Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wnioskodawca M. M. (1) wniósł o podział majątku wspólnego jego i byłej żony M. M. (2) wskazując, iż w skład tego majątku wchodzi spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, położonego w B., przy ul. (...) Z. (...), będące w zasobach F. Spółdzielni Mieszkaniowej, działka pracownicza P.O.D. (...) przy ul. (...) w B. oraz wyposażenie mieszkania. W związku z tym domagał się przyznania mu mieszkania wraz z wyposażeniem, natomiast nakładów na działkę – uczestniczce. W toku postępowania wnioskodawca cofnął wcześniej złożony wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Uczestniczka M. M. (2) w odpowiedzi na wniosek wniosła o przyznanie prawa do lokalu mieszkalnego na jej rzecz. Nadto wskazała, że wnioskodawca swoim sprzeciwem uniemożliwił przekształcenie prawa do mieszkania we własnościowe, o co uczestniczka zabiegała i co uczyniłoby możliwym zbycie mieszkania i podział uzyskanej w ten sposób kwoty. Dodała, że wnioskodawca nie ma środków, aby to uczynić.

Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy:

1.  dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków M. M. (1) i M. M. (2), w skład którego wchodzą:

a. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w B. przy ul. (...)-Z. (...), znajdujące się w zasobach F. Spółdzielni Mieszkaniowej, o wartości 210.000 zł,

b. nakłady na działkę ROD (...), położoną w B. przy ul. (...), o wartości 6.360 zł

c. rzeczy ruchome w postaci: mebli kuchennych o wartości 400 zł, kuchenki mikrofalowej o wartości 370 zł, kuchenki gazowej o wartości 570 zł, lodówki o wartości 500 zł,

w ten sposób, iż:

-

spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, opisane w punkcie 1a oraz rzeczy ruchome, opisane w punkcie 1c przyznał wnioskodawcy M. M. (1),

-

nakłady na działkę ROD, opisane w punkcie 1b przyznał uczestniczce M. M. (2),

2.  zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwotę 92.930,75 zł, tytułem wyrównania wartości udziałów w majątku wspólnym, w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia,

3.  ustalił, iż uczestniczce M. M. (2) przysługuje prawo do lokalu socjalnego,

4.  oddalił wnioski w pozostałej części,

5.  zwolnił uczestniczkę M. M. (2) od kosztów sądowych w całości,

6.  kosztami sądowymi, od ponoszenia których zwolnione zostały strony, obciążył Skarb Państwa,

7.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata A. N. kwotę 3.600 zł, powiększoną o stawkę należnego podatku VAT, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wnioskodawcy.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych:

Małżeństwo stron, zawarte w dniu 11 stycznia 1975 r., zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 12 kwietnia 2007 r. w sprawie X C 850/05.

Przed zawarciem związku małżeńskiego wnioskodawca posiadał spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego w B. przy ul. (...) o powierzchni 17,57 m ², w którym zamieszkiwał. Uczestniczka zamieszkiwała natomiast w mieszkaniu służbowym w B., w którym po ślubie zamieszkali oboje małżonkowie.

W 1983 r. małżonkowie uzyskali przydział spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, położonego w B. przy ul. (...), będącego w zasobach F. Spółdzielni Mieszkaniowej. Wartość rynkowa lokalu wynosi 210.000 zł.

Na poczet wkładu mieszkaniowego, wynoszącego 5,67 zł, została przelana z (...) Spółdzielni Mieszkaniowej kwota 1,47 zł stanowiąca rozliczenie z przysługującego wcześniej wnioskodawcy mieszkania przy ul. (...). W pozostałym zakresie wkład został zgromadzony poprzez „wpłaty własne” małżonków. Wkład mieszkaniowy stanowił 36,07 % kosztów budowy mieszkania i tym samym aktualnej wartości rynkowej lokalu.

W 1978 r. wnioskodawca, jako pracownik Urzędu Miasta w B., otrzymał przydział działki pracowniczej obecnie ROD (...), położonej w B. przy ul. (...). Wartość rynkowa nakładów na tę działkę wynosi 6.360 zł.

Wnioskodawca pracował włącznie do 17 listopada 1994 r., kiedy to po przebytym zawale serca przeszedł na rentę.

Byli małżonkowie do chwili obecnej wspólnie zamieszkują w mieszkaniu przy ul. (...) użytkując je zgodnie z ustalonym w wyroku rozwodowym sposobem korzystania. Z działki ROD korzysta od wielu lat jedynie uczestniczka, która uiszcza za nią opłaty.

W skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodzą nadto rzeczy ruchome w postaci: mebli kuchennych o wartości 400 zł, kuchenki mikrofalowej o wartości 370 zł, kuchenki gazowej o wartości 570 zł oraz lodówki o wartości 500 zł.

Od czasu ustania wspólności majątkowej małżeńskiej wnioskodawca sam uiszcza opłaty za energię elektryczną. Czynsz małżonkowie opłacają po połowie.

Sąd Rejonowy w swoich rozważaniach prawnych wskazał, że w sprawie było sporne komu, w wyniku podziału majątku wspólnego, ma zostać przyznane spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. Zaznaczył przy tym, że sytuacja życiowa obojga byłych małżonków nie jest łatwa. Oboje są osobami starszymi, poważnie chorującymi, utrzymującymi się z emerytur i bez innego majątku, niż ten stanowiący przedmiot podziału. Odnośnie wnioskodawcy Sąd stwierdził, że jego stan zdrowia w końcowym etapie postępowania był bardzo zły. Po przesłuchaniu go w miejscu zamieszkania i po przeanalizowaniu dokumentacji medycznej Sąd podzielił opinię o jego niemożności poruszania się, która wskazuje na to, że nie będzie on w stanie wyprowadzić się z mieszkania. Z tego względu postanowił przyznać prawo do lokalu mieszkalnego wnioskodawcy. Co prawda uczestniczka również choruje, jednakże jest ona w stanie samodzielnie funkcjonować i poruszać się bez pomocy i opieki osób trzecich. Ponadto ma ona dobry kontakt z córką, co pozwoliło na przyjęcie przez Sąd, że uzyska ona od niej niezbędną pomoc w organizacji spraw związanym z zapewnieniem nowego miejsca zamieszkania.

Odnośnie rzeczy ruchomych – Sąd przyznał je również wnioskodawcy, albowiem to jemu zostało przyznane mieszkanie, a ponadto uczestniczka nie była zainteresowana ich przejęciem. Nie było też sporu co do przyznania nakładów na działkę ROD. Wnioskodawca od wielu lat jej nie użytkuje i nie jest nią zainteresowany. Wobec tego Sąd przyznał powyższe nakłady uczestniczce.

Następnie Sąd wskazał, że wartość rynkową prawa do lokalu mieszkalnego, jak również wartość nakładów na działkę nr (...) ROD (...), została oszacowana przez biegłą sądową powołaną w sprawie, której opinia była wiarygodna i nie budziła wątpliwości.

Przechodząc do wniosku wnioskodawcy o rozliczenie o rozliczenie nakładu, który poniósł on z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego Sąd wskazał, że cały wkład na powyższe prawo wynosił 5,67 zł. Nakład wnioskodawcy pochodzący z jego majątku odrębnego w postaci środków przelanych z (...) Spółdzielni Mieszkaniowej wynosił 1,47 zł, co stanowiło 25,9 % całego wkładu. Odnosząc się do aktualnej wartości rynkowej lokalu – jak wynika z zaświadczenia Spółdzielni – wartość wkładu mieszkaniowego stanowi 36,07 % wartości rynkowej mieszkania, tj. 75.747 zł (36,07 % z 210.000 zł). Wobec tego – zdaniem Sądu Rejonowego – wartość nakładu wnioskodawcy to kwota 25,9 % z kwoty 210.000 zł, tj. 19.618,50 zł.

Wobec tego wartość spłaty dla uczestniczki w zakresie lokalu mieszkalnego Sąd obliczył w ten sposób, że od jego wartości rynkowej odjął kwotę nakładu z majątku odrębnego wnioskodawcy, po czym uzyskaną kwotę podzielił na pół, co dało 95.190,75 zł. Wskazaną sumę należało powiększyć o kwotę 920 zł stanowiącą połowę łącznej wartości rzeczy ruchomych, która została ustalona w toku postępowania przez strony (1.840 zł), a które przyznano wnioskodawcy. Z kolei uczestniczka powinna zwrócić wnioskodawcy połowę wartości nakładów na działkę ROD, tj. kwotę 3.180 zł (6.360:2). Biorąc powyższe pod uwagę spłata należna uczestniczce od wnioskodawcy wynosi 92.930,75 zł.

Sąd następnie zwrócił uwagę, że oddalił wniosek wnioskodawcy o rozliczenie ponoszonych przez niego opłat za energię elektryczną, albowiem ich zasądzenie od uczestniczki – z racji ponoszenia przez nią innych wydatków, sprzątania całego mieszkania, a nadto ponoszenia opłat za działkę – byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jednocześnie Sąd zaznaczył, że wnioskodawca nie wykazał jakichkolwiek innych nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny. Swoich twierdzeń w tym zakresie nie udowodnił.

Skoro od początku wnioskodawca deklarował, że zgromadził środki na spłatę dla uczestniczki, Sąd uznał, iż termin 2 miesięcy jest terminem wystarczającym dla umożliwienia wnioskodawcy dokonania rozliczeń z uczestniczką.

Sąd zwolnił uczestniczkę od ponoszenia kosztów sądowych w całości i orzekł o jej prawie do lokalu socjalnego. Jednocześnie kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

Apelację od powyższego postanowienia złożyła uczestniczka zarzucając temu orzeczeniu naruszenie:

-

art. 212 § 2 k.c. w zw. z art. 9 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych poprzez sprzeczne z ustalonym stanem faktycznym zobowiązanie wnioskodawcy do dokonania spłaty uczestniczki w okresie dwóch miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia,

-

art. 5 k.c. poprzez udzielenie ochrony prawnej uprawnionemu, który z prawa korzystał w sposób sprzeczny z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem,

-

art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów, wykraczając poza granice swobodnej oceny dowodów, w granicach prawa, zakreślone powołanym przepisem.

Z powołaniem na powyższe uczestniczka wniosła o uchylenie punktu 1 zaskarżonego postanowienia w zakresie przyznającym spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, opisanego w punkcie 1a wnioskodawcy i punktu 2 zasądzającego od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwotę 92.930,75 zł tytułem wyrównania wartości udziałów w majątku wspólnym, w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia i orzeczenie o przyznaniu powyższego prawa do lokalu opisanego w punkcie 1 uczestniczce oraz zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę 105.000 zł tytułem wyrównania wartości udziałów w majątku wspólnym w terminie, przy czym do zapłacenia kwoty 60.000 zł zobowiązać uczestniczkę w terminie 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia, kwotę 45.000 zł rozłożyć na 60 miesięcznych rat po 759 zł płatnych od 4 miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia, w terminie do 20 każdego miesiąca. Ewentualnie uczestniczka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji. Nadto domagała się zasądzenia od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kosztów postępowania za obie instancje.

W piśmie procesowym z dnia 24 czerwca 2013 r. – stanowiącym w istocie uzupełnienie apelacji – uczestniczka postępowania nadto zarzuciła Sądowi pierwszej instancji:

a.  sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez przyjęcie, że sytuacja wnioskodawcy (majątkowa, zdrowotna) przemawia za przyznaniem mu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, podczas gdy te same okoliczności, a nadto fakt, iż uczestniczka zajmuje i użytkuje większą część lokalu, zapewnia bieżące utrzymanie lokalu, zgromadziła znaczne środki na spłatę wnioskodawcy – przemawiają za przyznaniem lokalu uczestniczce,

b.  przyjęcie, że nakład wnioskodawcy na majątek wspólny byłych małżonków pochodzący z jego majątku odrębnego wyniósł 25,9 % całego wkładu mieszkaniowego, podczas gdy prawidłowa weryfikacja zgromadzonych dowodów i kalkulacja wkładu wraz z kredytem mieszkaniowym – a w tym pisma z F. Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 07.05.2005 r. – wskazuje, że nakład wnioskodawcy na majątek wspólny małżonków wyniósł co najwyżej 3,34 %, co przy wartości rynkowej mieszkania pozwala przyjąć kwotę nakładów wynoszącą 2.529,95 zł,

c.  naruszenie przepisów postępowania – art. 328 § 2 k.p.c., poprzez sporządzenie lakonicznego uzasadnienia orzeczenia, pozbawionego zupełnie podstawy prawnej wydanego postanowienia z przytoczeniem przepisów prawa, z zupełnie pobieżnym rozważeniem ustalonego stanu faktycznego.

Apelację wniósł także wnioskodawca zaskarżając powyższe postanowienie w części, co do punktu 2 i 4 i zarzucając mu:

-

obrazę art. 233 § 1 k.p.c. poprzez oparcie wydanego postanowienia na niekompletnym materiale dowodowym oraz przez dowolną ocenę dowodów, sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania, polegającą na uznaniu przez Sąd, iż wnioskodawca jest w stanie spłacić uczestniczkę z zasądzonej błędnej wysokości kwoty terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia,

-

obrazę art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., art. 321 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., art. 567 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 686 k.p.c., art. 618 § 1 k.p.c. poprzez bezzasadne oddalenie wniosku o rozliczenie nakładów poniesionych przez wnioskodawcę z majątku osobistego na majątek wspólny co skutkowało błędnym wyliczeniem kwoty zasądzonej tytułem wyrównywania wartości udziałów w majątku wspólnym,

-

sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na błędnym wyliczeniu kwoty zasądzonej tytułem wyrównania wartości udziałów w majątku wspólnym i przyjęciu, iż wnioskodawca jest w stanie spłacić uczestniczkę z zasądzonej przez Sąd, błędnie wyliczonej kwoty w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia,

-

obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 212 § 3 k.c. i art. 45 § 1 k.r.o. poprzez ich błędną wykładnię i niezastosowanie.

Powołując się na powyższe wnioskodawca wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w części, tj. w punkcie 2 i 4 poprzez uchylenie punktu 4 i uwzględnienie wniosków wnioskodawcy o rozliczenie zgodnie z wnioskami nakładów poniesionych przez niego z majątku osobistego na majątek wspólny i zmianę punktu 2 poprzez orzeczenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki tytułem wyrównania wartości udziałów w majątku wspólnym kwoty odpowiednio pomniejszonej o wartość poniesionych przez wnioskodawcę nakładów, przy czym zobowiązać wnioskodawcę do zapłaty kwoty 15.000 zł w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia, a pozostałą część odpowiednio wyliczonej kwoty rozłożyć na raty po 500 zł miesięcznie płatnych od 3 miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia, w terminie do 10 każdego miesiąca. Nadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania za obie instancje.

W piśmie procesowym z dnia 26 czerwca 2013 r. – stanowiącym w istocie uzupełnienie apelacji – wnioskodawca nadto zarzucił Sądowi pierwszej instancji nieprawidłowe wyliczenie wartości nakładów poniesionych przez niego z majątku osobistego na majątek wspólny, zwłaszcza jeżeli chodzi o środki przelane z (...) Spółdzielni Mieszkaniowej, a także nieuwzględnienie jego innych wniosków w tym zakresie, co miało wpływ na ustalenie zawyżonej kwoty tytułem spłaty dla uczestniczki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie jest zasadna, natomiast uczestniczki w znacznej części zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w zakresie składu i wartości majątku podlegającego podziałowi, które to ustalenia Sąd Okręgowy w pełni aprobuje i czyni własnymi.

Sąd Rejonowy podkreślił, że w istocie rzeczy spór między wnioskodawcą a uczestniczką postępowania sprowadzał się do rozstrzygnięcia, komu z nich w wyniku podziału majątku wspólnego ma zostać przyznane spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego oraz co do wysokości nakładów i wydatków poczynionych przez byłych małżonków na majątek wspólny z ich majątków osobistych , co znalazło również swoje odzwierciedlenie w treści złożonych apelacji .

Ustalając wartość spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu sądu pierwszej instancji miał na uwadze opinię biegłej, która nie była przez zainteresowanych kwestionowana.

Przyznając spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wnioskodawcy M. M. (1) Sąd Rejonowy wskazał, że miał na uwadze jego bardzo zły stan zdrowia, który praktycznie wyklucza zdolność przeprowadzenia wyprowadzki z mieszkania.

Sąd Rejonowy podkreślił, że wielokrotnie poddawał pod rozwagę uczestnikom postępowania możliwość przekształcenia prawa do lokalu w prawo własności lokalu, a następnie sprzedaż bądź zamianę na dwa mniejsze lokale – co byłoby rozwiązaniem optymalnym – lecz zainteresowani nie doszli do porozumienia w tej kwestii.

Rozstrzygnięcie w zakresie przyznania spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego wnioskodawcy zasadnie zaskarżyła uczestniczka M. M. (2) zarzucając z jednej strony błędną ocenę dowodów a z drugiej strony naruszenie art. 212 § 2 kc.

Należy zauważyć, że w razie przyznania rzeczy bądź prawa podlegającemu postępowaniu podziałowemu jednemu ze współwłaścicieli, uregulowania w przepisach prawa materialnego zawierają pewne wytyczne dla sądu, którymi powinien kierować się przy wyborze osoby, której dana rzecz bądź prawo jest przydzielane.

Takie szczególne przepisy zawarte są w art. 212 § 2 kc i art. 46 k.r.o. stanowiąc, że w stosunku do rzeczy lub praw przyznanie ich jednemu ze współwłaścicieli może nastąpić „stosownie do okoliczności”.

W praktyce oznacza to, że decyzja w tym przedmiocie należy do Sądu, który przyznając rzecz (prawo) jednemu z byłych małżonków, powinien uwzględnić wszystkie okoliczności sprawy.

Nie negując istotności faktów przytoczonych przez Sąd Rejonowy dla uzasadnienia przyznania wnioskodawcy prawa do lokalu spółdzielczego, nie można pominąć bardzo istotnych argumentów, które przemawiają za przyznaniem tego prawa do lokalu uczestniczce postepowania M. M. (2).

Uczestniczka - podobnie jak wnioskodawca - także jest osobą w podeszłym wieku i schorowaną. Wprawdzie porusza się jeszcze samodzielnie, ale wnioskodawca nie przedłożył żadnych dowodów, że nie jest w stanie się poruszać i opuszczać mieszkania, choćby z pomocą osoby trzeciej.

Uczestniczka – co jednoznacznie wykazało postepowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd Okręgowy z urzędu w trybie art. 382 kpc w związku z art. 232 kpc – z dużym prawdopodobieństwem daje gwarancję spłaty udziału wnioskodawcy w terminie określonym przez sąd drugiej instancji.

Jak bowiem wynika z przedłożonych do akt sprawy zaświadczeń z banków uczestniczka dysponuje oszczędnościami około 65.000,- zł, a wnioskodawca jedynie w wysokości około 16.000,- zł.

/ dowód: zaświadczenia z Banku (...) S.A., k. 994; i Banku (...) – k. 998/.

Okoliczność, który z byłych małżonków ma realną możliwość dokonania spłaty wobec małżonka, który musi mieszkanie opuścić , ma w ocenie Sądu Okręgowego bardzo doniosłe znaczenie i nie została przez Sąd Rejonowy należycie oceniona.

Znalazło to swoje odzwierciedlenie w punkcie drugim zaskarżonego postanowienia , w którym termin dokonania spłaty sąd pierwszej instancji zakreślił na dwa miesiące od uprawomocnienia postanowienia, a realność tego orzeczenia zakwestionowała nie tylko uczestniczka ale również wnioskodawca , który w apelacji domaga się rozłożenia spłaty na okres wielu lat.

Trzeba w związku z tym zauważyć, że pozostawienie dokonanego w tym zakresie podziału prawa do spółdzielczego lokalu mieszkalnego na rzecz wnioskodawcy w istocie rzeczy sprowadzałoby się do pozbawienia uczestniczki prawa do lokalu, bez jakiejkolwiek rekompensaty i co więcej realnej możliwości jej wyegzekwowania.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2006 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm. tj.) nie podlega egzekucji, co w praktyce oznaczałoby, że w przypadku nie dokonania przez wnioskodawcę orzeczonej przez Sąd Rejonowy spłaty i wobec braku innego majątku, uczestniczka nie miałaby żadnej realnej możliwości uzyskania należnej jej spłaty.

Nie uszło uwadze Sądu Okręgowego i to, że uczestniczka przez szereg lat toczącego się postepowania nakłaniała wnioskodawcę do odpłatnego przekształcenia lokatorskiego prawa do lokalu spółdzielczego we własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, lecz wnioskodawca bez wskazania racjonalnych powodów temu się sprzeciwiał.

Uczestniczka złożyła nawet stosowny wniosek w tym przedmiocie do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy argumentując, że uzasadnia to zawieszenie postępowania o podział majątku wspólnego (k. 955 akt) lecz w ocenie Sądu Okręgowego fakt, iż takie postępowanie toczy się nie prowadził do zawieszenia postępowania lub konieczności rozpoznania tego wniosku w postępowaniu o podział majątku wspólnego, gdyż nie należy ono do postępowań wymienionych w art. 618 § 1 kpc.

Wreszcie trzeba zauważyć, że przydzielając prawo do lokalu mieszkalnego jednemu z byłych małżonków sąd musi nakazać jego opuszczenie i opróżnienie i orzec o uprawnieniu lub jego braku do lokalu socjalnego.

Sąd Rejonowy ustalił, że uczestniczce M. M. (2) przysługuje prawo do lokalu socjalnego.

W ocenie Sądu Okręgowego – pomijając zasadność rozstrzygnięcia o prawie do spółdzielczego lokalu mieszkalnego – orzeczenie w przedmiocie prawa do lokalu socjalnego jest błędne, gdyż uczestniczka (podobnie zresztą jak wnioskodawca) nie spełnia żadnego z kryteriów określonych w art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. 2014.150. j.t.).

Okoliczność, że wnioskodawca i uczestniczka są emerytami sama przez się nie uzasadnia prawa do otrzymania lokalu socjalnego, skoro z uwagi na wysokość ich emerytur nie spełniają oni kryteriów do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej (art. 14 ust. 4 ustawy).

Dokonane wyżej rozważania prowadzą w ocenie Sądu Okręgowego do wniosku, że „stosownie do okoliczności” o jakich mowa w art. 212 § 2 kc w związku z art. 46 k.r.o. prawo do spółdzielczego lokatorskiego lokalu przyznane powinno zostać uczestniczce M. M. (2).

Poza okolicznościami już wyżej wskazanymi, w ocenie Sądu Okręgowego należy podkreślić, że spłata jaką realnie i w krótkim terminie otrzyma od uczestniczki wnioskodawca pozwoli mu zaspokoić potrzeby mieszkaniowe, a w tym nawet kupno małego mieszkania na tym samym osiedlu.

W ocenie Sądu Okręgowego zasadny jest także zarzut podniesiony w apelacji uczestniczki, że Sąd Rejonowy błędnie ustalił wartość nakładu wnioskodawcy z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci wpłat na wkład mieszkaniowy lokalu przy ul. (...).

Sąd Rejonowy mając z jednej strony na uwadze zaświadczenie z F. Spółdzielni Mieszkaniowej (k. 15) z drugiej strony opinię biegłej, że wartość rynkowa mieszkania wynosi 210.000,- zł uznał, że kwota 1,47,- zł (starych złotych) stanowiąca rozliczenie z przysługującego wcześniej wnioskodawcy mieszkania stanowi 25,9 % całego wymaganego wkładu (5,67,-zł), a skoro wkład mieszkaniowy stanowi 36,07% wartości rynkowej lokalu to nakład wnioskodawcy wynosi 19.618,50,-zł.

Tymczasem z wspomnianego zaświadczenia spółdzielni wynika wprost, że wkład mieszkaniowy (5,67,-zł) stanowił jedynie 4,66% kosztów budowy, a dopiero wraz ze spłaconym kredytem w kwocie 38,22,- (31,41% kosztów budowy) stanowił 36,07% wartości rynkowej tego lokalu [5,67,-zł (4,66%) +38,22,-zł (31,41%) = 43,89,-zł (36,07%)].

A zatem nakład z majątku osobistego wnioskodawcy na majątek wspólny (prawo do lokalu mieszkalnego) wyniósł 3,34 % co stanowi kwotę 2.529,95,-zł [1,47,-zł z kwoty 43,89,-zł= 3,34% // 3,34% x 75,747,-zł(36,07% wartości wkładu) = 2.529,95].

Odnosząc się do apelacji wnioskodawcy Sąd Okręgowy uznał, że nie jest ona zasadna.

W pierwszym rzędzie podzielić trzeba podniesiony w niej zarzut, że Sąd Rejonowy w sposób dowolny i sprzeczny z zasadami logicznego rozumienia uznał, że wnioskodawca jest w stanie spłacić uczestniczkę w terminie dwóch miesięcy.

Właśnie podzielając trafność tego zarzutu i mając na uwadze wszystkie wcześniej wskazane w niniejszym uzasadnieniu okoliczności Sąd Okręgowy zmienił w tym zakresie orzeczenie Sądu pierwszej instancji i przyznał prawo do spółdzielczego lokatorskiego mieszkania przy ul. (...) w F. Spółdzielni Mieszkaniowej uczestniczce M. M. (2).

W ocenie Sądu Okręgowego treść apelacji wnioskodawcy a zwłaszcza żądanie , aby poza spłatą 15.000,-zł pozostała jej część (której wnioskodawca nie potrafi wyliczyć) następowała w ratach po 500,-zł miesięcznie najlepiej dowodzi, że orzeczenie Sądu Rejonowego co do przyznania M. M. (1) prawa do spółdzielczego lokatorskiego mieszkania nie może się ostać.

Zauważyć również należy, że dokonane w apelacji wnioskodawcy (osobistej) wyliczenia mające świadczyć o tym, że nakład z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci prawa do spółdzielczego lokatorskiego mieszkania był inny (większy) niż ustalił to Sąd Rejonowy, pełne są sprzeczności, braku logiki i nie znajdują uzasadnienia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Podkreślić również trzeba, że całkowicie bezzasadne a przede wszystkim spóźnione są zarzuty do opinii biegłej.

Po sporządzeniu opinii zainteresowani złożyli swoje zastrzeżenia na piśmie, a biegła na rozprawie w dniu 23 listopada 2012 roku do tych uwag szczegółowo się odniosła (k. 614-615) w swoich zeznaniach.

Obecny na rozprawie pełnomocnik wnioskodawcy nie złożył wniosku o uzupełnienie opinii bądź powołanie kolejnego biegłego.

Nie jest również zasadny zarzut zawarty w apelacji wnioskodawcy, że Sąd Rejonowy z naruszeniem art. 187 § 1 pkt 1 kpc w związku z art. 13 § 2 kpc, art. 321 § 1 kpc i 567 § 1 i 3kpc w związku z art. 686 kpc i 618 § 1 kpc oddalił wniosek o rozliczenie nakładów poniesionych przez wnioskodawcę.

Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawca swój wniosek o zwrot wydatków za energię elektryczną dokładnie określił i wykazał, a co więcej podkreślił, że uczestniczka przyznała fakt poniesienia tych wydatków i ich wysokości.

Jednocześnie Sąd Rejonowy szczegółowo uzasadnił, z jakich względów uznał ten wniosek za nieuzasadniony. W istocie rzeczy stanowisko sądu pierwszej instancji sprowadzało się do oceny , że uczestniczka też poniosła pewne wydatki z majątku osobistego i nie wszystkie z nich można materialnie wyliczyć, stąd żądanie zwrotu od niej choćby części wydatków poniesionych przez wnioskodawcę byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Sąd Okręgowy w okolicznościach rozpoznawanej sprawy w pełni tę ocenę podziela.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 kpc w związku z art. 13 § 2 kpc orzekł jak w punkcie pierwszym i drugim i przyznał spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego uczestniczce M. M. (2) oraz ruchomości w tym mieszkaniu się znajdujące i zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy tytułem spłaty kwotę 111.629,95,-zł.

Na kwotę wyrównania udziału w majątku wspólnym złożyła się połowa wartości lokalu (210.000,-zł/2 = 105.000) powiększona o nakład z majątku osobistego (105.000,-zł + 2.529,95,-zł = 107.529,95,-zł) oraz wartość połowy ruchomości (920,-zł) i nakładów na działkę ROD (...) położonej w B. przy ulicy (...) (3.180,-zł) co łącznie stanowi 111.629,95,-zł (107.529.95,-zł+920,-zł+3.180,-zł=111.629,95,-zł),

Jednocześnie mając na uwadze treść art. 212 § 3 kc i sytuację majątkową uczestniczki oraz usprawiedliwione potrzeby wnioskodawcy Sąd Okręgowy zasądzoną kwotę rozłożył na dwie raty, pierwszą w kwocie 60.000,-zł płatną do 30 czerwca 2014 r. i drugą w kwocie 51.629,95,-zł do 31 grudnia 2014 r.

Określając tak krótki termin zapłaty Sąd Okręgowy z jednej strony uwzględnił środki finansowe, którymi już dysponuje uczestniczka, a z drugiej strony jej deklaracje o szybkim przekształceniu lokatorskiego spółdzielczego mieszkania w własnościowe prawo do lokalu i jego sprzedaż bądź zamianę na mniejsze, co umożliwi zrealizowanie drugiej raty.

Mając zaś na uwadze treść art. 624 kpc nakazał wnioskodawcy opróżnienie w terminie do dnia 31 lipca 2014 r.

Określając termin opróżnienia i wydania lokalu Sąd Okręgowy miał na uwadze , że dysponując już środkami pochodzącymi z pierwszej raty (60.000,-zł) własnymi oszczędnościami (ok. 16.000,-zł) i emeryturą wynoszącą blisko 2.000 ,-zł miesięcznie wnioskodawca jest w stanie bez trudu zaspokoić swoje potrzeby mieszkaniowe (do czasu ewentualnego zakupu własnego mieszkania) po otrzymaniu drugiej raty spłaty już po kilku miesiącach. Jednocześnie tylko mieszkanie wolne będzie stwarzało uczestniczce realna możliwość jego szybkiej sprzedaży bądź zamiany , stąd Sąd Okręgowy określił krótki termin opuszczenia i opróżnienia mieszkania przez M. M. (1) .

Ustalając, że wnioskodawcy nie przysługuje prawo do otrzymania lokalu socjalnego Sądu Okręgowego miał na uwadze brak po jego stronie przesłanek do obligatoryjnego jego przyznania, o których mowa w art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowych zasobach gminy i o zmianie kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 385 kpc w związku z art. 13 § 2 kpc Sąd Okręgowy oddalił apelację wnioskodawcy i apelację uczestniczki w pozostałej części, w której domagała się zasądzenia od niej na rzecz wnioskodawcy niższej kwoty spłaty (jedynie 105.000,-zł), co nie znajduje uzasadnienia w zebranych dowodach i zasądzenia drugiej części spłaty w ratach przez okres pięciu lat.

Mając na uwadze, że w sprawie o podział majątku wspólnego – ugruntowany jest pogląd w judykaturze i doktrynie – że interesy uczestników postępowania nie są sprzeczne Sąd Okręgowy na podstawie § 7 pkt 10 i 6pkt 6 oraz 2 ust 3 i § 13 ust 1 pkt 1 w związku z § 19 i 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. 2013.461j.t. ) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata A. N. kwotę 1800,-zł powiększona o stawkę podatku VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wnioskodawcy w postępowaniu apelacyjnym.