Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Powód - (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka jawna w S. na podstawie art. 299 k.s.h. wniósł o:

1) zasądzenie solidarnie od pozwanych - M. S. (2) oraz M. S. (1) na rzecz powoda kwoty 159.741,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności liczonymi od dnia 20 września 2012 r. do dnia zapłaty;

2) zasądzenie od pozwanego M. S. (2) dodatkowo kwoty 76.663,83 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 września 2012 r. do dnia zapłaty;

3) zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż powód i spółka Budownictwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. (poprzednia nazwa: Budownictwo (...) sp. z o.o ) prowadzili współpracę gospodarczą. W związku z brakiem zapłaty za towary sprzedawane przez powoda spółce, powód wniósł przeciwko niej pozew o zapłatę. Na skutek złożonego pozwu, Sąd Okręgowy w(...) - IX Wydział Gospodarczy w dniu 22 września 2011 r. w sprawie o sygnaturze akt IX GNc 885/11 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniający w całości powództwo powoda. Następnie wyrokiem z dnia 29 listopada 2011 r. (sygn. akt IX GC 741/11) Sąd ten w całości uwzględnił powództwo, zasądzając od spółki na rzecz powoda:

I. kwotę 232 975,04 zł wraz z ustawowymi odsetkami od następujących kwot:

1) 7 439,04 zł od dnia 25 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty,

2) 7 970,40 zł od dnia 5 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

3) 4 132,80 zł od dnia 8 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

4) 16 134,83 zł od dnia 8 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

5) 9 164,12 zł od dnia 9 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

6) 4 683,84 zł od dnia 14 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

7) 2 586,84 zł od dnia 14 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

8) 6 492,56 zł od dnia 16 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

9) 3 857,28 zł od dnia 27 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

10) 5 667,84 zł od dnia 28 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

11) 5 298,84 zł od dnia 28 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

12) 8 413,20 zł od dnia 30 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

13) 23 588,12 zł od dnia 6 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

14) 7 292,73 zł od dnia 7 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

15) 3 520,63 zł od dnia 10 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

16) 4 221,36 zł od dnia 12 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

17) 20 535,29 zł od dnia 13 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

18) 4 206,60 zł od dnia 13 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

19) 4 206,60 zł od dnia 18 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

20) 4 554,08 zł od dnia 18 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

21) 8 505,45 zł od dnia 18 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

22) 4 012,88 zł od dnia 21 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

23) 8 756,74 zł od dnia 21 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

24) 7 436,58 zł od dnia 21 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

25) 5 667,84 zł od dnia 21 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

26) 7 859,70 zł od dnia 25 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

27) 4 766,25 zł od dnia 1 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

28) 4 446,60 zł od dnia 1 lipca 2011 r. do dnia zapłaty, .

29) 3 542,40 zł od dnia 1 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

30) 4 408,32 zł od dnia 7 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

31) 4 574,68 zł od dnia 8 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

32) 1 377,60 zł od dnia 23 maja 2011 do dnia zapłaty

33) 295,20 zł od dnia 25 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

34) 369,00 zł od dnia 29 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

35) 369,00 zł od dnia 7 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

36) 1 525,20 zł od dnia 7 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

37) 762,60 zł od dnia 12 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

38) 196,80 zł od dnia 13 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

39) 811,80 zł od dnia 16 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

40) 418,20 zł od dnia 15 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

41) 762,60 zł od dnia 29 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

42) 1 180,80 zł od dnia 10 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

43) 1 500,60 zł od dnia 16 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

44) 369,00 zł od dnia 18 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

45) 1 107,00 zł od dnia 18 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

46) 369,00 zł od dnia 25 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

47) 738,00 zł od dnia 25 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

48) 541,20 zł od dnia 25 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

49) 393,60 zł od dnia 25 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

50) 49,20 zł od dnia 27 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

51) 369,00 zł od dnia 31 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

52) 369,00 zł od dnia 31 lipca 2011 r. do dnia zapłaty

53) 393,60 zł od dnia 31 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

54) 393,60 zł od dnia 6 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty,

55) 369,00 zł od dnia 7 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty.

II. koszty procesu w kwocie 11 649,00 zł.

Wyrokowi nadano klauzulę wykonalności w dniu 27 grudnia 2011 r. W dalszej części uzasadnienia powód podał, że w dniu 29 listopada 2011 r. wniósł do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym (...) i (...) wniosek o wszczęcie postepowania zabezpieczającego. Następnie, na podstawie w/w wyroku, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, powód w dniu 2 stycznia 2012 r. złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Powód wniósł o przeprowadzenie egzekucji ze składników majątku spółki, w tym rachunków bankowych, wierzytelności, ruchomości, nieruchomości i innych, które organ egzekucyjny miał ustalić w toku postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne było prowadzone w pierwszej kolejności przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...), Ł. D., pod sygnaturą akt KM 3/12. Egzekucja została skierowana do wierzytelności przysługujących spółce od Urzędu Skarbowego P. - W., wierzytelności z rachunków bankowych oraz wierzytelności przysługujących spółce od Miasta P. - (...) w P., Powiatu (...) - (...) w P., Urzędu Miasta i Gminy w C., (...) (...), Urzędu Miasta i Gminy M., spółek: (...) SA, Budownictwa (...) sp. z o. o., (...) sp. j. A. M.M., (...) sp. z o. o., (...) Wojewódzkie sp. z o. o., (...) SA, (...) sp. z o. o., (...) SA, (...) SA, (...) sp. z o. o., (...) Serwis sp. z o. o., (...) sp. z o. o. w likwidacji, (...) SA, (...) S.A. oddział w P. w likwidacji, (...) SA, (...) sp. z o. o.

W toku egzekucji komornik sądowy Ł. D. stwierdził swoją niewłaściwość i sprawę przekazał komornikowi sądowemu przy Sądzie Rejonowym(...)- Nowe Miasto i Wilda w (...) - P. Ś., który prowadził w dalszym ciągu postępowanie pod nowymi sygnaturami akt odpowiednio: KM 1094/12 oraz KM 1662/12. W toku postępowania komornik sądowy P. Ś. zajął wierzytelności przysługujące spółce od (...) w P., (...) sp. z o. o., (...) SA, Urzędu Gminy B., (...) Bank (...) SA, Bank (...) SA, (...) S.A. Zgodnie z pismem komornika P. Ś. z dnia 30.05.2012 r., egzekucja z rachunków bankowych Spółki okazała się bezskuteczna. Ponadto, na rachunku bankowym prowadzonym przez (...) Bank S.A. wystąpił zbieg egzekucji z innymi komornikami. Poza tym, według informacji przekazanych przez komornika sądowego, spółka nie jest właścicielem nieruchomości.

W piśmie z dnia 19 czerwca 2012 r. komornik sądowy P. Ś. wskazał, że prowadzi siedem postępowań egzekucyjnych przeciwko spółce na łączną kwotę zadłużenia około 620.000,00 zł, a zajęcie wierzytelności wobec spółki (...) S.A. również okazało się bezskuteczne. Z uwagi na powyższe, w dniu 20 lipca 2012 r. komornik skierował do powoda pismo - wysłuchanie wierzyciela i dłużnika przed zawieszeniem lub umorzeniem postępowania w trybie art. 827 k.p.c. z dnia 20 lipca 2012 r., z uwagi na fakt, że egzekucja z wierzytelności oraz rachunków bankowych Spółki jest bezskuteczna, a postępowanie nie doprowadziło do wyjawienia majątku Spółki. Następnie, postanowieniem z dnia 13.07.2012 r. komornik sądowy P. Ś. umorzył postępowania egzekucyjne (sygn. akt KM 1094/12). W tym stanie rzeczy oczywistym jest, zdaniem powoda, iż egzekucja okazała się bezskuteczna w myśl art. 299 ksh, wierzyciel wykorzystał bowiem wszelkie możliwe sposoby egzekucji wobec spółki.

Przedmiotowe roszczenie powód oparł na treści art. 299 ksh, odwołał się przy tym do stanowiska Sądu Najwyższego, zgodnie z którym odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 299 ksh obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej.

Ponadto, powód poinformował, że w związku z wyegzekwowaniem przez komornika w toku egzekucji kwoty w wysokości 54.841,95 zł i przekazaniu jej powodowi przelewem w dniu 26 stycznia 2012 r. powód zaliczył wyegzekwowaną kwotę w pierwszej kolejności na wskazane w uzasadnieniu pozwu kwoty.

Z uwagi na fakt, iż pozwany M. S. (1) został odwołany z funkcji prezesa spółki w dniu 12 maja 2011 r., odpowiada on, zdaniem powoda, jedynie za odpowiednią część zobowiązań spółki oraz w konsekwencji, za odpowiednią część kosztów poniesionych przez powoda w związku z prowadzonymi postępowaniami sądowym, zabezpieczającym oraz egzekucyjnym. Powód sprecyzował, że pozwany M. S. (1) odpowiada, według jego oceny, za należności wynikające z faktur wskazanych w pozwie w pozycjach 1-27.

W tym stanie rzeczy powód dochodził od pozwanego M. S. (1) w niniejszym pozwie:

1/należności głównej w kwocie 128.533,23 zł (kwota ta stanowi 55,17 % długu spółki wynikającego z niespłaconych faktur (232.975,04 zł) bez odsetek;

2/kwoty 15.706,77 zł, stanowiącej wysokość odsetek za opóźnienie w płatności kwot wynikających z faktur, które zostały wystawione do dnia odwołania M. S. (1) z funkcji prezesa zarządu spółki;

3/ kosztów procesu w kwocie 10.408,37 zł (stanowiących 55,17 % kosztów zasądzonych w wyroku z dnia 29.11.2012 r.),

4/kosztów postępowania zabezpieczającego w kwocie 3.975,50 zł (stanowiących 55,17 % kosztów poniesionych przez powoda);

5/kosztów postępowania egzekucyjnego w kwocie 1.117,74 zł (stanowiących 55,17 % kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez powoda).

Ponadto, powód argumentował, że do przyjęcia odpowiedzialności z art. 299 ksh wystarczy istnienie zobowiązania w czasie sprawowania funkcji członka zarządu, nie jest natomiast konieczne, aby zobowiązanie w tym czasie było wymagalne. W niniejszej sprawie zobowiązania spółki powstały w związku z brakiem płatności za faktury wystawione przez powoda w okresie od dnia 23 marca 2011 r. do dnia 7 czerwca 2011 r., które stały się podstawą wydania nakazu zapłaty z dnia 22.09.2011 r. Sądu Okręgowego w (...) (sygn. akt IX GNc 885/11) oraz wyroku z dnia 29.11.2011 r. Sądu Okręgowego w (...) (sygn. akt IX GC 741/11). Powód wyjaśnił, że w okresie zaciągania wyżej wskazanych zobowiązań przez spółkę oraz w okresie, gdy zobowiązania te istniały oraz stały się wymagalne następujące osoby były członkami zarządu spółki:

1) w okresie do 12 maja 2011 r. członkami zarządu byli M. S. (1) (prezes zarządu) oraz M. S. (2) (wiceprezes zarządu). W związku z powyższym M. S. (1) ponosi odpowiedzialność wyłącznie za zobowiązania Spółki zaciągnięte od dnia 23 marca 2011 r. do dnia jego odwołania,

2) od dnia 12 maja 2011 r. do dnia 7 lutego 2012 r. jedynym członkiem zarządu spółki był M. S. (2), bowiem w dniu 7 lutego 2012 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników odwołało M. S. (2) z funkcji Prezesa Zarządu; wykreślenie M. S. (2) z rejestru przedsiębiorców nastąpiło w dniu 28 lutego 2012 r. W związku z powyższym M. S. (2) odpowiada za wszystkie zobowiązania Spółki, zaciągnięte przez nią w okresie, gdy był on członkiem zarządu Spółki;

3) od dnia 7 lutego 2012 r. jedynym członkiem zarządu jest B. B., który w dniu 7 lutego 2012 r. uchwałą Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników został powołany na stanowisko prezesa zarządu spółki. Wpis do rejestru przedsiębiorców nastąpił w dniu 28 lutego 2012 r.

Powód wskazał, iż w dniu 11 września 2012 r. wystosował do pozwanych wezwanie do zapłaty, wyznaczając termin zapłaty na dzień 19 września 2012 r. Wezwanie to pozostało bez odpowiedzi.

W odpowiedzi na pozew pozwany M. S. (1) wniósł o oddalenie powództwa i obciążenie kosztami postępowania strony powodowej. Pozwany przede wszystkim wniósł jednak o zawieszenie postępowania, do czasu zakończenia postępowania prowadzonego przed Sądem Okręgowym w (...) w sprawie o sygn. akt XII Ns 55/12 w przedmiocie jego ubezwłasnowolnienia. W uzasadnieniu pozwany zakwestionował żądanie pozwu, podnosząc, że w chwili jego rezygnacji z funkcji członka zarządu spółki Budownictwo (...) nie istniały podstawy uzasadniające zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Jednocześnie pozwany wniósł o zobowiązanie spółki Budownictwo (...) do przedłożenia ksiąg rachunkowych za rok 2011 oraz o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z dziedziny rachunkowości, księgowości na okoliczność, iż w chwili ustępowania przez pozwanego z funkcji prezesa zarządu, nie istniały przesłanki do ogłoszenia upadłości spółki Budownictwo (...).

Zarządzeniem z dnia 7 lutego 2013 r. Przewodniczący zwrócił się do Sądu Okręgowego w (...)- Wydziału Cywilnego o nadesłanie prawomocnego postanowienia wydanego w sprawie akt XII Ns 55/12 w przedmiocie ubezwłasnowolnienia pozwanego M. S. (1). W odpowiedzi na powyższe, nadesłano postanowienie z dnia 14 stycznia 2013 r. (akt XII Ns 55/12), z którego wynika, że wobec pozwanego M. S. (1) orzeczono całkowite ubezwłasnowolnienie z powodu zespołu psychoorganicznego otępiennego pochodzenia naczyniowego (k.413 akt).

W tej sytuacji postanowieniem z dnia 28 lutego 2013 r. Sąd zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 174 § 1 pkt. 1 kpc (k.415 akt). Jednocześnie na mocy art. 70 § 1 kpc Sąd wystąpił do Sądu Rejonowego(...) - Stare Miasto w P. – Wydziału IV Rodzinnego i Nieletnich o ustanowienie przedstawiciela ustawowego dla pozwanego M. S. (1) (k.416 akt).

W odpowiedzi na powyższe nadesłano prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego (...) Stare Miasto w P. - Wydziału IV Rodzinnego i Nieletnich z dnia 30 lipca 2013 r. (akt IV RNs 113/13), którym ustanowiono dla M. S. (1) opiekę prawną, a obowiązki opiekuna powierzono B. S. (k.486 akt).

W tej sytuacji postanowieniem z dnia 12 lutego 2014 r. Sąd podjął postępowanie w sprawie (k.488 akt).

W piśmie z dnia 26 lutego 2013 r. powód wniósł o kontynuowanie podjętego postępowania w sprawie z udziałem przedstawiciela ustawowego (opiekuna) pozwanego M. S. (1) oraz podtrzymał dotychczasowe stanowisko, zwłaszcza wnioski zawarte w pozwie oraz piśmie procesowym z dnia 26.09.2013 r., w którym domagał się oddalenia wniosku pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości , księgowości.

Zarządzeniem z dnia 8 kwietnia 2014 r. Przewodniczący zwrócił się do Sądu Rejonowego w (...) o odpis protokołu posiedzenia, w którym opiekun potwierdza złożenie przyrzeczenia i odbiór dekretu opiekuńczego (k.506 akt). W odpowiedzi na powyższe, nadesłano pismo, z którego wynika, że opiekun prawny pozwanego M. S. (1) odebrała w dniu 23.08.2013 r. dekret opiekuńczy (k.508a-509 akt).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Nakazem zapłaty z dnia 22 września 2011 r. Sąd Okręgowy w (...) (sygn. akt IX GNc 885/11) orzekł, iż pozwany - Budownictwo (...) spółka z o.o w C. ma zapłacić na rzecz powoda - Poz B. sp. zo.o. spółka komandytowo-akcyjna w S. kwotę 232.975,04 zł z ustawowymi odsetkami od kwot wymienionych w nakazie oraz kwotę 2.912,25 zł tytułem zwrotu opłaty sądowej i kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Rozpatrując sprawę po złożeniu przez spółkę sprzeciwu, Sąd Okręgowy w (...)wyrokiem z dnia 29 listopada 2011 r. (sygn. akt IX GC 741/11) zasądził na rzecz powoda od spółki Budownictwo (...) spółka z o.o w C. kwotę 232.975,04 zł z ustawowymi odsetkami od kwot wymienionych w wyroku oraz kwotę 11.649 zł tytułem zwrotu opłaty sądowej i kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wyrok ten uprawomocnił się, a postanowieniem z dnia 27.12.2011 r. Sąd Okręgowy w (...) nadał mu klauzulę wykonalności.

dowód: nakaz zapłaty z dnia 22.09.2011 r., IX GNc 885/11 k.199-201 akt, wyrok Sądu Okręgowego w(...) z dnia 29.11.2011 r., k.202-204 akt, postanowienie Sądu Okręgowego w (...) z dnia 27.12.2011 r., k.205 akt.

Powód złożył u komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym (...) (...) wniosek o wszczęcie postępowania zabezpieczającego, w oparciu o wyrok Sądu Okręgowego w (...)z dn. 29.11.2011 r., sygn. akt IX GC 741/11. Następnie powód złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

dowód: wniosek o wszczęcie postępowania zabezpieczającego k.209-213 akt, wniosek powoda o wszczęcie postępowania egzekucyjnego k-229-233 akt.

Postanowieniem z dnia 28 lutego 2011 r., sygn. akt IX GC 741/11, Sąd Okręgowy w (...) - Wydział IX Gospodarczy zasądził od spółki Budownictwo (...) spółka z o.o w C. na rzecz powoda kwotę 5.405,91 zł tytułem kosztów postępowania zabezpieczającego oraz kwotę 1.800 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu zabezpieczającym. Postanowieniem z dnia 3 stycznia 2012 r. komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w (...) ustalił wynagrodzenie za czynności radcy prawnego w postępowaniu egzekucyjnym na kwotę 1.800 zł.

dowód: postanowienie Sądu Okręgowego w (...) z dnia 28.02.2011 r., k.301, postanowienie komornika sądowego z dnia 3.01.2012 r., k.250 akt.

Uchwałą nr 2/05/2011 z dnia 12.05.2011 r. zgromadzenie wspólników spółki Budownictwo (...) spółka z o.o w C. odwołało z funkcji prezesa zarządu M. S. (1) i powołało na jego miejsce pozwanego M. S. (2). Postanowieniem z dnia 13.07.2012 r. komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w (...) umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone z wniosku powoda wobec spółki Budownictwo (...) spółka z o.o w C. z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Komornik ustalił też koszty postępowania egzekucyjnego w kwocie 118,65 zł.

dowód: uchwała nr 2/05/2011 k.341 akt, postanowienie z dnia 13.07.2012 r. k.337 akt.

Spółka Budownictwo (...) spółka z o.o w C. na zgromadzeniu wspólników w dnia 7 lutego 2012 r. zmieniła nazwę na: Budownictwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i siedzibę na K..

dowód: odpis z Krajowego Rejestru Sądowego k.206-208 akt.

Pismem z dnia 11 września 2012 r. powód wezwał pozwanego M. S. (1) do zapłaty kwoty 236.405,44 zł, w terminie do dnia 19 września 2012 r. Powód wskazał, że na kwotę tę składają się kwoty: 178.133,09 zł, stanowiąca część należności głównej zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w (...) z dnia 29.11.2011 r., kwota 30.174,44 zł, stanowiąca skapitalizowane odsetki od tejże kwoty, kwota 18.866,00 zł, stanowiąca zasądzone w/w wyrokiem koszty procesu, kwota 7.205,91 zł stanowiąca koszty postępowania zabezpieczającego i kwota 2.026 zł, stanowiąca sumę kosztów postępowania egzekucyjnego. Wezwanie to pozwany M. S. (1) otrzymał w dniu 13.09.2012 r.

dowód: wezwanie do zapłaty k.356-357 akt, potwierdzenie doręczenia wezwania pozwanemu, k.358 akt.

W dniu 5 stycznia 2012 r. pozwany M. S. (1) trafił do szpitala w wyniku doznanego udaru mózgu. Przed doznaniem udaru mózgu, tj. przed 5 stycznia 2012 r. pozwany nie znajdował się w stanie uniemożliwiającym mu samodzielne funkcjonowanie lub samodzielne świadome podejmowanie decyzji.

dowód: wniosek o ubezwłasnowolnienie, k. 1-2 akt XII Ns 55/12, opinia sądowo-psychiatryczna, k. 79-80 akt XII Ns 55/12.

Postanowieniem z dnia 14 stycznia 2013 r., sygn. akt XII Ns 55/12, Sąd Okręgowy w (...) - Wydział XII Cywilnego orzekł całkowite ubezwłasnowolnienie pozwanego M. S. (1) z powodu zespołu psychoorganicznego otępiennego pochodzenia naczyniowego. Postanowienie to uprawomocniło się w dniu 15 lutego 2013 r.

Postanowieniem Sądu Rejonowego (...) - Stare Miasto w P. - Wydziału IV Rodzinnego i Nieletnich z dnia 30 lipca 2013 r. (akt IV RNs 113/13) ustanowiono dla M. S. (1) opiekę prawną, a obowiązki tego opiekuna powierzono B. S.. Postanowienie to uprawomocniło się w dniu 3 grudnia 2013 r.

dowód: postanowienie Sądu Okręgowego w (...) z dnia 14.01.2013 r., k. 413 akt, oraz k.104 akt XII Ns 55/12, postanowienie Sądu Rejonowego w (...) i protokół posiedzenia z dnia 30.07.2013 r., k. 486, 509 akt

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego:

Sąd dał wiarę dokumentom z których przeprowadzono dowody, bowiem ich autentyczność nie budziła wątpliwości, nie były również kwestionowane przez żadną ze stron. Sąd oddalił natomiast wniosek pozwanego M. S. (1) o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z uwagi na fakt, iż pozwany, w zakreślonym przez sąd terminie, nie uiścił zaliczki na koszty związane z zaliczką na wynagrodzenie biegłego.

Sąd pominął tez zgłoszony przez pozwanego dowód z zeznań stron, gdyż w ocenie sądu w okolicznościach niniejszej sprawy dowód też był zbędny. Przede wszystkim pozwany nie wskazał na jaką okoliczność dowód ten został zgłoszony, a ponadto podnoszona przez niego okoliczność, iż w chwili ustępowania przez niego z funkcji członka zarządu nie istniały przesłanki do ogłoszenia upadłości spółki, mogła być wykazana jednie dowodem z opinii biegłego, który to dowód z przyczyn wskazanych powyżej sad oddalił. Dodatkowo, jak wynika z opinii sądowo-psychiatrycznej z akt Sądu Okręgowego w (...) XII Ns 55/12, udział pozwanego z uwagi na jego stan zdrowia, w postępowaniu sądowym biegli uznali za niecelowy (k-80 akt XIII Ns 55/12).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powód jako podstawę prawną swojego roszczenia zawartego w pozwie wskazał art. 299 ksh. Taką podstawę wskazał również w wezwaniu przedsądowym skierowanym do pozwanego. W takim zatem razie, rzeczą Sądu w przedmiotowej sprawie było ustalenie i rozważenie, czy pozwany M. S. (1) rzeczywiście powinien ponosić odpowiedzialność za zobowiązania spółki Budownictwo (...) spółka z o.o. w K. na podstawie tej regulacji prawnej.

Zgodnie z brzmieniem art. 299 § 1 ksh, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. W myśl natomiast § 2 art. 299 ksh członek zarządu może uwolnić się od tej odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że nie zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz nie wszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo nie zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz nie wszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

W sprawie nie było sporu co do tego, że powodowi przysługuje wierzytelność wobec spółki Budownictwo (...) spółka z o.o. w K. w kwocie 236.405,44 zł oraz, że egzekucja tej wierzytelności okazała się bezskuteczna.

Pozwany w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazał, iż kwestionuje, zaprzecza i nie zgadza się z twierdzeniami i tezami zawartymi w pozwie, ale jak wynika z dalszej części uzasadnienia odpowiedzi na pozew, jego zaprzeczenie dotyczyło wyłącznie okoliczności, jakoby w chwili jego rezygnacji z funkcji członka zarządu istniała sytuacja uzasadniająca złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki Budownictwo (...).

Powód wykazał, że egzekucja wierzytelności wobec spółki Budownictwo (...) spółka z o.o. w K. okazała się bezskuteczna, co ostatecznie potwierdził komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Poznaniu, umarzając postanowieniem z dnia 13 lipca 2012 r. postępowanie egzekucyjne z powodu jego całkowitej bezskuteczności. Bezskuteczność egzekucji może być przy tym wykazywana przez wierzyciela wszelkimi środkami dowodowymi.

Pozwany nie kwestionował wysokości dochodzonego przez powoda roszczenia. Pozwany nie zakwestionował również okoliczności, że pełnił funkcję członka zarządu do dnia 12 maja 2011 r. Wreszcie, pozwany M. S. (1) nie kwestionował też w szczególności, że zobowiązania spółki Budownictwo (...) spółka z o.o. w K. wobec powstały względem powoda w okresie, gdy pełnił funkcje członka zarządu. W odpowiedzi na pozew, pozwany wnosząc o oddalenie powództwa podniósł jedynie, iż w chwili, gdy rezygnował z funkcji członka zarządu, nie istniała sytuacja uzasadniająca złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki Budownictwo (...).

Pozwany nie wykazał jednak żadnymi dowodami w postaci choćby dokumentacji księgowej spółki, jaka istotnie była jej sytuacja finansowa i majątkowa w tym czasie, zaś jego wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, został oddalony z uwagi na nieuiszczenie zaliczki na koszty takiej opinii.

Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o, o której mowa w art. 299 ksh ma charakter - opartej na ustawie - swoistej odpowiedzialności odszkodowawczej, której celem jest zagwarantowanie wierzycielom spółki dodatkowej ochrony w wypadku, gdy egzekucja wszczęta przeciwko spółce nie doprowadziła do zaspokojenia ich wierzytelności z powodów zawinionych przez członków zarządu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dn. 28.11.2003 r., IV CK 226/2002, Lex nr 172822).

Odpowiedzialność członków zarządu jest sankcją za kierowanie sprawami spółki w sposób prowadzący do bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce, albowiem oddziaływać na spółkę w sposób przeciwdziałający bezskuteczności egzekucji jej zobowiązań mogą tylko osoby, które w czasie istnienia tych zobowiązań wchodzą w skład zarządu spółki.

Członek zarządu może wyłączyć swoją odpowiedzialność, wykazując okoliczności wymienione w art. 298 § 2 k.h (obecnie art. 299 § 2 k.s.h) (wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2000 r. V CKN 10/00, OSNC 2000/12/219, Biul.SN 2000/10/5, M.Prawn. 2000/12/780, Pr.Gosp. 2001/1/12, OSP 2001/7-8/112). M.R.-K. twierdzi nawet, że art. 299 § 2 ksh, zawiera zamknięty katalog okoliczności uwalniających członków zarządu z odpowiedzialności. Członek zarządu zwolni się zatem z odpowiedzialności na mocy art. 299 ksh przez wykazanie jednej z przesłanek zwalniających go z odpowiedzialności na mocy art. 299 § 2 ksh (M.R.-K. – Glosa do wyroku SN z dn. 4.04.2000 r., V CKN 10/00, R. (...)).

Zgodnie z art. 21 § 1 prawa upadłościowego i naprawczego, dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.

Jak zaś stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dn. 18.12.2000 r. „czas właściwy” do zgłoszenia upadłości, o jakim mowa w art. 299 ksh , to czas w jakim zarząd spółki nie będący w stanie zrealizować zobowiązań względem wszystkich wierzycieli, winien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, aby w ten sposób chronić zagrożone interesy wszystkich wierzycieli, którzy po ogłoszeniu upadłości mogą liczyć na równomierne zaspokojenie. Jeżeli zatem członek zarządu spółki zgłasza wniosek o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie, to oznacza, że uczynił ze swej strony wszystko, by nie dopuścić do zaspakajania niektórych wierzycieli ze szkodą dla innych. Właściwy czas do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest przy tym przesłanką obiektywną, ustalaną w oparciu o okoliczności faktyczne każdej sprawy. Dla jego określenia nie ma znaczenia subiektywne przekonanie członków zarządu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.09.2008 r., II CSK 142/08, Lex nr 470009).

W ocenie sądu, pozwany nie wykazał więc w toku procesu przesłanek egzoneracyjnych, na które powoływał się w odpowiedzi na pozew. W szczególności stwierdzić należy, że wierzytelność powoda wobec spółki Budownictwo (...) spółka z o.o. w K. nie została przez tę spółkę zaspokojona do chwili złożenia pozwu. Dodatkowo pozwany nie wykazał, aby spółka we właściwym czasie złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości, zwłaszcza że spółka takiego wniosku w ogóle nie złożyła. Pozwany nie zdołał też wykazać okoliczności podnoszonych w odpowiedzi na pozew, a mianowicie, że w okresie, gdy pełnił funkcję członka zarządu, a także w chwili, gdy został z tej funkcji odwołany, sytuacja finansowa spółki nie uzasadniała konieczności złożenia wniosku o ogłoszenie jej upadłości. Pozwany nie wykazał też, że problemy finansowe spółki istniejące w chwili odwołania go z zarządu, których występowania nie zaprzeczył, miały charakter przejściowy. O tym, że jednak tak nie było, świadczy choćby fakt, że spółka nie spłaciła zobowiązań powoda.

Jeżeli chodzi o wysokość szkody powoda, to w ocenie Sądu, powód wykazał, iż poniósł szkodę w wysokości kwoty dochodzonej pozwem.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dn. 16 stycznia 2008 r. (IV CSK 430/07, Lex nr 487532) z regulacji art. 299 ksh wynika na rzecz wierzyciela domniemanie szkody w wysokości nie wyegzekwowanego wobec spółki zobowiązania. Domniemany jest także związek przyczynowy między szkodą wierzyciela a nie złożeniem we właściwym czasie przez członka zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości. Odpowiedzialność z art. 299 k.s.h jest bowiem sankcją za kierowanie przez zarząd sprawami spółki w sposób niekorzystny dla wierzycieli, który doprowadził do bezskuteczności egzekucji jej zobowiązań.

Sąd nie miał przy tym wątpliwości co do tego, że odpowiedzialność na podstawie art. 299 ksh obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym wydanym przeciwko spółce koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki od należności głównej (zob. uchwała Sądu najwyższego z dn. 7.12.2006 r., III CZP 118/06, OSNC 2007/9/136; wyrok Sądu Najwyższego z dn. 8.03.2007 r., III CSK 352/06, Lex nr 278665; wyrok Sądu Apelacyjnego w(...)z dn. 4.04.2006 r., I ACa 341/06, lex nr 217207)

Dodatkowo, Sąd podziela też stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 21 lutego 2002 r. (IV CKN 793/00, OSNC 2003/2/22) i Sądu Apelacyjnego w (...), wyrażone w wyrokach z dnia 4 lipca 2006 r. (I ACa 341/2006, Lex nr 217207) i z dnia 30 października 2007 r., (V ACa 670/07 Lex nr 446719), iż stosownie do art. 455 kc, wynikające z art. 299 § 1 ksh roszczenie odszkodowawcze staje się wymagalne po wezwaniu członka zarządu do zapłaty sumy zobowiązania, którego egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna, czyli od chwili wymagalności ustalonej zgodnie z art. 455 kc.

Powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem (obejmującej: kwotę 178.133,09 zł stanowiącą część należności głównej zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w (...) z dn. 29.11.2011 r., kwotę 30.174,44 zł. stanowiącą skapitalizowane odsetki od tejże kwoty, kwotę 18.866 zł. stanowiącą zasądzone w/w wyrokiem koszty procesu, kwotę 7.205,91 zł. stanowiącą koszty postępowania zabezpieczającego i kwotę 2.026 zł., stanowiąca sumę kosztów postępowania egzekucyjnego) pismem z dnia 11 września 2012 r., wskazując, iż kwotę 236.405,44 zł pozwany ma zapłacić do dnia 19 września 2012 r. (k.356-357 akt). Powód dołączył też dowód doręczenia pozwanemu tegoż wezwania, z którego wynika, iż pozwany otrzymał je w dniu 13 września 2012 r.

Co prawda działający za pozwanego opiekun prawny nie podnosił innych okoliczności egzoneracyjnych, jednakże Sąd przeprowadził w niniejszej sprawie dowód z akt Sądu Okręgowego w (...) XII Ns 55/12, z których wynika, ze postanowieniem z dnia 14 stycznia 2013 r. orzeczono wobec pozwanego całkowite ubezwłasnowolnienie z powodu zespołu psychoorganicznego otępiennego pochodzenia naczyniowego (k.104 akt XII Ns 55/12). Jak wynika z treści uzasadnienia wniosku o ubezwłasnowolnienie złożonego przez żonę pozwanego B. S., która została ustanowiona opiekunem pozwanego, w dniu 5 stycznia 2012 r. pozwany trafił do szpitala w wyniku doznanego udaru mózgu (k.1 akt XII Ns 55/12). Biegli powołani przez Sąd Okręgowy w (...), w opinii sądowo-psychiatrycznej uznali, iż pozwany jest (w chwili wydawania opinii) niezdolny do samodzielnego kierowania swym postępowaniem i do prowadzenia własnych spraw z powodu otępienia po udarze niedokrwiennym (k.79-80 akt XII Ns 55/12). Z opinii tej jednakże nie wynika, aby przed doznaniem udaru mózgu tj. przed 5 stycznia 2012 r. pozwany znajdował się w stanie uniemożliwiającym mu samodzielne funkcjonowanie lub samodzielne świadome podejmowanie decyzji. Sąd nie miał zatem podstaw, aby uznać, że w okresie, gdy pozwany pełnił funkcję członka zarządu w spółce Budownictwo (...) spółka z o.o. , nie był w stanie podjąć decyzji co do ewentualnego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu swojego stanu zdrowia. Tym samym nie ma podstaw do uznania, zdaniem Sądu, że pozwany nie złożył takiego wniosku nie ze swojej winy.

Sąd w niniejszym postępowaniu z uwagi na sytuację procesową pozwanego, fakt, że w procesie był on reprezentowany przez opiekuna prawnego w osobie żony B. S., zawiadamiając opiekuna pozwanego o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 23.04.2014 r., pouczył jednocześnie opiekuna pozwanego zgodnie z treścią art. 210 § 2 ¹ kpc oraz zobowiązał go do rozważenia możliwości ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Opiekun prawny pozwanego z takiej możliwości nie skorzystał (mimo że w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w(...) w sprawie XII Ns 55/12 żona pozwanego udzieliła pełnomocnictwa do jej reprezentowania profesjonalnemu pełnomocnikowi), jak również nie złożył wniosku o przyznanie pełnomocnika z urzędu.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe okoliczności i dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego w trybie art. 233 k.p.c., w ocenie Sądu, roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie.

Biorąc pod uwagę fakt, że niniejsza sprawa została wyłączona do odrębnego rozpoznania ze sprawy VIII GC 222/13, z uwagi na jej zawieszenie – sąd określił odpowiedzialność pozwanego solidarnie z pozwanym M. S. (2), w stosunku do którego uprawomocnił się wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dn. 20.02.2014 r., sygn. akt VIII 222/13.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 98 kpc, mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik sporu, zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Na koszty należne powodowi, który wygrał sprawę w całości, złożyła się kwota 11.821 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, kwota 7.200 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego ( § 6 pkt 7 w rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U nr 163, poz. 1349 ze zm.) oraz kwota 17 zł z tytułu opłaty od pełnomocnictwa, co w sumie daje kwotę 19.038 zł, którą pozwany został obciążony na rzecz powoda. W odniesieniu do kosztów procesu sąd również określił odpowiedzialność pozwanego solidarnie z pozwanym M. S. (2).