Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Elżbieta Trybulec-Czernek

Protokolant: st.sekr.sądowy Barbara Urmańska

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2013 r. w Gdańsku

sprawy E. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołań E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 30 sierpnia 2011 r. nr I- (...)-

z dnia 18 września 2012 r. nr (...)

oddala odwołania

/na oryginale właściwy podpis/

Sygnatura akt VIII U 1930/11

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawczyni E. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Ubezpieczona E. G. odwołała się od powyższej decyzji i wniosła o przyznanie jej renty z tytułu niezdolności do pracy poprzez uznanie, iż jest ona całkowicie niezdolna do pracy. W uzasadnieniu wskazała, iż choroba wystąpiła u niej w trakcie trwania ubezpieczenia natomiast diagnozowanie jej trwało ok. 1,5 roku. Opisała ponadto przebieg schorzeń, na które cierpi.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania. Wskazał, że wnioskodawczyni została uznana przez Komisję Lekarską ZUS za częściowo niezdolną do pracy w okresie od 1 lipca 2009 roku do 30 czerwca 2012 roku. Niezdolność ta powstała jednakże po upływie 18 miesięcy od ustania zatrudnienia, które ustało w dniu 31 marca 2004 roku.

Decyzją z dnia 18 września 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonej E. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Od powyższej decyzji odwołała się ubezpieczona E. G. wnosząc o jej zmianę i przyznanie jej renty z tytułu niezdolności do pracy przez uznanie, że niezdolność ta powstała w kwietniu 2004 roku.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu wskazał, że Komisja Lekarska ZUS uznała, iż ubezpieczona jest nadal częściowo niezdolna do pracy do dnia 31 lipca 2014 roku. Jednakże niezdolność do pracy powstała po upływie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia, które ustało 31 marca 2004 roku.

Pismem z dnia 19 marca 2012 roku ubezpieczona wniosła o ustalenie daty powstania niezdolności do pracy na dzień 15 lipca 2004 roku.

Pismem z dnia 17 maja 2012 roku ubezpieczona wniosła o uznanie, że niezdolność do pracy powstała w kwietniu 2004 roku.

W dniu 15 listopada 2012 roku Sąd połączył do wspólnego rozpoznania sprawy o sygnaturach akt VIII U 1930/11 oraz VIII U 1521/12 i dalszego prowadzenia pod wspólną sygnaturą akt VIII U 1930/11.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

E. G. urodziła się (...). Posiada wykształcenie wyższe, z zawodu jest radiooficerem. Ponadto pracowała jako asystent radiotelegrafisty, asystent radiooficera, radiooficer oraz pracownik biurowy.

/okoliczności bezsporne/

E. G. w okresie od 4 maja 2000 roku do dnia 31 lipca 2000 roku zatrudniona była na podstawie umowy o pracę w (...) sp. z o.o. w G..

W okresie od 1 sierpnia 2000 roku do dnia 31 marca 2004 roku ubezpieczona odprowadzała składki z tytułu ubezpieczenia społecznego rolników.

/dowody: zaświadczenie k. 29 akt ubezpieczeniowych; świadectwo pracy k. 33 akt ubezpieczeniowych/

(...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności orzeczeniem z dnia 24 kwietnia 2012 roku uznał E. G. za niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym.

/dowody: decyzja k. 50/

Biegli sądowi kardiolog, specjalista chorób wewnętrznych, ginekolog – endokrynolog nie uznali E. G. za niezdolną do pracy.

/dowody: opinia biegłego kardiloga k. 27 – 29; opinia biegłego specjalisty chorób wewnętrznych k. 32 – 33; opinia biegłego ginekologa – endokrynologa k. 39 – 40, 47/

E. G. w okresie od 16 stycznia 2008 roku do 30 czerwca 2009 roku była całkowicie niezdolna do pracy z powodu zapalenia opon mózgowych i następczych powikłań.

Biegły sądowy endokrynolog rozpoznał u ubezpieczonej chorobę układową tkanki łącznej, otyłość, chorobę zwyrodnieniową stawów, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę insulinozależną, astmę oskrzelową, niedoczynność tarczycy, leczenie immunosupresyjne, zapalenie opon mózgowych i mózgu w wywiadzie. Ubezpieczona porusza się sprawnie i samodzielnie, stawy obwodowe są bez obrzęków. Stwierdzono u ubezpieczonej bolesne ruchy w stawach kolanowych i biodrowych z ograniczeniem rotacji wewnętrznej w stawach biodrowych z trzeszczeniem w stawach kolanowych. W pozostałych stawach obwodowych ograniczenia ruchomości nie występują. Stwierdzono również skoliozę kręgosłupa jak również ograniczenie ruchomości odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Choroba układu tkanki łącznej jest leczona immunosupresyjnie. Obecnie nastąpiła częściowa remisja.

E. G. jest częściowo niezdolna do pracy z powodu przewlekłej choroby tkanki łącznej od dnia 30 czerwca 2009 roku

/dowody: opinia biegłego endokrynologa k. 72 – 74, 65, 92; opinia biegłego endokrynologa k. 100 akt sprawy XV U 2209/08; wyrok k. 156 akt sprawy XV U 2209/08/

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawczyni E. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu wskazał, że Komisja Lekarska ZUS uznała ubezpieczoną za częściowo niezdolną do pracy zaś niezdolność do pracy powstała w dniu 1 lipca 2009 roku.

Decyzją z dnia 18 września 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. ponownie odmówił ubezpieczonej E. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, bowiem Komisja Lekarska ZUS uznała, iż ubezpieczona jest nadal częściowo niezdolna do pracy do dnia 31 lipca 2014 roku. Jednakże niezdolność do pracy powstała po upływie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia.

/okoliczności bezsporne/

Swoje ustalenia w niniejszej sprawie Sąd oparł na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym w szczególności na podstawie dokumentów załączonych do akt ubezpieczeniowych oraz akt sprawy o sygnaturze akt XV U 2209/08, których wiarygodności oraz autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron procesu. Sąd nie znalazł również z urzędu podstaw do zakwestionowania rzetelności i autentyczności przedstawionych dokumentów. Dokumenty urzędowe i ich kopie należało uznać za wiarygodne jako sporządzone przez właściwy organ, w odpowiedniej formie, których autentyczność nie została podważona przez żadną ze stron. Nadto, strony nie kwestionowały okoliczności wykazanych w treści w/w dokumentacji, toteż nie budziły one również wątpliwości Sądu.

Podstawę ustaleń faktycznych Sądu stanowiły również opinie biegłych sądowych. Sąd w całości dał wiarę ww. opiniom biegłych z uwagi na to, iż zostały one sporządzona w oparciu o dokonanie wszechstronnej analizy materiału dowodowego, po wykonaniu stosowych oględzin sądowo-lekarskich i z uwzględnieniem wyników badań.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie ubezpieczonej E. G. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu artykułu 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustęp 1 przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy:

1)składkowe, o których mowa w art. 6;

2)nieskładkowe, o których mowa w art. 7.

Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych (ust. 2 art. 5 ).

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2 okresami składkowymi są między innymi okresy ubezpieczenia i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, w przepisach wymienionych w art. 195 pkt 1-4 i 8, w przepisach o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach o pomocy społecznej.

Przepis art. 7 w/w wymienia natomiast okresy nieskładkowe, do których zalicza się między innymi okres przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy niewykonywania pracy, w granicach do 6 lat, spowodowane koniecznością opieki nad innym niż dziecko członkiem rodziny zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo uznanym za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym, sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia ( pkt 7 art. 7 ).

Wskazania wymaga, że zgodnie z treścią art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy,

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3.  niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w okresie 18 miesięcy od jego ustania.

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2).

Przedmiotem sporu w niniejszym postępowaniu była data ustania podlegania ubezpieczeniom społecznym przez E. G. oraz fakt czy ubezpieczona jest niezdolna do pracy i jeżeli tak to w jakim zakresie. Spełnienie przez ubezpieczoną pozostałych przesłanek było pomiędzy stronami bezsporne.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że w toku postępowania ubezpieczona nie przedłożyła żadnych wniosków dowodowych na okoliczność okresów składkowych i nieskładkowych innych niż uznał organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję. Należy podkreślić, że ustawodawca w sposób jednoznaczny wskazał, że przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, okresy składkowe, o których mowa w art. 6 i nieskładkowe, o których mowa w art. 7. Określając zatem datę ustania ubezpieczenia w przedmiotowej sprawie Sąd opierał się właśnie na w/w okresach. Nie było podstaw aby jako datę końcową uznać ustanie ubezpieczenia z tytułu opłacanych przez ubezpieczoną składek na ubezpieczenie rolnicze. Okresy ubezpieczenia społecznego rolników są bowiem doliczane jedynie do stażu jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 są krótsze od okresu wymaganego do przyznania renty, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu (art. 10 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie pozwalają na określenie daty ustania ubezpieczenia na datę ustania ubezpieczenia społecznego rolników. Dlatego też Sąd uznał, iż rację ma Zakład Ubezpieczeń Społecznych i przyjął, że ubezpieczenie E. G. ustało z dniem rozwiązania łączącego ją stosunku pracy, a więc z dniem 31 lipca 2000 roku i od tej daty należy liczyć 18 miesięczny okres.

Po ustaleniu daty, od której należy liczyć wymagany przepisami 18 miesięczny okres zasadnym było ustalenie czy ubezpieczona jest niezdolna do pracy, a jeżeli tak to kiedy ta niezdolność powstała.

Zgodnie natomiast z treścią przepisu art. 12 cytowanej ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Natomiast, częściowo niezdolną do pracy jest osobą, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Z brzmienia art. 12 ustawy wyraźnie wynika, że do stwierdzenia niezdolności do pracy nie jest wystarczające samo występowanie naruszenia sprawności organizmu (choroby), lecz jednocześnie naruszenie to musi powodować całkowitą lub częściową utratę zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie rokujące odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Jak podkreśla się w judykaturze, częściowa niezdolność do pracy polega na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Doniosłe znaczenie w konstrukcji częściowej niezdolności do pracy ma podkreślenie, że chodzi o ocenę zachowania zdolności do wykonywania nie jakiejkolwiek pracy, lecz pracy „zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji”. Wyjaśnienie treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga przy tym uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych, czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami, jak również kwalifikacji rzeczywistych, czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego.

W art. 13 ust. 1 w/w ustawy wskazano z kolei, że przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji i możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Nie budziło przy tym wątpliwości w sprawie, że ubezpieczona cierpi na określone schorzenia, jednakże to nie fakt występowania schorzeń, a jedynie stopień ich zaawansowania, może powodować niezdolność do pracy. Należy wskazać przy tym, iż subiektywna ocena stanu zdrowia ubezpieczonej i jej przekonanie, że jest niezdolna do pracy nie może zastąpić oceny dokonanej przez biegłych sądowych – specjalistów, którzy w przekonujący sposób uzasadnili swoje stanowisko (vide: wyrok SN z dnia 22 stycznia 1998r. II UKN 466/97 OSNAP 1999/1/25 ).

Rozstrzygająca w tej kwestii była opinia biegłej endokrynolog, która uznała ubezpieczoną za częściowo niezdolną do pracy. Początek niezdolności biegła ustaliła na dzień 30 czerwca 2009 roku. W tym miejscu podnieść należy, że co prawda ubezpieczona we wcześniejszym okresie, tj. od dnia 16 stycznia 2008 roku była całkowicie niezdolna do pracy jednakże niezdolność ta miała inną przyczynę niż obecnie stwierdzona częściowa niezdolność do pracy. W okresie od 16 stycznia 2008 roku ubezpieczona była niezdolna do pracy z powodu zapalenia opon mózgowych i następczych powikłań. Obecnie zaś niezdolność do pracy spowodowana jest przewlekłą chorobą tkanki łącznej.

W opracowanej opinii biegła w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wyraziła swoje stanowiska wskazując, że E. G. jest częściowo niezdolna do pracy. Sąd uznał tę opinię za w pełni miarodajną, gdyż jest ona zupełna i wewnętrznie niesprzeczna. W ocenie Sądu wnioski w niej zawarte są wyczerpujące, logiczne i prawidłowo uzasadnione. Opinia została wydana przez lekarza – specjalistę z dziedziny medycyny adekwatnej do wskazywanych przez ubezpieczoną schorzeń. Zdaniem Sądu sporządzona w niniejszej sprawie opinia biegłej jest miarodajnym i rzetelnym środkiem dowodowym. Sąd w pełni podziela ustalenia opinii i jej wnioski. Podkreślić należy, iż biegła wydała przedmiotową opinię w oparciu o całą dostępną dokumentację lekarską. Biegła w sposób wyczerpujący wskazała, iż zaawansowanie występujących u ubezpieczonej chorób nie pozwala na uznanie jej za całkowicie niezdolną do pracy i na czym polega istotna poprawa stanu zdrowia ubezpieczonej pozwalająca na uznanie jej częściowo niezdolną do pracy.

W tym miejscu podnieść należy, że ubezpieczona pismem z dnia 16 kwietnia 2013 roku nie zgodziła się z opinią biegłej endokrynolog. Jednakże ubezpieczona ograniczyła się jedynie do polemiki z prawidłowymi ustaleniami biegłej. Nie przedstawiła żadnych merytorycznych argumentów, które mogłyby podważyć miarodajność sporządzonej przez biegłą opinii. Dlatego też w ocenie Sądu zarzuty te nie podważyły mocy dowodowej przedmiotowej opinii.

Nie widząc zatem podstaw do poddawana w wątpliwość fachowość biegłej i jej bezstronność, Sąd podzielił wyrażone przez nią stanowisko i przyjął je jako miarodajne dla dokonania ustaleń faktycznych w sprawie.

Na marginesie wskazać należy, iż biegła ustalając datę powstania częściowej niezdolności ubezpieczonej do pracy na dzień 30 czerwca 2009 roku jednocześnie wskazała na możliwość powstania tej niezdolności od czerwca 2005 roku. Wskazać jednakże należy, że nawet gdyby przyjąć, iż niezdolność ta rzeczywiście powstała w czerwcu 2005 roku (pomimo kategorycznego stwierdzenia biegłej, iż niezdolność powstałą w czerwcu 2009 roku) to i tak nie miałoby to wpływu na rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie albowiem E. G. przestała podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z dniem 31 lipca 2000 roku. Zaś ewentualna niezdolność od czerwca 2005 roku powstałaby w okresie znacznie przekraczającym ustawowy okres 18 miesięcy od dnia ustania ubezpieczenia.

Reasumując Sąd doszedł do przekonania, że zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest prawidłowa, albowiem niezdolność do pracy ubezpieczonej nie jest niezdolnością całkowitą i powstała po upływie 18 miesięcy od ustania okresów ubezpieczenia.

W konkluzji z przytoczonych wyżej względów Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w zw. z cytowanymi wyżej przepisami, orzekł jak w sentencji.

Sędzia SR del. Elżbieta Trybulec - Czernek

ZARZĄDZENIE:

1.  odnotować w kontrolce uzasadnień,

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć ubezpieczonej z pouczeniem,

3.  przedłożyć z wpływem lub za 21 dni;

Sędzia SR del. Elżbieta Trybulec - Czernek