Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o. o. domagał się od pozwanego (...) sp. z o. o. kwoty 45.175,26 zł z odsetkami ustawowymi od poszczególnych kwot opisanych w pozwie wraz z kosztami procesu. Roszczenie wywodził z umowy kupna sprzedaży, której przedmiotem były różnego rodzaju stoły, elementy do stołów. Zakupy były dokonywane w okresie od 21 września 2012 r. do dnia 3 grudnia 2012 r. Pozwany odebrał towar własnym transportem.

Pozwany wniósł sprzeciw przeciwko nakazowi zaskarżył go w całości i domagał się oddalenia powództwa oraz zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu. Przyznał, że strony łączyła umowy kupna sprzedaży elementów do produkcji mebli. Zarzucił, iż dostarczone przez powoda meble były złej jakości, miały wady. O tych okolicznościach pozwany zawiadomił powoda. Z tego powodu pozwana spółka poniosła znaczne koszty związane z naprawieniem wskazanych wad, które oszacowała na kwotę 50.000 zł. Szkoda ta jest bezpośrednim następstwem nienależytego wykonania umowy przez powoda. Pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu wierzytelności w wysokości 50.000 zł przysługującej pozwanemu wobec powoda tytułem naprawienia szkody w związku z nienależytym wykonaniem przez powoda umowy kupna sprzedaży elementów do produkcji mebli.

Powód nie uznała roszczeń pozwanego z tytułu dochodzenia szkody, którą rzekomo poniósł na naprawę. Zaprzeczył aby pozwany zgłosił reklamację.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w zaskarżonym wyroku orzekł zgodnie z żądaniem pozwu i w punkcie I. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 45. 175,26 zł z odsetkami ustawowymi od poszczególnych kwot wymienionych w punkcie I. wyroku. W punkcie II. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.676 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy nie sporządził uzasadnienia wyroku i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu z apelacją. Obecnie sędzia, który wydał zaskarżony wyrok nie jest już sędzią Sądu Rejonowego w Bydgoszczy. Nie jest zatem możliwe sporządzenie uzasadnienia przedmiotowego wyroku. Zachodzi sytuacja, o której mówi § 88 ust. 2 zdanie 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 259 t.j.) regulamin urzędowania sądów powszechnych.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany, zaskarżył go w całości oraz zarzucił nieważność postępowania (art. 379 pkt 5 w zw. z art. 214 kpc) poprzez pozbawienie strony pozwanej możliwości obrony swoich praw w skutek nieodroczenia rozprawy, po zamknięciu której Sąd wydał wyrok – pomimo nieobecności pełnomocnika pozwanego, w związku z nieprawidłowym zawiadomieniem go o terminie rozprawy. Ponadto zarzucił dokonanie błędnych ustaleń faktycznych w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poprzez przyjęcie, iż powód dostarczył pozwanemu dobre jakościowo elementy służące do produkcji mebli. Następnie zarzucił naruszenie przepisów postępowania art. 227 kpc poprzez oddalenie prawidłowo zgłoszonego wniosku dowodowego o dowód z opinii biegłego, a także wniosku o dowód z zeznań stron. W konsekwencji wnosił o zmianę wyroku i oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, ewentualnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego. Jego zdaniem nie zachodzi nieważność postępowania poprzez pozbawienie strony pozwanej możliwości obrony praw. Zarzucał zaniedbania obowiązków przez pełnomocnika pozwanego w zakresie zawiadomienia o zmianie siedziby kancelarii. Nie zgadzał się z zarzutem błędnych ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy zważył, że:

Apelacja jest uzasadniona, a podniesiony zarzut nieważności postępowania zasadny i musi skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku oraz przekazaniem sprawy Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania.

Przepis art. 379 pkt 5) kpc stanowi, że nieważność postępowania zachodzi jeżeli strona została pozbawiona możliwości obrony swoich praw. Sformułowanie to jest bardzo ogólne – ustawodawca nie wskazał nawet przykładowo żadnej tego rodzaju okoliczności, zatem ocena, czy doszło do pozbawienia strony możliwości obrony jej praw, powinna być dokonana przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy.

Pełnomocnik pozwanego radca prawny działając przez upoważnionego aplikanta radcowskiego zgłosił swój udział w sprawie na rozprawie w dniu 28 maja 2013 r., przedłożył pełnomocnictwo procesowe z dnia 5 grudnia 2012 r. (k. 87) oraz upoważnienie dla aplikanta radcowskiego z dnia 28 maja 2013 r. (k. 86). Rozprawa została wówczas odroczona z jednoczesnym zawiadomieniem pełnomocników stron o kolejnym terminie w dniu 27 sierpnia 2013 r. Zarządzeniem z dnia 15 lipca 2013 r. termin ten został zniesiony, wyznaczono nowy termin rozprawy w dniu 4 września 2013 r. Zawiadomienie o terminie tej rozprawy Sąd wysłał pełnomocnikowi pozwanego na nieaktualny adres (k. 100), nie podjął on go z poczty, a korespondencja powróciła awizowana. Należy zauważyć, że w dokumencie pełnomocnictwa dla radcy prawnego z dna 5 grudnia 2012 r. udzielonym na druku firmowym kancelarii wskazano adres ul. (...) (...)-(...) O.. Jednocześnie aplikant radcowski złożyła Sądowi udzielone upoważnienie z dnia 28 maja 2013 r. na takim samym druku firmowym kancelarii, jednak z aktualnym adresem ul. (...) (...) (...)-(...) O.. Sąd Rejonowy wysyłając korespondencję do pełnomocnika nie zauważył, że na drukach firmowych są dwa różne adresy i nie wyjaśnił tej rozbieżności. Rozprawa z dnia 4 września 2013 r. uległa odroczeniu na kolejny termin w dniu 8 listopada 2013 r., ponownie zawiadomienie o terminie wysłano pełnomocnikowi pozwanej na nieaktualny adres i było ono awizowane.

W dniu 18 października 2013 r. przed Sądem Rejonowy w Mrągowie odbyło się posiedzenie w sprawie realizacji odezwy Sądu I instancji o przesłuchanie świadków. W posiedzeniu tym uczestniczył pełnomocnik pozwanego. W piśmie do Sąd Rejonowy w Mrągowie z dnia 30 września 2013 r. (k. 151) pełnomocnik pozwanego wskazał swój aktualny adres. Następnie w piśmie, które wpłynęło do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy w dniu 28 października 2013 r. na k. 157 wskazał aktualny adres jego kancelarii ul. (...) (...) (...)-(...) O.. Sąd I instancji odczytał to pismo na rozprawie w dniu 8 listopada 2013 r. i pomimo nieobecności pełnomocnika pozwanego, przeprowadził postępowanie dowodowe, zamknął rozprawę oraz ogłosił wyrok.

Zdaniem Sądu Okręgowego Sąd I instancji w toku całego postępowania pomimo informacji na drukach pełnomocnictwa oraz upoważnienia dla aplikanta radcowskiego o dwóch różnych adresach, nie wyjaśnił tej sprzeczności oraz zawiadamiał pełnomocnika pozwanego o wszystkich terminach rozpraw na nieaktualny adres. Dlatego nie można powołać się skutecznie na dyspozycję art. 136 § 1 kpc, jak chce powód w odpowiedzi na apelację. Sąd Rejonowy uzyskał przed zamknięciem rozprawy informację od pełnomocnika o właściwym adresie. Wynikał on również z pisma jakie pełnomocnik złożył przed Sądem Rejonowym w Mrągowie. Sąd I instancji jednak pominął te informacje i przeprowadził postępowanie dowodowe oraz zamknął rozprawę i wydał wyrok. Doszło w konsekwencji do pozbawienia pozwanego prawa do obrony jego praw. Przepis art. 133 § 3 kpc stanowi, bowiem, że „jeżeli ustanowiono pełnomocnika procesowego lub osobę upoważnioną do odbioru pism sądowych, doręczenie należy dokonać tym osobom.” Mówimy oczywiście o doręczeniu na prawidłowy adres, gdzie pełnomocnik przebywa – art. 135 § 1 kpc.

W orzecznictwie przyjmuje się, iż pozbawienie strony możliwości obrony swoich praw polega na tym, że z powodu wadliwości czynności procesowych sądu lub strony przeciwnej nie mogła ona brać i nie brała udziału nie tylko w toku całego postępowania, ale także w jego istotnej części, przy czym chodzi o całkowite faktyczne pozbawienie możliwości obrony (postanowienie SN z dna 28 listopada 2002 r. II CKN 399/01). Brak powiadomienia strony o terminie rozprawy poprzedzającej wydanie wyroku (…) co do zasady musi być uznane za pozbawienie możliwości obrony jej praw, bowiem uchybienie to nie mogło zostać usunięte przed wydaniem wyroku (tak w wyroku S.A. w Warszawie z dnia 17 lipca 201 4 r. VI ACa 1624/13.

Mając powyższe okoliczności faktyczne i prawne na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 2 kpc uchylił zaskarżony wyrok zniósł postępowanie w sprawie w zakresie czynności dokonanych przed Sądem Rejonowy w Bydgoszczy na rozprawie w dniu 8 listopada 2013 r. oraz sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

Sąd Rejonowy ponownie rozpoznając sprawę zobowiązany będzie do prawidłowego zawiadamiania pełnomocników o terminach rozpraw, powtórzenia czynności dowodowych na rozprawie w dniu 8 listopada 2013 r., w tym podjęcia decyzji o złożonych wnioskach o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego oraz przesłuchanie stron.