Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. złożył pozew, w którym domagał się zasądzenia solidarnie od pozwanych (...) Spółki Akcyjnej w B. i(...). F. Ł. w B. kwoty 615.131,68 zł. z odsetkami ustawowymi od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwany (...)w B. realizuje proces budowlany - „Innowacyjne (...) w B." na podstawie projektu budowlanego.

Centrum Onkologii im. F. Ł. w B. jako inwestor zawarło z (...) S.A. w B. jako wykonawcą umowę na realizację zadania (...) w B.. Umowa ta ma charakter „Umowy o roboty budowlane".

W ramach realizacji zadania (...) w (...) S.A. w B. zawarło umowę z powodem jako podwykonawcą nr (...) z dnia 2013-11-14 na wykonanie zadania pn. Wykonanie i montaż kompletnej instalacji i aparatury kontrolno-pomiarowej oraz automatyki wentylacji wraz z instalacją i uruchomieniem (...), oraz robotami towarzyszącymi niezbędnymi do realizacji powyższego zakresu na obiekcie Innowacyjne (...)." Umowa ta ma charakter „Umowy o roboty budowlane". Powód wskazał, że wykonanie przez niego prac było niezbędne do osiągnięcia zamierzonego w ramach „Innowacyjnego (...) w B. celu. Były one prowadzone w ramach robót budowlanych na obiekcie i mają charakter prac budowlanych które miał wykonać powód, a do wykonania których dostarczył materiały. Umowa z dokumentacją zostały 19 listopada 2013 r. przesłane drogą mailową do (...) F. Ł. w B. jako Inwestora. Zgoda inwestora na zawarcie. umowy z powodem jako podwykonawcą została udzielona dnia 21 listopada 2013 r. przez dyrektora ds. logistyki Centrum Onkologii Pana P. M. (1), który koordynuje działalność logistyczną Centrum, zapewniając wsparcie techniczne i infrastrukturalne, zajmuje się rozbudową infrastruktury szpitala prowadząc inwestycje i remonty (...) jest właścicielem praw do projektu na podstawie, którego powód miał wykonać roboty

W ramach wskazanej wyżej umowy powód miał dostarczyć przewody, rozdzielnice, urządzenia obiektowe oraz inne materiały wynikające z umowy i potrzebne do realizacji, a następnie wykonać prace związane z montażem, instalacją oraz uruchomieniem. Powód podniósł, iż wykonał część robót wynikających z umowy zawartej z wykonawcą, w związku z czym na podstawie § 7 ust 10 i 11 został sporządzony protokół zaawansowania robót za okres od dnia 14 listopada 2014 r. do dnia 23 grudnia 2014 r., który to protokół został przyjęty i podpisany przez osoby wskazane z umowie. W protokole wskazano procentowy zakres zaawansowania poszczególnych zakresów robót. Zostały też podpisane przez strony protokół przekazania materiałów z dnia 10 grudnia 2013 r. oraz zestawienie rozdzielnic, przewodów, urządzeń dostarczonych w dniu 2013-12-10 z przypisanymi wartościami poszczególnych wierszy tabeli wraz z podsumowaniem na kwotę 500 107,06 PLN netto. Przewody, rozdzielnice, urządzenia obiektowe oraz inne materiały są w posiadaniu pozwanego Centrum Onkologii, które przechowuje je w wynajętym magazynie. Na tej podstawie powód jako podwykonawca wystawił na (...) S.A. jako wykonawcę fakturę nr (...) na kwotę 615 131,68 zł. Powód podał, iż nie wykonał w całości zadania wynikającego z umowy, albowiem (...)zaprzestało współpracy z (...) S.A., a co za tym idzie uniemożliwiono powodowi dokończenie realizacji robót.

Powód wskazał też, że roboty wykonane przez powoda zostały odebrane przez inwestora, tj. Centrum Onkologii w B. od wykonawcy, tj. (...) SA., a także (...) uiściło na rzecz (...) SA. wynagrodzenie za roboty wykonane przez powoda, zapłata za które jest dochodzona w niniejszym postępowaniu.

W związku z brakiem zapłaty powód wezwał 27 stycznia 2014 r. pozwanego (...) S.A., a 11 lutego 2014 r. pozwanego (...)do zapłaty należności.

Pozwany (...) w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty z dnia 11 lutego 2014 skierował do powoda pismo z dnia 14 lutego 2014 r., na które powód odpowiedział 18 lutego 2014 r.

Pozwany (...) S.A. potwierdzając saldo z powodem uznał swój dług wobec powoda.

Powód dodał też, że w przeszłości wielokrotnie wykonywał pracę na rzecz pozwanego (...)w B., stąd też jest dla pozwanego przedsiębiorcą znanym.

Następnie powód przywołał treść art. 647 ^{( 1)} § 5 k.c jako podstawę prawną swojego roszczenia. Podkreślił, że pozwany (...) B. wyraził zgodę na zawarcie umowy pomiędzy pozwanym (...) S.A. jako wykonawcą a powodem jako podwykonawcą. Pozwany (...)po otrzymaniu Umowy nr (...) z dnia 2013-11-14 nie zgłosił sprzeciwu lub zastrzeżeń. Fakt akceptacji powoda jako podwykonawcy potwierdza też okoliczność, że przedstawiciele pozwanego Centrum Onkologii podpisywali załączone do pozwu protokół przekazania materiałów z dnia 2013-12-10 oraz, zestawienie rozdzielnic, przewodów, urządzeń dostarczonych w dniu 2013-12-10 mając pełną świadomość tego, kto jest faktycznym wykonawcą robót zapłata za które jest przedmiotem niniejszego postępowania.

Odnosząc się do stanowiska pozwanego (...) zawartego w piśmie z dnia 14 lutego 2014 r., w myśl którego tenże pozwany uiścił swoje zobowiązania finansowe na rzecz (...) S.A. z uwzględnieniem wynagrodzenia powoda, w ocenie powoda nie zwalnia ten fakt pozwanego (...)z obowiązku zapłaty wynagrodzenia powodowi jako podwykonawcy w przypadku gdy wykonawca mimo otrzymania wynagrodzenia nie przekazał jego stosownej części na rzecz podwykonawcy.

Zdaniem powoda, umowa na podstawie, której dochodzona jest zapłata ma charakter „Umowy o roboty budowlane". "Wykonanie prac powoda było niezbędne do osiągnięcia zamierzonego w ramach „Innowacyjnego (...) w B." celu. Były one prowadzone w ramach robót budowlanych na obiekcie i mają charakter prac budowlanych. Dostarczone przez powoda materiały i urządzenia, które miały być zainstalowane w budynku stanowiłyby jego integralną część, niezbędną do funkcjonowania zgodnie z jego przeznaczeniem. Za stanowiskiem powoda, iż wykonywał roboty budowlane świadczy także jego zdaniem orzecznictwo. Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych.

Nakazem zapłaty z dn. 14 kwietnia 2014 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany(...) F. Ł. w B. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości w stosunku tego pozwanego i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany podniósł, iż w niniejszej sprawie dla przyjęcia odpowiedzialności pozwanego jako inwestora zadania pod nazwą (...), istotne jest to czy powód rzeczywiście wykonał roboty budowlane na obiekcie pozwanego. Pozwany podniósł , że powód w dniu 10 grudnia 2013 r. jedynie dostarczył materiały i sprzęt wymieniony w (...). Nie doszło natomiast do wykonania żadnych prac mających za przedmiot wykonanie i montaż kompletnej instalacji i aparatury kontrolno-pomiarowej oraz automatyki wentylacji wraz z instalacją i uruchomieniem (...) dla zadania pod nazwą (...) CO w B. na kwotę netto 500.107,06 zł. Opis usługi na fakturze nr (...) z dnia 23 grudnia 2013 r. wystawionej przez powoda dla pozwanego nie polega zatem na prawdzie. Potwierdzeniem braku wykonania jakichkolwiek robót budowlanych przez powoda realizowanych na podstawie umowy nr (...) z dnia 14 listopada 2013 r. jest także zdaniem pozwanego załączony przez powoda protokół zaawansowania robót za okres 14 listopada 2013 r. do dnia 23 grudnia 2013 r. W przedmiotowym protokole zostały stwierdzone jako wykonane jedynie dostawy przewodów (...), rozdzielnic (...), urządzeń obiektowych (...), brak jest natomiast stwierdzenia wykonania instalacji (...) i (...).

Pozwany wskazał następnie, że brak realizowania robót budowlanych przez pozwaną (...) S.A (a zatem także przez powoda) doprowadził do zerwania współpracy między pozwanymi, i odstąpienia przez pozwanego (...) umowy nr
(...) L./2013 z dnia 09 września 2013 r. z pozwaną (...) S.A.

W tym stanie rzeczy pozwany stanowczo zakwestionował wskazywaną przez powoda solidarną odpowiedzialność pozwanego na zasadzie art. 647 ¹ §5 Kodeksu cywilnego. Pozwany wskazał, iż stanowisko powoda jest błędne, i nie można z nim się zgodzić, w szczególności co do odpowiedzialności pozwanego jako inwestora, za zobowiązanie wykonawcy - pozwanego (...) S.A - wobec powoda, na zasadzie art. 647 ¹ §5 Kodeksu cywilnego. Zastosowanie tego przepisu wobec pozwanego jest bezzasadne i to jest wystarczające do oddalenia powództwa w stosunku do pozwanego w całości.

Pozwany podniósł dalej, że dla niniejszej sprawy istotne znaczenie może mieć tezowany wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2008 r. sygn. akt: I CSK 106/08 [Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna (...)], w którym stwierdzono: Inwestor
odpowiada solidarnie wraz z wykonawcą wobec podwykonawcy na podstawie
art. 647(1] § 5 KC tylko wtedy, gdy rezultat świadczenia podwykonawcy stał się
składnikiem obiektu stanowiącego przedmiot świadczenia wykonawcy w
ramach umowy o roboty budowlane". Istotne znaczenie dla odpowiedzialności
inwestora ma bowiem to, jakie umowy są umowami o podwykonawstwo,
warunkującymi zastosowanie art. 647 ¹ § 5 Kodeksu cywilnego, na który powołuje się
powód w niniejszej sprawie. Brzmienie art. 647 ¹ § 5 Kodeksu cywilnego może
wskazywać, że także umowa z podwykonawcą powinna być umową o roboty
budowlane w rozumieniu art. 647 Kodeksu cywilnego. W przepisie tym jest mowa o
robotach budowlanych wykonanych przez podwykonawcę, jednak powód jako
podwykonawca nie wyświadczył usługi na rzecz wykonawcy w postaci robót
budowlanych. Dostawy materiałów i urządzeń nie można uznać za realizację robót
budowlanych. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do w/w wyroku wskazał, że tacy
podwykonawcy zasługują na ochronę wynikającą z art. 647 ¹ §5 Kodeksu cywilnego,
nie mniej niż podwykonawcy świadczący swoje usługi na rzecz wykonawcy na
podstawie umowy o roboty budowlane. Sąd Najwyższy zawarł jednak dalej bardzo
istotną wskazówkę. Otóż wskazał, że z odwołania się w omawianym przepisie do
robót budowlanych wykonanych przez podwykonawcę należy wywieść wymaganie,
aby rezultat świadczenia podwykonawcy spełnionego na podstawie umowy z
wykonawcą składał się na obiekt stanowiący przedmiot świadczenia wykonawcy w
ramach zawartej z inwestorem umowy o roboty budowlane. Tylko wtedy, gdy rezultat
świadczenia podwykonawcy wchodzi w skład obiektu stanowiącego przedmiot
świadczenia wykonawcy w ramach umowy o roboty budowlane, może usprawiedliwić
nałożenie na inwestora obowiązku zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy,
połączonego węzłem solidarności z obowiązkiem zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy przez wykonawcę. Okolicznością usprawiedliwiającą nałożenie tego obowiązku jest zrealizowanie części świadczenia wykonawcy na rzecz inwestora kosztem podwykonawcy, tj. bez otrzymania za to należnego wynagrodzenia od wykonawcy. Jak wskazał jednak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu cytowanego wyroku: „ Nie są natomiast niewątpliwie umowami o podwykonawstwo w rozumieniu art. 647 ¹ §5 KC umowy zawierane przez wykonawcę z dostawcą maszyn i urządzeń potrzebnych do wykonania robót budowlanych, jak też umowy zawierane przez wykonawcę z dostawcą materiałów budowlanych". Wskazówki te można w całości zdaniem pozwanego odnieść do stanu faktycznego objętego niniejszą sprawą.

Pozwany wskazał, że w niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją uniemożliwiającą zastosowanie wobec inwestora, regulacji przewidzianej w art. 647 ¹ §5 Kodeksu cywilnego. Otóż, nie ulega wątpliwości, że rezultat świadczenia powoda, jako podwykonawcy, nie wszedł w skład obiektu stanowiącego przedmiot jego świadczenia. Jak wskazuje sam powód, dostarczone materiały i urządzenia znajdują się w wynajętym magazynie. Przedmiotem świadczenia powoda, podwykonawcy, były jedynie prace pomocnicze, potrzebne do wykonania robót budowlanych przez pozwanego (...) S.A , opierające się na dostawie urządzeń. W żadnym razie nie można przyjąć, iż usługa dostarczenia urządzeń i sprzętu, weszły w skład obiektu budowlanego realizowanego przez pozwanego, oraz były czymś więcej niż dostawą urządzeń potrzebnych do wykonania robót budowlanych przez wykonawcę, pozwanego (...) S.A . W tym stanie rzeczy powództwo w stosunku do pozwanego(...)powinno w jego ocenie zostać oddalone w całości, bowiem nie istnieje materialna podstawa aby związać pozwanego surową odpowiedzialnością solidarną z pozwanym (...) S.A, zbliżoną do poręczenia, za zapłatę wynagrodzenia powodowi. Odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia powodowi ponosi jedynie spółka, z którą powód zawarł umowę z dnia 14 października 2010 r., a zatem pozwany (...) S.A.

Pozwany dodał też, że uiścił w całości należność dla pozwanego (...) S.A za m.in. za dostawę przedmiotowych urządzeń i sprzętu wskazaną w protokole z dnia 10 grudnia 2013 r., tj. w dniu 31 grudnia 2013 r. tj. kwotę 966.273,93 zł. Twierdzenie powoda zawarte w ostatnim akapicie uzasadnienia pozwu (str. 7), iż pozwany powinien zapłacić dochodzoną w niniejszym pozwie kwotę, ponieważ jest w posiadaniu wszystkich wymienionych w pozwie i załącznikach do pozwu urządzeń i materiałów, jest bezzasadne bowiem pozwany za te materiały zapłacił swojemu kontrahentowi – pozwanemu (...) S.A, na podstawie umowy nr (...) z dnia 09 września 2013 r.

Jednocześnie pozwany wskazał, że żądanie przez powoda zapłaty za posiadane urządzenia i materiały nie może opierać się na dyspozycji art. 647 ¹ § 5 k.c gdyż jest to inne przedmiotowo roszczenie niż żądanie zapłaty od inwestora za wykonanie robót budowlanych przez podwykonawcę.

Z ostrożności procesowej pozwany zakwestionował powództwo także co do wysokości. Jak wynika z wezwania do zapłaty z dnia 27 stycznia 2014 r. załączonego do pozwu, powód żądał uprzednio od pozwanego ad 1 kwoty 573.025,90 zł, pomniejszając kwotę 615.131,68 zł o potrącenia wynikające z umowy (11.349,19 zł) oraz kaucje zatrzymane 50% (30.756,58 zł). Powód nie wyjaśnił dlaczego zdecydował się na wystąpienie z pozwem o całość kwoty wskazanej na fakturze nr (...) skoro wcześniej powołując się na ustalenia umowne pomniejszył ją o potrącenia wynikające z umowy oraz zatrzymane kaucje.

Sprzeciw od nakazu zapłaty złożył też pozwany (...) S.A, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasadzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany podniósł, że powód wykonał przedmiot umowy w sposób nieprawidłowy, w związku z czym nie przysługuje mu całość wynagrodzenia. Jednocześnie pozwany obciążył powoda karą gwarancyjną z tytułu opóźnienia w przekroczeniu terminów pośrednich w wysokości kwoty 267.946,20 zł. Pozwany złożył ewentualne oświadczenie o potrąceniu wierzytelności powoda z wierzytelnością pozwanego w kwocie 267.946,20 zł. oraz podniósł procesowy zarzut potrącenia.

Pozwany dodał, że nałożenie na powoda kary gwarancyjnej znajduje oparcie w umowie, art. 483 § 1 k.c, a także w zasadzie swobody umów. Powód zdaniem pozwanego nie wywiązał się z zobowiązania umownego określonego w umowie, albowiem nie wykonał swojego zobowiązania w wyznaczonym przez pozwanego terminie. Ta zaś okoliczność dawała pozwanemu prawo do obciążenia powoda kara umowną.

Pozwany wskazał, ze nawet, jeśli nieterminowe wykonanie zobowiązania przez powoda mogło nastąpić na skutek okoliczności niezależnych od niego, to kwestia ta jest nieistotna w sprawie, gdyż obowiązek zapłaty kar gwarancyjnych powstaje bez względu na przyczynę niewykonania zobowiązania.

W związku z faktem, iż w dniu 14 maja 2014 r. Sąd Rejonowy w Białymstoku ogłosił upadłość pozwanego (...) S.A w B., obejmującą likwidację majątku pozwanego, postanowieniem z dn. 9.06.2014 r. sąd zawiesił na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c postępowanie w stosunku do pozwanego (...) S.A (k-171).

Sąd Okręgowy ustalił co następuje.

W dniu 9.09.2013 r. pomiędzy pozwanym (...) F. Ł. w B. (jako inwestorem) a (...) Spółką Akcyjną w B. (jako wykonawcą) została podpisana umowa nr (...), na mocy której wykonawca zobowiązał się do kompleksowego wykonania zadania pod nazwą :”Innowacyjne (...), polegającego na wykonaniu robót budowlanych według udostępnionych projektów budowlanych i wykonawczych wraz z niezbędnymi robotami budowlanymi towarzyszącymi oraz dostarczeniem materiałów i urządzeń do ich realizacji.

(dowód: umowa nr (...) k-111-130; zeznania św. P. M. k- 198)

W dn. 14.11.2013 r. powód (jako podwykonawca) zawarł z pozwanym (...) S.A umowę nr (...), na mocy której powód zobowiązał się do wykonania i montażu kompletnej instalacji i aparatury kontrolno-pomiarowej oraz automatyki wentylacji wraz z instalacją i uruchomieniem (...) oraz robotami towarzyszącymi niezbędnymi do realizacji powyższego zakresu, w ramach zadania pod nazwą (...) w B.. Strony ustaliły termin rozpoczęcia prac na dzień 14.11.2013 r. a zakończenia na 30.09.2014 r.

Strony ustaliły też wynagrodzenie powoda na kwotę 778.000 zł. netto.

Pismem z dn. 21.11.2013 r. pozwany poinformował (...) S.A, iż wyraża zgodę na przedłożoną mu w e-mailu z dn. 19.11.2013 r. umowę nr (...), zawartą pomiędzy (...) S.A i powodem.

(dowód: umowa nr (...) k-18-22; pismo pozwanego z dn. 21.11.2013 r. k-53; zeznania św. P. M. k- 198)

Pismem z dn. 22.11.2013 r. (...) F. Ł. wezwało spółkę (...) S.A do niezwłocznego podjęcia i kontynuowania prac związanych z realizacją umowy z dn. 9.09.2013 r. Jednocześnie pozwany wskazał, że wezwanie to spowodowane jest stwierdzonym brakiem realizacji przez (...) S.A robót wynikających z powyższej umowy, zgodnie z obowiązującym harmonogramem.

(dowód: pismo pozwanego z dn. 22.11.2013 r. k-132)

Powód dostarczył na miejsce inwestycji urządzenia w postaci przewodów (...) oraz rozdzielnic (...), wymienione w protokole przekazania materiałów z dn.10.12.2013 r., przy czym nie rozpoczął ich montażu. Za dostarczone materiały powód wystawił na rzecz pozwanego (...) S.A fakturę z dn. 23.12.2013 r. nr 14/12/2013 na kwotę 615.131,68 zł. W treści faktury powód wpisał, iż jej przedmiotem jest „wykonanie i montaż kompletnej instalacji i aparatury kontrolno-pomiarowej oraz automatyki wentylacji wraz z instalacją i uruchomieniem (...) dla zadania pod nazwą (...) CO w B.; umowa nr (...) z dn. 14.11.2013; etap 1”.

(dowód okoliczność bezsporna, protokół zaawansowania robót k-23; protokół zaawansowania robót k-58; faktura nr (...)/2013k-57; protokół przekazania materiałów z dn. 10.12.2013 r. k-69-72; zeznania św. P. M. k- 198 ; zeznania św. S. K. k-199)

Pismem z dn. 16.12.2013 r. pozwany złożył spółce (...) S.A oświadczenie o odstąpieniu od umowy nr (...). W piśmie tym pozwany podniósł, iż podstawą odstąpienia od umowy jest okoliczność, iż (...) S.A jako wykonawca, nie kontynuuje robót, mimo wezwań pozwanego. W kolejnym piśmie z dn. 18.12.2013 r. pozwany poinformował spółkę (...) S.A o nałożeniu na nią kar umownych w wysokości 4.880.640 zł. zgodnie z § 18 ust. 1 pkt 5 umowy.

(dowód: pismo pozwanego z dn. 16.12.2013 r. k-133; pismo pozwanego z dn. 18.12.2013 r. k-135)

Pismem z dn. 27.01.2014 r. powód wezwał (...) S.A do zapłaty kwoty 573.025,90 zł., powołując się na fakturę nr (...). Pismem z dn. 11.02.2014 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty na jego rzecz kwoty 615.131,68 zł. z tytułu należności wynikającej z faktury VAT nr (...) z dn. 23.12.2013 r.

W odpowiedzi, pozwany poinformował powoda pismem dn. 14.02.2014 r. , iż opłacił wszelkie zasadne zobowiązania finansowe wobec (...) S.A , w których uwzględnione zostało także wynagrodzenie za dostarczone przez powoda materiały. Jednocześnie pozwany zobowiązał powoda do przedstawienia dowodów m.in. na okoliczność, iż faktura VAT nr (...) opiewa wyłącznie na roboty wykonane na rzecz pozwanego w ramach zaakceptowanej umowy o podwykonawstwo.

Pozwany uiścił na rzecz spółki (...) S.A kwotę 966.273,93 zł.

(dowód: pismo powoda z dn. 27.01.2014 r. k-77; pismo powoda z dn. 11.02.2014 r. k-55; pismo pozwanego z dn. 14.02.2014 r. k-54; dowód wpłaty k-136; zeznania św. P. M. k- 198; zeznania św. S. K. k-200)

Postanowieniem z dn. 14.05.2014 r. Sąd Rejonowy w Białymstoku ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika (...) S.A w B..

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku z dn. 14.05..2014 r., sygn. akt VIII GU 7/14, k-159)

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, których autentyczności i prawdziwości strony nie kwestionowały a ponadto na podstawie dowodu z przesłuchania świadków P. M. (1) i S. K. (2), które sąd ocenił jako wiarygodne.

Pozostałe wnioski dowodowe stron sąd oddalił jako zbędne, uznając, iż sprawa dojrzała do rozstrzygnięcia po przeprowadzeniu dotychczasowych dowodów. Skoro bowiem już z zeznań świadków P. M. (1) i S. K. (2) wynikało, iż powód nie wykonywał żadnych robót budowlanych, a reprezentant powoda okoliczność tę przyznał na rozprawie w dn. 22.10.2014 r. i wyjaśnił, że kwota dochodzona pozwem stanowi wartość materiałów dostarczonych pozwanemu, w ocenie sądu, dla oceny zasadności roszczenia powoda prowadzenie postępowania dowodowego w pozostałym zakresie stało się zbędne. Dodatkowo, zdaniem sądu zbędnym było przeprowadzenie na wniosek powoda dowodu z opinii biegłego na okoliczność, czy czynności wykonane przez powoda stanowią roboty budowlane i czy są częścią robót budowlanych, gdyż okoliczność ta należała do sfery oceny prawnej, której powinien dokonać sąd a nie biegły.

Żadna ze stron nie zgłosiła zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 k.p.c odnośnie decyzji sądu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Powód domagał się zasądzenia kwoty dochodzonej pozwem od pozwanego (...) S.A, z którym łączyła go umowa z dn. 14.11.2013 r. oraz od pozwanego (...) F. Ł., jako inwestora. W stosunku do pozwanego (...) F. Ł. powód oparł swoje roszczenie na treści art. 647 ^{( 1 )}§ 5 k.c.

Ponieważ w toku procesu okazało się, że w stosunku do pozwanego (...) S.A w B. Sąd Rejonowy w Białymstoku postanowieniem z dn. 14.05.2014 r. ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku spółki (k-169) , postanowieniem z dn. 9.06.2014 r. sąd zawiesił postępowanie w stosunku do pozwanego (...) S.A w B. (k-171).

Jak już wyżej wskazano, powód domagał się zasądzenia od pozwanego (...) F. Ł. kwoty 615.131,68 zł. opierając swoje roszczenie na treści art. 647 ¹ § 5 k.c., zgodnie z którym zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę. Jak zatem wynika z treści tego przepisu, zakres przedmiotowy solidarnej odpowiedzialności inwestora ograniczony został do jego odpowiedzialności za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że „wykonał część robót wynikających z umowy zawartej z wykonawcą” (k-5), że „roboty wykonane przez powoda zostały odebrane przez inwestora” (k-5), że pozwany uiścił na przez (...) S.A „wynagrodzenie za roboty wykonane przez powoda” (k-5). Również w dalszej części uzasadnienia pozwu powód wskazał, że wykonywał roboty budowlane (k-7). Tymczasem pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniósł, iż powód w ramach realizacji inwestycji „Innowacyjne (...) w B.” nie wykonywał żadnych robót budowlanych, a jedynie dostarczył urządzenia w postaci przewodów, rozdzielnic i urządzeń obiektowych. Dodał, że urządzenia te nie zostały przez powoda zamontowane, a całość należności za nie, pozwany uiścił swojemu kontrahentowi, tj. spółce (...) S.A, z którym pozwanego wiązała umowa nr (...) z dn. 9.-09.2013 r.

Po przeprowadzeniu częściowo postępowania dowodowego i przesłuchaniu świadków P. M. (1) i S. K. (2) Sąd ustalił, iż rzeczywiście z zeznań tych wynika że powód nie wykonał żadnych robót budowlanych. Świadek P. M. zeznał, że powód nie wykonał żadnych prac instalacyjnych, tylko ograniczył swoją działalność do dostarczenia materiałów(k-197). Dodał, że obecnie, prace które były przedmiotem wykonania przez powoda nie są jeszcze w całości wykonane (k-198). Jak zaś zeznał św. S. K., w momencie gdy pozwany kończył współpracę z (...) S.A, kondygnacja techniczna, na której miały być zainstalowane urządzenia, dostarczone przez powoda, nie była jeszcze wykonana (k-199). Ponadto, z przedłożonych przez powoda protokołów zaawansowania robót wynika, iż w miejscu „wykonanie instalacji (...) i (...) wpisano 0,00 % (k-23, k-58). Powód dołączył tez do pozwu „protokół z odbioru końcowego” (k-29), jednakże jest to jedynie niewypełniony formularz tego protokołu, przez nikogo nie podpisany.

Na rozprawie w dn. 22 października 2014 r. reprezentant powoda P. R. przyznał, iż kwota dochodzona pozwem stanowi wartość materiałów dostarczonych pozwanemu przez powoda. Dodał, że w skład tej kwoty nie wchodzi żadna należność za jakiekolwiek prace na obiekcie (k-200). Pełnomocnik powoda podniósł dodatkowo, że powodowi uniemożliwiono wykonanie jakichkolwiek robót budowlanych, a ponieważ do wykonania robót przez powoda doszło nie z jego winy, w ocenie powoda pozwany ponosi odpowiedzialność przewidzianą w art. 647 ¹ § 5 k.c.

Ponadto, na kolejnej rozprawie w dn. 21.11.2014 r. pełnomocnik powoda wyjaśnił, że pomimo zawartych w uzasadnieniu pozwu stwierdzeń, że powód wykonywał roboty budowlane, faktycznie powód nie wykonał żadnych prac budowlanych, a jedynie dostarczył urządzenia. Podtrzymał, że kwota dochodzona pozwem stanowi równowartość dostarczonych urządzeń oraz, że podtrzymuje , iż w jego ocenie pozwany ponosi odpowiedzialność solidarną wynikającą z art. 647 ¹ § 5 k.c. (k-203).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku dnia 17 października 2008 r. (I CSK 106/08 OSNC-ZD 2009/3/64, Biul.SN 2009/3/9, M.Prawn. 2010/2/108-109) inwestor odpowiada solidarnie wraz z wykonawcą wobec podwykonawcy na podstawie art. 647 ¹ § 5 k.c. tylko wtedy, gdy rezultat świadczenia podwykonawcy stał się składnikiem obiektu stanowiącego przedmiot świadczenia wykonawcy w ramach umowy o roboty budowlane.

Sąd Najwyższy podniósł, iż zgodnie z art. 647 ¹ § 5 k.c., podmiot zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca (generalny wykonawca) ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę. Celem tego przepisu, jak i całego art. 647 ¹ k.c. - wprowadzonego ustawą z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 49, poz. 408) z mocą od dnia 24 kwietnia 2003 r. - było przeciwdziałanie negatywnemu zjawisku niepłacenia wynagrodzeń za prace wykonane przez podwykonawców - małych i średnich przedsiębiorców (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2008 r., III CZP 6/08, OSNC 2008, nr 11, poz. 121).

Zatem zakres przedmiotowy odpowiedzialności inwestora ograniczony jest w art. 647 ¹ § 5 k.c. do wynagrodzenia należnego podwykonawcy od wykonawcy za wykonane przez niego roboty budowlane. Trzeba zauważyć przy tym, że z uwagi na szczególny rodzaj odpowiedzialności inwestora, który zgodnie z art. 647 ¹ § 5 k.c. odpowiada za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy, a jego solidarna odpowiedzialność z wykonawcą ma charakter ustawowej solidarnej odpowiedzialności gwarancyjnej za cudzy dług, on zaś sam pełni rolę ustawowego poręczyciela gwarancyjnego wykonawcy, niewątpliwie warunkiem takiej odpowiedzialności jest to aby spełnione były przesłanki przedmiotowe wynikające z art. 647 ¹ § 5 k.c. Przepis ten ma bowiem charakter wyjątku od ogólnej zasady, że wynagrodzenie podwykonawcy za wykonane przez niego roboty budowlane powinien zapłacić mu podmiot, z którym podwykonawca związany jest umową, a zatem jego wykładnia nie może być rozszerzająca, gdyż wyjątki takiej wykładni nie podlegają. Zatem wykładnia gramatyczna art. 647 ¹ § 5 k.c przemawia za ograniczeniem odpowiedzialności inwestora wyłącznie do wynagrodzenia za roboty budowlane. Wyjątkowy, gwarancyjny charakter obowiązku ciążącego na inwestorze przemawia przeciwko rozszerzeniu odpowiedzialności ex lege.

W uzasadnieniu cytowanego wyroku z dn. 17.10.2008 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że nie są niewątpliwie umowami o podwykonawstwo w rozumieniu art. 647 ¹ § 5 k.c. umowy zawierane przez wykonawcę z dostawcą maszyn i urządzeń potrzebnych do wykonania robót budowlanych, jak też umowy zawierane przez wykonawcę z dostawcą materiałów budowlanych.

Co prawda, umowę powoda ze spółką (...) S.A z dn. 14.11.2013 r. o wykonanie i montaż kompletnej instalacji aparatury kontrolno-pomiarowej oraz automatyki wentylacji wraz z instalacją i uruchomieniem (...) oraz robotami towarzyszącymi niezbędnymi do realizacji powyższego zakresu, można zakwalifikować jako umowę o której owa w art. 647 ¹ § 5 k.c., (czego pozwany z resztą nie kwestionował), jednakże powód umowy tej nie wykonał. Skoro zatem zakres przedmiotowy usług powoda ograniczył się jedynie do dostarczenia urządzeń, stwierdzić należy, że żądanie wynagrodzenia za dostarczone urządzenia nie może być skierowane do inwestora w trybie art. 647 ¹ § 5 k.c.

Dodatkowo, tylko wtedy gdy rezultat świadczenia podwykonawcy wchodzi w skład obiektu stanowiącego przedmiot świadczenia wykonawcy w ramach umowy o roboty budowlane, można usprawiedliwić nałożenie na inwestora obowiązku zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy. Okolicznością usprawiedliwiającą nałożenie tego obowiązku jest zrealizowanie części świadczenia wykonawcy na rzecz inwestora kosztem podwykonawcy, tj. bez otrzymania za to należnego wynagrodzenia od wykonawcy. Tymczasem w przedmiotowej sprawie ani wykonawca tj. spółka (...) S.A, ani powód jako podwykonawca nie wykonali zakresu prac, jaki wynikał z umowy powoda ze spółką (...) S.A. Jak zeznał świadek P. M. (1), w momencie dostarczenia urządzeń przez powoda, inwestycja była bardzo opóźniona i to nie była jeszcze pora na wykonanie prac powoda. Ponieważ spółka (...) S.A nie realizowała prac w terminie, pomimo wezwań do ich kontynuowania, pozwany rozwiązał z nią umowę. Świadek dodał, że w chwili obecnej prace, które miały być przedmiotem do wykonania przez powoda, są wykonywane przez inną firmę ale nie są jeszcze wykonane w całości (k-197-198). Również świadek S. K. (2) zeznał, że w momencie gdy pozwany rozwiązał umowę ze spółką (...) S.A, kondygnacja techniczna, na której miały być posadowione urządzenia wentylacyjne dostarczone przez powoda , nie była jeszcze wykonana. Dodał, że te materiały są w trakcie wbudowywania (k-199). Sam powód w uzasadnieniu pozwu podał, że dostarczone przez niego urządzenia, pozwany przechowuje w wynajętym magazynie. Zatem niezgodne ze stanem faktycznym należy uznać wpisanie przez powoda w fakturze, iż należność której się domaga wynika z „wykonania i montażu kompletnej instalacji i aparatury kontrolno-pomiarowej oraz automatyki wentylacji wraz z instalacją i uruchomieniem (...) dla zadania pod nazwą „I. (...) w B.” (k-75).

Trzeba też dodać, że za urządzenia dostarczone przez powoda pozwany całą należność zapłacił spółce (...) S.A z którą wiązała go umowa. Brak zatem jakichkolwiek podstaw, aby obciążyć pozwanego kwotą dochodzoną pozwem np. na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Na koniec stwierdzić należy, że oprócz zasadności dochodzonego przez powoda roszczenia, pozwany zakwestionował też jego wysokość. W tym miejscu trzeba więc uznć, że powód nie wykazał wysokości dochodzonej kwoty. Powód przedłożył jedynie sporządzone przez siebie „zestawienie rozdzielnic, przewodów, urządzeń dostarczonych w ramach CD I. oraz ZT dostawa na dzień 10.12.2013” (k-73-74) ze wskazanymi wartościami tych urządzeń, jednakże nie dołączył żadnych dowodów z których wynikałoby, iż wpisane tam wartości odpowiadają rzeczywistemu stanowi rzeczy. Tymczasem na rozprawie w dn. 22.10.2014 r. reprezentant powoda oświadczył, iż ceny jednostkowe poszczególnych urządzeń zostały sporządzone w oparciu o kosztorysy i przedmiary, których to dokumentów powód do pozwu nie dołączył (k-200).

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe okoliczności i dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego w trybie art. 233 k.p.c, w ocenie sądu roszczenie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie.

O kosztach procesu orzeczono zaś zgodnie z art. 98 k.p.c, w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Na koszty pozwanego (w łącznej kwocie 7.200 zł.) złożyły się zaś : kwoty 7.200 zł. tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego, określonego zgodnie z § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu -Dz. U nr 163, poz. 1349 , oraz kwota 17 zł. opłaty od pełnomocnictwa.