Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

D. S. wnioskiem z dnia 25 marca 2013 r. domagał się wpisu zmiany wierzyciela hipotecznego hipoteki umownej zwykłej w kwocie 1.500.000 zł w księdze wieczystej KW nr (...) poprzez wykreślenie dotychczasowego wierzyciela Banku (...) S.A. w W. i wpisanie jego osoby jako wierzyciela. Do wniosku wnioskodawca dołączył oświadczenie banku z dnia 21 marca 2013 r. wydane w oparciu o treść art. 95 ust. 1 i 5 prawa bankowego, stwierdzające przeniesienie wierzytelności, aktualny odpis z rejestru przedsiębiorców, pełnomocnictwo rodzajowe i ogólne, umowę sprzedaży wierzytelności oraz umowę o ustanowieniu kaucji.

Postanowieniem z dni 8 maja 2013 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Inowrocławiu dokonał wpisu zgodnie z wnioskiem.

Na dokonany wpis skargę wniósł S. K. domagając się jego uchylenia.

Sąd Rejonowy w Inowrocławiu postanowieniem z dnia 12 czerwca 2013 r. utrzymał w mocy zaskarżony wpis.

Na wstępie swoich rozważań Sąd Rejonowy stwierdził, że wpis dokonany przez referendarza sądowego jest prawidłowy, a skarga niezasadna. Wskazał, że sprawa była już rozpoznawana przez Sąd Okręgowy w Bydgoszczy, który wyraził pogląd, że podstawą zmiany wierzyciela hipotecznego może być umowa zbycia wierzytelności bądź oświadczenie banku złożone w trybie art. 95 ust. 2 prawa bankowego (sygn. akt: II Ca 780/12). Referendarz sądowy podstawą wpisu uczynił oświadczenie banku wydane w oparciu o art. 95 ust. 5 powyższej ustawy, z treści którego wynika, że bank przeniósł wierzytelność zabezpieczoną hipoteką umowną zwykłą w kwocie 1.500.000 zł. Wpis przelewu wierzytelności hipotecznej nie zależy ani od rodzaju przedmiotu, na którym ustanowiono hipotekę, ani od sposobu powstania hipoteki.

Następnie Sąd stwierdził, że nie mogą zasługiwać na uwzględnienie zarzuty skarżącego, oparte na poglądzie wyrażonym przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 20 maja 2009 r. (II CZ 22/09, OSNC –ZD 2009, nr D, poz. 110), z którego wynika, że do przeniesienia hipoteki w związku ze zbyciem wierzytelności hipotecznej wymagane jest złożenie przez właściciela nieruchomości stosownego oświadczenia (zgody) na przeniesienie hipoteki w związku ze zbyciem wierzytelności bankowej.

W ocenie Sądu Rejonowego powyższe stanowisko jest niespójne, albowiem prowadzi do wniosku, że wpis przelewu wierzytelności hipotecznej na podstawie oświadczenia zbywcy z podpisem notarialnie poświadczonym nie wymaga zgody właściciela obciążonej nieruchomości, a zgoda taka jest wymagana, gdy podstawą wpisu ma być dokument wystawiony w trybie art. 95 prawa bankowego.

Sąd zwrócił uwagę, że art. 95 ust. 5 powyższej ustawy nakazuje odpowiednie stosowanie ustępów poprzedzających co oznacza, że do wpisu przelewu nie jest konieczne oświadczenie woli właściciela nieruchomości, zwłaszcza, że jego sytuacja prawna nie ulega pogorszeniu.

Uwzględniając powyższe Sąd Rejonowy w oparciu o art. 518 ¹ § 3 k.p.c. utrzymał w mocy zaskarżony wpis.

Apelację na powyższe postanowienie złożył uczestnik postępowania S. K. zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie:

-

przepisu prawa procesowego tj. 328 § 2 k.p.c. przez jego niezastosowanie i tym samym niewyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia podstawy prawnej wydanego orzeczenia,

-

przepisu prawa materialnego tj. art. 95 ust. 5 w zw. z art. 95 ust. 1 – 4 prawa bankowego przez jego niewłaściwą wykładnię poprzez przyjęcie, że do dokonania zmiany wierzyciela hipotecznego, wierzytelności nabytej od banku, nie jest wymagana zgoda właściciela obciążonej nieruchomości, podczas gdy bez takiej zgody, wpis nie może być dokonany.

Powołując się na powyższe, uczestnik postępowania wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie dokonanego wpisu i odmowę wpisu zmiany wierzyciela hipotecznego.

Wnioskodawca w odpowiedzi na apelację uczestnika postępowania wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika postępowania S. K. nie jest zasadna.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny wniosku oraz dołączonych do niego dokumentów w świetle art. 626 ⁸ § 2 k.p.c., trafnie uznając, że wniosek o dokonanie wpisu hipoteki do księgi wieczystej podlegał utrzymaniu w mocy w myśl art. 518 ¹ § 3 k.p.c.

W pierwszej kolejności nie można zgodzić się z zarzutem skarżącego, że Sąd pierwszej instancji uchybił treści art. 328 § 2 k.p.c. w ten sposób, że nie przytoczył podstawy prawnej swojego orzeczenia. Zaznaczyć należy, że zarzut naruszenia powyższego przepisu jest uzasadniony jedynie w tych wyjątkowych wypadkach, w których treść orzeczenia sądu pierwszej instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do jego wydania. W niniejszej sprawie sytuacja taka nie występuje. Sąd Rejonowy w sposób zwięzły wskazał dlaczego nie zgadza się z poglądem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 20 maja 2009 r. (I CZ 22/09), na który powoływał się skarżący. Następnie w oparciu o stanowisko doktryny podał, że wykładnia art. 95 ust 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tekst jednolity – Dz. U. 2012 r. poz. 1376 ze zm.; dalej – „prawo bankowe”) nie wymaga oświadczenia woli właściciela nieruchomości dla przeniesienia hipoteki. Zatem uzasadnienie zaskarżonego postanowienia zawiera elementy pozwalające na weryfikację stanowiska Sądu pierwszej instancji. Natomiast sfera motywacyjna tego orzeczenia jest ujawniona w stopniu umożliwiającym poddanie jej ocenie instancyjnej.

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Rejonowego, zgodnie z którym do wpisu przelewu wierzytelności hipotecznej w księdze wieczystej nie jest wymagana zgoda właściciela obciążonej nieruchomości. Należy zwrócić uwagę na treść art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. 1982 r. Nr 19, poz. 147 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym sprzed dnia 20 lutego 2011 r., który stanowił, iż wierzytelność zabezpieczona hipoteką nie może być przeniesiona bez hipoteki, chyba że ustawa stanowi inaczej. W załączonej do wniosku o wpis umowie sprzedaży wierzytelności powyższy przepis znalazł swoje odzwierciedlenie, albowiem wskazano w niej, że wraz wierzytelnością na nabywcę przechodzą wierzytelności uboczne wraz z zabezpieczeniem między innymi w postaci hipotek zwykłych (§ 2 ust. 2 umowy - k.181v). Skoro przelew wierzytelności nie może skutecznie nastąpić bez przejścia hipoteki zabezpieczającej tę wierzytelność, nie ma podstaw do uzależnienia ujawnienia tego przejścia w księdze wieczystej od zgody właściciela obciążonej nieruchomości w postaci oświadczenia złożonego na piśmie. Zgoda taka nie jest potrzebna. Biorąc powyższe pod uwagę zaznaczyć należy, że hipoteka jest ściśle związana z wierzytelnością, którą zabezpiecza. Zasadą jest, że podąża ona za wierzytelnością. Zerwanie tej więzi może nastąpić jedynie na podstawie wyraźnego przepisu ustawy. W niniejszej sprawie taki przepis nie występuje. Zatem zgoda właściciela nieruchomości na przejście hipoteki w związku z przelewem wierzytelności nie ma żadnego znaczenia dla skuteczności tego przejścia.

Nie znajduje uzasadnienia stanowisko, że powyższa zgoda w formie oświadczenia właściciela jest wymagana na podstawie odesłania zawartego w art. 95 ust. 5 prawa bankowego. Przepis ten nakazuje bowiem stosowanie art. 95 ust. 1 – 4 prawa bankowego do ujawnienia przeniesienia wierzytelności hipotecznej jedynie odpowiednio, a więc z uwzględnieniem specyfiki sytuacji, dla której konstruuje się normę na podstawie odesłania. Tę specyfikę tworzy wyżej wskazany art. 79 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Nadto zaznaczyć należy, na co trafnie zwrócił uwagę Sąd Rejonowy, że brak oświadczenia woli właściciela nieruchomości przy przejściu hipoteki nie oddziałuje na jego sytuację prawną, która nie ulega zmianie. Tym bardziej konieczność przedłożenia do wniosku o wpis przejścia hipoteki powyższego oświadczenia nie znajduje uzasadnienia.

Nadto, w ocenie Sądu Okręgowego, przepis ust. 4 w zw. ust. 5 artykułu 95 Prawa bankowego nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, albowiem w tej konkretnej sprawie nie została ustanowiona nowa hipoteka, a jedynie zmienił się wierzyciel, a w art. 95 ust. 4 Prawa bankowego mowa jest o ustanowieniu hipoteki, a nie zmianie wierzyciela.

Wobec tego Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację jako niezasadną.