Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wnioskodawca domagał się działu spadku po H. S. i zniesienia współwłasności nieruchomości położonej w Ś. przy ul. (...), o powierzchni 1,0220 ha, nr działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Szubinie Wydział Zamiejscowy w Nakle prowadzi księgę wieczystą nr (...) w ten sposób, aby całą nieruchomość przyznać na własność wnioskodawcy, wskazując, że uczestnicy W. S., A. T. i H. K. wyrażają zgodę na taki sposób działu spadku i nie domagają się spłat.

Pozostałe uczestniczki H. A. iM. B.również zgodziły się z wnioskiem, domagając się spłat po 5 300 zł.

Postanowieniem z 30 kwietnia 2008r. Sąd Rejonowy w Nakle n/Notecią dokonał działu spadku zgodnie z wnioskiem i zasądził na rzecz tych uczestniczek, tytułem spłaty ich udziałów kwoty po 5300 zł na rzecz każdej, ustalając wartość postępowania na kwotę 70000 zł.

Uczestniczki H. A. i M. B.wniosły apelację od tego postanowienia zarzucając sprzeczność istotnych ustaleń Sądu polegających na przyjęciu błędnej wartości spadkowego gospodarstwa rolnego i przyjęciu 140.000 zł, podczas gdy rzeczywista wartość nieruchomości jest co najmniej dwukrotnie wyższa.

Postanowieniem z dnia 12.11.2008r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy uchylił zaskarżone postanowienie tut. Sądu z dnia 30.04.2008r. i przekazał sprawę tut. Sądowi do ponownego rozpoznania. W szczególności Sąd Okręgowy w Bydgoszczy zwrócił uwagę na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości w zakresie ustalenia wartości spadkowej nieruchomości.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy wnioskodawca podtrzymał wniosek o przyznanie mu całego gospodarstwa rolnego położonego w Ś. na wyłączną własność z obowiązkiem spłaty jedynie na rzecz H. A. i M. B.. Jednocześnie wnioskodawca wniósł, by w rozliczeniach uwzględnić że na własny koszt wymienił okna w budynku mieszkalnym znajdującym się na tej nieruchomości. Uczestnicy W. S., A. T. i H. K. podtrzymali także dotychczasowe stanowisko w sprawie, zgodzili się z treścią wniosku i nadal nie wnosili o dokonanie na ich rzecz spłaty.

Uczestniczki H. A. i M. B.początkowo nie sprzeciwiły się, by wnioskodawca przejął całą nieruchomość na wyłączną własność , z tym że według nich spłata powinna zostać określona przez biegłego rzeczoznawcę, ale w toku postępowania uczestniczki H. A. i M. B.zmieniły swoje stanowisko i wniosły o wydzielenie dla nich działek o powierzchni po lOOOm ^{( 2)} dla każdej z nich, uznając iż takie działki odpowiadają ich udziałowi w spadku po matce. Ostatecznie uczestniczki domagały się wydzielenia im działki o powierzchni 3000m ^{( 2)} na współwłasność .

Wnioskodawca sprzeciwił się temu żądaniu, gdyż w jego ocenie nieruchomość straciłaby wtedy charakter gospodarstwa rolnego i nie mógłby regulować podatku w KRUS.

Postanowieniem z dnia 3 kwietnia 2012r. Sąd Rejonowy ponownie, dokonując działu spadku i zniesienia współwłasności po H. S. przyznał całą nieruchomość wnioskodawcy, a na rzecz uczestniczek domagających się spłat zasądził kwoty po 16800 zł na rzecz każdej płatne w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się postępowania z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki do dnia zapłaty, w punktach zaś 3,4 i 5 rozstrzygnął o kosztach sądowych z tytułu opinii biegłych.

Swoje rozstrzygnięcie oparł Sąd Rejonowy na następujących ustaleniach i rozważaniach natury prawnej.

H. S. była matką wnioskodawcy. Zmarła (...) w Ś., a spadek po niej nabyli mąż W. S. w 1/4 części i dzieci wnioskodawca S. T. oraz uczestnicy A. T. ,H. K., H. A. i M. B.po 3/20 części każdy. W skład spadku po H. S. wchodził udział wynoszący 1/2 części w nieruchomości położonej w Ś. przy ul. (...), o powierzchni l,0220ha, o numerze działki (...), objętej Księgą Wieczystą nr (...), prowadzoną przez tut. Sąd. Pozostały udział należał do jej męża W. S.. Wnioskodawca mieszka w spornym gospodarstwie rolnym i jeszcze za życia matki czynił tam nakłady, w szczególności na własny koszt wymienił okna w budynku mieszkalnym. (zeznania świadka J. P. k- 120-120v, wyjaśnienia stron k- 120v-123).

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka J. P., gdyż jego zeznania korespondowały w tym zakresie z wyjaśnieniami samych stron, które ostatecznie nie kwestionowały faktu poniesienia przez wnioskodawcę nakładów na spadkowe gospodarstwo rolne poprzez wstawienie nowych okien.

Z opinii biegłego rzeczoznawcy M. N. wynikało, że rynkowa wartość spornej nieruchomości wynosi 221.000 zł, a wartość wstawionych przez wnioskodawcę okien wynosi 6.200 zł. W swej opinii biegły uwzględnił między innymi klasę gruntu, lokalizację nieruchomości, stan techniczny budynku i powierzchnię działki.

Sąd uznał opinię biegłego za rzeczową i wyczerpującą. Biegły bowiem w opinii pisemnej jak i ustnej szeroko uzasadnił swoje stanowisko i podał jakie czynniki wpłynęły na jej treść, Sąd zaś uznał je za przekonujące. Nadto biegły wskazał w opinii zamieścił i zdjęcia i czytelne tabele, będące podstawą analizy wartości rynkowej nieruchomości.

Zgodnie z art. 211 k.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Skoro przepisy preferują sposób podziału rzeczy wspólnej poprzez jej fizyczny podział, Sąd wobec zmiany wniosku uczestniczek H. A. iM. B., postanowieniem z 09.06.2009r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z dziedziny geodezji na okoliczność ustalenia czy w ogóle możliwy jest podział gospodarstwa rolnego według udziałów należnych tym uczestniczkom. Nadto biegły geodeta miał wypowiedzieć się czy podział fizyczny, proponowany przez uczestniczki wiązałby się z koniecznością wystąpienia o zmianę charakteru gruntu, który obecnie jest gruntem rolnym .

Z opinii biegłego H. C. wynikało, że ze spornej nieruchomości nie można wydzielić działek budowlanych. Jest to tylko możliwe technicznie , ale niezgodne z prawem, przeszkodą bowiem w podziale działki, jest rolny charakter działki. W chwili obecnej Gmina (...). nie dysponuje planem zagospodarowania tym terenem, tylko studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, gdzie teren tej działki nadal oznaczony jest jako teren rolny. Biegły wskazał, że ewentualne odrolnienie tej działki może nastąpić w trybie administracyjnym.

Sąd uznał opinię biegłego geodety za rzeczową i wyczerpującą. Biegły geodeta także w opinii pisemnej jak i ustnej szeroko uzasadnił swoje stanowisko i szczegółowo wyjaśnił z jakich powodów nie jest możliwy fizyczny podział nieruchomości według wskazań uczestniczek. Jak do tej pory grunt ma charakter rolny i w wyniku jego podziału nie można wydzielić działki mniejszej niż 3000m ².

Po sporządzeniu w sprawie opinii przez biegłych uczestniczki H. A. iM. B.złożyły do Burmistrza Miasta i Gminy (...)wniosek, dotyczący zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy (...)W szczególności uczestniczki we wniosku domagały się zmiany kwalifikacji działki (...), położonej w Ś. z gruntów rolnych na działkę budowlaną.

Z pisma Burmistrza Miasta i Gminy(...). wynikało, że w toku tego postępowania trwają prace projektowe w sprawie zmiany obowiązującego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (...)Wniosek pełnomocnika uczestniczek został przyjęty przez Burmistrza do rozpatrzenia w ramach prowadzonej procedury zmiany studium i przekazany do zaopiniowania przez Komisję ds. koordynacji i opiniowań sporządzanej zmiany. W dniu 28.04.2010 r. Komisja negatywnie zaopiniowała wniosek H. A. i M. B.w części dotyczącej zakwalifikowania całej działki nr (...) pod zabudowę jednorodzinną. Dalsza procedura prowadzona była zgodnie z ustawą z 27.03.2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U z 2003r. nr 80, poz. 717 ze zm.). Termin zakończenia prac projektowych zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (...). Burmistrz przewidywał w IV kwartale bieżącego roku na dzień 31.12.2010r.

Ostatecznie wniosek uczestniczek kierowany do Burmistrza Gminy(...). nie został uwzględniony, tym samym Sąd nie mógł uwzględnić ich wniosku złożonego w tej sprawie, tj. o podział fizyczny nieruchomości poprzez wydzielenie dla nich działek budowlanych po 1000 m ^{( 2)} dla każdej z nich.

Sąd uznał, iż ostateczny wniosek uczestniczek tj. o wydzielenie dla nich na współwłasność działki o powierzchni 3000m ^{( 2)} również jest nieuzasadniony. Uczestniczki bowiem nabyły jedynie udziały w spadku po matce po 3/20 części. Zatem łącznie przysługuje im tylko 1.533 m ^{( 2)}. ( każdej po 766,50 m ^{( 2)}) Dlatego też uczestniczki nie mogą domagać się w tym postępowaniu wydzielenia dla nich gruntu o prawie dwa razy większej powierzchni. Nadto wydzielenie takiej działki spowodowałoby, że cała nieruchomość straciłaby charakter gospodarstwa rolnego, gdyż dla uczestnika pozostałaby działka jedynie o powierzchni 8.687m ^{( 2)}. Wobec tego, że całą nieruchomość należy przyznać na wyłączną własność wnioskodawcy z obowiązkiem spłaty na rzecz uczestniczek H. A. i M. B.. W ocenie Sądu za przyznaniem wnioskodawcy całej nieruchomości przemawiała przede wszystkim okoliczność ,iż na skutek zrzeczenia się udziałów uczestników W. S., A. T. i H. K. i zgromadził on udziały w tej nieruchomości w 34/40 części. Nadto wnioskodawca wraz z ojcem mieszka w spadkowym gospodarstwie rolnym. Zgodnie z art. 212 § 1 k.c. jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne.

Skoro ostatecznie biegły rzeczoznawca majątkowy uaktualnił rynkową wartość nieruchomości na kwotę 231.000 zł, to po odliczeniu nakładów poczynionych przez wnioskodawcę należało przyjąć, że wartość rynkowa gospodarstwa rolnego według stanu w chwili otwarcia spadku , a według cen aktualnych wynosiła 224.800 zł. (231.000 zł-6.200zł=224.800zł).

Uczestniczkom H. A. i M. B.przysługiwały udziały w spadku po matce po 3/20 części. Zatem udział 3/20 części należało odnieść do połowy wartości gospodarstwa rolnego , gdyż taki udział należał do spadkodawczyni H. S.. Dlatego też wartość spłaty należna uczestniczkom wyniosła po 16.860 zł. na rzecz każdej z nich (224.800 zł:2=l 12.400 zł x 3/20=16.860 zł).

Uczestniczki wniosły, by spłata nastąpiła w terminie jednego miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia, wnioskodawca zaś zaakceptował podobny termin oświadczając, że jest w stanie dokonać spłaty w ciągu dwóch lub trzech miesięcy albo według oceny Sądu.

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 520§ li 2 k.p.c. W ocenie Sądu kosztami tymi powinni być obciążeni tylko wnioskodawca i uczestniczki H. A. i M. B., którzy byli zainteresowani wynikiem tej sprawy. W sprawie zaś powstały koszty wykonania opinii biegłych: rzeczoznawcy w kwocie 2.300 78 zł i geodety w kwocie 1102,86 zł . (łącznie 3.403,64 zł) Uczestniczki częściowo pokryły te koszty z zaliczek, które uiściły w łącznej kwocie 4.000 zł . W związku z tym , że zaliczka została nadpłacona, to Sąd nakazał zwrócić uczestniczkom ze Skarbu Państwa po 298,18 zł ( 4.000 zł – 3 403,64 zł: 2 =298,18 zł).

W ocenie Sądu uczestniczki w całości powinny ponieść koszty opinii biegłego geodety, gdyż ich wnioski w przedmiocie wydzielenia działek nie zostały uwzględnione. Natomiast wnioskodawca winien ponieść koszty opinii rzeczoznawcy , gdyż we wniosku nie wskazał realnej wartości nieruchomości i konieczne było przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego . Dlatego też Sąd zasądził z tego tytułu od wnioskodawcy na rzecz uczestniczek H. A. i M. B.po 1.150,39 zł ( 2300,78 zł koszt opinii rzeczoznawcy majątkowego :2 =1.150,39 zł).

Sąd nie obciążył stron pozostałymi kosztami w sprawie , gdyż uznał że strony powinny je ponieść we własnym zakresie.

Apelację od tego rozstrzygnięcia wniosły uczestniczki M. B.i H. A..

Apelujące zarzuciły naruszenie prawa materialnego, a konkretnie przepisu art. 211 k.c. przez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że uczestniczki dysponujące udziałem w spadku po matce – każda po 3/20 nie mogą domagać się wydzielenia dla nich na współwłasność działki o powierzchni 3000 m ², gdyż wobec treści art. 212§1 zd. 2 k.c., wartość udziałów może być wyrównana dopłatami oraz naruszenia art. 328§2 k.p.c. przez brak rozważań dotyczących usprawiedliwionych interesów wszystkich uprawnionych w rozstrzygnięciu o tym, że całą nieruchomość należy przyznać na wyłączną własność wnioskodawcy.

Wskazując na te zarzuty, skarżące domagały się uchylenia postanowienia i przekazania sprawy Sądowi rejonowemu w Nakle n/Not do ponownego rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania.

Wnioskodawca domagał się oddalenia apelacji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu w zakresie, w jakim domagały się uczestniczki uchylenia zaskarżonego postanowienia i w konsekwencji dokonania działu spadku przez podział fizyczny, polegający na przyznaniu im na współwłasność wydzielonej ze spadkowej nieruchomości działki.

Sąd Okręgowy, mając na uwadze konsekwentne stanowisko uczestniczek co do sposobu działu spadku oraz opinię biegłego geodety H. C., przy uwzględnieniu treści pisma Burmistrza Miasta i Gminy (...)z dnia 5 października 2011r. /k.303 akt sprawy/ z której wynika możliwość zabudowy południowej części działki nr (...), gdzie w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy (...)wyznaczono teren do zabudowy – jednorodzinnej, zagrodowej i usług /(...)/ dopuścił dowód z opinii biegłego z dziedziny geodezji na okoliczność wydzielenia jednej działki na współwłasność obu uczestniczek –M. B.i H. A. odpowiadającej w najbardziej zbliżonym stopniu ich udziałowi w spadku z nieruchomości zapisanej w Kw nr (...) Sądu Rejonowego w N., przy uwzględnieniu treści przywołanego wyżej pisma z dnia 5 października 2011r.

Biegły sądowy K. B.w opinii z dnia 20 lutego 2013r. uznał za dopuszczalny podział fizyczny przedmiotowej działki, stanowiącej gospodarstwo rolne, przez wydzielenie na współwłasność obu uczestniczkom jednej niezabudowanej działki rolnej, odpowiadającej w najbardziej zbliżonym stopniu ich udziałowi w spadku, pod warunkiem, że nie występują ograniczenia wynikające z art, 213 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, warunkiem zniesienia współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział jest brak sprzeczności takiego podziału z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, i że powierzchnia wydzielonej działki nie będzie mniejsza niż 0,3000 ha.

/dowód opinia – k.411 – 414/.

Jedynie wnioskodawca wniósł do opinii zastrzeżenia, nie wyrażając zgody nadal na fizyczny podział nieruchomości, a to wobec treści art. 213 k.c. Domagał się wnioskodawca wezwania biegłego na rozprawę i dopuszczenia dowodu z opinii uzupełniającej biegłegoK. B..

Biegły na rozprawie w dniu 4 lipca 2013r. podtrzymał wnioski zawarte w opinii pisemnej.

Sąd Okręgowy, wobec tego, iż poprzednia opinia dotycząca aktualnej wartości działki nr (...) była sporządzona 1 marca 2012r., postanowił uaktualnić wycenę i dopuścił dowód z opinii biegłego R. G.na okoliczność wyceny nieruchomości przy uwzględnieniu przeznaczenia działki w studium uwarunkowań na cele zabudowy jednorodzinnej, zagrodowej i usług /postanowienie z dnia 8 lipca 2013r. k.470 akt/.

Biegły R. G.w swojej opinii wskazał wartość rynkową nieruchomości jako kwotę 226 200 zł, z czego części niezabudowanej wartość stanowi kwota 41 800 zł, zabudowanej – 184 400 zł /dowód – opinia z dnia 14 października 2013r. k.485/.

Opinia nie została zakwestionowana przez uczestników postępowania i wnioskodawcę.

Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 12 listopada 2013r. dopuścił dodatkowo dowód z opinii uzupełniającej biegłego geodety K. B.do jego opisu z dnia 20 lutego 2013r. na okoliczność możliwości wydzielenia dwóch działek ze spornej nieruchomości, odpowiadających udziałom we współwłasności apelujących uczestniczek, przy uwzględnieniu wartości nieruchomości wynikającej z opinii biegłego R. G./k.499 akt/.

Biegły w swojej opinii z dnia 31 grudnia 2013r. podtrzymał dotychczasowe stanowisko wyrażone w poprzedniej opinii, przyjmując, że podział zabudowanej nieruchomości rolnej stanowiącej gospodarstwo rolne, będącej przedmiotem postępowania, umożliwiający dział spadku i zniesienie współwłasności poprzez wydzielenie na rzecz H. A. i M.
B. po jednej niezabudowanej działce rolnej, niemniejszej niż 0,3000 ha i posiadającej dostęp do drogi publicznej, odpowiadającej w najbardziej zbliżonym stopniu ich udziałowi w spadku, jest możliwy i dopuszczalny, pod warunkiem, że nie występują ograniczenia wynikające z art. 213 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, warunkiem zniesienia współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział jest brak sprzeczności takiego podziału
z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej.

Do opinii wnioskodawca i uczestnicy postępowania zastrzeżeń nie wnieśli.

Wnioskodawca jest osobą utrzymującą się od 2011r. jedynie z dochodów uzyskiwanych z prowadzonej działalności rolniczej i sadownictwa. Z uwagi na toczące się postępowanie nie może zarejestrować się jako rolnik w KRUS, nie może też ubiegać się o dotacje unijne. Na gospodarstwie zamieszkuje wspólnie z ojcem – uczestnikiem postępowania W. S.. Zakupił wnioskodawca maszyny rolnicze – traktor, opryskiwacz, dwie kosiarki, posiada też kultywator i inny osprzęt.

/dowód – częściowo zeznania wnioskodawcy k.120 – 121 akt, umowy kupna ciągnika i opryskiwacza – k. 434 i 435 akt oraz pismo wnioskodawcy – k. 431 – 432 akt/.

Sąd Okręgowy opinie biegłego K. B. rzeczowe, wyczerpujące i przekonywujące. Biegły szczegółowo wyjaśnił, w oparciu o obowiązujące przepisy, możliwość zniesienia współwłasności przedmiotowej nieruchomości przez podział fizyczny, wskazując na ograniczenia wynikające z art. 213 k.c.

W odniesieniu zaś do opinii biegłego R. G., opinię tę także Sąd Okręgowy podziela w całości. Biegły zastosował metodę podejścia porównawczego, opierając się na dowodach rynkowych w postaci wskazanych transakcji dotyczących odpowiednich nieruchomości podobnych szczegółowo opisanych w tabeli na stronie 26 opinii. Nadto biegły uwzględnił wszelkie istotne cechy nieruchomości będącej przedmiotem postępowania, mające istotny wpływ na jej wartość /strona 24 i 25 opinii/.

Dodatkowo Sąd Okręgowy pragnie wskazać, że uczestniczki – H. A. i M. B., reprezentowane przez profesjonalnego pełnomocnika, w ogóle, po wniesieniu apelacji nie zajęły stanowiska co do wyżej omówionych opinii, ani też nie sprecyzowały swojego ostatecznego stanowiska za rozprawie w dniu 11 czerwca 2014r. /pełnomocnik uczestniczek nie stawił, prawidłowo zawiadomiony/.

Sąd Okręgowy, po przeprowadzeniu obszernego, uzupełniającego postępowania dowodowego nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji uczestniczek, uznając zarzut naruszenia art. 211 k.c.

Zgodnie z dyspozycją tego przepisu, przy znoszeniu współwłasności ustawodawca daje pierwszeństwo podziałowi rzeczy /podział fizyczny/ wspólnej. Na pewno, na co wskazano w apelacji, taki sposób podziału jawi się jako najbardziej sprawiedliwy z punktu widzenia indywidualnych interesów współwłaścicieli.

Skarżące podnoszą wskazując na przepis art. 212§1 zd.1 in fine k.c. i art. 623 zd. 2 k.p.c., że w przedmiotowej sprawie nie było przeszkód do przyznania im na współwłasność działki o powierzchni 3000m ², nawet gdyby wartość ich udziałów nie odpowiadała wartości tak wydzielonej działki, bo możliwe jest wówczas zniwelowanie różnicy właśnie przez odpowiednie dopłaty pieniężne, które wyrównałyby wartość poszczególnych udziałów pozostałych uczestników.

Nie zwróciły jednak skarżące uwagi na to, na co zresztą trafnie wskazał Sąd Rejonowy, że przedmiotowa nieruchomość stanowi gospodarstwo rolne, będące jedynym źródłem utrzymania wnioskodawcy. Wnioskodawca poza uprawą roli prowadzi też na gospodarstwie działalność sadowniczą.

Przepis art. 213 k.c. wprost wskazuje na to, że jeżeli zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział fizyczny między współwłaścicieli byłby sprzeczny z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, sąd przyzna gospodarstwo temu współwłaścicielowi, na którego zgodę wyrażą wszyscy współwłaściciele.

Pojęcie gospodarstwa rolnego reguluje przepis art. 55 ³ k.c., który stanowi że za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

W przedmiotowej sprawie, wobec braku zgody wszystkich współwłaścicieli, zastosowanie w kwestii podziału ma przepis art. 214 k.c., który wprost stanowi, iż wówczas sąd przyzna gospodarstwo rolne temu z nich, który je prowadzi lub stale w nim pracuje (…).

Niewątpliwie, taką osobą jest wnioskodawca.

Nie może też umknąć z pola widzenia skarżących, że w opinii biegły geodeta K. B., dopuszczając możliwość wydzielenia bądź jednej działki na współwłasność dla obu uczestniczek, bądź dwóch, wskazywał na ograniczenia, o których mowa w art. 213 k.c.

W konsekwencji Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, że zasadne było przyznanie na wyłączną własność wnioskodawcy, który dysponuje w nieruchomości udziałowi w 34/40 części /tylko 6/40 posiadają łącznie obie uczestniczki/.

Aktualna wartość rynkowa nieruchomości wynosi, wg opinii biegłego R. G., kwotę 226 200 zł , przy odliczeniu zaś nakładów poczynionych przez wnioskodawcę na kwotę 6200 zł, czego uczestniczki nie kwestionowały, wartość rynkowa gospodarstwa rolnego na dzień otwarcia spadku a wg cen z chwili orzekania wyniosła 220 000 zł.

Udziały uczestniczek w spadku po matce wyniosła po 3/20 części, stąd należna im od wnioskodawcy spłata, na rzecz każdej z osobna wynosi po 16 500 zł.

Sąd Okręgowy w tym miejscu pragnie wskazać, że przy dokonywaniu wyliczenia pominął wartość nakładów, wobec czego w punkcie I postanowienia zasądził, w miejsce kwot po 16 860 zł kwoty po 16 965 zł /winno być po 16 500 zł/.

W pozostałym zakresie zaś apelację oddalił /art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13§2 k.p.c./.

W przedmiocie zaś kosztów sądowych powstałych przed Sadem Okręgowym, z uwagi na dopuszczenie dowodu z opinii biegłego K. B. i R. G., Sąd Okręgowy, po uwzględnieniu uiszczonych w części zaliczek, zasądził odpowiednio od H. A. kwotę 1946,73 zł a od M. B.1946,73 zł. Koszty wynikające z opinii biegłych powinny ponieść uczestniczki, gdyż ich apelacja dotycząca podziału nieruchomości nie została uwzględniona.