Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Ewa Milczarek

Protokolant – st. sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2020 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: W. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 11 września 2018 r., znak: (...)

w sprawie: W. K.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

1)  oddala odwołanie,

2)  przekazuje organowi rentowemu do rozpoznania wniosek ubezpieczonego z dnia 22 marca 2019 r. jako nowy wniosek o przyznanie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,

3)  przyznaje radcy prawnemu K. Z. ze Skarbu Państwa kwotę 110,70 (sto dziesięć 70/100) zł tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 2027/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 września 2018 r. znak: I/10/004048954, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna) po rozpatrzeniu wniosku W. K. z dnia 23 lipca 2018 r. o ponownym ustaleniu renty od 1 września 2018 r. odmówił prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W uzasadnieniu wskazano, że Komisja Lekarska uznała, że ubezpieczony jest trwale częściowo niezdolny do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony, wnosząc o jej zmianę i przyznanie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Wskazał iż cierpi na szereg przypadłości i nie zgadza się ze stanowiskiem organu, gdyż jest ono krzywdzące i nie uwzględnia jego faktycznego stanu zdrowia oraz narusza zasady współżycia społecznego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony W. K., urodzony (...), był uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy do dnia 31 sierpnia 2018 r.

W dniu 23 lipca 2018 r. ubezpieczony złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty na dalszy okres. Orzeczeniem z dnia 9 sierpnia 2018 r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 31 sierpnia 2021 r. i nie jest całkowicie niezdolny do pracy. Lekarz orzecznik rozpoznał u W. K. między innymi stan po operacji wymiany zastawki aortalnej z powodu ciężkiego zwężenia (2013 r.), przetrwałe migotanie przedsionków w okresie niewydolność serca, hipercholesterolemię oraz przewlekłe WZW tylu B. Ubezpieczony wniósł sprzeciw wobec orzeczenia lekarza orzecznika. Komisja Lekarska orzeczeniem z dnia 7 września 2018 r. ustalił, ze ubezpieczony jest trwale częściowo niezdolny do pracy. Komisja Lekarska rozpoznała między innymi nadciśnienie tętnicze zredukowane farmakologicznie, przewlekłe zapalenie wątroby typu B, przewlekłe zapalenie błony śluzowej gardła i żołądka, przebyte złamanie żeber po stronie prawej.

Dowód: akta organu rentowego – decyzja o ustaleniu renty na dalszy okres – k. 28, wniosek ubezpieczonego – k. 33, orzeczenie lekarza orzecznika – k. 34, orzeczenie komisji lekarskiej – k. 35; teczka orzecznicza ZUS – sprzeciw – k.150, opinia lekarska lekarza orzecznika – k. 149, opinia lekarska komisji lekarskiej – k. 151-152;

Ubezpieczony posiada wykształcenie podstawowe, bez zawodu. Ostatnio wykonywana praca przed uzyskaniem prawa do emerytury to ekspedient.

Dowód: akta organu rentowego - zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k. 8, wywiad zawodowy – k. 9;

U ubezpieczonego rozpoznano:

⚫

przewlekłą niewydolność serca z zachowana frakcją skurczową lewej komory, utrwalone migotanie przedsionków, naczyniopochodne uszkodzenie mózgu,

⚫

stan po implantacji mechanicznej zastawki aortalnej z z powodu ciężkiej stenozy (2013 r.),

⚫

nadciśnienie tętnicze zredukowane farmakologicznie,

⚫

chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa z wielopoziomową dyskopatią lędźwiową,

⚫

przewlekły zespół bólowy lędźwiowo-krzyżowy objawowy z zaostrzeniami,

⚫

przewlekłe zapalenie wątroby typu B bez wirusa delta 25 bez upośledzenia funkcji wątroby,

⚫

przewlekłe zapalenie błony śluzowej gardła i żołądka,

⚫

przebyte złamanie żeber IX i X po stronie prawej.

Schorzenia powyższe skutkują u ubezpieczonego bólami i zawrotami głowy, obniżeniem tolerancji wysiłku fizycznego, dusznością, kaszlem, ograniczeniem ruchomości kręgosłupa lędźwiowego oraz zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego. Przypadłości te powodują u ubezpieczonego istotne upośledzenie sprawności psychofizycznej ustroju i zdolności do zatrudnienia.

Stan zdrowia ubezpieczonego powoduje okresową częściowo niezdolność do pracy do lutego 2022 r. Niezdolność ta istnieje od 1 września 2018 r. i spowodowania jest schorzeniami układu kostno-stawowego z objawami neurologicznymi.

Stan zdrowia ubezpieczonego w stosunku do badania z dnia 13 sierpnia 2015 r. uległ poprawie i obecnie zmniejszyły się objawy niewydolności układu krążenia. Częściowa niezdolność do pracy ma charakter okresowy z powodu możliwości poprawy stanu zdrowia ubezpieczonego po zastosowanym leczeniu specjalistycznym.

Dowód: akta sądowe – opinia zespołu biegłych z dnia 28 lutego 2019 r. – k. 24, opinia uzupełniająca z dnia 14 października 2019 r. – k. 81;

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego oraz w teczce orzeczniczej ZUS, które to dokumenty nie budziły wątpliwości Sadu, a ich prawdziwość i autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Przede wszystkim jednak, podstawą dokonania ustaleń faktycznych stała się opinia biegłych sądowych oraz opinia uzupełniająca. Z uwagi na to, iż w niniejszej sprawie sporna pozostawała kwestia całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonego, a do ustalenia stopnia niezdolności do pracy potrzebne są wiadomości specjalne z zakresu medycyny, dowód ten był niezbędny. Opinia zespołu biegłych sądowych wraz z opinią uzupełniającą w sposób jednoznaczny i rzeczowy wyjaśniły z jakich powodów ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy i w jakim zakresie stan jego zdrowia zmienił się w stosunku do czasu orzekania o całkowitej niezdolności do pracy w 2015 r. Biegli opinię swoją oparli przede wszystkim na badaniu przedmiotowym ubezpieczonego i wywiadzie oraz na analizie dokumentacji medycznej W. K.. Nadto, sporządzając powyższe opinie swoje spostrzeżenia wsparli na fachowej wiedzy i wieloletnim doświadczeniu w zakresie poszczególnych reprezentowanych specjalizacji medycyny (neurolog, kardiolog, reumatolog) odpowiednich do schorzeń ubezpieczonego. Wobec tego rzetelność opinii nie budzi żadnych wątpliwości. Były one co prawda kwestionowane przez ubezpieczonego, jednak biegli w uzupełniającej opinii udzielili wyczerpującej odpowiedzi na zgłaszane zastrzeżenia. Sąd nie znalazł podstaw do podważania treści opinii i w konsekwencji stały się one podstawą ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługiwało na uwzględnienie.

Przedmiot sporu w rozpoznawanej sprawie stanowiło jednoznaczne określenie stanu zdrowia ubezpieczonego i ustalenie czy przysługuje mu prawo do świadczenia rentowego z tytułu całkowitej czy częściowej niezdolności do pracy. Bezsporne było, że do dnia 31 sierpnia 2018 r. odwołujący pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, natomiast w dniu 23 lipca 2018 r. złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Spór zatem koncentrował się wokół tego, czy w dalszym ciągu jest on osobą niezdolną do pracy w stopniu całkowitym i czy w związku z tym ma prawo do dalszego pobierania świadczenia, czy też - jak wskazywał organ rentowy - częściowo odzyskał zdolność do pracy.

Stosowanie do przepisu z art. 57 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Ustawodawca w art. 107 ustawy emerytalnej uregulował kwestię kontynuacji prawa do świadczeń rentowych. Przepis wskazuje, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy może ulec zmianom w przypadku zmiany kwalifikacji niezdolności do pracy, jej ustania lub ponownego powstania. W aspekcie formalnoprawnym następuje więc zmiana rodzaju pobieranej renty, utrata prawa do renty lub ponowne nabycie uprawnień.

Jak stanowi art. 12 ust. 1 ustawy emerytalnej, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy – zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej - jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowa niezdolność do pracy definiowana jest w ust. 3 jako znaczny stopień utraty zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Oceniając stopień niezdolności do pracy należy uwzględnić stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Dokonując analizy pojęcia "całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). W kontekście treści cytowanego wyżej art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej osobą całkowicie niezdolną do pracy jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, a więc jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004 r., I UK 28/04).

Przy rozpatrywaniu spraw o dalsze prawo do renty, zgodnie z art. 107 ustawy emerytalnej, należy zbadać, czy aktualny na dzień wydania decyzji stan zdrowia osoby ubiegającej się o rentę, uległ zmianie w stosunku do stanu od ustania prawa do ostatnio pobieranego świadczenia. Poprawa stanu zdrowia, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, jest podstawą do odmowy dalszego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 16 lutego 2016 r., LEX nr 2020434).

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną. W związku z tym, z uwagi na konieczność uzyskania wiadomości specjalnych z zakresu medycyny, Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłych. W judykaturze wskazuje się, iż ustalenie czy odwołujący jest niezdolny do pracy przez sąd może nastąpić wyłącznie w oparciu o opinię sporządzoną przez biegłych, która nie może być zastępowana innymi dowodami, np. zeznaniami świadków. Dowód z opinii lekarskiej w tej kategorii spraw jest, więc dowodem koronnym, analizującym i sumującym przeciwstawne oceny prezentowane przez strony (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 23 września 2015 r., sygn. akt III AUa 431/15; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt III AUa 1093/14).

W ocenie Sądu, rodzaj schorzeń występujących u ubezpieczonego oraz stopień ich zaawansowania w relacji do wykształcenia ubezpieczonego powoduje, że zasadnym jest orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy. Uwzględniając przebieg procesu leczenia ubezpieczonego biegli stwierdzili, że w stosunku do badania z dnia 13 sierpnia 2015 r. stanowiącego podstawę przyznania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, stan zdrowia ubezpieczonego uległ poprawie i obecnie zmniejszyły się objawy niewydolności krążenia. Tym samym nastąpiła zmiana w stanie zdrowia W. K., która uzasadniała zmianę oceny stopnia jego niezdolności do pracy.

Przyczyną powstania niezdolności do pracy przez ubezpieczonego są schorzenia układu krążenia i kostno-stawowego z objawami neurologicznymi. Tym samym biegli uznali, że aktualnie ubezpieczony jest trwale częściowo niezdolny do pracy, co Sąd uznaje za stanowisko zasadne. Dla ubezpieczonego przeciwwskazana jest ciężka praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, praca w złych warunkach atmosferycznych oraz praca wymagająca pełnej sprawności psychofizycznej. Przeciwwskazania te nie powodują, że ubezpieczony nie może wykonywać żadnej pracy i nie jest w stanie znaleźć pracy odpowiadającej jego obniżonym możliwościom, a tym samym że jest on całkowicie niezdolny do pracy. Warto podkreślić, że bez wątpienia stan zdrowia ubezpieczonego uległ poprawie w stosunku do sytuacji z 2015 r. co trafnie biegli przełożyli na jego zdolność do pracy. Nie ma wątpliwości, że odwołującemu doskwierają liczne dolegliwości i schorzenia, a Sąd nie deprecjonuje wynikającego z tych schorzeń obniżonego komfortu życia, niemniej jednak z poczynionych w postępowaniu ustaleń jasno wynika, że schorzenia te nie stanowią naruszenia sprawności organizmu odwołującego w stopniu uzasadniającym stwierdzenie, że jest on całkowicie niezdolny do pracy.

W świetle okoliczności przedmiotowej sprawy, w szczególności uwzględniając opinię biegłych sądowych, nie ma wątpliwości, iż odwołujący W. K. jest okresowo częściowo niezdolny do pracy do lutego 2022 r. Warto w tym miejscu wskazać, iż zaskarżoną decyzją organu odwołujący został uznany za trwale częściowo niezdolnego do pracy. Biegli natomiast określili niezdolność jako czasową, co jednak pozostaje bez wpływu na prawidłowość decyzji, która w istocie jest korzystniejsza dla odwołującego niż stanowisko biegłych.

W ocenie Sądu nie było potrzeby kontynuowania postępowania dowodowego, gdyż wydane w przedmiotowej sprawie opinie biegłych sądowych z zakresu medycyny neurologii, reumatologii i kardiologii były jasne, zrozumiałe oraz logicznie uzasadnione. Ubezpieczony natomiast kwestionował je, odnosząc się do powstania nowych okoliczności, jednak wniósł o przekazanie w tym zakresie sprawy do rozpoznania organowi rentowemu.

Uwzględniając powyższe, Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie W. K. było bezzasadne i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. podlegało oddaleniu (punkt 1. sentencji wyroku).

Wobec wniosku ubezpieczonego o potraktowanie pisma z dnia 22 marca 2019 r. jako nowego wniosku o rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i przekazanie tego wniosku organowi do rozpoznania z uwagi na pogorszenie stanu zdrowia ubezpieczonego od marca 2019 r., Sąd na podstawie art. 477 ¹⁰ k.p.c. przekazał organowi rentowemu do rozpoznania ten wniosek (punkt 2. sentencji wyroku).

Z uwagi na ustanowienie dla ubezpieczonego pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego K. Z. i zgłoszenia przez nią wniosku o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu, Sąd na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów niepłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu, przyznał na jej rzecz kwotę 110, 70 zł.

SSO Ewa Milczarek