Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 15 marca 2016r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie VI Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym :

Przewodniczący-Sędzia SSO Halina Garus

Sędziowie SSO Agnieszka Polak

SSO Janina Ignasiak (spr.)

Protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Cieślak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 marca 2016r.

sprawy z wniosku Prokuratury Rejonowej w Częstochowie

z udziałem R. S.

o ustanowienie kuratora dla małoletniego N. S.

na skutek apelacji wnioskodawcy Prokuratury Rejonowej w Częstochowie

od postanowienia Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 11 stycznia 2016r.

sygn. akt V Nsm 1259/15

postanawia :

zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że ustanowić dla małoletniego N. S. ur. (...), syna R. i D. S. kuratora w osobie adwokata celem reprezentowania jego interesów w nadzorowanym przez Prokuraturę Rejonową w Częstochowie postępowaniu przygotowawczym sygn akt 2 Ds. 934/15, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w C..

VI Ca 113/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 11.01.2016 r. Sąd Rejonowy w Częstochowie oddalił wniosek Prokuratury Rejonowej w Częstochowie o ustanowienie dla małoletniego N. S. kuratora celem reprezentowania jego interesów w postępowaniu w sprawie dotyczącej popełnienia przez matkę małoletniego D. S. przestępstwa na szkodę małoletniego syna, opisanego w art. 177 § 2 k.k. uznając go za niezasadny. W uzasadnieniu powołano się na uchwałę SN 7 sędziów z dnia 30.09.2010 r., sygn. I KZP 10/10, z której wynika, iż rodzic małoletniego nie może, działając w charakterze przedstawiciela ustawowego, wykonywać praw tego małoletniego jako pokrzywdzony w postępowaniu karnym, w tym także w postępowaniu z oskarżenia prywatnego, jeżeli oskarżonym jest drugi z rodziców. Sąd I instancji podniósł, iż z uwagi na śmierć matki małoletniego postępowanie przygotowawcze wobec niej musi zostać umorzone. Zdaniem Sądu I instancji odpadła tym samym podstawa prawna do ustanowienia przez Sąd kuratora dla małoletniego opisana w art. 98 § 2 pkt 2 k.r.i.o., która dotyczy dzieci pozostających pod władzą rodzicielską dwojga rodziców. Z uwagi na śmierć matki władza rodzicielska nad synem w całości przysługuje jego ojcu. Jak podnosił Sąd I instancji z wniosku o ustanowienie kuratora nie wynika, na czym miałaby polegać ewentualna niemożliwość reprezentacji małoletniego przez ojca w toku postępowania 2 Ds. (...), tym bardziej, iż jakiekolwiek czynności ojca małoletniego w tym postępowaniu, nawet zaskarżenie postanowienia o jego umorzeniu w imieniu syna, nie jest w stanie doprowadzić do jego kontynuowania, skoro sprawca wypadku – matka małoletniego – nie żyje.

Apelację od wskazanego wyżej postanowienia złożyła Prokuratura Rejonowa w Częstochowie zaskarżając je w całości i zarzuciła mu obrazę prawa materialnego z art. 98 § 2 pkt 2 k.r.i.o., tj. że nie zachodzi okoliczność z tego przepisu polegająca na tym, iż R. S. może reprezentować małoletniego syna w postępowaniu karnym sygn. 2 Ds. (...), gdy tymczasem art. 98 § 2 pkt 2 k.r.i.o. kategorycznie wskazuje, że przy czynnościach procesowych, rodzic małoletniego nie może, działając w charakterze przedstawiciela ustawowego, wykonywać prawa tego małoletniego jako pokrzywdzonego w postępowaniu karnym, jeżeli oskarżonym (podejrzanym, osobom podejrzewaną) jest drugi z rodziców, jednocześnie wnosząc o zmianę zaskarżonego postanowienia, uwzględnienie wniosku i orzeczenie zgodnie z żądaniem wniosku. Skarżący wskazał, iż przesłanką żądania ustanowienia dla małoletniego kuratora w postępowaniu karnym była obawa, że przedstawiciel ustawowy małoletniego R. S., który w niniejszym postępowaniu reprezentuje prawa zmarłej żony nie będzie w stanie reprezentować dziecka w tym procesie, z zachowaniem pełnego obiektywizmu, przy jednoczesnym braku emocjonalnego zaangażowania w sprawę. Koniecznym zatem stało się reprezentowanie małoletniego przez ustanowionego przez Sąd kuratora, albowiem tego wymaga interes i dobro dziecka. Ponadto skarżący podniósł, że postanowienie o umorzeniu nie jest prawomocne.

W odpowiedzi na apelację, uczestnik postępowania R. S. wniósł o jej oddalenie w całości. Uzasadniając swoje stanowisko podniósł, iż od dnia wypadku jest jedynym opiekunem swojego syna i nie zachodzi żaden konflikt jakoby miał reprezentować syna w stosunku do osoby nie żyjącej. Wskazał również, iż na postanowienie o umorzeniu śledztwa złożył zażalenie, również w imieniu swojego syna, bowiem w jego odczuciu, kierujący samochodem ciężarowym w sposób zasadniczy przyczynił się do zaistnienia wypadku. Uczestnik postępowania podniósł również, iż odebranie mu prawa do reprezentowania syna w działaniach postępowaniu karnym, a zmierzających do wykazania winy kierującego samochodem ciężarowym, byłoby działaniem wysoce krzywdzącym dla niego i jego syna. Zdaniem uczestnika postępowania niezrozumiałym i nie odnoszącym się do zaistniałej sytuacji są stwierdzenia w apelacji Prokuratora, iż na każdym etapie postępowania prokurator powinien rozważyć, czy osoba pokrzywdzona nie jest reprezentowana przez osobę podejrzaną w sprawie. Zdaniem uczestnika postępowania ma on prawo moralne i etyczne, aby roztaczać opiekę nad swoim synem w każdej sprawie i sytuacji oraz na każdym etapie i uczyni to w sposób należyty i z najlepszą intencją i staraniem dla jego dobra. Ponadto jego zdaniem jakakolwiek ingerencja z zewnątrz, ograniczenie jego opieki jako ojca doprowadzić może do poważnych konsekwencji psychicznych i emocjonalnych małoletniego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie należało w pełni podzielić zarzuty wnikające z wniesionej apelacji i tym samym nie uwzględnić ustaleń poczynionych przez Sąd I instancji.

Zgodnie z art. 98 § 2 pkt 2 k.r.i.o. żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka przy czynnościach prawnych między dzieckiem, a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka, albo, że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.

Zgodzić należy się więc ze skarżącym, iż ustanowienie kuratora dla małoletniego N. S. ma na celu zapewnienie mu zachowania pełnego obiektywizmu i jednocześnie braku emocjonalnego zaangażowania w sprawę ze strony ojca, który jak sam stwierdził złożył zażalenie na postanowienie na umorzeniu śledztwa, również w imieniu swojego syna i ma zamiar wykazać winę kierowcy samochodu ciężarowego, który jego zdaniem przyczynił się do zaistnienia wypadku.

Powyższe prowadzić może więc do sytuacji przedstawionej przez skarżącego, iż z jednej strony R. S. reprezentujący swojego syna będzie zainteresowany wykazaniem sprawstwa wypadku i ustalenia winy kierowcy samochodu ciężarowego, a z drugiej strony reprezentując swoją zmarłą żonę, będzie zmierzał do obalenia jej sprawstwa i winy. Taka sytuacja może więc powodować, iż ojciec małoletniego nie będzie mógł w pełni obiektywnie ocenić zaistniałej sytuacji.

W tym miejscu należy zgodzić się ze skarżącym, że postawienie R. S. w podwójnej roli jako reprezentującego zmarłą żonę i swojego małoletniego syna, będzie godzić w ochronę dobra małoletniego N. S..

Wydanie postanowienia o umorzeniu postępowania z uwagi na śmierć osoby podejrzewanej nie kończy postępowania, gdyż nie jest prawomocne, a to będzie możliwe kiedy wszystkie strony będą reprezentowane w sposób należyty i będą miały pełną autonomię, co do sposobu i zakresu skorzystania ze swoich uprawnień.

Ponadto zdaniem Sądu odwoławczego, stanowisko zaprezentowane przez ojca małoletniego w odpowiedzi na apelację wynika jedynie z niezrozumienia przez niego, iż ustanowienie kuratora dla jego syna ma na celu zabezpieczenie jego praw, ale nie kosztem jego uprawnień jako ojca. Ustanowienie kuratora dla małoletniego jest działaniem wyłącznie na jego korzyść i nie ma na celu pogorszenia jego sytuacji. W żadnym stopniu działanie ustanowionego kuratora nie będzie prowadzić do ograniczenia praw ojca małoletniego, a jedynie do jego prawidłowej reprezentacji w toczącym się postępowaniu. Podkreślić też należy, że władza rodzicielska R. S. nie była kwestionowana przez wnoszącego apelację, a kurator został ustanowiony jedynie do reprezentowania małoletniego w sprawie sygn. 2 Ds. (...).

W oparciu o powyższe ustalenia należało zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że ustanowiono dla małoletniego N. S. kuratora w osobie adwokata celem reprezentowania jego interesów w nadzorowanym przez Prokuraturę Rejonową w Częstochowie postępowaniu przygotowawczym sygn. akt 2 Ds. (...), którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w C..

Orzeczono na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.