321), która weszła w życie z dniem 01 października 1990r. uchylono art. 128 k.c. i art. 177 k.c. wyłączający zasiedzenie nieruchomości będących przedmiotem własności państwowej. Jednak dopiero ustawa z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. 1990 r. Nr 79 poz. 464 ze zmianami) przyznała z dniem 05 grudnia 1990r. państwowym osobom prawnym, którym dotąd przysługiwało prawo zarządu, zdolność nabywania we własnym imieniu wszelkich praw majątkowych, w tym rzeczowych, uwłaszczając je na posiadanym mieniu, będącym dotychczas własnością państwową, prawem użytkowania wieczystego gruntu i prawem własności budynków oraz urządzeń (art. 2) oraz wstecznie potwierdziła prawo własności nieruchomości nabytych przez państwowe osoby prawne po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. 1989 r. Nr 3 poz. 11) wskazując, że od chwili nabycia stanowią one własność tych osób (art. 3). Przepisy te mają odpowiednie zastosowanie do stwierdzenia nabycia ograniczonych praw rzeczowych oraz do oceny posiadania prowadzącego do ich nabycia przez zasiedzenie.

Wskazana wyżej linia elektroenergetyczne, przebiegająca przez działkę nr (...) od czasu powstania wykorzystywana i eksploatowana była przez Zakład (...) i jego następców prawnych. Decyzją z dnia 17 stycznia 2001r. Wojewoda (...) stwierdził nabycie z mocy prawa z dniem 05 grudnia 1990r. – prawa użytkowania wieczystego przez Zakład (...) w G. gruntu położonego w R. stanowiącego własność Skarbu Państwa obejmującego działki (...) wraz z prawem własności budynków i urządzeń na nich posadowionych w postaci rozdzielni 6 kV, kiosków przekaźnikowych, budynku nastawni, pomieszczeń pomocniczych. Powyższe urządzenia połączone są z linią elektroenergetyczna wysokiego napięcia relacji L. – W. – O.. Zatem z dniem 05 grudnia 1990r. rozpoczął bieg termin zasiedzenia służebności gruntowej, przy czym dla rozstrzygnięcia zasadności zarzutu pozwanego dotyczącego zasiedzenia konieczne było ustalenie czy pozwany był posiadaczem służebności w dobrej lub złej wierze.

Pojęcie dobrej wiary w sensie podmiotowym o jakim stanowi art. 7 k.c. oznacza stan psychiczny osoby (określonego podmiotu prawnego) wyrażający się w błędnym, ale usprawiedliwionym przekonaniu o istnieniu jakiegoś prawa lub stosunku prawnego lub też sytuacji istotnej z punktu widzenia prawa, mimo że rzeczywisty stan prawny obiektywnie oceniany jest odmienny. Ocenie podlega zasadność przeświadczenia nabywcy o przysługującym mu prawie przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności towarzyszących. Dobrą wiarę wyłącza ujawnienie takich okoliczności, które u przeciętnego człowieka powinny wzbudzić poważne wątpliwości, że nie przysługuje mu prawo do korzystania z rzeczy, przy czym dobrą wiarę wyłącza nie tylko pozytywna wiadomość o braku uprawnienia, ale i brak wiadomości spowodowany niedbalstwem.

W ocenie sądu pozwany i jego poprzednicy prawni mieli uzasadnione podstawy do przeświadczenia o uprawnieniu do korzystania z nieruchomości w zakresie służebności, a tym samym nie zachodzą przesłanki do podważenia wynikającego z art. 7 k.c. domniemania dobrej wiary.

Poprzednik prawny pozwanego - (...) (od 31 marca 1985r. jako zakład przedsiębiorstwa państwowego (...), zaś od 01 stycznia 1989r. – jako samodzielne przedsiębiorstwo (...)) wykonując uprawnienia w imieniu SP dysponował linią, korzystając także w zakresie niezbędnym do jej eksploatacji z nieruchomości SP, nad którymi przebiegała .

Linia elektroenergetyczna relacji L. – W. – O. została wybudowana w latach 60 – tych ubiegłego wieku na gruncie Skarbu Państwa przez przedsiębiorstwo państwowe sprawujące zarząd powierzonym mieniem, zaś po jej wzniesieniu pozostawała w dyspozycji tego przedsiębiorstwa. Nie ulega zatem wątpliwości, że w dacie wzniesienia linii SP – ówczesny właściciel nieruchomości a jednocześnie inwestor i właściciel linii godził się na zajęcie swoich nieruchomości w zakresie niezbędnym do wzniesienia urządzeń i późniejszej ich eksploatacji. Skarb Państwa będący właścicielem gruntów, był jednocześnie organem założycielskim przedsiębiorstwa państwowego, obowiązanym do wyposażenia przedsiębiorstwa w środki niezbędne do prowadzenia działalności określonej w akcie prawnym o jego utworzeniu. Do takich środków należała także linia energetyczna wraz z uprawnieniem do korzystania z niezbędnych do jej przeprowadzenia i eksploatacji nieruchomości i z faktycznym posiadaniem nieruchomości w tym zakresie. Z uwagi na zasadę jednolitej własności państwowej nie wymagało to decyzji czy też umowy cywilnoprawnej.

Zakres tego korzystania (dysponowania zajętymi gruntami) – odpowiadający treści służebności - nie uległ zmianie z chwilą uzyskania z dniem 01. Lutego 1989r . przez (...) z mocy prawa odrębnej od Skarbu Państwa osobowości prawnej oraz po uzyskaniu przez niego – na podstawie ustawy z dnia 29 września 1990r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz przepisów określających ustrój majątkowy państwowych osób prawnych - własności składników mienia państwowego znajdujących się dotychczas w jego zarządzie, w tym własności linii, nie był też w żaden sposób kwestionowany przez właściciela. Z chwilą nabycia odrębnej od Skarbu Państwa własności („uwłaszczenia”) przedsiębiorstwo państwowe (...) niewątpliwie winno mieć świadomość, że grunty, nad którymi przebiega linia nie są jego własnością, co nie jest jednak tożsame z wiedzą o braku uprawnienia do korzystania z tych gruntów w dotychczasowym zakresie. Sposób i zakres wykorzystywania gruntów, jak też konieczność takiego korzystania w związku z celem działalności przedsiębiorstwa nie uległy zmianie, brak jakichkolwiek przesłanek do stwierdzenia, że prawo do posiadania było kwestionowane. Poprzednik prawny pozwanego miał zatem uzasadnione podstawy do przeświadczenia, że posiadanie jest zgodne z wolą właściciela i wynikającym z niej uprawnieniu do korzystania z nieruchomości w dotychczasowym zakresie. Każde z kolejnych przekształceń wiązało się z przejęciem ogółu praw i obowiązków poprzednika. Na skutek przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę prawa handlowego wstąpiła ona we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa (art. 8 ust. 2 ustawy o prywatyzacji p.p.). Akt komercjalizacji, dokonany przez organ państwowy – a zatem przy udziale Skarbu Państwa (ówczesnego wieczystoksięgowego właściciela zajętych nieruchomości) – także nie skutkował z jego strony jakimikolwiek krokami dla uregulowania czy zmiany istniejącej sytuacji prawnej i faktycznej nieruchomości zajętych pod linię, która nadal pozostawała w dyspozycji nowopowstałej spółki wraz niezakłóconym korzystaniem z nieruchomości Skarbu Państwa. Z kolei nabycie przez pozwanego zorganizowanej części przedsiębiorstwa wiązało się z kontynuacją tak ukształtowanego posiadania. Fakt nabycia działki nr (...) przez Gminę C. także nie skutkował podjęciem jakichkolwiek działań w stosunku do pozwanego lub jego poprzedników prawnych, które podważałyby ich przekonanie o prawie do korzystania z nieruchomości. Powód jest użytkownikiem wieczystym działki nr (...) od 2002r. W uzasadnieniu żądania pozwu powód podał, że w dniu 02 marca 2011r. wystąpił do pozwanego z wnioskiem o zawarcie umowy najmu odnośnie części działki nr (...). Wcześniej powód nie podejmował żadnych działań, które zmierzałyby do uregulowania stanu prawnego wynikającego z faktu posadownienia na terenie POD dwóch słupów , na których zawieszona jest linia elektroenergetyczna

Reasumując – pozwany i jego poprzednicy prawni posiadali służebność i wykonywali związane z nią prawa za co najmniej dorozumianą akceptacją właściciela gruntu i jego użytkownika wieczystego. Sama świadomość, że grunty przez które przebiega linia nie są własnością pozwanego nie podważa uzasadnionego przeświadczenia, że zakres posiadania służebności ( nie nieruchomości jako całości) jest zgodny z wolą właściciela.

Przyjmują zatem, że pozwany był posiadaczem służebności gruntowej w dobrej wierze oraz, że termin zasiedzenia służebności rozpoczął bieg w dniu 05 grudnia 1990r. stwierdzić należy, iż pozwany najpóźniej z dniem 05 grudnia 2010r. nabył przez zasiedzenie służebność przesyłu, gdyż nabycie nastąpiło po dacie 03 sierpnia 2008r. (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013r. III CZP 18/13 OSNCP 2013r. nr 12, poz. 139)

Przepis art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321) stanowi, że jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę. Nie jest także możliwe skrócenie terminu posiadania wymaganego do zasiedzenia służebności na podstawie art. 10 powołanej wyżej ustawy w zw. z art. 292 zd. 2 k.c. o okres korzystania z urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej przez przedsiębiorstwo państwowe w czasie, gdy nieruchomość, na której znajdowały się te urządzenia była przedmiotem własności państwowej. Tak przyjął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11 grudnia 2008r. II CSK 314/2008 (LexPolonica nr 1980838). Bezspornym pomiędzy stronami było, działka nr (...) na skutek komunalizacji mienia stała się własnością Miasta C. z dniem 27 maja 1990r. Zatem nie jest możliwe skrócenie terminu posiadania wymaganego do zasiedzenia służebności na podstawie art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny o okres od 01 lutego 1989r. do 26 maja 1990r. W tym czasie działka nr (...) stanowiła własność Skarbu Państwa, a poprzednicy prawni pozwanego - do dnia 05 grudnia 1990r. - korzystając z nieruchomości w zakresie niezbędnym do eksploatacji znajdujących się na niej urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej, wykonywali jedynie uprawnienia należące do sfery mienia państwowego. Korzystanie z nieruchomości oraz ze służebności gruntowych przez przedsiębiorstwo państwowe następowało zatem na rzecz Skarbu Państwa. Jeśli natomiast właścicielem nieruchomości obciążonej, jak i posiadaczem służebności gruntowej przesyłu oraz właścicielem nieruchomości władnącej był - co jest okolicznością bezsporną w sprawie - Skarb Państwa, nie mogło w ogóle w tym czasie dojść do zasiedzenia służebności gruntowej przesyłu, skoro, jak już podkreślono, właściciel nie może nabyć przez zasiedzenie służebności gruntowej na nieruchomości stanowiącej jego własność. Natomiast poprzednicy prawni pozwanego na zasadzie art.. 176 zdanie 1 k.c. mogą doliczyć do czasu swego posiadania czas poprzednika prawnego (SP) tj., okres od 27 maja 1990r. do 04 grudnia 1990r.

Powyższe rozważania prawne odnieść należy także do działki nr (...), po której przebiega fragment linii elektroenergetycznej wysokiego napięcia relacji K. – L., B. – L., która wybudowana została w 1989r. przez poprzednika prawnego pozwanego po uprzednim uzyskaniu zgody od (...) na posadowienie urządzeń na nieruchomości. Odbiór techniczny tej linii nastąpił w dniu 22 sierpnia 1990r. Działka nr (...) z dniem 27 maja 1990r. na skutek komunalizacji mienia stała się własnością Gminy C., zaś powód jest jej użytkownikiem wieczystym od 2001r. Podobnie jak w przypadku linii wybudowanej na działce nr (...) pozwany i jego poprzednicy prawni korzystali z widocznego i trwałego urządzenia jakim jest linia energetyczna w sposób niezakłócony, ciągły, niczym nieprzerwany. Jak już wcześniej podano, mimo uchylenia art. 128 k.c. (z dniem 01 października 1990r.), dopiero ustawa dnia 29 września 1990r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464 z późniejszymi zmianami) przyznała, z dniem 05 grudnia 1990r. państwowym osobom prawnym, którym dotąd przysługiwało prawo zarządu, zdolność nabywania we własnym imieniu wszelkich praw majątkowych, w tym rzeczowych, uwłaszczając je na posiadanym mieniu, będącym dotychczas własnością państwową, prawem wieczystego użytkowania gruntu i prawem własności budynków oraz urządzeń zgodnie z art. 2 wskazanej ustawy. Zatem z dniem 05 grudnia 1990r. rozpoczął bieg termin zasiedzenia służebności gruntowej, który z uwagi na dobrą wiarę posiada nieruchomości upłynął najpóźniej z dniem 05 grudnia 2010r. Natomiast poprzednicy prawni pozwanego na zasadzie art.. 176 zdanie 1 k.c. mogą doliczyć do czasu swego posiadania czas poprzednika prawnego (SP) tj., okres od 27 maja 1990r. do 04 grudnia 1990r.

Zgodnie z art. 225 w zw. z art. 224 § 2 k.c. istnienie dobrej wiary uzasadnia domaganie się od posiadacza wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z cudzej rzeczy jedynie za czas od wytoczenia przeciw niemu powództwa. Wyłączną przyczyną roszczeń uzupełniających, znajdujących oparcie w treści art. 225 k.c. w związku z art. 224 § 2 k.c. i 230 k.c., jest posiadanie cudzej rzeczy bez tytułu prawnego. Jeżeli doszło do zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu (odpowiednio: służebności przesyłu) roszczenie powyższe wygasa i nie może być skutecznie dochodzone także za okres poprzedzający datę zasiedzenia.

Mając powyższe ustalenia i rozważania na względzie orzeczono jak w sentencji.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Gliwice, dnia 31 marca 2014r. SSO Katarzyna Banko