Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Trybulec-Czernek

Protokolant: Bożena Adamska

po rozpoznaniu w dniu 02 grudnia 2013 r. w Gdańsku

sprawy J. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 14 maja 2013 r. nr (...)

- oddala odwołanie –

/na oryginale właściwy podpis/

Sygnatura akt VIII U 1043/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 maja 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił J. C. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, bowiem nie udowodnił on 25 lat ogólnego stażu pracy na dzień 1 stycznia 1999 roku, a jedynie 21 lat, 2 miesiące i 14 dni.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. C. wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu wskazał, iż w jego ocenie Zakład Ubezpieczeń Społecznych niewłaściwie zakwalifikował wykonywaną przez niego pracę, jako pracę w szczególnych warunkach z wykazu A zamiast z Wykazu B.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania i podtrzymał wcześniej zaprezentowane stanowisko. Wskazał ponadto, że ubezpieczony był zatrudniony do 31 grudnia 1993 roku zaś po tym okresie prowadził działalność gospodarczą, jednakże z tego tytułu nie opłacał składek na ubezpieczenie społeczne.

W piśmie z dnia 6 września 2013 roku ubezpieczony wskazał, że do stażu pracy powinny mu zostać również uwzględnione okresy pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. C. urodził się (...). Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Na dzień 1 stycznia 1999 roku miał udowodnionych 21 lat, 2 miesiące i 14 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 15 lat, 1 miesiąc i 20 dni pracy w szczególnych warunkach.

/okoliczności bezsporne/

W okresie od 20 marca 1989 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku J. C. uprawniony był do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W okresie od dnia 25 kwietnia 1997 do 31 maja 2006 roku J. C. prowadził działalność gospodarczą, z którego to tytułu nie odprowadzał składki na ubezpieczenia społeczne.

/okoliczności bezsporne/

W dniu 18 marca 2013 roku J. C. złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Decyzją z dnia 14 maja 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił J. C. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, bowiem nie udowodnił on 25 lat ogólnego stażu pracy na dzień 1 stycznia 1999 roku, a jedynie 21 lat, 2 miesiące i 14 dni.

/okoliczności bezsporne/

Powyższy stan faktyczny był między stronami niesporny, a nadto wynikał z dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych pozwanego.

Sąd zważył, co następuje:

Na tle ustalonego stanu faktycznego Sąd uznał, iż odwołanie J. C. jako niezasadne nie zasługuje na uwzględnienie.

Ubezpieczony domagał się ustalenia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Podstawą takiego żądania jest art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Na wstępie wskazać należy, iż przepis ten stanowi szczególne uregulowanie, tworząc osobną kategorię ubezpieczonych i mając zastosowania do innych stanów faktycznych, aniżeli objęte regulacjami art. 32 ust. 1 i 46 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Przepis art. 184 tej ustawy znajduje zastosowanie w stosunku do osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., które zasadnicze, wskazane w nim warunki nabycia prawa do świadczenia, spełniły już w dacie wejścia ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a więc na dzień 1 stycznia 1999r. i gwarantuje osobom tym możność nabycia prawa do świadczenia na dotychczasowych warunkach. Przepis ten został zawarty w przepisach przejściowych, ma na celu zagwarantowanie częściowo nabytych uprawnień emerytalnych – prawa do emerytury w wieku obniżonym z tytułu pracy w szczególnych warunkach osobom urodzonym po 31 grudnia 1948r. – z tytułu spełnienia warunków stażowych, określonych w tym przepisie, do dnia wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Niewątpliwie bowiem ustawa o emeryturach i rentach z FUS ograniczyła uprawnienia emerytalne tych osób, chociażby w art. 46 ust. 1 określając czasookres, do którego można spełnić warunki do uzyskania świadczenia. Z uwagi na ten fakt właśnie ustawodawca wprowadził przepis przejściowy, jakim jest art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, pozwalający realizować wskazanej w nim grupie ubezpieczonych prawo do emerytury.

Stosownie do jego treści, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w tym przepisie przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

Zgodnie z art. 27 ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, a nadto mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Nadto, zgodnie z art. 32 ust. 1 i 4 tej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 (ust.1), gdzie wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2).

Przepisami dotychczasowymi, do których odsyła ustawa o emeryturach i rentach z FUS jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. nr 8, poz. 43 ze zm.).

Stosownie do treści § 3 tego rozporządzenia, za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony w postępowaniu przed organem rentowym udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 21 lat, 2 miesiące i 14 dni, w tym 15 lat, 1 miesiąc i 20 dni pracy w szczególnych warunkach i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach, a w szczególności posiadanie przez ubezpieczonego wymaganego 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku.

W tej kwestii ubezpieczony stoi na stanowisku, iż w jego przypadku do wymaganego 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego powinien zostać uwzględniony okres pobierania przez niego renty z tytułu niezdolności do pracy w zakresie niezbędnym do przyznania mu prawa do emerytury. Wskazać jednakże należy, iż stanowisko ubezpieczonego nie znajduje oparcia w powszechnie obowiązujących przepisach prawa. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 10a ust. 1 ww. ustawy emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury na podstawie art. 26b, 27 i 28 osoby, która utraciła prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługującej z Funduszu z powodu odzyskania zdolności do pracy, uwzględnia się również okresy pobierania tej renty, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 i 10, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. Innymi słowy okres pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury na podstawie art. 26b, 27 i 28. Tymczasem ubezpieczony ubiega się o emeryturę w obniżonym wieku z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach, a więc emeryturę z przepisu art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tym samym nie ma możliwości doliczenia do wymaganego 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego okresu pobierania przez ubezpieczonego renty z tytułu niezdolności do pracy w przypadku ubiegania się przez niego o emeryturę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W tej sytuacji stwierdzić należy, iż ubezpieczony nie spełnił podstawowej przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach jaką jest legitymowanie się 25 – letnim okresem składkowym i nieskładkowym na dzień 1 stycznia 1999 roku, w związku z czym odmowna decyzja organu rentowego była prawidłowa.

Sąd przyjął, iż zbędnym stało się badanie istnienia pozostałych przesłanek warunkujących przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach bowiem przesłanki nabycia prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach muszą być spełnione łącznie. Kwestia spełnienia przez ubezpieczonego pozostałych warunków stała się więc bezprzedmiotowa wobec niewykazania przez ubezpieczonego okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 25 lat.

W tym kontekście Sąd w całości podziela zapatrywanie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym istota decyzji organu rentowego polega na rozstrzygnięciu o prawie do konkretnego świadczenia (lub o jego wysokości) jako całości, a nie o poszczególnych elementach składających się na to prawo. Sąd stwierdzający spełnienie przez ubezpieczonego jednego lub więcej warunków powstania prawa do świadczenia, nie może ustalić tego w sentencji wyroku, przy jednoczesnym oddaleniu odwołania ubezpieczonego od niekorzystnej dla niego decyzji organu rentowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2000 roku, II UKN 147/00, OSNP 2002/16/389).

Oznacza to, że niespełnienie przez ubezpieczonego ustawowych warunków koniecznych do przyznania świadczenia powoduje zawsze konieczność wydania decyzji odmownej. Wydanie takiej decyzji następuje również wtedy, gdy ubezpieczony nie spełnia chociażby jednego z ustawowych warunków niezbędnych do przyznania świadczenia. W takiej sytuacji nie ma podstaw, aby Sąd rozpoznający sprawę analizował spełnienie przez ubezpieczonego wszystkich poszczególnych warunków przyznania konkretnego świadczenia. Sąd zobligowany jest jedynie do wydania orzeczenia rozstrzygającego o prawie do świadczenia jako takiego.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzając, że ubezpieczony nie spełnia przesłanki koniecznej dla przyznania prawa do emerytury pomostowej - stażu pracy w wymiarze 25 lat – Sąd, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w związku z przywołanymi wyżej przepisami, oddalił wniesione przez stronę odwołanie.

Sędzia SO Elżbieta Trybulec – Czernek