Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSR Adrianna Gołuńska-Łupina
Protokolant:	st. sekr. sądowy Iwona Górska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 grudnia 2016 r. w G.

sprawy z powództwa J. J.

przeciwko R. W. i J. S.

o zapłatę

oddala powództwo;

Sygnatura akt: I C 1211/16

UZASADNIENIE

Powód J. J. wniósł pozew m.in. przeciwko R. W. i J. S., domagając się od pozwanych zapłaty kwoty 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że pozwani zostali wyznaczeni pełnomocnikami z urzędu dla powoda do wniesienia skargi konstytucyjnej oraz skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia. Pozwany R. W. pismem z dnia 24 maja 2010r., zaś pozwany J. S. pismem z dnia 26 maja 2010r. powiadomili powoda o braku podstaw do wniesienia ww. skarg. Przed sporządzeniem opinii pozwani nie skontaktowali się w osobiście z powodem celem omówienia spraw. Według powoda pozwani naruszyli zasady wykonywania zawodu radcy prawnego i powszechnie obowiązujące przepisy prawa.

(pozew k. 3-3v)

Pozwany R. W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów procesu.

Zdaniem pozwanego roszczenie powoda uległo przedawnieniu, albowiem pozwany R. W. został wyznaczony pełnomocnikiem z urzędu oraz sporządził opinię o braku podstaw do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w maju 2010r. Zgodnie z przepisem art. 442 ¹ k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat 3 od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. W związku z powyższym roszczenie powoda uległo przedawnieniu w 2013r., gdyż pozew został złożony dopiero w dniu 10 lipca 2015r. Niezależnie od powyższego pozwany zaprzeczył jakoby naruszył dobra osobiste powoda. Jak wskazał, w dniu 24 maja 2010r. zawiadomił powoda, że został pełnomocnikiem z urzędu powoda i zawiadomił go jednocześnie o stwierdzeniu braku podstaw do wniesienia skargi o stwierdzeniu zgodności z prawem postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, załączając swoją opinię. W dniu 27 maja 2010r. powód poinformował Okręgową Izbę Radców Prawnych w G., że pozwany jako wyznaczony pełnomocnik z urzędu nie może reprezentować powoda w ww. sprawie, ponieważ jest stroną pozwaną w innej sprawie, wytoczonej z powództwa J. J. o ochronę dóbr osobistych, a także poinformował o wypowiedzeniu pozwanemu pełnomocnictwa ze skutkiem natychmiastowym oraz wniósł o zmianę pełnomocnika. Pozwany podnosi się, iż uczynił zadość obowiązkowi nałożonemu przez przepis art. 118 § 5 k.p.c. Niezwłocznie, gdy powziął wiedzę o wyznaczeniu go pełnomocnikiem z urzędu i stwierdzeniu braku podstaw do wniesienia skargi, zawiadomił o tym na piśmie powoda i Sąd Apelacyjny w Gdańsku z zachowaniem dwutygodniowego terminu od dnia zawiadomienia o ustanowieniu go pełnomocnikiem oraz załączył do pisma sporządzoną przez siebie opinię. Nadto pozwany podniósł, że powód nie wskazał w pozwie na czym miałoby polegać rzekome naruszenie jego dóbr osobistych. Jednocześnie, w odczuciu pozwanego nie naruszył on żaden sposób dóbr osobistych powoda i nie wyrządzi mu żadnej krzywdy.

(odpowiedź na pozew pozwanego R. W. k. 55-59)

Pozwany J. S. również wniósł o oddalenie pozwu w całości i o zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu.

Pozwany przyznał, że został ustanowiony pełnomocnikiem z urzędu J. J. w sprawie sygnaturze akt III Co 59/09 o stwierdzenie niezgodności z prawem postanowienia Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 marca 2009r. wydanego w sprawie o sygnaturze akt III Cz 243/09. Pozwany podnosi, że powód nie podał na czym miałoby polegać naruszenie dóbr osobistych przez pozwanego ani też żaden sposób nie wykazał, że jego dobra osobiste zostały faktycznie naruszone przez pozwanego. Wbrew zarzutom powoda po zawiadomieniu o udzielonym pełnomocnictwie do reprezentowania powoda, wystąpił do niego z pismem o udzielenie szczegółowych informacji oraz niezbędnych dokumentów związanych z zaskarżeniem, a umożliwiających prawne uzasadnienie skargi. Niezależnie od tego, pozwany usiłował nawiązać osobisty kontakt z powodem, mając na uwadze możliwość uzyskania od powoda dodatkowych informacji i wyjaśnień oraz osobiste sugestie, które mogłyby być pomocne do żądanego przez powoda wystąpienia. W tym celu pozwany kilkakrotnie udawał się do Aresztu Śledczego w G., aby uzyskać widzenie z powodem. Powód unikał jednak spotkania, przekazując do portierni informację, że godzina 9:30 jest dla niego zbyt późna na spotkanie, czuje się zmęczony i musi odpoczywać albo, że jest nieprzygotowany na spotkanie. W dniu 6 listopada 2009r. pozwanemu udało się uzyskać widzenie z powodem, podczas którego powód oprócz zgłoszenia utrudnień związanych z osadzeniem i brakiem szerszego dostępu do literatury prawniczej czy Internetu oraz konieczności leczenia, nie wniósł żadnych dodatkowych argumentów ani faktów, które mogły być pomocne do sporządzenia wnioskowanej skargi. Na zakończenie widzenia powód wyraził przekonanie, że jako pełnomocnik z urzędu pozwany prawdopodobnie nie będzie chciał się z nim spotkać, czemu oczywiście pozwany zaprzeczył. Sporządzając opinię o niecelowości skargi pozwany dokonał analizy nie tylko akt przywołanych w pełnomocnictwie, ale również dokumentów z ponad 20 innych spraw mających lub mogących mieć związek ze sprawą III Co 59/09. Po sporządzeniu opinii o niedopuszczalności skargi oraz niecelowości pozwany ponownie czynił starania o uzyskanie widzenia z powodem, kilkukrotnie składając wizyty w Areszcie Śledczym w G. w celu osobistego poinformowania powoda o podstawach przygotowanej opinii, jednakże pomimo podjętych prób powód nie znalazł czasu i nigdy nie wyraził zgody na widzenie i spotkanie z pozwanym, w związku z czym pozwany opinię przekazał do Sądu, a kopię opinii przesłał powodowi za pośrednictwem Aresztu Śledczego w G..

(odpowiedź na pozew pozwanego J. S. k. 143-146)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowieniem z dnia 25 lutego 2010r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I ACo 22/10 Sąd Apelacyjny w Gdańsku ustanowił dla J. J. radcę prawnego z urzędu w celu wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26 listopada 2009r. w sprawie o sygnaturze akt I ACz 1453/09.

(dowód: postanowienie z dnia 25 lutego 2010r. k. 9 akt sprawy Sądu Apelacyjnego w Gdańsku o sygnaturze I ACo 22/10)

Pismem z dnia 5 maja 2010r. Okręgowa Izba Radców Prawnych w G. poinformowała J. J., iż pełnomocnikiem z urzędu w powyższej sprawie został wyznaczony radca prawny R. W..

(dowód: pismo (...) w G. z dnia 5 maja 2010r. k. 21 akt sprawy Sądu Apelacyjnego w Gdańsku o sygnaturze I ACo 22/10)

Pismem z dnia 24 maja 2010r. pozwany R. W. poinformował powoda, że został wyznaczony jego pełnomocnikiem z urzędu oraz wskazał, iż nie stwierdził podstaw do wniesienia skargi. Do przedmiotowego pisma pozwany załączył opinię o braku podstaw do wniesienia skargi. Odpis opinii został doręczony również Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G. oraz Sądowi Apelacyjnemu w Gdańsku.

(dowód: pismo pozwanego z dnia 24 maja 2010r. k. 34 akt sprawy Sądu Apelacyjnego w Gdańsku o sygnaturze I ACo 22/10, opinia k. 65-69, dowód nadania k. 70, dowód doręczenia k. 71-73)

Postanowieniem z dnia 15 września 2009r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt III Co 59/09 Sąd Okręgowy w Gdańsku ustanowił dla J. J. radcę prawnego z urzędu w celu złożenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sadu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 marca 2009r. w sprawie o sygnaturze III Cz 243/09.

(dowód: postanowienie z dnia 15 września 2009r. k. 26-27 akt Sądu Okręgowego w Gdańsku o sygnaturze III Co 59/09)

Pismem z dnia 5 października 2009r. Okręgowa Izba Radców Prawnych w G. poinformowała powoda, że pełnomocnikiem z urzędu w powyższej sprawie został wyznaczony radca prawny J. S..

(dowód: pismo (...) w G. z dnia 5 października 2009r. akt Sądu Okręgowego w Gdańsku o sygnaturze III Co 59/09)

Pismem z dnia 27 maja 2010r. pozwany J. S. poinformował Sąd Okręgowy w Gdańsku, iż nie stwierdził podstaw do wniesienia skargi. Jednocześnie, pozwany poinformował, że dotrzymanie dwutygodniowego terminu przewidzianego przepisami k.p.c. nie było możliwe z uwagi na utrudniony kontakt z powodem oraz zawiłość sprawy. Do pisma pozwany załączył odpis opinii. Podobne pismo stwierdzeniu braku podstaw do wniesienia skargi pozwany skierował do powoda za pośrednictwem Aresztu Śledczego w G..

(dowód: pismo pozwanego z dnia 27 maja 2010r. k. 34 akt Sądu Okręgowego w Gdańsku o sygnaturze III Co 59/09, pismo pozwanego z dnia 27 maja 2010r. k. 46 tamże)

Pismem z dnia 27 maja 2010r. J. J. poinformował Okręgową Izbę Radców Prawnych w G., iż wyznaczeni dla niego pełnomocnicy J. S. i R. W. nie mogą go reprezentować z uwagi na złożenie przez powoda przeciwko nim pozwu o ochronę dóbr osobistych. Nadto, powód poinformował o wypowiedzeniu pełnomocnictwa ze skutkiem natychmiastowym i wniósł o zmianę pełnomocników z urzędu.

(dowód: pismo powoda z dnia 27 maja 2010r. k. 41 akt sprawy Sądu Apelacyjnego w Gdańsku o sygnaturze I ACo 22/10 oraz k. 36 akt Sądu Okręgowego w Gdańsku o sygnaturze III Co 59/09)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy Sądu Apelacyjnego w Gdańsku o sygnaturze I ACo 22/10 oraz aktach sprawy Sądu Okręgowego w Gdańsku o sygnaturze III Co 59/09. W ocenie Sądu powyższe dokumenty są w pełni wiarygodne, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów, ani też żadna ze stron nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi pismami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Sąd pominął dowód z przesłuchania stron, albowiem powód – mimo prawidłowego wezwania – nie stawił się na rozprawę, zaś pozwani wnieśli o pominięcie dowodu z ich przesłuchania.

W niniejszej sprawie powód domagał się od pozwanych zapłaty kwoty 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych. W tym stanie rzeczy podstawę prawną powództwa stanowiły przepisy art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. Jak stanowi art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Zgodnie natomiast z treścią art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się.

W niniejszej sprawie powód nie sprostał spoczywającemu nań ciężarowi dowodu i przede wszystkim nie wykazał na czym polegało naruszenie dóbr osobistych przez pozwanych jako ustanowionych pełnomocników z urzędu. Jak podnosi się bowiem w judykaturze dowód, że dobro osobiste zostało zagrożone lub naruszone ciąży na osobie, która poszukuje ochrony prawnej z art. 24 k.c. Natomiast na tym, kto podjął działanie zagrażające dobru osobistemu lub naruszające to dobro, spoczywa ciężar dowodu, że nie było to działanie bezprawne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2004 r., V CK 609/03, Lex nr 109404). Dodać należy, że dla uwzględnienia roszczenia z art. 448 k.c. konieczne jest także ustalenie działania zawinionego, chociażby winy nieumyślnej w najlżejszej postaci (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 29 września 2016r., VI ACa 1038/15, LEX nr 2151512). Powód podnosił, iż pozwani jako pełnomocnicy z urzędu nie skontaktowali się z nim przed sporządzeniem opinii prawnej o braku podstaw do wniesienia skargi, a także naruszyli bliżej nieokreślone przepisy prawa oraz zasady wykonywania zawodu radcy prawnego. Na podstawie zebranego materiału dowodowego Sąd nie doszukał żadnych okoliczności pozwalających na stwierdzenie, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda. Powód nie zaoferował bowiem żadnych dowodów, które pozwalałyby na postawienie takiego wniosku. Mało tego, J. J. nie stawił się na rozprawie celem złożenia zeznań w charakterze strony, mimo prawidłowego doręczenia wezwania. Nadto, zdaniem Sądu, pozwani wykazali w toku niniejszego postępowania, że ich działanie jako pełnomocników z urzędu nie było bezprawne. Zebrane w toku niniejszego postępowania dowody nie wskazują, aby pozwani jako ustanowieni z urzędu pełnomocnicy procesowi powoda naruszyli przepisy prawa powszechnie obowiązującego lub zasady współżycia społecznego względem powoda. Jak natomiast podnosi się w judykaturze przepis art. 24 § 1 k.c. wprowadza domniemanie bezprawnego działania sprawcy naruszenia cudzego dobra osobistego. W konsekwencji w procesie o ochronę dóbr osobistych na powodzie ciąży jedynie dowód wykazania samego faktu naruszenia dóbr osobistych, a na pozwanym spoczywa obowiązek wykazania, że naruszenie to nie miało charakteru bezprawnego. Oceniając, czy w konkretnym przypadku działanie naruszające dobro osobiste innej osoby miało charakter bezprawny, należy uwzględnić szereg czynników. Za bezprawne uważa się każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających. Do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych z reguły zalicza się działanie w ramach porządku prawnego to jest działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa, wykonywanie prawa podmiotowego, zgodę pokrzywdzonego, działanie w obronie uzasadnionego interesu. Dla uchylenia się od odpowiedzialności konieczne jest stwierdzenie przesłanek wyłączających bezprawność (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 8 listopada 2016r., I ACa 513/16, LEX nr 2200321). Zważyć należy, iż pozwany R. W. został ustanowiony pełnomocnikiem z urzędu powoda w celu wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26 listopada 2009r. w sprawie o sygnaturze akt I ACz 1453/09. Z kolei, pozwany J. S. został ustanowiony w celu złożenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 marca 2009r. w sprawie o sygnaturze III Cz 243/09. Na podstawie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach spraw o sygnaturach ACo 22/10 Sądu Apelacyjnego w Gdańsku oraz III Co 59/09 Sądu Okręgowego w Gdańsku ustalono, iż obaj pozwani sporządzili i doręczyli powodowi, Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G. oraz właściwemu sądowi opinie prawne o braku podstaw do wniesienia skarg. Takie działanie było zgodne z przepisami prawa oraz zasadami etyki wykonywania zawodu radcy prawnego. W myśl art. 118 § 5 k.p.c. jeżeli adwokat lub radca prawny ustanowiony w związku z postępowaniem kasacyjnym lub postępowaniem ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, nie stwierdza podstaw do wniesienia skargi, jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić na piśmie o tym stronę oraz sąd, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia zawiadomienia go o wyznaczeniu. Do zawiadomienia adwokat lub radca prawny dołącza sporządzoną przez siebie opinię o braku podstaw do wniesienia skargi. Opinia nie jest załączana do akt sprawy i nie jest doręczana stronie przeciwnej. Zgodnie natomiast z art. 28 ust. 7 Kodeksu Etyki Radców Prawnych stanowiącym załącznik do uchwały nr 8/ (...) Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010r. w razie prowadzenia sprawy z urzędu radca prawny przedstawia klientowi pisemną opinię prawną o braku podstaw do wniesienia środka zmierzającego do wzruszenia orzeczenia sądowego lub skargi konstytucyjnej. Natomiast zgodnie z pkt 28 załącznika do uchwały nr 36/ (...) Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 27 września 2008r. „Dobre praktyki radcy prawnego wyznaczonego z urzędu w postępowaniu dotyczącym skargi kasacyjnej, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i skargi konstytucyjnej” wyznaczony radca prawny nie powinien wnosić skargi, jeżeli byłoby to sprzeczne z prawem lub Kodeksem Etyki Radcy Prawnego. Natomiast, w myśl pkt 25 w razie stwierdzenia oczywistej bezzasadności lub braku podstaw do wniesienia skargi lub jeżeli naruszałoby to wymogi ustawowe w tym zakresie wyznaczony radca prawny winien niezwłocznie sporządzić i przedstawić klientowi pisemną opinię prawną w tym przedmiocie. W świetle obowiązujących przepisów prawa, jak również reguł deontologicznych wykonywania zawodu radcy prawnego nie istniał obowiązek stawiennictwa pozwanych w Areszcie Śledczym w G., gdzie powód odbywał karę pozbawienia wolności celem konsultacji z powodem. Sporządzając opinię o braku podstaw do wniesienia skargi oraz doręczając odpis tej opinii powodowi i Okręgowej Izbie Radców Prawnych pozwani postąpili zgodnie z przepisami prawa oraz zasadami etyki wykonywania zawodu radcy prawnego. Na marginesie należy podkreślić, że J. S. wielokrotnie usiłował spotkać się z powodem, niemniej ten odmawiał. Nadto, co wiadomo Sądowi z urzędu z racji rozpatrywania wielu podobnych spraw z udziałem powoda opartych na analogicznej podstawie faktycznej odmawianie kontaktu z ustanowionym pełnomocnikiem z urzędu jest stałą praktyką powoda, w oparciu o którą następnie formułuje roszczenia przeciwko pełnomocnikom. Podkreślić należy, iż pomoc prawna świadczona przez radcę prawnego ma na celu ochronę prawną interesów podmiotów, na których rzecz jest wykonywana, do czego nie jest każdorazowo konieczny kontakt z taką osobą. Tym bardziej, iż w sprawie, w której został pozwani zostali ustanowieni pełnomocnikami, do rozstrzygnięcia pozostawały wyłącznie kwestie o charakterze ściśle prawnym, a zatem w ocenie Sądu w rzeczywistości nie istniała potrzeba konsultacji pomiędzy stronami. W tej sytuacji działanie pozwanych ograniczające się do zapoznania się z aktami sprawy, a także listowny kontakt z powodem oraz sporządzenie opinii o niecelowości wniesienia skarg w pełni wyczerpywało obowiązki wynikające z pełnomocnictwa. Powód nie wykazał żadnego zaniechania po stronie pozwanych, które skutkowałyby niekorzystnym dla niego rozstrzygnięciem, w szczególności nie podniósł żadnych zastrzeżeń co do merytorycznego prowadzenia sprawy przez pozwanych, jak i co do treści sporządzonej przez nich opinii prawnej. Reasumując tę część rozważań podkreślić należy, że Sąd nie doszukał się w postępowaniu pozwanych żadnych zachowań, które możnaby zakwalifikować jako naruszenie dóbr osobistych, zaś sporządzając opinię prawną o braku podstaw do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, a następnie przesyłając ją powodowi i sądowi pozwani nie naruszyli ani powszechnie obowiązujących przepisów prawa ani nawet reguł deontologicznych wykonywania zawodu radcy prawnego.

Niezależnie od powyższego powód nie wskazał, jakie dobro osobiste zostało naruszone przez pozwanych. Zgodnie z poglądami wyrażanymi w judykaturze na stronie powodowej spoczywa obowiązek wskazania konkretnego dobra osobistego, które zostało naruszone bądź zagrożone bezprawnym działaniem bądź zaniechaniem osoby trzeciej. Podkreślić przy tym należy, że naruszenie dobra osobistego powinno mieć charakter obiektywny. Naruszenie dobra należy rozpatrywać w granicach przeciętnych ocen aktualnie stosowanych w społeczeństwie, a nie w indywidualnym odczuciu osoby, która domaga się ochrony prawnej (por. wyrok SN z dnia 28 maja 1971r., III PZP 33/70, L.). Zatem, samo subiektywne odczucie czy przekonanie powoda, że pozwani naruszyli jego dobra osobiste nie jest równoznaczne z przyjęciem, iż do takiego naruszenia rzeczywiście doszło. Brak inicjatywy dowodowej ze strony powoda nie pozwala na przyjęcie, że doszło do naruszenia jakiegokolwiek dobra osobistego powoda.

Mając powyższe na uwadze – na mocy art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. stosowanych a contrario – Sąd powództwo oddalił.