Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 15 lutego 2013 roku

Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący SSO Teresa Zawistowska

Sędziowie : SO Dorota Twardowska

SO Arkadiusz Kuta ( spr. )

po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2013 roku

na posiedzeniu niejawnym w Elblągu

sprawy z wniosku wierzycielek T. Z. , A. U. i M. M.

przeciwko małżonce dłużnika B. K.

o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika

na skutek zażalenia małżonki dłużnika

od postanowienia Sądu Rejonowego w Iławie

z dnia 24 października 2012 roku , sygnatura akt I Co 1106/12

p o s t a n a w i a :

1.  sprostować zaskarżone postanowienie przez oznaczenie w jego rubrum , że sprawę prowadzono „ z wniosku wierzycielek T. Z. , A. U. i M. M. przeciwko małżonce dłużnika B. K. o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika ” ;

2.  oddalić zażalenie .

UZASADNIENIE

T. Z. , A. U. i M. M. domagały się nadanie prawomocnemu nakazowi zapłaty Sądu Rejonowego w Iławie z dnia 28 lutego 2012 roku , wydanemu w sprawie o sygnaturze akt I Nc 188/11 , klauzuli wykonalności przeciwko małżonce dłużnika – B. K. .

Postanowieniem z dnia 24 października 2012 roku Sąd Rejonowy w Iławie uwzględnił wniosek , ograniczając odpowiedzialność B. K. do majątku objętego wspólnością majątkową .

W uzasadnieniu wskazano , że M. i B. K. związek małżeński zawarli w dniu 5 września 1999 roku i nadal pozostają małżeństwem . W dniu 5 października 1998 roku ( winno być 1999 roku – przyp. wł. ) M. K. zawarł umowę pożyczki ze S. Z. . Pożyczył 10.000 zł z terminem zwrotu do 5 października 2001 roku . Nakazem zapłaty z 28 lutego 2012 roku , wydanym w postepowaniu upominawczym I Nc 188/11 , Sąd Rejonowy w Iławie nakazał M. K. aby zapłacił powodom – następcom prawnym pożyczkodawcy – kwotę 9.000 zł .

Sąd pierwszej instancji zastosował art. 787 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym sprzed nowelizacji tego przepisu z dnia 20 stycznia 2005 roku , a to zważywszy na datę powstania roszczenia , to jest termin zwrotu kwoty pożyczki – tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową . Wierzytelność powstała w czasie małżeństwa , w którym obowiązywał ustrój wspólności majątkowej i taki stan rzeczy trwał w dacie wyrokowania ( to jest wydania nakazu zapłaty – przyp. wł. ) , jak też w chwili orzekania o nadaniu klauzuli wykonalności przeciwko małżonce dłużnika .

W zażaleniu małżonki dłużnika B. K. żąda się zmiany postanowienia i wyłączenia jej odpowiedzialności za zobowiązanie zaciągnięte przez M. K. , to jest oddalenia wniosku wierzycielek . Zarzuca skarżąca Sądowi pierwszej instancji naruszenie prawa materialnego art. 41 § 3 k.r.o. przez błędną interpretację polegającą na przyjęciu , że nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przeciwko dłużnikowi M. K. – także przeciwko jego małżonce , nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego .

W uzasadnieniu argumentowano , że zgodnie z art. 41 § 3 k.r.o. sąd może ograniczyć lub wyłączyć możliwość zaspokojenia się z majątku wspólnego jeżeli ze względu na charakter wierzytelności albo stopień przyczynienia się małżonka będącego dłużnikiem do powstania majątku wspólnego zaspokojenie z majątku wspólnego byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego . Za nie budzące wątpliwości uznaje skarżąca stwierdzenie , że M. K. zaciągnął pożyczkę bez jej wiedzy i zgody , a o długu dowiedziała się ona dopiero kiedy wierzyciele zwrócili się o zwrot pieniędzy . Skarżąca nie wie co mąż zrobił z pieniędzmi . Nie przeznaczył ich na potrzeby rodziny i nie inwestował . Najprawdopodobniej przeznaczył je na własną rozrywkę . W odpowiedzi na wniosek i ustnych wyjaśnieniach podawała , że w małżeństwie nie układa się dobrze . Sytuacja materialna jest ciężka . Małżonkowie mają na utrzymaniu czworo dzieci , skarżąca nie pracuje . Okoliczności te były znane Sądowi pierwszej instancji ale ten błędnie uznał , że nadanie klauzuli wykonalności nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego .

Sąd Okręgowy zważył , co następuje :

Zażalenie B. K. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy słusznie uznał , że B. K. pozostawała w sytuacji faktycznej i prawnej dającej podstawy do nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności także przeciwko niej .

Sąd pierwszej instancji prawidłowo określił podstawę prawną rozstrzygnięcia . Normę art. 787 k.p.c. stosować należało w brzmieniu obowiązującym do dnia 20 stycznia 2005 roku , a zatem sprzed zmiany dokonanej ustawą z dnia 17 czerwca 2004 roku w zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw ( Dziennik Ustaw Numer 162 pozycja 1691 ) . Słusznie zatem sprawę rozpoznano na rozprawie – wysłuchując małżonkę dłużnika . Na jej wniosek orzec można było także o wyłączeniu możliwości zaspokojenia się przez wierzycieli z majątku wspólnego ( art. 787 § 2 k.p.c. w poprzednim brzmieniu ) . Nie ma wątpliwości , że data czynności prawnej – umowy pożyczki z 5 października 1999 roku jak i wymagalności wierzytelności pożyczkodawcy ( 5 października 2001 roku ) określały materialnoprawne podstawy odpowiedzialności dłużnika oraz wyznaczały zakres tej odpowiedzialności , także majątkiem wspólnym . Według art. 41 § 1 k.r.o. w brzmieniu sprzed wejścia w życie wskazanej wyżej ustawy nowelizacyjnej zaspokojenia z majątku wspólnego mógł żądać także wierzyciel , którego dłużnikiem był tylko jeden z małżonków . Zważywszy na cytowaną normę wiedza małżonka , który zobowiązania nie zaciągał , o powstaniu długu obciążającego majątek wspólny , czy jego zgoda na takie obciążenie były prawnie obojętne . Artykuł 41 k.r.o. przewidywał jednak idące w dwóch kierunkach ograniczenia odpowiedzialności małżonka , który długu nie zaciągał . Jeżeli wierzytelność powstała przed powstaniem wspólności ustawowej albo jeżeli dotyczyła odrębnego majątku jednego z małżonków , wierzyciel mógł żądać zaspokojenia tylko z tego odrębnego majątku oraz z wybranych składników majątku wspólnego ( § 2 ) . B. K. nie kwestionuje , że pożyczkę zaciągnięto w czasie trwania małżeństwa , w którym obowiązywała wspólność majątkowa . Taki stan rzeczy trwał zresztą nadal . Nie wiązała także zaciągnięcia pożyczki z majątkiem odrębnym dłużnika .

Sąd może ograniczyć lub wyłączyć możliwość zaspokojenia się z majątku wspólnego przez wierzyciela , którego dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków , jeżeli ze względu na charakter wierzytelności albo stopień przyczynienia się małżonka będącego dłużnikiem do powstania majątku wspólnego – zaspokojenie z majątku wspólnego byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego ( § 3 ) . Wbrew twierdzeniom skarżącej Sądowi pierwszej instancji nie mogły być wiadome okoliczności przeznaczenia przez dłużnika pieniędzy na „ własną rozrywkę ” . M. K.przesłuchany został jako świadek w toku rozprawy z 24 października 2012 roku i nie podał na co przeznaczył pożyczone pieniądze ani też B. K.przesłuchania na te okoliczności nie żądała . Co istotne , w odpowiedzi na wniosek przeczyła swej wiedzy o sposobie spożytkowania środków pochodzących z pożyczki , co każe spoglądać na prezentowaną w zażaleniu tezę o ich roztrwonieniu jak na spekulację co do rzeczywistego stanu rzeczy , a nie wyraz wiedzy skarżącej na ten temat . Do zastosowania art. 41 § 3 k.r.o. nie skłania także charakter wierzytelności . Nic nie wskazuje na to aby pożyczki udzielano dla zysku skoro nie zastrzeżono odsetek kapitałowych . Celu na jaki pożyczkobiorca zamierzał przeznaczyć uzyskane środki nie ujawniano , ale też umowa pożyczki elementów takich nie musi zawierać . Informacji w tej materii nie dostarczają także dołączone akta I Nc 188/11 . Skarżąca nie przytoczyła żadnych okoliczności pozwalających na ocenę w jakim stopniu małżonkowie przyczyniali się do powstania majątku wspólnego . Pozostaje zatem argument odnoszący się do ciężkiej sytuacji materialnej rodziny dłużnika , który jednak nie wystarcza do ziszczenia się przesłanek z art. 41 § 3 k.r.o.

Uwzględniając powyższe , na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 i art.13 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji .