Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Przewodniczący

SSA Grzegorz Wątroba (spr.)

Sędziowie

SSA Piotr Filipiak

SSA Wojciech Paluch

Protokolant

Anna Moczek

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 292/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

7

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Bielsku – Białej z dnia 31 stycznia 2020r.

w sprawie sygn. III K 179/16

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody b ę d ą ce podstaw ą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut obrazy prawa procesowego tj.:

- art. 4, 5 § 2, 7 i 410 k.p.k. ( pkt 1 apelacji obrońcy oskarżonego M. O.),

- art. 7 k.p.k. ( pkt 7 - 13 apelacji obrońcy oskarżonego D. A. oraz pkt 1 tiret pierwsze apelacji obrońcy oskarżonego R. S. ),

- art. 7 i 410 k.p.k. ( pkt 1 apelacji obrońcy oskarżonego J. N. (1) ),

- art. 7, 4 i 410 k.p.k. ( pkt 8 i 9 apelacji obrońcy oskarżonego A. P. )

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Niezasadne były zarzuty obrońców oskarżonych A. P., M. O., D. A., R. S. i J. N. (1) powiązane z obrazą przepisów proceduralnych, które w istocie zmierzały do zakwestionowania winy i sprawstwa każdego z tych oskarżonych. Wprawdzie obrońcy w swych apelacjach zarzucili zarówno obrazę przepisów postępowania, która miała mieć wpływ na treść wyroku, jak i błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, to w gruncie rzeczy skarżący ci kwestionują prawidłowość poczynionych ustaleń, gdyż ich zdaniem, naruszenie wskazanych wyżej przepisów miało doprowadzić do błędności ustaleń faktycznych.

Nie zasługiwały więc na aprobatę zarzuty apelacji obrońców oskarżonych A. P., M. O., D. A., R. S. i J. N. (1), sugerujące naruszenie przepisów art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. oraz art. 5 § 2 k.p.k. poprzez błędną oraz sprzeczną z zasadą obiektywizmu ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Wbrew twierdzeniom każdego z obrońców, Sąd I instancji prawidłowo ustalił istotne okoliczności popełnienia wszystkich czynów przypisanych poszczególnym oskarżonym, a w pisemnych motywach drobiazgowo i wyczerpująco przeanalizował zebrany w sprawie materiał dowodowy, dokonując trafnej jego oceny, która całkowicie mieści się w rygorach wynikających z art. 7 k.p.k. i jest oceną wszechstronną oraz bezstronną, nie narusza granic swobodnej oceny, jest zgodna z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz nie zawiera błędów faktycznych lub logicznych. Sąd meriti w uzasadnieniu swym szczegółowo wskazał przy tym, na jakich dowodach oparł w tej części swe ustalenia, a także, które dowody i z jakich przyczyn zakwestionował, a wywody przedstawione w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, znajdują pełną aprobatę Sądu ad quem. Nietrafny jest przy tym również podniesiony w apelacji obrońców oskarżonych A. P., M. O. i J. N. (1) zarzut dopuszczenia się przez Sąd I instancji obrazy przepisu art. 410 k.p.k., gdyż zasada wyrażona w art. 410 k.p.k., iż podstawę każdego orzeczenia, a w tym wyroku, stanowi całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy, nakłada na Sąd obowiązek uwzględnienia przy wyrokowaniu całokształtu tych okoliczności. Sąd ferując wyrok nie może wydać go na podstawie części ujawnionego materiału dowodowego, a musi on być wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności, a więc tych, które tezę oskarżenia potwierdzają, jak i tych, które ją podważają. Dopiero bowiem wszechstronna ocena wszystkich dowodów i wynikających z nich okoliczności może doprowadzić do wykrycia prawdy i poczynienia prawidłowych w tym zakresie ustaleń. Sąd odwoławczy w szczególności sprawdza, czy przekonanie Sądu I instancji wysnute zostało z wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej ( art. 410 k.p.k.) i czy przy ocenie dowodów uwzględnione zostały wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego oraz czy rozumowanie Sądu I instancji jest rozumowaniem poprawnym pod względem logicznym, a więc czy nie zawiera sprzeczności, niekonsekwencji i dwuznaczności, a w razie nierozstrzygnięcia przez Sąd I instancji określonych kwestii z powodu nie dających się usunąć wątpliwości - czy istniały realne możliwości ich usunięcia i rozstrzygnięcia poprzez przeprowadzenie innych dowodów, prawidłową ocenę dowodów już przeprowadzonych, lub też w drodze logicznego rozumowania, z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 października 1979 r., sygn. I KR 140/79).

Tak właśnie uczynił w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy, co nie tylko umożliwia kontrolę odwoławczą zaskarżonego wyroku, ale też upoważnia do stwierdzenia, iż został on wydany w oparciu o całokształt materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej, a przedstawiona w uzasadnieniu orzeczenia ocena dowodów, ma wszechstronny charakter, prowadząc do wykrycia prawdy i poczynienia prawidłowych w tym zakresie ustaleń. Skarżący wyrok obrońcy nie wykazali zresztą w wystarczającym stopniu w swych apelacjach, naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 410 k.p.k.

Należy bowiem w tym miejscu jedynie przypomnieć, że nie stanowi naruszenia przepisu art. 410 k.p.k. dokonanie oceny materiału dowodowego przeprowadzonego lub ujawnionego na rozprawie w sposób odmienny od subiektywnych oczekiwań stron procesowych. Do takiego naruszenia doszłoby tylko wtedy, gdyby Sąd I instancji wydając wyrok oparł się jedynie na części materiału dowodowego, np. tak jak oczekiwałby tego obrońca oskarżonego M. O. powołując się wyłącznie na część wyjaśnień oskarżonego A. P. i to tych korzystnych dla oskarżonego M. O. Jednakże przepisu art. 410 k.p.k. nie można również rozumieć w ten sposób, że każdy z przeprowadzonych dowodów ma stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Nie można zarzucać, że niektóre dowody nie stanowiły podstawy ustaleń faktycznych, jeśli Sąd je rozważył i odrzucił na płaszczyźnie art. 7 k.p.k. jako niewiarygodne (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2013r. sygn. II KK 223.13). Trzeba przy tym wyraźnie podkreślić, że odrzucenie przez Sąd pewnych dowodów w końcowej ocenie, co tyczy się przecież również poszczególnych dowodów z wyjaśnień lub zeznań, nawet jeśli dotyczą tego samego źródła dowodowego, przy jednoczesnym uwzględnieniu innych dowodów, stanowi uprawnienie Sądu dokonującego ustaleń faktycznych z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów. Swoje stanowisko i podjęte rozstrzygnięcia Sąd meriti dokładnie przedstawił oraz przekonująco uzasadnił w pisemnych motywach wyroku zgodnie z wymogami art. 424 k.p.k., albowiem sporządzone przez Sąd Okręgowy uzasadnienie zaskarżonego wyroku w sposób należyty wyjaśnia podstawy faktyczne orzeczenia wskazując, na fakty i okoliczności, które zostały udowodnione oraz określa - szczegółowo je opisując - dowody, na których oparto przedmiotowe ustalenia, a także wymienia dowody, którym odmówiono waloru wiarygodności, podając powody, które legły u podstaw powyższego. W tej sytuacji obszerne i uszczegółowione w zarzutach apelacji argumenty skarżących nie zasługiwały na aprobatę w toku kontroli instancyjnej i stanowiły raczej wyraz polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji wraz z próbą przekonania do własnej, korzystnej dla oskarżonych interpretacji faktów. Nie zasługiwały więc na uwzględnienie zarzuty obrońców oskarżonych D. A. i R. S. o rzekomo dowolnej ocenie opinii biegłych ( pkt 9 i 10 apelacji obrońcy osk. D. A., pkt 1 tiret czwarte i piąte obrońcy osk. R. S., pkt 1 apelacji obrońcy osk. J. N. (1), pkt 9 apelacji obrońcy osk. A. P. ), które Sąd Okręgowy uznał za rzetelne i pełne, jak również zeznań świadków D. N., J. N. (2), K. K., M. S. i M. K. i pozostałych świadków ( pkt 11 – 13 apelacji obrońcy osk. D. A., pkt 1 apelacji osk. J. N. (1), pkt 8 apelacji obrońcy osk. A. P. ), w zakresie, w jakim Sąd meriti uznał je za niewiarygodne.

Na aprobatę Sądu Apelacyjnego – wbrew twierdzeniom apelujących ( pkt 7 i 8 apelacji obrońcy osk. D. A., pkt 8 ppkt „d” apelacji osk. A. P., pkt 1 tiret pierwsze apelacji obrońcy osk. R. S., pkt 1 apelacji obrońcy osk. J. N. (1) ) – zasługuje także ocena Sądu I instancji co do zeznań pokrzywdzonej D. G., a także ocena wyjaśnień każdego z oskarżonych ( pkt 1 tiret drugie i trzecie apelacji obrońcy osk. R. S., pkt 1 apelacji obrońcy osk. J. N. (1), pkt 8 apelacji obrońcy osk. A. P. ).

Przy czym niezasadne był w tej sytuacji również twierdzenia tych obrońców wskazujące na braki w zgromadzonym materiale dowodowym, poprzez pominięcie dowodów korzystnych dla poszczególnych oskarżonych. Sąd Okręgowy udział poszczególnych oskarżonych w popełnieniu przypisanych każdemu z nich przestępstw wywiódł bowiem nie tylko na podstawie treści zeznań pokrzywdzonej, ale przede wszystkim częściowych wyjaśnień A. P.. Nie zawsze bowiem dowody, które nie zawierają treści obciążających poszczególnych oskarżonych, mogą być uznane za dowody świadczące na ich korzyść, gdyż najczęściej mają one jedynie charakter neutralny i pozostają bez wpływu na poczynione ustalenia faktyczne lub są wynikiem zatajenia, czy niepamięci określonych faktów przez świadków. Natomiast w przedmiotowej sprawie Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób skrupulatny i pełny, przez co nie zachodzi potrzeba jego uzupełnienia. To samo odnosi się do zarzutu sformułowanego przez obrońcę oskarżonego A. P. – czym poniżej w części 3.2 (wniosek dowodowy w tym zakresie oddalono zarówno przed Sądem I instancji, jak również na rozprawie odwoławczej).

Niezasadny był również wskazany przez obrońcę oskarżonego M. O. zarzut naruszenia przepisu art. 5 § 2 k.p.k, albowiem z treści pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wynika, iż Sąd meriti nie miał żadnych takich wątpliwości, których rozstrzygnięcie wymagałoby zastosowania reguły przewidzianej w art. 5 § 2 k.p.k., co czyni chybionym zarzut skarżącego, gdyż w realiach niniejszej sprawy nie można zasadnie stawiać zarzutu obrazy tego przepisu, podnosząc wątpliwości samej strony, co do treści ustaleń faktycznych. Dla oceny, czy nie został naruszony zakaz in dubio pro reo nie są bowiem miarodajne tego rodzaju wątpliwości, zgłaszane przez stronę, ale jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i wobec braku możliwości ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego, względnie to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć, jak sugeruje skarżący. A skoro Sąd meriti nie naprowadził na takie wątpliwości, co znajduje aprobatę Sądu odwoławczego, sformułowany w tym zakresie zarzut obrońcy oskarżonego M. O. (1) nie był zasadny, gdyż dokonanie przez Sąd I instancji stanowczych ustaleń, co do okoliczności i udziału tego oskarżonego w popełnieniu czynu, który został mu przypisany, do czego na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd meriti był uprawniony, wyklucza możliwość obrazy art. 5 § 2 k.p.k. - bo według tych ustaleń nie ma wątpliwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2004 r., sygn. VKK 60/03; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2005 r., sygn. V KK 72/03). Zresztą skarżący nie wykazał, jakie to wątpliwości miał Sąd I instancji, a nie obrońca lub oskarżony, które zostały w zaskarżonym wyroku rozstrzygnięte na niekorzyść M. O..

Brak też było racjonalnych podstaw do podzielenia zasadności zarzutów obrońców oskarżonych o naruszeniu przepisów art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k., które miało polegać na niepełnej ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i pominięciu przy wyrokowaniu dowodów oraz korzystnych dla każdego z oskarżonych z osobna okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Wbrew twierdzeniom skarżących, Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił każdy z dowodów i wcale nie dał bezkrytycznie wiary dowodom wspierającym tezy oskarżenia, a swoją decyzję przekonująco przedstawił w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku.

Nie miał więc przy tym racji także obrońca oskarżonego M. O.zarzucając naruszenie przepisu art. 4 § 1 k.p.k. poprzez ocenę materiału dowodowego w sposób rzekomo wyłącznie niekorzystny dla tego oskarżonego, albowiem Sąd Okręgowy w sposób rzetelny i przekonujący wykazał, dlaczego częściowo nie dał wiary relacjomM. O. i A. P. oraz innym dowodom w zakresie, w którym – zdaniem skarżącego – dowody te wykluczają udział M. O. w popełnieniu przypisanego mu w pkt 2 przestępstwa, w sposób ustalony zaskarżonym wyrokiem, a to stanowisko Sądu meriti zasługuje na pełną aprobatę Sądu Apelacyjnego.

Postępowanie dowodowe zostało więc przeprowadzone przez Sąd Okręgowy w sposób skrupulatny i prawidłowy, a zebrany materiał dowodowy uznać należy za pełny i wyczerpujący. W ocenie Sądu Apelacyjnego, rzetelnie zebrany w sprawie przez Sąd I instancji materiał dowodowy jest kompletny i uprawniał do wydania decyzji merytorycznej, albowiem w sposób wystarczający Sąd ten wyjaśnił wszystkie istotne okoliczności sprawy, co przeczy sugestiom poszczególnych obrońców oskarżonych o naruszeniu przepisów proceduralnych.

Chybiony jest również zarzut wszystkich obrońców, że Sąd I instancji ustalił winę i sprawstwo każdego z oskarżonych na podstawie domniemania, a nie wnioskowania w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowody, albowiem Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy, wystarczający, a przede wszystkim przekonujący wykazał powody, dla których był uprawniony do wydania wyroku skazującego wobec wszystkich tych oskarżonych.

Wniosek

Wniosek o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonych albo o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Postępowanie dowodowe było prawidłowe i wyczerpujące. Chybione zarzuty apelujących, nie mogły skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku ani jego zmianą. Nie zachodzą również żadne podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Brak konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

3.2.

Zarzut obrazy prawa procesowego tj. art. 167 k.p.k. w zw. z art. 211 k.p.k. i art. 212 k.p.k. ( pkt 10 apelacji obrońcy oskarżonego A. P. ).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie zasługiwał na uwzględnienie również zarzut obrońcy oskarżonego A. P. o rzekomym naruszeniu przez Sąd meriti przepisów art. 167 k.p.k. w zw. z art. 211 k.p.k. i art. 212 k.p.k. poprzez zaniechanie przeprowadzenia eksperymentu procesowego w łazience domu oskarżonego J. N. (1), celem weryfikacji wersji zdarzenia podanej przez pokrzywdzoną oraz oskarżonych A. P. i M. O.. Przeprowadzone w toku postępowania sądowego i rzetelnie ocenione dowody były bowiem wystarczające do ustalenia w przekonującym stopniu, jaki był przebieg i okoliczności zdarzenia przypisanego oskarżonym A. P. i M. O. w pkt 2 zaskarżonego wyroku. Ponadto eksperyment procesowy (przy uwzględnieniu wersji podawanych przez pokrzywdzoną oraz przez oskarżonych różniących się jedynie w szczegółach) pozwoliłby co najwyżej na ustalenie różnych możliwości przebiegu zdarzenia, ale nie pozwoliłby sam w sobie na ustalenie jego rzeczywistego przebiegu, do czego niezbędna była dokładna analiza i prawidłowa ocena zeznań pokrzywdzonej i wyjaśnień oskarżonych, którzy zresztą nie zaprzeczali, że w trójkę przebywali wówczas w łazience. Zwłaszcza, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy, sąd rzetelnie i logicznie ustalił ciąg wydarzeń i szczegóły, które wcześniej budziły wątpliwości tzn. w zakresie dotyczącym sekwencji zachowań A. P. i M. O. i prawidłowo ustalił, w którym momencie M. O. próbował zniżyć głowę pokrzywdzonej do swojego obnażonego członka, a także to, kto i jak przytrzymywał pokrzywdzoną w czasie zgwałcenia w dniu 21 grudnia 2013r. (część 1.1.2.6 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Ustalenia Sądu meriti w tym zakresie zasługiwały na pełną aprobatę sądu odwoławczego, a wniosek dowodowy tej samej treści został również oddalony w postępowaniu odwoławczym.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego, a ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia zarzutu apelującego, albowiem Sąd nie naruszył wskazanych w apelacji przepisów postępowania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Brak konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

3.3.

Zarzut obrazy prawa procesowego tj.:

- art. 424 § 2 k.p.k. ( pkt 13 apelacji obrońcy oskarżonego A. P. ),

- art. 424 § 1 k.p.k. ( pkt I tiret drugie apelacji obrońcy R. S. ),

- art. 424 k.p.k. ( pkt 1 in fine apelacji obrońcy oskarżonego M. O. )

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty te nie zasługiwały na uwzględnienie. Aby zarzut obrazy przepisów postępowania oparty na podstawie z art. 438 pkt 2 k.p.k. mógł być uznany za zasadny, konieczne jest bowiem wykazanie możliwego wpływu na treść orzeczenia. Natomiast przepis art. 424 k.p.k. kwestionowany przez obrońców oskarżonych A. P., R. S. iM. O. ( przy czym ostatni z tych skarżących nie wskazał naruszonego przepisu, zarzucając jednak, że w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku pominięto część istotnych okoliczności lub odniesiono się do nich w sposób ogólny), odnosi się do czynności dokonywanej przez sąd po wydaniu wyroku. W związku z czym nie sposób przyjąć, by czynność następcza – jaką jest uzasadnienie - mogła wpływać na to, co zostało orzeczone wcześniej czyli na treść wyroku. Szczególnie, że kontrola odwoławcza dokonywana przez Sąd odwoławczy służy weryfikacji słuszności orzeczenia, a nie jego uzasadnienia, przy czym kontroli tej dokonuje się poprzez badanie zgodności wyroku z materiałem dowodowym oraz badanie dochowania przez sąd istotnych wymogów proceduralnych.

Uzasadnienie wyroku jest bowiem czynnością wtórną do rozpoznania sprawy, gdyż przeprowadza się ją już po jej zakończeniu. Ponadto uzasadnienie stanowi dokument o charakterze sprawozdawczym, zawierającym przedstawienie wyników narady, z dokładnym wskazaniem, co sąd uznał za udowodnione i jak ocenił dowody, jeśli chodzi o podstawę faktyczną wyroku oraz wyjaśnieniem podstawy prawnej zapadłego w sprawie rozstrzygnięcia. Z tych też względów nawet stwierdzone niedomogi uzasadnienia, nie mogą z zasady stanowić podstawy do przyjęcia, iż uchybienie art. 424 § 1 k.p.k. miało realny wpływ na treść wyroku i musi prowadzić do jego zmiany bądź uchylenia (podobnie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2014 r. w sprawie V KK 229/13).

Natomiast w przedmiotowej sprawie pisemne motywy zaskarżonego wyroku zostały zaprezentowane w sposób przejrzysty, drobiazgowy i rzetelny, umożliwiając Sądowi odwoławczemu przeprowadzenie kontroli instancyjnej i poznanie motywów, jakimi Sąd meriti kierował się wydając zaskarżone orzeczenie, potwierdzając jednocześnie jego słuszność w konfrontacji z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Ocena ta dotyczy zarówno motywów, jakimi Sąd I instancji kierował się uznając winę oraz sprawstwo każdego z oskarżonych, jak również w zakresie przedstawienia motywów, jakimi się kierował w zakresie doboru rodzaju i wysokości wymierzonych każdemu z nich kar.

W tej sytuacji argumenty obrońców oskarżonych A. P., R. S. i M. O., uszczegółowione w zarzutach apelacji tych skarżących nie zasługiwały na aprobatę w toku kontroli instancyjnej i stanowiły raczej wyraz polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonych albo o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W toku kontroli instancyjnej nie stwierdzono naruszenia przepisów proceduralnych, które miałyby wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia. Nie zachodzą również żadne podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Brak konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

3.4.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych ( pkt 2 apelacji obrońcy oskarżonego M. O., pkt 1 - 6 apelacji obrońcy oskarżonego D. A., pkt 1 - 4 apelacji obrońcy oskarżonego J. K., pkt 2 apelacji obrońcy oskarżonego J. N. (1), pkt 1-3 i 5-7 apelacji obrońcy oskarżonego A. P., pkt II apelacji obrońcy oskarżonego R. S. )

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Niezasadne były też podniesione przez wszystkich obrońców zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych, skoro ocena dowodów ujawnionych na rozprawie, a dokonana przez Sąd Okręgowy, nie wykazuje zdaniem Sądu odwoławczego dowolności i nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów chronionej przepisem art. 7 k.p.k. Jeszcze raz należy podkreślić, że apelacja zarzucająca błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku jest skuteczną tylko wówczas, gdy jej autor wykaże, że ustalenia dokonane przez sąd orzekający są wbrew wskazaniom wiedzy, zasadom doświadczenia życiowego bądź wyciągnięte z nich wnioski sprzeczne są z prawidłami logicznego rozumowania, względnie wskaże jakie fragmenty poczynionych ustaleń nie znajdują odzwierciedlenia w ujawnionych dowodach albo jakie istotnie dowody zostały pominięte przy dokonywaniu oceny materiału dowodowego. A tego żaden ze skarżących nie zdołał uczynić skutecznie, przedstawiając jedynie swoją wersję oceny zebranych w sprawie dowodów.

Nie można jednak zarzucać, że niektóre dowody nie stanowiły podstawy ustaleń faktycznych, jeśli sąd je rozważył i odrzucił na płaszczyźnie art. 7 k.p.k. jako niewiarygodne. Trzeba przy tym wyraźnie podkreślić, że odrzucenie przez sąd pewnych dowodów w końcowej ocenie, przy jednoczesnym uwzględnieniu innych dowodów, stanowi uprawnienie sądu dokonującego ustaleń faktycznych z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów. Swoje stanowisko i podjęte rozstrzygnięcia Sąd meriti bowiem dokładnie przedstawił oraz przekonująco uzasadnił w pisemnych motywach wyroku zgodnie z wymogami art. 424 k.p.k., albowiem sporządzone przez Sąd Okręgowy uzasadnienie zaskarżonego wyroku w sposób należyty wyjaśnia podstawy faktyczne orzeczenia wskazując, na fakty i okoliczności, które zostały udowodnione oraz określa dowody, na których oparto przedmiotowe ustalenia, a także wymienia powody, które legły u podstaw częściowego zakwestionowania wyjaśnień oskarżonych, co do okoliczności i przebiegu inkryminowanych zdarzeń oraz roli jaką odegrał każdy z oskarżonych w czasie popełnienia przypisanych im przestępstw.

W zasadniczej części wszyscy obrońcy oskarżonych podniesione zarzuty w zakresie błędnych ustaleń faktycznych, zbudowali na bazie krytyki przyjęcia przez Sąd meriti jako wiarygodnych, dowodów obciążających oskarżonych, a wśród nich przede wszystkim zeznań pokrzywdzonej D. G. oraz wyjaśnień oskarżonego A. P. złożonych na początkowym etapie postępowania przygotowawczego. Stanowisko skarżących nie zasługiwało jednak na aprobatę Sądu Apelacyjnego, gdyż Sąd meriti - uwzględniając całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego - był w pełni uprawniony do wyrażonej w pisemnych motywach oceny dowodów, którym dał wiarę, a argumentacja zawarta w apelacjach obrońców, stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami sądu. Zrozumiała jest przy tym rola obrońców, którzy opierając się na wybiórczym powoływaniu dowodów lub ich fragmentów, próbują nadać niektórym szczegółom zbyt doniosłe znaczenie, jednak próby te nie wytrzymują konfrontacji z całokształtem materiału dowodowego, który trafnie został oceniony przez Sąd Okręgowy czyniący prawidłowe ustalenia faktyczne.

Wszyscy obrońcy oskarżonych odwołując się w sposób bardzo selektywny do poszczególnych dowodów oraz ich części (np. fragmenty wyjaśnień czy zeznań) i formułując oceny związane z rzekomymi niedostatkami materiału dowodowego, utracili z pola widzenia całość zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz płynące z niego wnioski. Przykładem tego jest stanowisko obrońcy oskarżonego M. O., który w sposób wybiórczy powołuje się jedynie na część wyjaśnień oskarżonego A. P. tj. na te wyjaśnienia, które są korzystne z punktu widzenia linii obrony M. O., natomiast pomija wcześniejsze wyjaśnienia, które korespondują z dowodami, którym sąd dał wiarę. Natomiast sam fakt, iż oskarżony A. P., po 2 miesiącach procesu zmienił swoją wersję, nie powoduje jeszcze, iż te nowe wyjaśnienia powinny zostać uznane za wiarygodne.

Tymczasem uzasadnienie zaskarżonego wyroku, odnosząc się kompleksowo do wszystkich przeprowadzonych w sprawie dowodów oraz dokonanych na ich podstawie ustaleń, nie pozostawia wątpliwości, iż każdy z oskarżonych zrealizował ustawowe znamiona przestępstw przypisanych zaskarżonym wyrokiem. Reasumując powyższe uwagi podkreślić należy, iż wszystkich przywołanych przez Sąd I instancji ustaleń i powołanych na ich poparcie dowodów, skarżący zdają się nie zauważać, opierając swe rozbudowane i całkowicie chybione zarzuty wyłącznie na tej części wyjaśnień oskarżonych lub świadków, które przez Sąd a quo zostały całkowicie zdezawuowane, względnie na fragmentach zeznań świadków, w sytuacji gdy całościowa ich wymowa prowadzi do wniosków odmiennych. Przypomnieć należy skarżącym, iż sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom Sądu meriti innej, odmiennej oceny dowodów czy też alternatywnego do ustalonego przez Sąd I instancji poglądu, nie może automatycznie prowadzić do wniosku o popełnieniu przez ten sąd błędu w ustaleniach faktycznych (tak: Sąd Najwyższy I KR 197/74, OSNKW 1975, nr 5, poz. 58). Skarżący powinni w oparciu o zgromadzone w sprawie dowody skutecznie wykazać, jakie błędy natury faktycznej lub logicznej, czy też jaka sprzeczność z zasadami doświadczenia życiowego powodowały, iż ustalenia Sądu I instancji były w okolicznościach rozpoznawanej sprawy błędne. Zadaniu temu żaden z obrońców oskarżonych nie sprostał, formułując zarzuty, stanowiące wyłącznie gołosłowną polemikę z opartymi na prawidłowo ocenionych dowodach ustaleniami sądu.

Stąd też Sąd Apelacyjny w całości podzielił ustalenia Sądu meriti, zarówno co do samego przebiegu zdarzeń w nocy 20/21 grudnia 2013r. oraz w dniu 21 grudnia 2013r., jak i roli każdego z oskarżonych w tych wydarzeniach, a także tego, że D. A. wlał pokrzywdzonej do ust alkohol, a nie żaden inny płyn. W realiach niniejszej sprawy każdy z oskarżonych wiedział, iż bierze udział w przestępstwie mimo, że rola poszczególnych oskarżonych była różna. Oskarżeni wiedzieli też, jaki rodzaj przestępstwa jest przez nich popełniany. Wnioski te słusznie Sąd I instancji wywiódł z okoliczności, rodzaju i charakteru działań podejmowanych przez każdego z oskarżonych, w zależności od roli, jaką spełniał w czasie przestępstwa.

Analiza treści zaskarżonego wyroku i jego pisemnego uzasadnienia, przez pryzmat treści zebranych w sprawie dowodów, nie daje tez podstaw do uznania, aby w którymkolwiek zakresie zachodziła sprzeczność sentencji wyroku z poczynionymi ustaleniami faktycznymi, jak sugerują obrońcy J. K. (pkt 2 apelacji) oraz obrońcy oskarżonego A. P. (pkt 3 apelacji).

W tej sytuacji, wbrew twierdzeniom wszystkich skarżących wyrok obrońców, Sąd I instancji w sposób prawidłowy i wyczerpujący wykazał powody dla których przyjął sprawstwo i winę oskarżonych A. P., M. O., D. A., R. S., J. N. (1) i J. K. w zakresie przypisanego każdemu z nich przestępstwa. Wbrew twierdzeniom obrońców Sąd meriti prawidłowo i przekonująco uzasadnił, w jaki sposób oskarżeni zrealizowali znamiona ustawowe przypisanych każdemu z nich przestępstw, a zachowania w tym zakresie oskarżonych, świadczą o umyślnym działaniu oskarżonych. Trafność zaskarżonego wyroku wynika przy tym z prawidłowych ustaleń faktycznych, przez co chybione były wszystkie zarzuty kwestionujące przyjęte ustalenia. Zbędne jest też szczegółowe odnoszenie się do każdego z zarzutów sformułowanych przez obrońców, skoro Sąd Apelacyjny w całości zaaprobował zarówno poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia, jak i kompleksową ocenę dowodów prowadzącą do tych ustaleń, jak również motywy, którymi kierował się Sąd meriti, a argumentację skarżących ocenił jedynie w kategorii subiektywnej polemiki z tym ustaleniami, opartej na wybiórczej ocenie dowodów. Szczegółowa ocena wszystkich zarzutów obrońców spowodowałaby bowiem konieczność powielania motywów Sądu I instancji.

Sąd Apelacyjny nie uznał więc żadnego z zarzutów apelujących wyrok obrońców, kwestionujących prawidłowość ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji, w całości aprobując te ustalenia i zaprezentowaną w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku ocenę dowodów, które stanowiły podstawę tych ustaleń, przez co odnoszenie się do każdego z tych zarzutów odrębnie, byłoby jedynie zbędnym powieleniem ustaleń i argumentacji przedstawionej przez Sąd meriti .

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Prawidłowość poczynionych ustaleń faktycznych oraz dokonanych na ich podstawie ocen. Nie zachodzą również żadne podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Brak konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

3.5.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych co do okoliczności mających znaczenie przy orzekaniu kosztów procesu i jednocześnie naruszenie przepisu art. 624 § 1 k.p.k. ( pkt 6 apelacji obrońcy oskarżonego J. K. i pkt 14 apelacji obrońcy oskarżonego A. P. ).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie zasługiwały na aprobatę Sądu odwoławczego także zarzuty obrońców oskarżonych J. K. i A. P., w zakresie kosztów jakimi zostali obciążeni oskarżeni. Wprawdzie apelujący w tym zakresie zarzucili zarówno błędność ustaleń, jak również naruszenie przepisu art. 624 § 1 k.p.k., to jednak żaden z tych zarzutów nie był zasadny.

Na wstępie wskazać jednak należy, iż błędne w tym wypadku było formułowanie zarzutu naruszenia art. 624 § 1 k.p.k., skoro przepis ten jedynie umożliwia Sądowi zwolnienie oskarżonych, a więc nie ma ono charakteru obligatoryjnego, a fakultatywny na podstawie swobodnej oceny orzekającego sądu.

Przede wszystkim jednak, zarzuty obrońców nie były zasadne, albowiem zwolnienie od kosztów wymagałoby wykazania przez stronę ubiegającą się o zastosowanie instytucji przewidzianej w art. 624 § 1 k.p.k., przewidzianych w tym przepisie przesłanek. A wbrew twierdzeniom skarżących, sytuacja taka w realiach niniejszej sprawy nie nastąpiła, nawet przy uwzględnieniu wysokości orzeczonych wobec oskarżonych nawiązek.

Kwoty zasądzonych przez Sąd I instancji wydatków od każdego z oskarżonych, których wysokość jest zbliżona do wartości dwumiesięcznego najniższego wynagrodzenia ustalonego na rok 2020r., trudno racjonalnie uznać za takie, których oskarżeni J. K. i A. P. - uwzględniając wiek każdego z oskarżonych i brak przeciwskazań do pracy zarobkowej - nie mogą uiścić, chociażby po rozłożeniu tych kwot na raty. Nie zmienia tej oceny również fakt orzeczenia wobec oskarżonych kar izolacyjnych, albowiem nic nie stoi na przeszkodzie, aby w czasie odbywania kary lub po jej zakończeniu, oskarżeni uzyskali zatrudnienie pozwalające na spłatę zasądzonych kosztów. Zresztą zasadą jest ponoszenie kosztów postępowania przez oskarżonych w wypadku wydania wyroku skazującego, a w wyjątkowych wypadkach, w oparciu o przepis art. 624 k.p.k. można ich z tego obowiązku zwolnić. Trudno jednak przyjąć za racjonalną podstawę do zwolnienia oskarżonych J. K. i A. P. z obowiązku poniesienia kosztów procesu, stwierdzenie obojga apelujących ograniczające się do wskazania, że „oskarżony co prawda ma stałe zatrudnienie, aczkolwiek jego dochody nie są wysokie”.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zwolnienie oskarżonych J. K. i A. P. z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadne zarzuty apelujących i brak racjonalnych powodów do zwolnienia oskarżonych J. K. i A. P. z obowiązku poniesienia kosztów postępowania przed Sądem I instancji.

3.6.

Zarzut obrazy prawa materialnego tj. art. 197 § 3 k.k. i in. ( pkt III apelacji obrońcy oskarżonego R. S. oraz pkt 4 apelacji obrońcy oskarżonego A. P. ), a także art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 197 § 1 k.k. (uzasadnienie apelacji obrońcy oskarżonego M. O.).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Niezasadne były zarzuty obu obrońców o rzekomej obrazie prawa materialnego.

Odnosząc się na wstępie do zarzutu z pkt III tiret pierwsze apelacji obrońcy oskarżonego R. S. o braku możliwości kumulatywnej kwalifikacji przestępstwa z art. 197 § 3 pkt 1 k.k. oraz 198 k.k., Sąd odwoławczy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela pogląd wyrażony już w wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 2 listopada 2016r. sygn. II AKa 316/16, uchylającym wcześniej wydany w tej sprawie wyrok, że jednoczynowy zbieg przepisów z art. 197 § 3 pkt 1 k.k. i art. 198 k.k., chociaż w praktyce orzeczniczej bardzo rzadki, to jednak w wyjątkowych okolicznościach jest możliwy (podobnie przyjęto w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2006r. sygn. V KK 293/06, w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2008r. sygn. II KK 21/08 oraz w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016r. sygn. V KK 446/15, a nadto zob. O.Górniok, w: Kodeks karny. Komentarz, t. II, Gdańsk 2005, s.206; J.Warylewski, w: Kodeks karny. Część szczególna, t. I, red. A.Wąsek, Warszawa 2004, s. 844). Szczególnie, iż w niniejszej sprawie istotne znaczenie ma ciąg zdarzeń z udziałem pokrzywdzonej i oskarżonych R. S. i A. P., poprzedzających moment samego zgwałcenia przypisanego oskarżonym w pkt I zaskarżonego wyroku, co powoduje, iż jedynie przyjęta przez Sąd I instancji kwalifikacja prawna czynu przypisanego oskarżonemu A. P. i R. S. w pkt 1 zaskarżonego wyroku, w pełni oddaje kryminalną zawartość przestępczego zachowania tych oskarżonych.

Nie zasługiwały na aprobatę również pozostałe argumenty obrońców, usiłujących przekonać o rzekomej obrazie prawa materialnego tj. art. 197 § 3 pkt 1 k.k. lub 198 k.k., albowiem Sąd Apelacyjny w całości podziela ocenę prawną zachowania poszczególnych oskarżonych przedstawioną przez Sąd meriti w części 3 pisemnych motywów zaskarżonego wyroku. Ponownie jedynie należy przypomnieć, iż z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że pokrzywdzona na skutek spożytego wcześniej dobrowolnie alkoholu, pozostawała w czasie czynu bezradna w rozumieniu art. 198 k.k. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2020r. sygn. I KZP 30/01 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 1983r. sygn. IV KR 124/83 i z dnia 25 listopada 2009r. sygn. V KK 271/09), a oskarżeni udając się do pomieszczenia, w którym przebywała pokrzywdzona, zamierzali wykorzystać stan jej upojenia alkoholowego i wynikający z niego stan jej bezradności. Pokrzywdzona jednak wyraziła słownie swój opór, który został przełamany poprzez wlanie jej do ust kolejnej dawki alkoholu, co Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił w części 1.1.1.26 i 1.1.1.27 (w części 1 i 2) uzasadnienia. Natomiast zmuszenie pokrzywdzonej do wypicia alkoholu stanowiło przemoc w rozumieniu art. 197 k.k.

Nie ma przy tym racji obrońca oskarżonego R. S. twierdząc, iż ewentualne przyjęcie, iż faktycznie doszło do podania alkoholu pokrzywdzonej, powinno być rozpatrywane jedynie w kategoriach podstępu. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala bowiem na przyjęcie, iż do zdarzenia przypisanego oskarżonym w pkt 1 zaskarżonego wyroku, doszło na skutek podstępnego upicia pokrzywdzonej. Wręcz przeciwnie, pokrzywdzona kilka godzin wcześniej dobrowolnie spożywała alkohol, chcąc jednocześnie pokazać, że potrafi go wypić tyle ile towarzyszący jej wówczas oskarżeni, wspólnie z oskarżonymi spożywała alkohol również w (...), a także odrzuciła propozycję odwiezienia jej do domu po wyjściu z lokalu. Fakty te wskazują na to, iż oskarżeni nie mogli podstępnie upić pokrzywdzonej w czasie, gdy jeszcze sami nie wiedzieli, że wróci ona z nimi do domu J. N. (1).

Skoro więc pokrzywdzona uzewnętrzniła swój opór wobec zachowań podejmowanych przez oskarżonych - a potwierdziła to nie tylko D. G., ale także oskarżony A. P. - a oskarżeni opór pokrzywdzonej przełamali, doprowadzając ją następnie wbrew woli do obcowania płciowego, oskarżeni R. S. i A. P., ale także D. A. i J. N. (1) wyczerpali swym zachowaniem dyspozycję art. 197 § 3 pkt 1 k.k., bez względu na to, iż stopień użytej przemocy nie był znaczny, z powodu stanu nietrzeźwości pokrzywdzonej.

Nie zasługiwała też na uwzględnienie sugestia wyrażona w uzasadnieniu apelacji obrońca oskarżonego M. O., że zachowanie tego oskarżonego należy rozważyć co najwyżej jako wyczerpujące znamiona ustawowe przestępstwa określonego w art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 197 § 3 pkt 1 k.k., albowiem Sąd I instancji prawidłowo wykazał, dlaczego uznał A. P. i M. O.za winnych popełnienia czynu przypisanego im w pkt II, jako wyczerpującego znamiona ustawowe z art. 197 § 3 pkt 1 k.k., co także zasługuje na aprobatę sądu odwoławczego.

Apelacje obrońców w zakresie, w jakim skarżący kwestionowali przyjętą w zaskarżonym wyroku kwalifikację prawną czynu przypisanych poszczególnym oskarżonym w pkt 1 i 2 przestępstw, nie zasługiwały na uwzględnienie, a Sąd Apelacyjny w całości aprobuje motywy wskazane przez Sąd Okręgowy w części 3 uzasadnienia zaskarżonego wyroku, uznając je za prawidłowe, przekonujące i wystarczające do dokonania kontroli instancyjnej.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonych od popełnienia zarzucanych im czynów albo o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd I instancji prawidłowo ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy. Prawidłowo zakwalifikował też czyny przypisane obu oskarżonym, a swoją decyzję wystarczająco uzasadnił. Nie doszło więc do obrazy prawa materialnego w zakresie czynów przypisanych każdemu z tych oskarżonych z osobna. Dotyczy to zarówno podstawy prawnej skazania oraz podstawy prawnej wymiaru kary.

Nie mieli racji obrońcy oskarżonych R. S. i A. P. zarzucając obrazę przepisów prawa materialnego, stanowiących podstawę prawną skazania każdego ze sprawców za czyny przypisane w odpowiednich punktach wyroku Sądu I instancji, gdyż Sąd odwoławczy w całości aprobuje w tej części stanowisko wyrażone w zaskarżonym wyroku.

W tej sytuacji, wbrew twierdzeniom obrońców oskarżonych R. S. i A. P., Sąd I instancji w sposób prawidłowy i wyczerpujący wykazał powody, dla których przyjął sprawstwo i winę oskarżonych w zakresie przypisanych każdemu z nich przestępstw, prezentując zarówno motywów działania oskarżonych oraz ich świadomość co do faktycznych okoliczności i charakteru popełnionych czynów, prawidłowo ustalając okoliczności przedmiotowych czynów i dokonując następnie prawidłowej ich oceny oraz wyciągając na ich podstawie słuszne wnioski. Wbrew twierdzeniom obrońców Sąd meriti prawidłowo i przekonująco uzasadnił, w jaki sposób oskarżeni zrealizowali znamiona ustawowe przypisanych każdemu z nich przestępstw, a działanie w tym zakresie oskarżonych, świadczą o umyślnym działaniu oskarżonych.

Chybiony były więc podniesione przez tych obrońców zarzuty obrazy przepisów prawa materialnego wskazanych szczegółowo w apelacjach, które Sąd Okręgowy przyjął jako podstawę skazania w wyroku. Obraza prawa materialnego ma bowiem miejsce wtedy, gdy stan faktyczny został w orzeczeniu prawidłowo ustalony, a nie zastosowano do niego właściwego przepisu prawa materialnego, a także w sytuacji niezastosowania określonego przepisu, gdy jego zastosowanie było obowiązkowe. Natomiast nie zachodzi taka obraza, kiedy wadliwość zaskarżonego orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń przyjętych za jego podstawę lub naruszenia przepisów prawa procesowego. Nie można więc podzielić stanowiska, że przy zarzucie obrazy prawa materialnego za punkt wyjścia należy przyjmować nie to, co sąd ustalił, lecz to, co sąd powinien był ustalić. Tak bowiem ujmowany zarzut obrazy prawa materialnego jest bowiem w istocie zarzutem błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2017r. sygn. IV KK 430/16). I tak właśnie uczynili obrońcy oskarżonych A. P. i R. S. polemizując w istocie z ustaleniami faktycznymi Sądu I instancji, przez co zarzuty sformułowane w ich apelacjach dotyczące obrazy prawa materialnego, nie zasługiwały na uwzględnienie, a argumentacja Sądu meriti w tym zakresie, przedstawiona w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, zasługuje na pełną aprobatę Sądu odwoławczego, przez co zbędne jest jej powtarzanie.

Prawidłowość poczynionych ustaleń faktycznych oraz dokonanych na ich podstawie ocen, a także prawidłowość przyjętych podstaw prawnych skazania każdego z oskarżonych nie dają podstaw do zmiany zaskarżonego orzeczenia. Nie zachodzą również żadne podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Brak konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

3.7.

Zarzut obrazy prawa materialnego tj. art. 115 § 10 k.k. ( pkt 11 apelacji obrońcy oskarżonego A. P. )

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rację ma obrońca twierdząc, że jeśli oskarżony A. P. posiadał status sprawcy młodocianego w chwili wydania pierwszego wyroku, to zachowuje go na dalszym etapie postępowania, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Tyle, że z pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia wcale nie wynika - jak sugeruje obrońca – że Sąd meriti A. P. potraktował inaczej. Podobnie zresztą, jak innych oskarżonych, którym przysługuje status sprawcy młodocianego.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku albo o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut obrońcy nie był zasadny. Nie zachodzą również żadne podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Brak konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

3.8.

Zarzuty apelacji co do kary

1.  zarzut obrazy prawa materialnego tj. art. 54 § 1 k.k., art. 60 § 1 k.k. i art. 60 § 6 pkt 2 k.k. ( pkt 12 i 13 apelacji obrońcy oskarżonego A. P. ).

2.  zarzut obrazy prawa materialnego tj. art. 53 § 1 i 2 k.k., art. 55 k.k. oraz art. 56 k.k. i art. 46 § 2 k.k., co do dyrektyw wymiaru kary ( pkt 5 apelacji obrońcy oskarżonego J. K. ).

3.  zarzut obrazy prawa materialnego i procesowego co do kary ( pkt 3 apelacji obrońcy oskarżonego M. O.),

4.  zarzut rażącej niewspółmierności kary, z uwagi na jej rażącą surowość ( pkt 14 apelacji obrońcy oskarżonego D. A., pkt IV apelacji obrońcy oskarżonego R. S., pkt 3 apelacji obrońcy oskarżonego J. N. (1) )

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wszyscy obrońcy oskarżonych, kwestionując zaskarżony wyrok również w części dotyczącej kary, w różny sposób sformułowali swe zarzuty apelacyjne tj. zarówno poprzez zarzut obrazy prawa materialnego, zarzut obrazy prawa procesowego, a także zarzut rażącej niewspółmierności kary. Pomimo odmiennych zarzutów, wszyscy obrońcy zgodnie usiłowali wykazać, iż zaskarżony wyrok jest zbyt surowy.

Poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, jednak nie tylko w zakresie dotyczącym popełnionych przez oskarżonych A. P., D. A., R. S., J. N. (1), J. K. i M. O. przestępstw, ale także i w zakresie okoliczności determinujących wymiar kary, są trafne, przekonywujące i w pełni zasługują na akceptację Sądu odwoławczego. Sąd meriti prawidłowo bowiem dostrzegł i ocenił wszystkie wpływające na wymiar kary okoliczności, a w tym okoliczności związane bezpośrednio z popełnionymi przestępstwami i motywacją działania każdego z oskarżonych osobno.

Stąd też nie zasługiwały na uwzględnienie twierdzenia tych obrońców, którzy podnieśli zarzuty obrazy prawa materialnego, podobnie jak obrońców oskarżonych D. A. ( pkt 14 apelacji) i J. N. (1) ( pkt 3 apelacji), którzy podnieśli, że rażąca niewspółmierność kary wynikała z nienależytego uwzględnienia celu wychowawczego kary (art. 54 § 1 k.k.) lub nieprawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary wynikających z art. 53 k.k.

Wprawdzie faktycznie Sąd I instancji w pisemnych motywach nie uwypuklił wychowawczych celów kary, jakie ma spełnić ona wobec sprawców młodocianych, jednak zadaniem Sądu odwoławczego nie jest ocena samego pisemnego uzasadnienia skarżonego orzeczenia, ale przede wszystkim treść zaskarżonego wyroku w konfrontacji z całością zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i na tej właśnie podstawie Sąd Apelacyjny mógł w niniejszej sprawie stwierdzić, że Sąd Okręgowy uwzględnił przy wymiarze kary – i to w wystarczającym stopniu – względy wychowawcze, zgodnie z treścią art. 54 § 1 k.k. Sąd bowiem musi oczywiście brać pod uwagę cele prewencji indywidualnej, połączone co do sprawców młodocianych z celami wychowawczymi, a także względy prewencji ogólnej, ale jednocześnie żadnego z tych celów, jakie ma spełnić kara, nie może pominąć.

Wymierzone więc każdemu z oskarżonych tj. A. P., M. O. D. A., R. S., J. K. i J. N. (1) kary prawidłowo uwzględniają wszystkie powyższe cele. Stąd też mimo wysokiego stopnia społecznej szkodliwości czynów, kary te kształtują się w dolnych granicach ustawowego zagrożenia. Natomiast obowiązek uwzględniania celów wychowawczych zgodnie z art. 54 § 1 k.k. nie może pomijać celów ogólnoprewencyjnych oraz oznaczać zbytniej pobłażliwości, a tak stałoby się, gdyby sąd uwzględnił oczekiwania apelujących w zakresie rodzaju i wymiaru kar.

Szczególnie, że przepis art. 54 § 1 k.k., formułując szczególną dyrektywę wymiaru kary dotyczącą nieletnich i młodocianych, nie eliminuje zasad wymiaru kary określonych w art. 53 k.k., a jedynie na pierwszym miejscu stawia względy wychowawcze. Nie mają one jednak bytu samodzielnego i stanowią tylko punkt wyjściowy i winny być zestawione z pozostałymi okolicznościami znaczącymi przy wymiarze kary. Z art. 54 k.k. wcale nie wynika bowiem nakaz łagodzenia kar wymierzanych młodocianym, ani też nakaz łagodnego bądź pobłażliwego traktowania takich sprawców wbrew zwykłym zasadom wymiaru kary (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 maja 2019r. sygn. II AKa 38/19).

Wymierzone zaskarżonym wyrokiem kary, w ocenie Sądu Apelacyjnego czynią zadość tej regule i w wystarczającym stopniu uwzględniają dyrektywy wychowawczego oddziaływania kary, albowiem w realiach niniejszej sprawy, wysoki stopień społecznej szkodliwości czynów przypisanych poszczególnym oskarżonym, motywy i sposób działania sprawców oraz stopień ich demoralizacji, przejawiający się zarówno w okolicznościach obu zdarzeń, jak również zachowaniu oskarżonych w stosunku do pokrzywdzonej po zdarzeniu przypisanym w pkt 1 zaskarżonego wyroku i zaproszenie w określonym celu już po pierwszym z tych przestępstw do domu J. N. (1) także M. O., wskazują również na wysoki stopień ich demoralizacji.

Z tych względów, zasady wychowawczego oddziaływania kary nie mogą w przedmiotowej sprawie zdominować celów określonych w art. 53 k.k., gdyż kara orzeczona z jej nadzwyczajnym złagodzeniem, byłaby nadmiernie łagodna i nie osiągnęłaby celów wychowawczych, ani też nie wdrożyłaby młodocianych oskarżonych do przestrzeganie porządku prawnego, a wręcz przeciwnie, pogłębiła poczucie bezkarności u oskarżonych, a jednocześnie byłaby zupełnie iluzoryczna i nieskuteczna z punktu widzenia potrzeby osiągnięcia celów ogólnoprewencyjnych.

Przy czym demoralizacja sprawców młodocianych w niniejszej sprawie najbardziej była widoczna właśnie u najmłodszych sprawców tj. A. P. i M. O.. Dokonanie pierwszego z przestępstw wcale nie spowodowało u A. P. żadnej refleksji, a wręcz skutkowało rozzuchwaleniem i doprowadziło w krótkim czasie, do kolejnego podobnego przestępstwa. Podobnie odnośnie M. O., który w istocie tylko w celu zaspokojenia swego popędu przyjechał do domu J. N. (1), nie mając absolutnie żadnych podstaw do uznania, że pokrzywdzona chciałaby z nim obcować płciowo, a jedynie bazując na zapewnieniach innych oskarżonych. Poczynione przez Sąd I instancji ustalenia potwierdzają także, że to oskarżony D. A. był niejako inicjatorem przełamania oporu pokrzywdzonej, która pomimo wcześniejszych zachowań intymnych z oskarżonymi, w pewnym momencie w wyraziła swój sprzeciw wobec zachowania oskarżonych stawiając im słowny opór. Ponadto wszyscy oskarżeni mieli pełną świadomość, że pokrzywdzona jest nieletnia, co jednak żadnego z nich nie powstrzymało od popełnienia na jej szkodę przestępstwa. Ponadto oskarżeni po popełnieniu czynu przypisanego im w pkt 1 okazywali pokrzywdzonej pogardę, szydzili z niej i upokarzali, wzmagając niewątpliwie jej cierpienie i doznaną krzywdę. Fakty te, łącznie z okolicznościami, przebiegiem i charakterem obu przestępstw, wskazują na wysoki stopień demoralizacji oskarżonych (także tych młodocianych), który sprzeciwia się nadmiernemu w realiach niniejszej sprawy, eksponowaniu względów wychowawczych, kosztem pozostałych celów kary. W tej sytuacji słusznie Sąd I instancji nie dostrzegł racjonalnych powodów do zastosowania wobec któregokolwiek z oskarżonych instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, a prymat art. 54 § 1 k.k. wobec sprawców młodocianych został w wystarczającym stopniu uwzględniony poprzez wymierzenie kar zbliżonych do dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

Z tych powodów Sąd Apelacyjny nie uwzględnił żadnego z zarzutów obrońców oskarżonych A. P., J. K., aniM. O.o rzekomej obrazie przepisów prawa materialnego lub procesowego, w całości aprobując ustalenia i oceny zaprezentowane przez Sąd Okręgowy.

Chybione są więc również wszystkie zarzuty podniesione przez obrońców oskarżonych D. A., R. S. i J. N. (1) o rzekomej rażącej surowości orzeczonej wobec poszczególnych oskarżonych kar.

Przypomnieć należy, że o rażącej niewspółmierności kary w rozumieniu
art. 438 pkt 4 k.p.k. można mówić jedynie wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą orzeczoną przez Sąd I instancji a karą, jaką należałoby orzec w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowo stosowanych dyrektyw wymiaru kary i „nie chodzi tu o każdą różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną, to jest w stopniu niedającym się wręcz zaakceptować” (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 17.05.2012r., sygn. II AKa 125/12) . Podobnie wypowiedział się też Sąd Apelacyjny w Krakowie stwierdzając, że zmiana wysokości orzeczonej kary mogłaby w postępowaniu odwoławczym nastąpić jedynie wówczas, gdyby kara ta jawiła się jako „rażąco niewspółmierna”. Określenie „rażąca” należy odczytywać dosłownie i jednoznacznie jako cechę kary, która istotnie przez swą niewspółmierność razi (oślepia). Nawet gdyby orzeczona kara jawiła się sądowi odwoławczemu jako niewspółmierna, więc w badanym przypadku jako zbyt surowa, nie mogłoby to spowodować złagodzenia kary, gdyby ta niewspółmierność nie miała charakteru rażącego (por. wyrok tegoż Sądu z dnia 28.10.2011r., sygn. akt II AKa 216/11) . Obydwa cytowane orzeczenia, których treść i istotę w pełni podziela tut. Sąd Apelacyjny, przesądzają o niemożności uznania żadnej z apelacji obrońców oskarżonych za zasadną w zakresie, w jakim skarżący kwestionują wymiar orzeczonej kary, gdyż apelujący nie wykazali skutecznie, aby orzeczone przez Sąd I instancji kary pozbawienia wolności, były karami rażąco niewspółmiernymi szczególnie w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości czynów przypisanych każdemu oskarżonemu z osobna. Oceny tej nie są w stanie skutecznie zmienić okoliczności wskazane przez obrońców.

Z tych samych powodów jako sprawiedliwe uznano zarówno kary jednostkowe wymierzone poszczególnym oskarżonym tj. A. P., D. A., R. S., J. N. (1), J. K. i M. O. za czyny przypisane w zaskarżonym wyroku oraz karę łączną orzeczoną wobec A. P., aprobując w całości stanowisko Sąd I instancji przedstawione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. To powoduje, iż żadnej z orzeczonych kar nie można uznać za niewspółmiernie wysoką wobec żadnego z oskarżonych zwłaszcza, że wbrew twierdzeniu obrońców, prawidłowo uwzględnia dyrektywy wymiaru kary, a Sąd meriti jedynie w niewielkiej części wykorzystał dostępny i ustawowo określony zakres, w jakim mógł ustalić wysokość kary wobec każdego z oskarżonych, kształtując je w wysokości zdecydowanie zbliżonej do dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Natomiast długotrwałość postępowania i czas jaki upłynął od chwili popełnienia przypisanych przestępstw, nie stanowi żadnej z przesłanek wpływających na wymiar kary.

Sąd Apelacyjny nie podzielił również twierdzeń obrońców, iż w sprawie zachodzą szczególne okoliczności, które przemawiałyby za możliwości zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary, gdyż brak jest też racjonalnych powodów do zastosowania wobec oskarżonych A. P., D. A., R. S., J. N. (1), J. K. i M. O. nadzwyczajnego złagodzenia kary, co Sąd Okręgowy wystarczająco uzasadnił.

Niezasadny był również zarzut obrońcy oskarżonego J. K. w części dotyczącej orzeczonej nawiązki, albowiem i w tym zakresie Sąd Apelacyjny w pełni podziela stanowisko Sądu I instancji oraz motywy jakimi się kierował wskazane w części 4 pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia. Szczególnie, iż wysokość orzeczonych nawiązek jedynie symbolicznie rekompensuje krzywdzę wyrządzoną pokrzywdzonej przez oskarżonych.

Wniosek

Wniosek o złagodzenie orzeczonych kar pozbawienia wolności wobec wszystkich oskarżonych po zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia kary oraz złagodzenia kary łącznej wobec oskarżonego A. P. i odstąpienie od zasądzenia nawiązki.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd Okręgowy wymierzając karę poszczególnym oskarżonym tj. A. P., M. O., D. A., R. S., J. N. (1) oraz J. K., prawidłowo uwzględnił wobec każdego z nich odrębnie wszystkie okoliczności mające wpływ na jej wymiar zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 53 k.k. (oraz z art. 54 § 1 k.k. wobec tych oskarżonych, którzy posiadają status sprawców młodocianych), czemu dał wyraz w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, co również znalazło pełną aprobatę Sądu Apelacyjnego i zbędne jest powielanie tych argumentów. Natomiast wymierzając A. P. karę łączną, Sąd Okręgowy prawidłowo rozważył okoliczności przemawiające za korzystnym ukształtowaniem kary łącznej przy zastosowaniu zasady asperacji i w wymiarze również bliższym do dolnej granicy ustawowej.

W tej sytuacji, prawidłowość poczynionych ustaleń faktycznych oraz dokonanych na ich podstawie ocen, a także orzeczenie w zakresie okoliczności mających wpływ na rodzaj i wysokość orzeczonej kary, a także nawiązki, nie dała podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku. Nie zachodzą również żadne podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

Sąd Apelacyjny uznał więc, iż tak określone przez Sąd I instancji wobec oskarżonych A. P., D. A., R. S., J. N. (1), J. K. i M. O. kary za poszczególne przestępstwa oraz orzeczona wobec A. P. kara łączna, są adekwatne do stopnia społecznej szkodliwości czynów, a także winy oraz roli w przestępstwie każdego z oskarżonych i spełnią cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do tych oskarżonych, a także w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

W tej sytuacji, prawidłowość poczynionych ustaleń faktycznych oraz dokonanych na ich podstawie ocen, a także prawidłowość ustaleń w zakresie okoliczności mających wpływ na rodzaj i wysokość orzeczonych kar, nie dała podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku przez Sąd odwoławczy. Nie zachodzą również żadne podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Brak racjonalnych powodów do zwolnienia któregokolwiek z oskarżonych z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.

3.9.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary, z uwagi na jej rażącą łagodność ( apelacja prokuratora).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut prokuratora jest niezasadny, albowiem zaskarżony wyrok także w części dotyczącej kar uznać należy za prawidłowy z przyczyn wskazanych wyżej w części 3.8, a wszystkie kary wymierzone poszczególnym oskarżonym ocenić należy jako sprawiedliwe.

Prokurator słusznie wskazując zasady orzekania kary, uczynił to w swej apelacji w oderwaniu od realiów przedmiotowej sprawy i treści całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego, akcentując głównie wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu, który został przecież należycie oceniony przez Sąd I instancji, a umniejszając znaczenie pozostałych okoliczności mających wpływ na jej wymiar.

Natomiast nie zasługiwała na uwzględnienie argumentacja prokuratora mająca uzasadnić konieczność zaostrzenia kar - skoro prokurator nie skarżył w swej apelacji ustaleń faktycznych - że oskarżeni z premedytacją nakłaniali małoletnią do spożywania alkoholu, po to by nie stawiała oporu oraz, że obcowanie nie służyło wyłącznie zaspokojeniu popędu płciowego, ale również poniżeniu ofiary, albowiem twierdzenia te pozostają jedynie w sferze domysłów. Bez oparcia w treści zgromadzonych w sprawie dowodów, jest również stwierdzenie prokuratora w apelacji, że sprawcy urządzili sobie jakby zawody, wykorzystując ciało pokrzywdzonej – wpychając jej kilka członków na raz do ust (sąd nie poczynił wcale takich ustaleń w zakresie żadnego z przypisanych czynów, a prokurator nie kwestionował tych ustaleń faktycznych).

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zaostrzenie wymierzonych wszystkim oskarżonym kar oraz kary łącznej orzeczonej wobec oskarżonego A. P., a także orzeczenie zakazu zbliżania się do pokrzywdzonej na okres 10 lat.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczenia zakazu zbliżania się do pokrzywdzonej nie był dopuszczalny, z uwagi na zakaz reformationis in peius, albowiem skarżąc poprzedni wyrok wydany w tej sprawie tj. wyrok Sądu Okręgowego w Bielsku – Białej z dnia 21 kwietnia 2016r. sygn. III K 58/14, prokurator w swej apelacji nie formułował ani zarzutu w tym względnie, ani też nie składał wniosku o orzeczenie takiego zakazu – na co słusznie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy w części 6 swego pisemnego uzasadnienia.

Natomiast w pozostałym zakresie prawidłowość poczynionych ustaleń faktycznych oraz dokonanych na ich podstawie ocen, a także prawidłowość ustaleń w zakresie okoliczności mających wpływ na rodzaj i wysokość orzeczonych kar, nie dała podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku przez Sąd odwoławczy. Nie zachodzą również żadne podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Brak przesłanek z art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k., które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok w całości utrzymano w mocy.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zarzuty skarżących okazały się niezasadne z przyczyn wskazanych w części 3 niniejszego uzasadnienia i z tego powodu nie mogły być uwzględnione. Prawidłowość przeprowadzonego postępowania dowodowego, właściwa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz zasadność doboru rodzaju i wysokości orzeczonych kar, przemawiała za utrzymaniem w mocy zaskarżonego wyroku.

Przy tej okazji, należy w tym miejscu przypomnieć, iż stopień szczegółowości rozważań Sądu odwoławczego uzależniony jest od jakości oceny dokonanej przez Sąd I instancji. Jeżeli ta ocena jest wszechstronna, pełna, logiczna i wsparta zasadami doświadczenia życiowego, a więc odpowiada w pełni wymogom nałożonym przez reguły z art. 7 k.p.k., to wówczas Sąd odwoławczy zwolniony jest od drobiazgowego odnoszenia się do zarzutów apelacji, kwestionujących w rzeczywistości taką ocenę. Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny uznał za wystarczające wskazanie głównych powodów niepodzielenia zarzutów apelacji obrońców oskarżonych, ani apelacji prokuratora, odsyłając do szczegółów uzasadnienia wyroku Sądu I instancji. Jakkolwiek jest rzeczą oczywistą, iż na Sądzie odwoławczym ciąży obowiązek rozpoznania wszystkich wniosków i zarzutów wskazanych w środku odwoławczym, nie oznacza to jednak bezwzględnego wymogu szczegółowego umotywowania każdego argumentu, albowiem w niniejszej sprawie Sąd odwoławczy podziela w pełni dokonaną przez Sąd meriti ocenę dowodów, w związku z czym szczegółowe odnoszenie się w uzasadnieniu swojego wyroku do zarzutów apelacji, byłoby jedynie zbędnym powtórzeniem argumentacji tego sądu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2014r. sygn. II KK 180/14, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2009 r. sygn. III KK 381/08 oraz postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10 października 2007 r., sygn. III KK 120/07 z dnia 2 sierpnia 2006 r., sygn. II KK 238/05). Skoro w przedmiotowej sprawie Sąd I instancji sporządził uzasadnienie swego wyroku w taki sposób, iż w pełni odpowiada wymogom z art. 424 § 1 k.p.k., nadto zawiera ono pełną i rzetelną ocenę całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego, to Sąd Apelacyjny nie ma potrzeby jeszcze bardziej szczegółowego, niż to uczynił, odnoszenia się do poszczególnych zarzutów apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 2

Zasądzono od oskarżonych A. P., D. A., J. N. (1), R. S., J. K. i M. O. na rzecz oskarżycielki posiłkowej D. G. kwoty po 200,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym. Kwoty te od każdego z oskarżonych zasądzono w równych częściach, przy uwzględnieniu kwoty minimalnego wynagrodzenia należnego jej pełnomocnikowi z tytułu udziału w rozprawie odwoławczej wynoszącej 1.200,- zł.

pkt 3

Sąd Apelacyjny nie znalazł racjonalnych podstaw do zwolnienia któregokolwiek z oskarżonych z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, czy to z uwagi na sytuację majątkową, czy na zasady słuszności. W efekcie, Sąd Apelacyjny uznał, że uwzględniając wiek i zdolności zarobkowania oskarżonych, każdy z nich ma możliwość uiszczenia opłaty i wydatków, chociażby po ich rozłożeniu na raty. Szczególnie, iż łączne obciążenie finansowe za postępowanie odwoławcze, wobec każdego z oskarżonych (razem z kosztami zasądzonymi w postępowaniu odwoławczym na rzecz oskarżycielki posiłkowej – pkt 2 wyroku SA) wynosi jedynie 603,33 zł od każdego z nich, co w żadnym wypadku nie można uznać za kwotę wygórowaną i niemożliwą dla nich do uiszczenia.

Na zasadzie art. 636 par 2 k.p.k. i art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983r. Nr 49 poz. 223 j.t. z późn. zm.) zasądzono od wszystkich oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa wydatki postępowania odwoławczego w kwotach po 3,33 zł oraz opłaty za II instancję w kwotach po 400,- zł.

7.  PODPIS

SSA Wojciech Paluch SSA Grzegorz Wątroba SSA Piotr Filipiak

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

A. P.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

zaskarżony wyrok w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

M. O.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

zaskarżony wyrok w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

3

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego D. A.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

zaskarżony wyrok w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

4

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego R. S.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

zaskarżony wyrok w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

5

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego
J. K.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

zaskarżony wyrok w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

6

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego
J. N. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

zaskarżony wyrok w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

7

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

zaskarżony wyrok odnośnie wszystkich oskarżonych w części dotyczącej kary

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana