Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni M. Ż. (2) w dniu 27 maja 2011 r. złożyła wniosek o podział majątku wspólnego jej i byłego małżonka M. Ż. (1).

W uzasadnieniu wnosiła, ażeby podzielić majątek, którego znaczną część stanowiło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w I. przy al. (...), po połowie, za wyjątkiem samochodów osobowych oraz wyposażenia mieszkania, które miałyby przypaść uczestnikowi M. Ż. (1) z jednoczesnym obowiązkiem spłaty połowy ich wartości.

Na rozprawie w dniu 15 lutego 2013 r. wnioskodawczyni sprecyzowała swoje żądanie w ten sposób, że domagała się przyznania ww. lokalu uczestnikowi z obowiązkiem spłaty jej części o wartości 90.000 zł. Na kwotę tę składają się również nakłady poczynione z jej majątku osobistego, tj. środków pochodzących z likwidacji książeczek mieszkaniowych członków jej rodziny. Jednocześnie wnioskodawczyni cofnęła swój wniosek co do ruchomości tworzących majątek wspólny małżonków.

Postanowieniem z dnia 1 marca 2012 r. r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu w sprawie o sygn. I Ns 579/11:

1.  dokonał podziału majątku wspólnego uczestników w ten sposób, że przyznał na wyłączną własność uczestnika M. Ż. (1) wchodzące w skład tego majątku spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w I. przy al. (...) wraz z wyposażeniem,

2.  zasądził od uczestnika M. Ż. (1) na rzecz wnioskodawczyni M. Ż. kwotę 90.000 zł tytułem spłaty płatną w dwóch ratach, pierwsza w kwocie 50.000 zł płatna w ciągu tygodnia od uprawomocnienia się postanowienia i druga w kwocie 40.000 zł płatna w terminie dwóch miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia płatności którejkolwiek z rat.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, co następuje:

M. i M. Ż. (2) pobrali się w dniu 29 lipca 1995 r.

Dnia 23 grudnia 1996 r. małżonkowie nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przy al. (...) lok. (...) w I. za kwotę 37.000 zł. Środki na zakup mieszkania uzyskane zostały między innymi na skutek przepisania na wnioskodawczynię, a następnie zlikwidowania książeczek mieszkaniowych rodzeństwa wnioskodawczyni, jak również samej M. Ż..

Stroną umowy kupna-sprzedaży ww. lokalu był uczestnik, gdyż taki był warunek przyjęcia go w poczet członków spółdzielni i ubiegania się o pożyczkę mieszkaniową z zakładu pracy. W ten sposób uczestnik uzyskał pożyczkę w wysokości 7.000 zł. Z książeczek mieszkaniowych uzyskano kwotę 15.770 zł, w tym 5.400 zł z książeczki wnioskodawczyni.

Aktualna wartość spółdzielczego własnościowego prawa do przedmiotowego lokalu wynosi 140.034 zł.

Sąd Rejonowy nie podzielił argumentów uczestnika, jakoby rodzeństwo wnioskodawczyni dokonało darowizny, przepisania książeczek mieszkaniowych na rzecz obojga małżonków.

Mając na uwadze powyższe Sąd I instancji orzekł, jak w punkcie 2 sentencji postanowienia uznając wysokość żądanej przez wnioskodawczynię spłaty za zasadną z uwagi na fakt, że przynajmniej 42% wysokości ceny zapłaconej za mieszkanie stanowił nakład z jej majątku osobistego, tj. książeczek mieszkaniowych jej i jej rodzeństwa (15.700 zł). Odnosząc to do aktualnej wartości spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu mieszkalnego (140.000 zł), nakład ten odpowiada kwocie 58.800 zł. Różnica pomiędzy tymi wartościami daje kwotę 81.200 zł. Uczestnik powinien zatem dokonać spłaty połowy tej kwoty (40.600 zł) powiększonej o nakłady poczyniony przez wnioskodawczynię o wartości 58.800 zł, co daje kwotę 99.400 zł. Jako że wnioskodawczyni domagała się spłaty w kwocie poniżej tej wartości (90.000 zł), to taka też kwota została przez Sąd Rejonowy zasądzona.

Sąd I instancji uznał, że w ten sposób uwzględniony został fakt, że na wartość mieszkania wpływ mógł mieć remont dokonany już po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej przez uczestnika, z którym wiązały się wydatki udokumentowane fakturami na kwotę 3.159,36 zł. Ponadto wnioskodawczyni nie przypadły na własność żadne elementy wyposażenia mieszkania, które Sąd przyznał uczestnikowi.

Biorąc pod uwagę wysokość zasądzonej kwoty oraz deklarowaną przez uczestnika możliwość spłaty kwoty 70.000 zł w dwóch ratach, Sąd Rejonowy przychylił się do jego wniosku orzekając zgodnie z punktem 2 sentencji postanowienia.

Apelację od postanowienia złożył uczestnik M. Ż. (1) zarzucając rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że pieniądze pochodzące z książeczek mieszkaniowych rodzeństwa wnioskodawczyni stanowiły jej majątek osobisty oraz nieuwzględnienia możliwości finansowych uczestnika przy orzekaniu o ratalnej spłacie zasądzonej należności.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wnosiła de facto o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jest częściowo zasadna.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych , które Sąd Okręgowy czyni własnymi , za wyjątkiem ustalenia , że część środków na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu pochodziła z darowizny dokonanej wyłącznie na rzecz M. Ż. .

Zasadny jest zarzut apelującego , że sąd pierwszej instancji przyjmując , iż pieniądze pochodzące z likwidowanych książeczek mieszkaniowych rodzeństwa wnioskodawczyni stanowiły wyłącznie darowiznę na rzecz M. Ż. dokonał ustaleń sprzecznych z treścią zebranych w sprawie dowodów .

Po pierwsze nie wynika to wcale – jak wskazał Sąd Rejonowy – z zeznań siostry wnioskodawczyni W. O. ( k. 38-39 akt ) , która w jakimkolwiek fragmencie swoich zeznań nie oświadczyła , że uczyniła darowiznę na rzecz siostry . Co więcej nie wynika to również z zeznań matki wnioskodawczyni C. P. ( k. 37-38 akt ) . Z obu tych dowodów wynika natomiast – co było okolicznością bezsporną , że zostały zlikwidowane książeczki mieszkaniowe a pieniądze z nich pochodzące przeznaczone na zakup mieszkania dla małżonków Ż. .

Po drugie , te zeznania korespondują z zeznaniami matki uczestnika Z. K. i jej męża ( k. 57-60 ) , że pomoc finansowa pochodziła ze strony obu rodzin ale była dla obojga małżonków .

Po trzecie , co również sąd pierwszej instancji powinien oceniać w granicach zakreślonych treścią art. 233 § 1k.p.c. , wnioskodawczyni składając do sądu wniosek o podział majątku wspólnego , nie twierdziła , że mieszkanie zakupione zostało w części ze środków pochodzących z jej majątku osobistego a wręcz domagała się równego podziału z tego składnika majątku dorobkowego .

Po czwarte wreszcie , z aktu notarialnego poświadczającego zawarcie umowy kupna- sprzedaży przedmiotowego lokalu wynika , że zostało ono nabyte z majątku dorobkowego małżonków Ż. ( § 3 umowy k. 33 akt ) .

Mając powyższe na uwadze należy zauważyć , że w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym , można skonstruować domniemanie faktyczne (art. 231 k.p.c.), oparte na życiowym prawdopodobieństwie, według którego (domniemania) określone rzeczy w transakcji dokonanej tylko przez jednego z małżonków zostały nabyte z majątku dorobkowego w interesie i na rzecz ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. Natomiast nabycie rzeczy z majątku odrębnego małżonka musi wynikać wyraźnie nie tylko z oświadczenia tego małżonka, ale przede wszystkim - z całokształtu okoliczności istotnych prawnie z punktu widzenia przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (zob. np. wyrok SN z dnia 17 maja 1985 r., III CRN 119/85, OSPiKA 1086, nr 9-10, poz. 185; uzasadnienia: postanowienia SN z dnia 14 grudnia 1984 r., III CRN 270/84, OSNC 1985, nr 9, poz. 134, uchwały SN z dnia 29 stycznia 1993 r., III CZP 172/92, OSNC 1993, nr 6, poz. 110 oraz wyroku SN z dnia 27 stycznia 1999 r., II CKN 408/98, OSNC 1999, nr 7-8, poz. 136). Przede wszystkim decydujący o zaliczeniu przedmiotów majątkowych do dorobku jest czas ich nabycia: dorobkiem są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej. Jedynie w ściśle i wyczerpująco wymienionych przez k.r.o. wypadkach nabyty w czasie trwania ustroju wspólności ustawowej przedmiot majątkowy nie zwiększa zasobów dorobku, lecz staje się z mocy art. 33 k.r.o. przedmiotem majątku osobistego.

Artykuł 31 § 1 k.r.o. wyraża zasadę ogólną, a art. 33 pkt 2-10 k.r.o. - wyjątki od tej zasady. Z art. 33 k.r.o. wynika, że dorobkiem są przedmioty majątkowe nabyte zarówno ze środków pochodzących z majątku wspólnego, jak i ze środków pochodzących z majątku osobistego każdego z małżonków.

W ustalonych okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw do przyjęcia , że jakakolwiek część środków przeznaczonych na zakup spółdzielczego własnościowego lokalu pochodziła z majątku osobistego wnioskodawczyni.

W konsekwencji należało zmienić zaskarżone postanowienie i obniżyć kwotę spłaty należnej wnioskodawczyni od uczestnika do 70000,00 złotych , przy czym termin płatności drugiej raty zmienić na dzień 1września 2014 roku o czym Sąd Okręgowy orzekł w punkcie pierwszym na podstawie art. 386 § 1k.p.c.o oddalając apelację w pozostałej części zgodnie z art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł po myśli art. 520 § 1k.p.c.