Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód M. T. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) domagał się zasądzenia od pozwanego (...) w W. kwoty: 11.803,30 zł z odsetkami od kwot:

a) 10.180,00 zł w wysokości ustawowej od dnia 5 lipca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

b) 700,00 zł w wysokości ustawowej od dnia 5 lipca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

c) 923,30 zł w wysokości ustawowej od dnia 5 lipca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

a także zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, iż jest nabywcą wierzytelności przysługującej T. T. z tytułu szkody komunikacyjnej z dnia 1 czerwca 2014 r. wyrządzonej w jej pojeździe marki P. o nr (...) przez kierowcę ubezpieczonego w zakresie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność, co do zasady, i wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie według kosztorysu w kwocie 17.144,07 zł. Powód podnosił, iż pozwany wykonując kalkulację kosztów naprawy tego pojazdu potrącił 30% wartości części zamiennych, a także zaniżył stawkę za robociznę do wysokości 60,00 zł. Poszkodowany zbył w/w wierzytelność na rzecz powoda. Następnie powód ustalił, iż koszty naprawy tego pojazdu wyniosły 27.324,71 zł i wezwał pozwanego dopłaty do odszkodowania. Pozwany nie spełnił żądania powoda. Powód wskazał także, iż w wyniku kolizji samochód poszkodowanego był niesprawny, wobec czego wynajął ona na czas prowadzonego postępowania likwidacyjnego auto zastępcze marki V. (...), który należał do tej samej klasy co uszkodzony pojazd marki P.. Poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego w okresie od dnia 4 czerwca 2014 r. do dnia 9 czerwca 2014 r. oraz od dnia 17 lipca 2014 r. do dnia 24 lipca 2014 r. Łączny czas najmu trwał 14 dni. Stawka dzienna czynszu najmu wyniosła 307,50 zł brutto. Łączny koszt najmu pojazdu zastępczego wyniósł 4.305,00 zł brutto. Pozwany uznał 11 dni najmu pojazdu zastępczego przy stawce czynszu 233,70 zł brutto za dobę. Pozwany zapłacił odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w kwocie 2.570,70 zł. Powód podnosił, iż w okresie od dnia 4 czerwca 2014 r. do dnia 9 czerwca 2014 roku poszkodowany oczekiwał na oględziny uszkodzonego pojazdu, a w okresie od 17 czerwca 2014 r. do 24 lipca 2014 r. trwał okres rzeczywistej naprawy. Powód wskazał także, iż obniżył żądanie odszkodowania w zakresie wysokości czynszu najmu pojazdu zastępczego z kwoty 307,50 zł brutto do kwoty 250,00 zł brutto za dobę.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym w dniu 9 sierpnia 2017 r. w sprawie o sygn. akt VIII GNc 4376/17 Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy zasądził od pozwanego na rzecz powoda oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wnosił o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany zarzucał, iż w przedstawionej kalkulacji uwzględnił koszty naprawy uszkodzonego pojazdu wedlug przeciętnej stawki robocizny, z zastosowaniem części alternatywnych dobrej jakości. Ponadto, pozwany podkreślał, iż powód nie przedstawił rachunków za naprawę uszkodzonego pojazdu, czy do naprawy wykorzystano nowe części, czy części oryginalne. Poszkodowany naprawiał pojazd w warsztacie prowadzonym przez K. C., zatem znany był sposób naprawy i wysokość kosztów naprawy. Pozwany wskazywał także, że powód nie wykazał zasadności najmu pojazdu zastępczego, nie udokumentował faktu naprawy pojazdu, a także niezbędnego czasu naprawy oraz okresu najmu. Pozwany argumentował, iż stawka czynszu najmu była zawyżona, a poszkodowany nie korzystałby z tak drogiego najmu, gdyby w rzeczywistości musiał ponosić koszty najmu pojazdu zastępczego. Ponadto, pozwany zarzucał, iż koszty sporządzenia prywatnej opinii nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą.

Wyrokiem z dnia 10 lipca 2018 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy :

I.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11 803,30 zł z odsetkami od kwot:

a)  10.180,00 zł w wysokości ustawowej od dnia 5 lipca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

b)  700,00 zł w wysokości ustawowej od dnia 1 września 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

c)  923,30 zł w wysokości ustawowej od dnia 10 września 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.612,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd meriti wydal w następującym stanie faktycznym :

W dniu 1 czerwca 2014 r. w wyniku zdarzenia komunikacyjnego został uszkodzony samochód marki P. o nr rej. (...) należący do poszkodowanego T. T., a sprawca szkody był ubezpieczony u pozwanego od odpowiedzialności cywilnej.

W chwili szkody T. T. posiadał umiarkowany stopień niepełnosprawności, pracował wtedy w T. i w B.. Poszkodowany nie posiadał innego samochodu oprócz uszkodzonego samochodu marki P. o nr rej. (...). Poszkodowany naprawiał uszkodzony pojazd w warsztacie przy ul. (...) w B.. Pozwany nie oferował poszkodowanemu najmu pojazdu zastępczego.

W dniu 4 czerwca 2014 r. poszkodowany T. T. zawarł z K. C. umowę najmu pojazdu marki V. (...) o nr rej. (...) na okres od dnia 4 czerwca 2014 r. do dnia 9 czerwca 2014 r. Wysokość czynszu najmu ustalono na kwotę 307,50 zł brutto za dobę. Następnie w dniu 17 lipca 2014 r. poszkodowany T. T. zawarł z K. C. umowę najmu pojazdu marki V. (...) o nr rej. (...) na okres od dnia 17 lipca 2014 r. do dnia 24 lipca 2014 r. Wysokość czynszu najmu ustalono na kwotę 307,50 zł brutto za dobę.

W dniu 5 sierpnia 2014 r. K. C. obciążył poszkod0owanego T. T. faktura nr (...) na kwotę 4.305,00 złotychbrutto tytułem najmu auta zastępczego przez okres od 4 do 9 czerwca 2014 r. oraz od 17 lipca 2014 r. do 24 lipca 2014 r. przy stawce 250,00 zł netto, tj. 345,00 zł brutto za dobę.

Pozwany przeprowadził postępowanie likwidacyjne, w wyniku którego ustalił, iż w jego ocenie koszty naprawy uszkodzonego pojazdu wyniosły 17.144,07 zł. Pozwany wypłacił poszkodowanemu T. T. odszkodowanie w wysokości 17.144,07 zł brutto za naprawę uszkodzonego pojazdu. Pozwany uznał także najem pojazdu zastępczego w okresie 11 dni przy stawce 233,70 zł za dobę. Pozwany wypłacił odszkodowanie w kwocie 2.570,70 złotych za najem pojazdu zastępczego.

Odszkodowanie wypłacone przez pozwanego nie starczyło na naprawę uszkodzonego pojazdu, albowiem poszkodowany T. T. musiał dołożyć do kosztów naprawy także własne środki pieniężne.

W dniu 10 maja 2017 r. poszkodowany T. T. zbył swoją wierzytelność wobec pozwanego z tytułu odszkodowania za uszkodzenie samochodu marki P. o nr rej. (...) na rzecz powoda.

Powód zlecił rzeczoznawcy J. S. sporządzenie prywatnej opinii dotyczącej ustalenia kosztu naprawy pojazdu marki P. o nr rej. (...). Według tejże opinii koszty naprawy pojazdu wynosiły kwotę 27.324,71 zł brutto. Rzeczoznawca ustalił także, iż pozwany dokonał zaniżenia kalkulacji naprawy uszkodzonego pojazdu w zakresie kosztów części zamiennych oraz zaniżył koszty robocizny. Za sporządzenie tej prywatnej opinii powód zapłacił 700,00 zł.

Powód wezwał pozwanego do dopłaty do odszkodowania kwoty 10.180,64 zł za uszkodzenie pojazdu z ustawowymi odsetkami, kwoty 700,00 złotych z tytułu kosztów netto wykonania prywatnej ekspertyzy w terminie 30 dni po otrzymaniu tego wezwania, które zostało doręczone pozwanemu w dniu 1 sierpnia 2014 r. Pozwany nie zgodził się spełnić żądania powoda.

Rzeczywisty, uzasadniony technicznie koszt naprawy samochodu osobowego marki P. o nr rej. (...) przy zastosowaniu oryginalnych części zamiennych w czerwcu 2014 r. wynosił 27.118,43 zł brutto. Średnie stawki robocizny w za prace blacharskie i lakiernicze na lokalnym rynku wynosiły 100,00 zł netto za prace blacharskie oraz 110,00 zł netto za prace lakiernicze. Z uwagi na charakter uszkodzeń, tj. reflektor przedni lewy, błotnik przedni lewy, drzwi przednie lewe, lusterko zewnętrzne lewe, itp. ten pojazd nie mógł uczestniczyć w ruchu drogowym. Uzasadniony technologicznie czas naprawy uszkodzonego pojazdu wynosił 14 dni.

Powyższy stan faktyczny Sąd I instancji ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedstawionych przez strony, które nie budziły wątpliwości, co do swej autentyczności i nie były kwestionowane przez strony, na podstawie zeznań świadka T. T., a także na podstawie opinii biegłego S. G.. W ocenie Sądu a quo zeznania świadka T. T. były szczere, rzeczowe, korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym ujawnionym w sprawie. Istniejące pewne drobne nieścisłości w zeznaniach świadka nie wpłynęły na ocenę waloru wiarygodności tych zeznań. Sąd Rejonowy zaaprobował opinię biegłego S. G. jako pełną i logiczną, gdyż biegły odpowiedział na wszystkie postawione przez Sąd pytania, a strony nie kwestionowały opinii biegłego. Biegły, zdaniem Sądu Rejonowego, w sposób wszechstronny wyjaśnił zagadnienia dotyczące kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu w tym kosztów robocizny, które obowiązywały na lokalnym rynku. Strony nie wnosiły zastrzeżeń do opinii biegłego.

Sąd Rejonowy zważył, iż w przedmiotowej sprawie, pozwany nie kwestionował faktu wystąpienia kolizji drogowej, na skutek czego uszkodzony został samochód osobowy marki P. o nr rej. (...). Pozwany zarzucał, iż dokonał właściwej kalkulacji kosztów naprawy pojazdu, a strona powodowa nie udowodniła wysokości swojego roszczenia. Pozwany kwestionował także zasadność i czas najmu pojazdu zastępczego. Sąd I instancji wyjaśnił, że zgodnie z art. 509 k.c. powód nabył od poszkodowanego jego roszczenie wobec pozwanego na podstawie umowy przelewu tej wierzytelności, co skutkowało wstąpieniem powoda w prawa i obowiązki pierwotnego wierzyciela pozwanego. Sąd a quo wskazał, iż stosownie do treści art. 822 § 1 k.c. w wykonaniu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pozwany przyjął odpowiedzialność za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność ponosi ubezpieczony. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 § 1 i 2 k.c.). Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: zdarzenie, z którym przepis prawny łączy odpowiedzialność odszkodowawczą, powstanie szkody oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem i szkodą (art. 361 k.c.). W przypadku wystąpienia wymienionych przesłanek naprawienie szkody, przez podmiot do tego zobowiązany, powinno polegać na przywróceniu w majątku poszkodowanego stanu rzeczy naruszonego zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może przewyższać jednak wysokości faktycznie poniesionej szkody. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków (art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych). Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej, który istnieje już od chwili wyrządzenia jej szkody. W wypadku uszkodzenia rzeczy w stopniu umożliwiającym przywrócenie jej do stanu poprzedniego, osoba odpowiedzialna za szkodę obowiązana jest zwrócić poszkodowanemu "wszelkie celowe, ekonomicznie uzasadnione wydatki, poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego, do których wydatków należy zaliczyć także koszt nowych części i innych materiałów, jeżeli ich użycie było niezbędne do naprawienia uszkodzonej rzeczy"(wyrok SN z dnia 20 listopada 1970 r., II CR 425/72 (OSNCP 1973. nr 6, poz. 111). W ocenie Sądu Rejonowego obowiązek odszkodowawczy ubezpieczyciela aktualizuje się z chwilą wyrządzenia poszkodowanemu szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierza go naprawić ( uchw. SN z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC 2002, nr 6, poz. 74). W wypadku uszkodzenia rzeczy w stopniu umożliwiającym przywrócenie jej do stanu poprzedniego, osoba odpowiedzialna za szkodę obowiązana jest zwrócić poszkodowanemu "wszelkie celowe, ekonomicznie uzasadnione wydatki, poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego, do których wydatków należy zaliczyć także koszt nowych części i innych materiałów, jeżeli ich użycie było niezbędne do naprawienia uszkodzonej rzeczy"(wyrok SN z dnia 20 listopada 1970 r., II CR 425/72 (OSNCP 1973. nr 6, poz. 111). Odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku. Efekt w postaci naprawienia szkody osiągnięty zostaje wtedy, gdy w wyniku prac naprawczych uszkodzony samochód doprowadzony zostaje do stanu technicznej używalności odpowiadającej stanowi przed uszkodzeniem. Zdaniem Sądu meriti za „niezbędne” koszty naprawy należy uznać takie koszty, które obejmują przywrócenie uszkodzonego pojazdu do stanu jego technicznej używalności istniejącej przed wyrządzeniem szkody przy zastosowaniu technologicznej metody odpowiadającej rodzajowi uszkodzeń pojazdu mechanicznego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/2003, Lex Polonica nr 361525, Biuletyn Sądu Najwyższego 2003/6 str. 4, Gazeta Prawna 2003/122 str. 26, Jurysta 2003/9-10 str. 54, OSNC 2004/4 poz. 51). W przedmiotowej sprawie obie strony przedłożyły kosztorysy kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu. Według strony powodowej ten koszt wynosił 27.324,71 zł brutto, a według pozwanego 17.144,07 zł brutto. W ocenie Sądu I instancji, kryteria doboru części zamiennych powinny zagwarantować przywrócenie pojazdu do stanu przed powstaniem szkody z zachowaniem bezpieczeństwa trwałości, niezawodności i estetyki stanu z przed powstania szkody. Strony sporządzając kosztorysy naprawy uszkodzonego pojazdu uwzględniły ten sam zakres uszkodzeń, a różnica w ustalonych przez strony kosztach naprawy tego pojazdu wynikała z nieuzasadnionego potrącenia przez pozwanego wartości części zamiennych oraz zaniżenia stawek za robocizny w stosunku do średnich stawek robocizny obowiązujących na terenie B. i okolic. W świetle ustaleń Sądu Rejonowego tak obliczone przez pozwanego odszkodowanie nie pozwoliłby jednak na dokonanie napraw koniecznych dla przywrócenia rzeczy do stanu poprzedniego. Nadto, przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego, zdaniem Sądu I instancji, oznacza, że pojazd ma być sprawny technicznie i zapewnić poszkodowanemu komfort jazdy w takim stopniu, jak przed zdarzeniem. Jeżeli w tym celu należy wymienić uszkodzoną część, to jest to niewątpliwie normalne następstwo działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W ocenie Sądu a quo pozwany nie wykazał, iż uszkodzony pojazd posiadał nieoryginalne części zamienne, nie wykazał również, iż uszkodzone elementy tego pojazdu były znacznie skorodowane lub zużyte. Nadto, naprawa tego pojazdu wykonana przy zastosowaniu oryginalnych części zamiennych nie prowadziła do wzrostu wartości tego pojazdu. Zatem zdaniem Sądu meriti należało przyjąć, przy ustaleniu kosztów naprawy niezbędność zastosowania oryginalnych części zamiennych (por. uchwałę SN z dnia 12 kwietnia 2012 r. III CZP 80/11, LEX nr 1129783, www.sn.pl, Biul. SN 2012/4/5). Sąd Rejonowy zważył także, iż bez znaczenia był fakt, iż poszkodowany naprawił uszkodzony pojazd i nie przedstawił rachunków za naprawę. Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę art. 363 § 1 k.c. w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca się w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. Powstanie roszczenia w stosunku do ubezpieczyciela o zapłacenie odszkodowania, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar (por. wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2018 r. II CNP 43/17). Dlatego też, w ocenie Sądu Rejonowego, naprawa pojazdu przed uzyskaniem świadczenia od ubezpieczyciela i jej faktyczny zakres nie ma zasadniczego wpływu na powyższy sposób ustalenia odszkodowania (por. wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 27 marca 2018 r. VIII Ga 276/17). W tym stanie rzeczy, zdaniem Sądu I instancji, wydatek konieczny, obejmujący uzasadnione technicznie koszty naprawy pojazdu w czerwcu 2014 r. wynosił 27.118,43 zł brutto, więc różnica pomiędzy wypłaconym przez pozwanego odszkodowaniem (17.144,07 zł), a kosztem naprawy pojazdu wyniosła 9.974,34 zł. Powód domagał się również zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz odszkodowania tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Poniesiony przez poszkodowanego w czasie naprawy pojazdu uszkodzonego koszt wynajmu pojazdu zastępczego, w ocenie Sądu a quo, stanowi skutek szkody, winien podlegać wyrównaniu, ale musi to być wydatek celowy i ekonomicznie uzasadniony. Odnosząc się do granic odpowiedzialności ubezpieczyciela Sąd Rejonowy wskazał, że chodzi tylko o refundację kosztów najmu za okres konieczny i niezbędny do naprawy samochodu, z uwzględnieniem rozsądnej proporcji pomiędzy korzyścią wierzyciela, a obciążeniem dłużnika. Postulat pełnego odszkodowania przemawia, zdaniem Sądu meriti, za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych, potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji. Wobec powyższego Sąd Rejonowy uznał, że skoro normalnym następstwem wypadku drogowego jest pozbawienie poszkodowanego możliwości korzystania z samochodu, związane z tym koszty podlegają zwrotowi przez ubezpieczyciela sprawcy. W ocenie Sądu Rejonowego pozwany nie wykazał, iż przedstawił poszkodowanemu ofertę najmu pojazdu zastępczego za swoim pośrednictwem oraz, że poinformował poszkodowanego o stawkach najmu akceptowanych przez pozwanego (por. uchwała SN z dnia 24 sierpnia 2017 r. o sygn. akt III CZP 20/17). Zatem poszkodowany mógł wynająć pojazd w dowolnej wypożyczalni działającej na wolnym rynku, o ile zastosowane stawki najmu odpowiadałyby kryteriom wypracowanym w orzecznictwie sądowym. Ponadto, poszkodowany miał prawo wynająć pojazd takiej klasy, jak pojazd uszkodzony. Sąd I instancji wskazał, że istnieje ugruntowane orzecznictwo sądowe wyjaśniające, że poszkodowany ma prawo do wynajęcia pojazdu zastępczego od podmiotu stosującego stawki rynkowe, występujące na lokalnym rynku, a nadto zrelacjonowane do klasy pojazdu uszkodzonego (tak uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 9 czerwca 2015 r., sygn. akt XVI GC 358/14; por. też wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 27 stycznia 2016 r., sygn. akt XII Ga 700/15; wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków z dnia 26 listopada 2013 r., sygn. akt I C 1613/13; wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 13 sierpnia 2015, sygn. akt III Ca 746/15 – dostępne na: orzeczenia.ms.gov.pl). Wobec powyższego, w ocenie Sądu meriti, ubezpieczyciel ma obowiązek zrefundowania kosztów najmu pojazdu zastępczego, o ile będą to koszty zrelacjonowane do stawek występujących na lokalnym rynku oraz klasy pojazdu uszkodzonego. Pozwany wypłacił już poszkodowanemu kwotę 2.570,70 zł tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego, co było między stronami bezsporne. Skoro akceptowana i dochodzona przez powoda stawka najmu w kwocie 250,00 zł dziennie mieściła się w ustalonym przez biegłego przedziale, to, zdaniem Sądu Rejonowego, powód miał prawo żądać dopłaty odszkodowania. Z uwagi na fakt, iż biegły ustalił niezbędny czas naprawy pojazdu na okres 14 dni, Sąd I instancji zasądził od pozwanego na rzecz powoda dalszą kwotę 929,30 zł tytułem zwrotu kosztów najmu, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Sąd Rejonowy uznał również za uzasadnione zrekompensowanie powodowi kosztów związanych ze sporządzeniem prywatnej opinii, która służyła zweryfikowaniu stanowiska ubezpieczyciela i prawidłowości dokonanych przez niego wyliczeń. Jak wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 31 stycznia 2013 r. (sygn. I ACa 1011/12, LEX nr 1315710): „odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia majątkowego może - stosownie do okoliczności sprawy - obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego” (tak też: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2004 r., III CZP 24/04, opubl. OSNC 2005/7-8/117). Ponadto w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 września 1975 r., sygn. I CR 505/75 (nie publ., LEX nr 7747) wskazano, że „dokonana przed wszczęciem postępowania sądowego i poza zabezpieczeniem dowodów ekspertyza może być istotną przesłanką zasądzenia odszkodowania. W takim wypadku koszt ekspertyzy stanowi szkodę ulegającą naprawieniu (art. 361 k.c.)”. Na gruncie przedmiotowej sprawy, wobec wątpliwości co do właściwej wyceny kosztów naprawy oraz zakwestionowania przez ubezpieczyciela żądania dopłaty odszkodowania ponad wysokość określoną przez niego w kosztorysie, konieczność sporządzenia prywatnej ekspertyzy i poniesienia w związku z tym wydatku w kwocie 500,00 złotych w ocenie Sądu I instancji była konieczna i uzasadniona. Zlecając wykonanie tej opinii osobie trzeciej, zdaniem Sądu a quo, powód pozbawił pozwanego zarzutów braku bezstronności i obiektywizmu dokumentu, na którym opiera swoje roszczenia wobec ubezpieczyciela. Wydanie ekspertyzy przez podmiot zewnętrzny różni się od wyliczenia szkody przez samego powoda, gdyż powstaje dowód w postaci dokumentu prywatnego wydanego przez podmiot zewnętrzny. Poza tym, sporządzenie samodzielnie przez powoda ekspertyzy, przy przyjęciu, iż wykorzystałby swą wiedzę i możliwości techniczne, w ocenie Sądu meriti, wiązałoby się z poświęceniem temu odpowiedniego nakładu sił i czasu, w związku z czym powód nie mógłby w tym czasie wykonywać innej pracy i osiągać dochodu. Nadto, na marginesie Sąd Rejonowy zważył, iż gdyby zakłady ubezpieczeń nie stosowały powszechnej praktyki zaniżania odszkodowań czy to w zakresie zaniżania wartości części koniecznych do naprawy uszkodzonego pojazdu, czy też kosztów robocizny, to kancelarie odszkodowawcze, takie jak kancelaria prowadzona przez powoda nie miałyby klientów. W ocenie Sądu a quo powód prowadzi swoją działalność dla zysku i pragnie zminimalizować ewentualne straty, dlatego też przed wystąpieniem na drogę postępowania sądowego ma prawo zasięgać opinii niezależnego eksperta w celu określenia wartości swojego roszczenia. Sąd Rejonowy zważył także, iż w myśl art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, a zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie (art. 14 ust. 1 z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - Dz.U.2013.392 j.t.). Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 822 § 1 k.c. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11.803,30 zł. Orzeczenie w części dotyczącej odsetek Sąd I instancji wydał zgodnie z art. 481 k.c. O kosztach postępowania Sąd a quo orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 99 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. W myśl tej zasady strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie koszty poniesione przez powoda wyniosły łącznie 4.612,00 zł. W powyższej kwocie mieściła się kwota 17,00 zł stanowiąca opłatę skarbową od pełnomocnictwa, kwota 3.600,00 zł ustalona zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 5 listopada 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, kwota 545,00 zł stanowiąca opłatę od pozwu, kwota 450,00 zł stanowiąca koszt przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego.

Orzeczenie powyższe zaskarżył w części apelacją pozwany. Apelacja dotyczyła pkt I zaskarżonego wyroku w części zasądzającej kwotę 700 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1.09.2014 r. do dnia 31.12.2015 r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1.01.2016 r. do dnia zapłaty oraz pkt II, w części odpowiadającej zakresowi zaskarżenia pkt I. Pozwany zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

1. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego i wyciągnięcie wniosków sprzecznych z logiką oraz zasadami doświadczenia życiowego, w szczególności przez nieuzasadnione obciążenie pozwanego kosztem sporządzenia ekspertyzy prywatnej na wyłączne zlecenie cesjonariusza, w sytuacji, gdy powód prowadzi indywidualną działalność gospodarczą związaną z dochodzeniem odszkodowań od ubezpieczycieli, a zatem posiada wiedzę, kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, umożliwiające mu samodzielne oszacowanie poniesionych strat przez poszkodowanych;

2. naruszenie art. 361 § 1 k.c., przez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na uznaniu, że zakres odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczyciela obejmuje negatywne majątkowe następstwa w majątku cesjonariusza tj. koszt prywatnej ekspertyzy, które nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą, a z działalnością gospodarczą powoda;

3. naruszenie art. 509 k.c. poprzez błędne uznanie, iż powód skutecznie nabył od poszkodowanego wierzytelność w postaci prawa do żądania kosztu ekspertyzy prywatnej, a w konsekwencji wadliwe przyjęcie, iż powód posiada w tym zakresie czynną legitymację procesową, skoro umowa sprzedaży wierzytelności została zawarta w dniu 23.07.2014 r., zaś rachunek nr (...) został wystawiony w dniu 29.08.2014 r. na rzecz cesjonariusza, wobec czego należy uznać, iż sprzedaż wierzytelności nie obejmuje należności z ww. rachunku, bowiem w dacie sprzedaży wierzytelności poszkodowany nie doznał szkody majątkowej z tytułu kosztu wskazanego w tym rachunku;

4. naruszenie art. 6 k.c. przez błędne przyjęcie, iż powód sprostał obowiązkowi wykazania zasadności roszczenia pozwu, w szczególności w kontekście zasadności ponoszenia kosztu sporządzenia ponownej prywatnej ekspertyzy.

W oparciu o powyższe zarzuty pozwany wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku:

a. w pkt I przez obniżenie zasądzonej kwoty do 11.103,30 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25.04.2014 r. do dnia 31.12.2015 r. i z odsetkami od kwot: 10.180 zł w wysokości ustawowej od dnia 5.07.2014 r. do dnia 31.12.2015 r. oraz w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 1.01.2016 r. do dnia zapłaty, ii. 923,30 zł w wysokości ustawowej od dnia 10.09.2014 r. . do dnia 31.12.2015 r. oraz w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 1.01.2016 r. do dnia zapłaty

oraz oddalenie powództwa w pozostałym zakresie;

b. w pkt. II przez stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu,

ewentualnie,

uchylenie wyroku w ww. części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania;

2. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy. Sąd Okręgowy ustalenia te, jak również ich prawną ocenę, dokonaną przez Sąd I instancji, podziela i czyni własnymi, bez potrzeby ponownego ich przytaczania.

Pozwany zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w zakresie zasądzenia na rzecz powoda kwoty 700 zł, która stanowiła koszt sporządzenia opinii przez niezależnego rzeczoznawcę. Zdaniem pozwanego brak było podstaw do uwzględnienia tego roszczenia z dwóch powodów. Według pozwanego do zakresu szkody poszkodowanego nie można zaliczyć kosztów sporządzenia prywatnej ekspertyzy, a nadto roszczenie to nie było przedmiotem umowy cesji.

Okoliczność, iż to powód zlecił sporządzenie opinii rzeczoznawcy i to on poniósł jej koszt, a nie sam poszkodowany, była już przedmiotem wielu rozstrzygnięć Sądu Okręgowego w Bydgoszczy. Słusznie wskazywano w tych orzeczeniach, iż każdy stan faktyczny wymaga odrębnej analizy. O istnieniu związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy zdarzeniem a działaniem sprawcy i wydatkami poniesionymi przez uprawnionego decydują bowiem konkretne okoliczności, tj. ciąg zdarzeń w połączeniu ze szkodą w majątku uprawnionego. Zdaniem Sądu Okręgowego stan faktyczny sprawy uzasadnia istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem - kolizją drogową, a szkodą w postaci, nie tylko wydatków związanych z naprawą uszkodzonego pojazdu, ale i kosztów prywatnej opinii rzeczoznawcy zleconej przez powoda. W niniejszej sprawie, jak i w innych analogicznych sprawach, w sytuacji, gdy zakład ubezpieczeń zaprzecza swojemu obowiązkowi wypłaty pełnej wysokości odszkodowania, poszkodowany zostaje niejako zmuszony do poparcia swoich roszczeń opinią rzeczoznawcy. Opinia taka pozwala mu również ocenić rzeczywistą wysokość poniesionej szkody i podjąć racjonalną decyzję co do dalszego dochodzenia swoich praw na drodze sadowej. Takie stanowisko znajduje szerokie poparcie w orzecznictwie sądowym, tak sądów powszechnych, jak i Sądu Najwyższego. W tych okolicznościach w związku z zapłatą przez pozwanego jedynie części należnego odszkodowania, koniecznym było, w postępowaniu przedsądowym, powołanie osoby posiadającej wiedzę fachową do wydania ekspertyzy. Jej koszt stanowi obecnie stratę w majątku powoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z działaniem sprawcy polegającym na spowodowaniu kolizji drogowej i odmowie zakładu ubezpieczeń wypłacenia pełnej wysokości odszkodowania poszkodowanemu (por. glosa E. Tomaszewskiej do uchwały SN z dnia 18 maja 2004 r., sygn. akt III CZP 24/04). W przedmiotowej wydatek poniesiony przez powoda na opinię rzeczoznawcy należy uznać za celowy i uzasadniony, tak dla samego poszkodowanego, jak i dla powoda, który wstąpił we wszystkie prawa zbywcy wierzytelności, co wynika z treści przepisów art. 509 i nast. kc, które zawierają regulację umowy cesji wierzytelności (por. wyrok SN z dnia 28-11-2006 r. o sygn. IV CSK 224/06). W treści § 5 ust. 1 umowy przelewu wierzytelności strony wskazały wyraźnie na przedmiot przelewu.

W ocenie Sądu Okręgowego niezasadny był również zarzut pozwanego dotyczący tego, że powód mógłby sam wykonać kosztorys naprawy pojazdu. Sporządzenie prawidłowego kosztorysu wymaga odpowiedniej wiedzy technicznej, w tym technologii napraw określonych pojazdów, umiejętności posługiwania się programem eksperckim, a także dostępu do tegoż programu.

Mając na uwadze powyższe, apelację pozwanego, jako nieuzasadnioną, oddalono na podstawie art. 385 kpc.

Orzeczenie w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego znajduje oparcie w art. 98 kpc w zw. z przepisami § 2 pkt 2 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Wiesław Łukaszewski SSO Artur Fornal SSR del. Agnieszka Dutkiewicz