Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Dnia 13 listopada 2019 r. ubezpieczona M. R. złożyła wniosek o przyznanie prawa do emerytury z rekompensatą.

Decyzją z dnia 20 listopada 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przyznał ubezpieczonej M.
R. prawo do emerytury odmawiając jednocześnie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu decyzji wskazał , iż przyczyną odmowy prawa do rekompensaty jest brak udokumentowania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Nie uznano do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 8 kwietnia 1980 r. do 31 grudnia 1998 r. . w (...) W. ponieważ świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 1 lipca 2013 r. nie spełnia wymogów formalnych . Zakład pracy powołując się na przepisy resortowe zarządzenia nr 64 Ministerstwa Komunikacji z dnia 29 06 1983 r. zgodnie z wykazem A dział XIV pkt 5 nie podał pozycji, pod którą powinny zawierać się wykazane stanowiska pracy. Jednocześnie zgodnie z powołanym zarządzeniem resortowym zakładu pracy – wykaz A dział XIVpkt 5 zarządzenie posiada tylko pozycję 1 pod, którą jest zapisane stanowisko „ grawer”

Ubezpieczona M. R. złożyła odwołanie od tej decyzji wnosząc o jej zmianę i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez przyznanie prawa do rekompensaty od dnia (...)r. z tytułu świadczenia pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczona zarzuciła zaskarżonej decyzji:

- naruszenie art. 184 ust 1 pkt 1 i 2 w zw. z art. 32 ust 1,2i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 ust 1 pkt 1 i 3 w zw. z ust 5 działu XIV wykazu A załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zw. z art. 21 ust 1 ustawy o emeryturach pomostowych poprzez ich niezastosowanie.

- naruszenie ust 5 dział XIV wykazu A załącznika nr 1 do zarzadzenia nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 r. w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładach pracy, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że przepis ten dotyczy jedynie pracy na stanowisku grawer podczas gdy przepis ten odnosi się do wykonywania prac szczególnie obciążających narząd wzroku i wymagających precyzyjnego widzenia.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona podała, że przez okres od 1 lipca 1980 r. do 28 lutego 1999 r. świadczyła pracę w (...) na stanowiskach dyżurna rezerwacji, kasjer lotniczy, starszy kasjer lotniczy i samodzielny kasjer lotniczy . Na stanowiskach tych wykonywała pracę szczególnie obciążającą narząd wzroku i wymagającą precyzyjnego widzenia . Całość pracy wykonywała przy elektronicznym monitorze ekranowym W., który był jej podstawowym narzędziem pracy i umożliwiał jej dostęp do podstawowych danych jak rozkłady lotów, taryfy lotnicze , poziom cen, wyszukiwarki połączeń , wystawianie biletów . Nie istniała techniczna możliwość wykonywania czynności kasjera bez użycia monitora ekranowego Świadczona praca wymagała wytężenia wzroku . Ekrany W. były urządzeniami starej generacji i nie były obojętne dla zdrowia – były źródłem stosunkowo dużych wartości indukcji magnetycznej B w zakresie ELF .

Celem potwierdzenia okoliczności pracy w szczególnych warunkach wniosła o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków oraz opinii biegłego z zakresu bhp .

Organ rentowy, w odpowiedzi na odwołanie podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

Sąd ustalił co następuje:

Dnia 13 listopada 2019 r. ubezpieczona M. R. złożyła wniosek o przyznanie prawa do emerytury z rekompensatą .

-

Celem ustalenia czy ubezpieczona była zatrudniona przez okres 15 lat do dnia 1 stycznia 2009 r. w warunkach szczególnych Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe , na podstawie którego ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona M. R. , po odbyciu wstępnego stażu pracy, z dniem 1 lipca 1980 r została zatrudniona w (...) na stanowisku dyżurnej rezerwacji. W okresie od 1 listopada 1981 r. do 31 lipca 1984 r. wykonywała pracę na stanowisku kasjer lotniczy, od 1 sierpnia 1984 r. na stanowisku starszego kasjera lotniczego, od 1 października 1991 r. do 31 grudnia 2000 r. na stanowisku samodzielnego kasjera lotniczego.

Na w/w stanowiskach do obowiązków ubezpieczonej należało : wyszukiwanie połączeń lotniczych , dokonywanie rezerwacji na komputerze , przenoszenie danych z komputera na formę papierową, udzielanie informacji o wolnych miejscach w samolotach. Wszystkie czynności były wykonywane na komputerze. Komputery były podłączone do terminala lotniczego . M. R. podobnie jak pozostali współpracownicy m.in. B. G., A. B. korzystała z monitorów ekranowych firmy (...), Ekran monitora był czarny, niewielkich rozmiarów. Dane dotyczące połączeń lotniczych były języku angielskim, dane były zapisane małą czcionką , której nie można było powiększyć zapisane w wersji skrótowej. Podczas korzystania z monitora należało wytężać wzrok. Nie istniała techniczna możliwość wykonywania opisanych wyżej czynności bez użycia monitoru ekranowego. Ubezpieczona przez cały okres pracy na stanowisku dyżurnej rezerwacji i komputera przez 8- 12 godzin dziennie wpatrywała się w ekran komputera. W okresie zatrudnienia ubezpieczona , podobnie jak inni pracownicy zatrudnieni na analogicznych stanowiskach otrzymywała dodatek za pracę w warunkach szkodliwych.

Z treści świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 1 lipca 2013 r. wynika, że w okresie od 1 lipca 1980 r. do 28 lutego 1999 r. ubezpieczona M. R. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywała prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia- w kartografii, montażu mikroelementów wymagającego posługiwania się przyrządami optycznym oraz przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych – wykaz A dział nr XIV pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1883 r. na stanowiskach: dyżurna rezerwacji, kasjer lotniczy , starszy kasjer lotniczy , samodzielny kasjer lotniczy.

Dowód: zeznania świadków : B. G., A. B. – płyta CD k.55

przesłuchanie ubezpieczonej M. R. – płyta CD k.46,

angaże- akta osobowe ubezpieczonej (...), świadectwo

wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 1 lipca 2013 r. k12

akt ZUS

Sąd uznał powyższe dowody za wiarygodne ponieważ nie zawierają sprzeczności , wzajemnie się uzupełniają, tworzą spójną logiczną całość. Podkreślić należy, że świadkowie pracowali razem z ubezpieczoną , dlatego mieli dokładną wiedzę o warunkach jej pracy.

Powołany przez Sąd biegły analizując zebrany materiał dowodowy w kontekście szczegółowego zakresu obowiązków ubezpieczonej i analizy wykonywanej przez nią

„obsługi komputera" rozumianej jako obsługa co najmniej klawiatury i monitora ekranowego, które są urządzeniami wejścia/wyjścia pozwalającymi na wprowadzanie danych do systemu komputerowego oraz odczytywanie (obserwowanie, analizowanie) informacji zwrotnych na monitorze ekranowym przyjął , że M. R. w okresach zatrudnienia na stanowiskach dyżurna rezerwacji, kasjer lotniczy , starszy kasjer lotniczy , samodzielny kasjer lotniczy, wykonywała pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, która szczególnie obciążała narząd wzroku i wymagała precyzyjnego widzenia w związku z obsługą elektronicznych monitorów ekranowych: wymienioną w wykazie A, dział XIV pkt. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze

- prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia [...] przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych

Biegły uwzględnił w swojej opinii sprawozdanie z kontroli stanowisk pracy operatorów wyświetlaczy i monitorów ekranowych oraz wytyczne w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na tych stanowiskach sporządzone przez Instytut (...)w dniu 18.09.1995 rdla (...) S.A.

Dowód : opinia biegłego z zakresu bhp W. W. z dnia 10 grudnia

2020 r. k.63- 68 akt

Sąd podzielił opinię biegłego , która jest rzetelna, logiczna i konsekwentna. Opinie została oparta na starannej ocenie materiału dowodowego w kontekście posiadanej przez biegłego wiedzy specjalistycznej z zakresu bhp . Opinia nie została zakwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd zważył co następuje:

Kwestie dotyczące rekompensaty uregulowane zostały w przepisach ustawy z dnia
19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1924 ze zm.).
Jak stanowi art. 2 pkt 5 tej ustawy, rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach
lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

Z treści art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych wynika, że rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych , wynoszący co najmniej 15 lat. Przesłankę pozytywną oceniać należy przy tym w kontekście wymogów legitymowania się co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Zgodnie z treścią art. 32 ust 1 cytowanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet .Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w cytowanym wyżej przepisie , za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jako pracę w szczególnych warunkach wymieniają w wykazie A, dział XIV pkt. 5 - prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia [...] przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych tj pracę , którą ubezpieczona wykonywała w okresie zatrudnienia przez okres ponad 15 lat w (...) na stanowiskach dyżurna rezerwacji, kasjer lotniczy , starszy kasjer lotniczy , samodzielny kasjer lotniczy.

Reasumując, w ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy nakazywał przyjąć, iż ubezpieczona spełniała przesłanki pozytywne określone w art. 21 ust. 1 ustawy, wykazując się 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych do dnia 1 stycznia 2009 r. i ma prawo do rekompensaty określonej w w/w przepisie

Mając powyższe na uwadze Sad na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję ZUS

W pkt. 2 wyroku zgodnie z treścią art 118 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd orzekł z urzędu w przedmiocie braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustaleni ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji . Sąd miał na uwadze okoliczność, że ustalenie szczegółowo charakteru pracy ubezpieczonej i szczególnych warunków pracy było możliwe podczas postępowania przed Sądem w oparciu o dowody przewidziane w kodeksie postępowania cywilnego .

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na mocy art. 98 kpc oraz § 9 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych