Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Trybulec-Czernek

Protokolant: st.sekr.sądowy Barbara Urmańska

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2013 r. w Gdańsku

sprawy H. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania H. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 4 kwietnia 2013 r. nr (...)

oddala odwołanie

/na oryginale właściwy podpis/

Sygn. akt VIII 1018/13

Decyzją z dnia 04 kwietnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w G. odmówił H. D. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, przewidzianych przepisem art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ( Dz. U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353 ze zm.) wskazując, iż wprawdzie ubezpieczony ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, ukończył 60 lat, jest członkiem OFE i wniósł o przekazanie zgromadzonych tam środków na dochody budżetu państwa, jednakże nie spełnił warunku 15 letniego stażu pracy w szczególnych warunkach. Jako pracy w szczególnych warunkach nie uznano okresu od 15 lipca 1979 r. do 31 lipca 1986 r. ((...) (...)), od 1 sierpnia 1986 r. do 30 listopada 1986 r. ( Zarząd Wojewódzki (...)), od 1 grudnia 1986 r. do 1 lipca 1989 r. oraz od 1 sierpnia 1989 r. do 31 stycznia 1990 r. ( Komitet Wojewódzki (...)).

Od decyzji powyższej odwołał się wnioskodawca, wnosząc o nakazanie pozwanemu zmiany naliczonego przez ZUS udowodnionego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, poprzez uznanie do okresu pracy pełnienia funkcji z wyboru od 15 lipca 1979 r. do 15 lutego 1981 r. i w okresie od 18 marca 1982 r. do 31 stycznia 1985 r. jako równorzędny z okresem zatrudnienia na kolei. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Ubezpieczony powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1995 r., II URN 52/94, w którym stwierdzono, iż wykonywanie funkcji z wyboru w wymienionych organizacjach politycznych obligatoryjnie powodowało – wobec wniosku organizacji – udzielenie urlopu bezpłatnego w macierzystym zakładzie pracy, który to okres, po powrocie do pracy podlegał zaliczeniu do wszelkich uprawnień zawiązanych z zatrudnieniem, a więc był traktowany jako okres zatrudnienia.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony H. D., ur. (...), w dniu 25 marca 2013 r. złożył do ZUS wniosek o emeryturę.

Dowód: wniosek k. 1-2 plik IV akt ZUS, ksero dowodu osobistego k. 5 plik I akt ZUS,

Wnioskodawca wykazał na dzień 1 stycznia 1999 r. w postępowaniu przed organem rentowym staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący 11 lat i 23 dni. Do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach pozwany przyjął okres zatrudnienia od 23 sierpnia 1968 r. do 14 lipca 1979 r., od 1 lipca 1984 r. do 31 lipca 1984 r., od 1 lipca 1989 r. do 31 lipca 1989 r.

Dowód: karta przebiegu zatrudnienia k. 17 plik IV akt ZUS,

Wnioskodawca złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochód budżetu państwa.

(niesporne)

Decyzją z dnia 04 kwietnia 2013 r., zaskarżoną w niniejszym postępowaniu, pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu H. D. prawa do emerytury z uwagi na nieudokumentowanie 15 lat pracy w szczególnych warunkach .

Dowód : decyzja odmowna – k. 19 plik IV akt ZUS

Wnioskodawca w okresie od dnia 23 sierpnia 1968 r. do dnia 31 grudnia 1991 r. był zatrudniony w (...) .

W okresie od dnia 15 lipca 1979 r. do 30 czerwca 1984 r. , od 01 sierpnia 1984 r. do 30 listopada 1986 r. był zwolniony od pracy zawodowej i skierowany do pełnienia funkcji w (...) w G.. Natomiast od 01 grudnia 1986 r. do 30 czerwca 1989 r. oraz od 01 sierpnia 1989 r. do 31 stycznia 1990 r. był zwolniony od pracy zawodowej do pełnienia funkcji w (...) G..

(dowód: świadectwo pracy z dn. 09.01.1992 r.-k.27 plik I akt ubezp., świadectwo pracy z dn. 09.10.1986 r.-k.29 plik I akt ubezp., świadectwo pracy z dn. 30.11.1986 r. –k. 33 plik I akt ubezp., potwierdzenie nawiązania stosunku pracy od 18.03.1982 r.–k. 7 plik III akt ubezp., umowa o pracę z dn. 15.07.1979 r. –k. 7 plik IV akt ubezp., akta osobowe –k. 27 akt sprawy)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. określa art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004r. Nr 39 poz. 353 ze zm.)

Przepis ten stanowi szczególne uregulowanie, znajduje bowiem zastosowanie w stosunku do osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., które zasadnicze, wskazane w nim warunki nabycia prawa do świadczenia, spełniły już w dacie wejścia ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a więc na dzień 1 stycznia 1999r. i gwarantuje osobom tym możność nabycia prawa do świadczenia na dotychczasowych warunkach. Przepis ten został zawarty w przepisach przejściowych, ma na celu zagwarantowanie częściowo nabytych uprawnień emerytalnych – prawa do emerytury w wieku obniżonym z tytułu pracy w szczególnych warunkach osobom urodzonym po 31 grudnia 1948r. – z tytułu spełnienia warunków stażowych, określonych w tym przepisie, do dnia wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Niewątpliwie bowiem ustawa o emeryturach i rentach z FUS ograniczyła uprawnienia emerytalne tych osób.

Stosownie do treści art. 184, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w tym przepisie przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego lub pod warunkiem złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa .

Zgodnie z art. 27 ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, a nadto mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z art. 40. Kolejowa emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., który spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 55 lat, mężczyzn 60 lat;

2) ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 44-45.

Art. 41. Przy ustalaniu prawa do emerytury kolejowej uwzględnia się okresy pracy na kolei i pracy równorzędnej z pracą na kolei oraz okresy zaliczalne do pracy na kolei, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy.

Zgodnie z art. 44 ust. 1 - za okresy równorzędne z okresami zatrudnienia na kolei uważa się okresy:

1) pobierania - po ustaniu zatrudnienia na kolei w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie - zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub opiekuńczego z tytułu tego zatrudnienia;

2) pobierania renty chorobowej przyznanej przez właściwą kolejową jednostkę organizacyjną;

3) wykonywania przed dniem 1 stycznia 1975 r. pracy w kolejowej jednostce organizacyjnej na podstawie umowy o naukę zawodu, przyuczenia do określonej pracy lub odbycia wstępnego stażu pracy;

4) zatrudnienia lub pełnienia funkcji z wyboru w związkach zawodowych w czasie bezpłatnego urlopu udzielonego pracownikowi na ten cel;

5) zatrudnienia, jednak nie dłuższego niż 5 lat, licząc od ustania zatrudnienia na kolei, jeżeli zatrudnienie na kolei ustało wskutek:

a) przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do zatrudnienia w resorcie komunikacji niebędącego zatrudnieniem na kolei,

b) przejścia z zatrudnienia na kolei do zatrudnienia w urzędach naczelnych i centralnych organów administracji państwowej,

c) nawiązania stosunku pracy na podstawie wyboru,

d) przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do zatrudnienia na kolejach użytku niepublicznego,

e) przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do zatrudnienia w innych resortach w celu zorganizowania lub budowy transportu kolejowego;

6) zatrudnienia, jednak nie dłuższego niż 5 lat, w jednostkach (komórkach) organizacyjnych resortu komunikacji niebędących kolejowymi jednostkami organizacyjnymi, jeżeli nastąpiła zmiana tego zatrudnienia na zatrudnienie na kolei i jeżeli okres 5 lat zatrudnienia w tych jednostkach nie podlega zaliczeniu na podstawie pkt 5 lit. a;

7) zatrudnienia w międzynarodowych organizacjach kolejowych i w zagranicznych placówkach kolejowych po oddelegowaniu do tego zatrudnienia z zatrudnienia na kolei;

8) wykonywania zatrudnienia za granicą przez specjalistów w czasie trwania stosunku pracy z kolejową jednostką organizacyjną;

9) niewykonywania pracy na kolei, jeżeli za okresy te przysługuje wynagrodzenie w wyniku przywrócenia do pracy albo odszkodowanie;

10) zatrudnienia na kolejach innych państw, pod warunkiem że pracownik po tych okresach był zatrudniony na kolejach polskich.

W sprawie bezspornym jest, że ubezpieczony ukończył 60 lat / w dniu 7 stycznia 2011 r./, wykazał łączny okres składkowy i nieskładkowy przekraczający 25 lat /tj. 29 lat, 11 miesięcy 29 dni/, przekazał środki zgromadzone na rachunku otwartego funduszu emerytalnego na dochody budżetu państwa, oraz nie rozwiązał stosunku pracy, przy czym na mocy ustawy zmieniającej ustawę o emeryturach i rentach z FUS z dnia 11.05.2012 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 637), od 01.01.2013 r. ( data wejścia w życie ustawy zmieniającej) wymóg rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem został zniesiony.

W tym miejscu wskazać należy, iż przedmiotem sporu pozostawało, czy okres zatrudnienia od 15 lipca 1979 r. do 31 lipca 1986 r. ((...) (...)), od 1 sierpnia 1986 r. do 30 listopada 1986 r. ( Zarząd Wojewódzki (...)), od 1 grudnia 1986 r. do 1 lipca 1989 r. oraz od 1 sierpnia 1989 r. do 31 stycznia 1990 r. ( Komitet Wojewódzki (...)) należy zaliczyć do okresu pracy w szczególnych warunkach. Pozwany odmówił zaliczenia tego okresu jako pracy w szczególnych warunkach ze względu na fakt, iż jego zdaniem tym okresie H. D. nie wykonywał pracy, o której mowa w art. 41 oraz 44 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Cytowany powyżej przepis art. 44 EmRentyFUSU zawiera zamknięty katalog okresów równorzędnych z okresami zatrudnienia na kolei. W doktrynie zauważa się, że są to głównie okresy składkowe w rozumieniu art. 6 EmRentyFUSU, poza okresami nieskładkowymi, wymienionymi w pkt 1, 2 i 9.

Zawarty w art. 44 EmRentyFUSU wykaz okresów równorzędnych z okresami zatrudnienia na kolei jest w zasadzie tożsamy z wykazem zamieszczonym w art. 7 dawnej ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin z dnia 28 kwietnia 1983 r. (Dz.U. Nr 23, poz. 99) obowiązującej do dnia 1998-12-31. Jeden tylko okres zatrudnienia obecnie został pominięty - okres przypadający po ustaniu zatrudnienia na kolei, nie dłuższy niż 5 lat, licząc od ustania zatrudnienia na kolei, jeśli zatrudnienie to ustało wskutek skierowania do pracy społeczno-politycznej, który w art. 7 pkt 5c ZEPKolU1983 był traktowany jako okres równorzędny z okresem zatrudnienia na kolei, a który nie jest wymieniony w obecnym art. 44 EmRentyFUSU. Zważywszy że staż pracy uprawniający do emerytury kolejowej ustala się według obecnie obowiązujących przepisów, a nie przepisów obowiązujących w dacie wykonywania zatrudnienia, wspomniany okres skierowania do pracy społeczno-politycznej nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do emerytury kolejowej.

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 19 lipca 2001 roku, II UKN 490/00, OSNP 2003/9/231, iż okresy zatrudnienia, od których uzależnione są szczególne uprawnienia emerytalne dla pracowników kolejowych na podstawie art. 40 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), ustalane są w stosunku do osoby, która osiągnęła wiek emerytalny po wejściu w życie tej ustawy, według zasad określonych w niej, a nie w przepisach obowiązujących w dacie wykonywania zatrudnienia.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy zważyć należy , iż ubezpieczony nie udowodnił okresów pozostawania w stosunku pracy na podstawie wyboru zgodnie z obecnie obowiązującym art. 44 pkt 5 lit. C. Ubezpieczony domaga się uznania do okresu pracy na kolei okresu pełnienia funkcji od 15 lipca 1979 r. do 15 lutego 1981 r. jako wiceprzewodniczący (...) (...) w G. i okresu od 18 marca 1982 r. do 31 stycznia 1985 r. pełnienia funkcji I zastępcy przewodniczącego (...) (...) w G.. W ocenie Sądu twierdzenia ubezpieczonego nie znajdują pokrycia w zgromadzonym obiektywnym materiale dowodowym, w szczególności nie sposób stwierdzić czy pozostawał w stosunku pracy na podstawie wyboru oraz w jakich konkretnie okresach.

Ubezpieczony na potwierdzenie swojego stanowiska przedłożył m.in. umowę o pracę z dnia 15 lipca 1979 r. , z której wynika, że został zatrudniony na czas nieokreślony , a nie w związku z wyborem na czas pełnienia funkcji wiceprzewodniczącego (...) w G. , ponadto nie wykazano kiedy ten stosunek ustał. Natomiast z pisma z dnia 13.05.1982 r. w sprawie potwierdzenia nawiązania stosunku pracy wynika wprawdzie , że z dniem 18.03.1982 r. został nawiązany z ubezpieczonym stosunek pracy w związku z wyborem jego osoby do pełnienia funkcji I-szego zastępcy przewodniczącego (...) w G., jednakże nie wiadomo kiedy tenże stosunek pracy uległ rozwiązaniu. Ubezpieczony przedłożył nadto świadectwa pracy, z których wynikają okresy zwolnienia od pracy zawodowej w związku ze skierowaniem do pracy społeczno-politycznej , a nie okresy nawiązania stosunku pracy na podstawie wyboru , co obecnie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do emerytury kolejowej. Ponadto okresy , których zaliczenia żąda ubezpieczony nie pokrywają się z okresami wskazanymi w przedłożonych świadectwach pracy.

Zgodzić się należy jedynie z ubezpieczonym , że w odniesieniu do dawnego art. 7 ust. 5c ZEPKolU1983, będącego odpowiednikiem art. 44 pkt 5 lit. c EmRentyFUSU, dotyczącego zatrudnienia po ustaniu zatrudnienia na kolei wskutek nawiązania stosunku pracy na podstawie wyboru, SN w wyr. z 2.2.1995 r. (II URN 52/94, OSNAPiUS 1995, Nr 14, poz. 181) stwierdził, iż użyty przez ustawodawcę zwrot "ustanie pracy" należy interpretować jako faktyczne zaprzestanie jej wykonywania, nie zaś jako wynikające z jej rozwiązania w sposób określony w przepisie art. 30 § 1 kp.

Powyższe zaprzecza twierdzeniom organu rentowego odmawiającego prawa na emerytury z tego powodu, że zatrudnienie na kolei ubezpieczonego ustało dopiero w dniu 31.12.1991 r. , a zatem interpretującego zwrot „ustanie zatrudnienia” jako zaprzestanie jego wykonywania, wynikające z rozwiązania umowy o pracę w sposób określony w przepisie art. 30 § 1 kp.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy uznał, iż decyzja pozwanego jest zgodna z prawem wobec nie udowodnienia przez ubezpieczonego 15 lat pracy w warunkach szczególnych –na kolei.

W konkluzji, biorąc pod uwagę ustalony stan faktyczny i argumenty podnoszone powyżej, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. i cyt. przepisów oddalił odwołanie.

SSO Elżbieta Trybulec-Czernek