Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. w B. wniósł przeciwko A. G. o zasądzenie w postępowaniu nakazowym kwoty 6257,52 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8 października 2013r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 16 maja 2013r. strony zawarły umowę o roboty budowlane, której przedmiotem była budowa domu jednorodzinnego dla pozwanego według projektu stanowiącego załącznik do umowy. W związku ze zmianami wprowadzonymi przez pozwanego w zakresie wykonania umowy, powód pismem z dnia 18.09.2013r. przedstawił pozwanemu wyliczenie wykonanych prac dodatkowych, a następnie wystawił fakturę VAT nr (...). W odpowiedzi na pismo powoda pozwany, pismem z dnia 6 października 2013r., uznał roszczenia powoda w zakresie robót dodatkowych wymienionych w punktach 2,3,7 i 10 pisma powoda z dnia 18.09.20l3r. Łącznie wartość uznanych prac dodatkowych to kwota 6257,52 zł. Powód zażądał odsetek od dnia następnego po dniu płatności faktury.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 20 listopada 2013r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W ustawowym terminie pozwany wniósł zarzuty, w których wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości na koszt powoda.

W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł zarzut nieudowodnienia roszczenia oraz zaprzeczył uznaniu roszczenia objętego pozwem oraz zawarciu umowy obejmującej roboty dodatkowe. Powołał się na wady budynku zmniejszające jego wartość oraz swoje roszczenia wynikające z reklamacji.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 18 marca 2014 r. nakaz zapłaty z dnia 20 listopada 2013 r. utrzymał w mocy.

Z motywów rozstrzygnięcia sadu I instancji wynikało, co następuje :

W dniu 16 maja 2013r. strony zawarły umowę o roboty budowlane, której przedmiotem była budowa domu jednorodzinnego dla pozwanego według projektu stanowiącego załącznik do umowy. W związku ze zmianami wprowadzonymi przez pozwanego w zakresie wykonania umowy, powód pismem z dnia 18.09.2013r. przedstawił pozwanemu wyliczenie wykonanych prac dodatkowych, a następnie wystawił fakturę VAT nr (...). W odpowiedzi na pismo powoda pozwany, pismem z dnia 6 października 2013r., uznał roszczenia powoda w zakresie robót dodatkowych wymienionych w punktach 2,3,7 i 10 pisma powoda z dnia 18.09.2013r. Łącznie wartość uznanych prac dodatkowych to kwota 6257,52 zł.

Wskazał Sąd, że strony zawarły umowę o roboty budowlane, która obejmowała większość prac zmierzających do wybudowania domu pozwanego. Zgodnie z art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Pozwany nie zaprzeczył, że zlecił ponadto prace dodatkowe i te, które uważał za zlecone powodowi, objął uznaniem długu zawartym w piśmie z dnia 6 października 2014r. Podniesiony w zarzutach od nakazu zapłaty zarzut niezachowania formy pisemnej w zakresie zmian umowy podstawowej należy ocenił Sąd jako bezzasadny, już chociażby z tego powodu, że wykonanie prac dodatkowych nie musi stanowić zmiany umowy dotychczasowej, lecz nową umowę. Przyjmuje się w orzecznictwie że przewidziana w art. 648 § 1 k.c. pisemna forma umowy o roboty budowlane jest zastrzeżona tylko dla celów dowodowych (ad probationem) i w związku z tym możliwe jest ustalenie treści tej umowy także na podstawie dowodu z zeznań świadków oraz z przesłuchania stron, zwłaszcza, że w świetle unormowania ogólnego przepisów o formie pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami. Przyjmuje się nawet, że umowa taka może być zawarta w formie konkludentnej, co pozwany przyznał przez fakt uznania roszczenia objętego pozwem. W ocenie Sądu treść pisma pozwanego z dnia 6 października 2014r., k. 46, nie pozostawia natomiast wątpliwości co do faktu i zakresu uznania roszczenia oraz co do tego, że pozwany doskonale rozumiał zakres prac objętych fakturą opisaną w pozwie. Jego komentarze do poszczególnych punktów świadczą o pełnej świadomości, czego powód od niego żądał i za co pozwany jest gotów zapłacić, a za co nie i dlaczego.

Zgodnie z treścią art. 496 k.c. po przeprowadzeniu rozprawy sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Uznając roszczenie powoda za zasadne wraz z odsetkami i kosztami procesu, a zarzuty pozwanego za nie udowodnione, Sąd utrzymał nakaz zapłaty w mocy.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pozwany.

Zarzucał:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 647 kc w zw. z art. 632 k.c. . poprzez ich błędną wykładnię, skutkiem czego Sąd Rejonowy utrzymał w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym na mocy którego pozwany jest zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda kwoty 6257,52 zł wraz z ustawowymi odsetkami z tytułu wykonania robót dodatkowych ,

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego art. 6 k.c. wskutek jego błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania i w konsekwencji ustalenie, że powód udowodnił wysokość roszczenia , którego dochodził w pozwie, a które w jego piśmie z dnia 18.09,2013r zostało określone jako „zwrot kosztów,,

3.  naruszenie prawa materialnego art. 65 § 1 i 2 kc wskutek jego wadliwiej wykładni i przyjęcie , że pozwany uznał roszczenie powoda dotyczące zapłaty kwoty 6257,52 zł w swoim piśmie z dnia 06.10.2013 co do faktu i zakresu , podczas gdy pozwany w jednej przesyłce skierował do powoda dwa pisma z tej samej daty tj 06.10.2013r i w drugim piśmie wyraźnie oświadczył, że kwestionuje w całości otrzymaną fakturę VAT oraz domaga się przedstawienia szczegółowego wyliczenia odnośnie wykonanych prac , które zdanie powoda były pracami dodatkowymi,

4.  naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c, mające wpływ na rozstrzygnięcie poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów polegające na braku wszechstronnego rozważenia oraz wnikliwej oceny materiału dowodowego a także dokonaniu ustaleń z naruszeniem zasady logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego przejawiające się w :

- dokonaniu wadliwej oceny treści pisma powoda z dnia 18.09.2013r, poprzez przyjęcie iż jest to wiarygodny dowód na wykonanie przez powoda prac dodatkowych i ich wartości , podczas gdy brak w aktach sprawy jakiegokolwiek dowodu świadczącego o tym, że pozwany zlecił powodowi wykonanie takich prac, a także z pisma tego nie wynika w jaki sposób zostały wyliczone kwoty wskazane w tym piśmie, ponadto należy podkreślić iż odbiór domu nastąpił 17.09.2013r, a zatem gdyby faktycznie powód wykonał jakieś prac dodatkowe to powinny one być uzgodnione i zgłoszone pozwanemu przed zakończeniem prac budowlanych i przed ich odbiorem,

- bezzasadne pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego pisma pozwanego z dnia 06.10.2013r z którego w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że pozwany kwestionuje w całości otrzymaną od powoda fakturę VAT, z której
treści wynika iż dotyczy ona „obciążenie za roboty budowlane dodatkowe zgodnie z umową (...) ; rozliczenie końcowe" oraz domaga się przedstawienia kosztorysu wskazującego na wyliczenie wartości wykonanych prac,

- wadliwej ocenie pisma pozwanego z dnia 06.10.2013r poprzez przyjęcie iż jest to uznanie roszczenia objętego pozwem , podczas gdy to pismo zgodnie z art. 65 § 1 k.c może świadczyć jedynie o potwierdzeniu zakresu wykonanej pracy i nie odnosi się ono do przedstawionych wartości kwotowych, które nie
są możliwe do zweryfikowania ponieważ powód nie przedstawił na tą okoliczność żadnych dowodów świadczących o sposobie ustalenia tej kwoty,

5.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez bezpodstawne przyjęcie , że pozwany wprowadził jakiekolwiek zmiany w zakresie wykonania umowy , które spowodowały konieczność wykonania prac dodatkowych , za które pozwany byłby zobowiązany do zapłaty należności,

6.  naruszenie przepisów prawa procesowego art. 227 kpc w związku z art. 299 kpc i w związku z art. 65§ 2 kc poprzez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron na okoliczność wykonania umowy , a w szczególności czy pozwany faktycznie wprowadził zmiany w zakresie wykonania umowy, które uzasadniałyby wykonanie prac dodatkowych przez powoda, za które pozwany powinien zapłacić wynagrodzenie, pomimo że strony umówiły się na wynagrodzenie ryczałtowe.

Wskazując na powyższe skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku w całości i uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, przed sądem I i II instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała uwzględnieniu.

Z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd Rejonowy swoje ustalenia faktyczne oparł tylko i wyłącznie na dwóch dowodach z dokumentów przedłożonych w toku postępowania przez powoda, a mianowicie na piśmie powoda z dnia 18.09.2013 r., wskazującym zakres i koszt wykonania robót dodatkowych oraz na piśmie pozwanego z dnia 06.10 2013 r., w którym zajął o stanowisko w tej sprawie. W piśmie tym w stosunku do niektórych robót wyraził akceptację, używając do tego sformułowania „zgoda”. Te dokumenty wystarczyły Sądowi I instancji wystarczyły sądowi do przyjęcia, że powództwo w tym zakresie jest usprawiedliwione co do zasady i co do wysokości. Sąd podejmując swoją decyzję pominął inne wnioski dowodowe zgłoszone w toku postępowania przez pozwanego, zwłaszcza dowody osobowe. W konsekwencji nie rozważył w ogóle jaki charakter i jakie znaczenia dla sprawy miało oświadczenie pozwanego złożone w obu pismach pozwanego z dnia 6 października 2013r. Sad Okręgowy, jako sąd merytoryczny, dokonując oceny oświadczenia pozwanego „zgoda” zawartego w piśmie z dnia 6.10 2013r, uznał, że było ono tzw. uznaniem niewłaściwym długu. Uznanie to zrodziło taki skutek , że z jednej strony stanowiło potwierdzenie długu, dzięki czemu powstał dowód jego istnienia, z drugiej zaś zrodził po stronie wierzyciela uzasadnione oczekiwanie na dobrowolne spełnieniem świadczenia i usprawiedliwia jego bezczynność. Najpoważniejszą konsekwencją uznania długu jest przerwanie biegu przedawnienia, o której mowa w art. 123 § 2 k.p.c. W poglądach doktryny i orzecznictwie kwalifikuje się uznanie niewłaściwe długu jako oświadczenie wiedzy, nie zaś oświadczenie woli. Między innymi w wyroku z dnia 4 lutego 2005 r. (I CK 580/04) Sąd Najwyższy wskazał, że przepisy o uchyleniu się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli nie znajdują zastosowania do uznania niewłaściwego. Jest tak dlatego, że uznanie niewłaściwe nie dotyczy faktów zewnętrznych, obiektywnych, lecz stanu wiedzy podmiotu składającego oświadczenie.

Ponadto powszechnie przyjmuje się, że uznanie długu nie jest czynnością abstrakcyjną. Tytułem zobowiązania dłużnika pozostaje tytuł wierzytelności, którą uznano. Osoba uznająca dług nie traci zatem możliwości przeprowadzenia dowodu, że uznany dług w rzeczywistości nie istnieje (por.wyrok SN z dnia 4 lutego 2005r. I CK 580/04 oraz wyrok SN z 7 grudnia 1957 r. OSPiKA 1958, poz. 194).

Zdaniem Sądu Okręgowego pozwany w zarzutach od nakazu zapłaty podjął próbę wykazania, że dług nie istnieje, mino że złożył on oświadczenie o określonej treści. Został zgłoszony w zarzutach wniosek o przesłuchanie stron, a przede wszystkim powoda na okoliczność czy roboty w ogóle zostały wykonane, w jaki sposób strony się umówiły co do ich wykonania, jak ewentualnie byłby koszt ich wykonania. W ocenie Sądu Okręgowego wniosek o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron w trybie art. 304 k.p.c. miał kardynalne znaczenie. W sytuacji, gdy strony pozostają w konflikcie co do istoty sprawy, zgłaszają wnioski o ich przesłuchanie, chcą wyjaśnić i udowodnić jaki był rzeczywisty stan faktyczny, jedynie w sytuacjach wyjątkowych istnieją podstawy do oddalenia takiego wniosku. Co więcej, gdy istnieją wątpliwości co do rzeczywistej woli pozwanego, z uwagi na treść obu jego pism z dnia 6 .10. 2013 r., ustawodawca pozostawia sadowi możliwość dopuszczenia dowodu z przesłuchania stron nawet z urzędu. Tym bardziej, jeżeli taki wniosek strona pozwana zgłosiła i chcąc dowodzić jakie znaczenie miało słowo „zgoda”, jaki był w istocie stan wiedzy pozwanego co do istnienia długu, błędem procesowym , mającym wpływ na rozstrzygnięcie sprawy , było oddalenie przez sąd I instancji tego wniosku dowodowego i w konsekwencji wniosku o przeprowadzenie innych dowodów osobowych. Innymi słowy merytoryczne rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy powinno było zostać poprzedzone przeprowadzeniem postępowania dowodowego w całości w zakresie niezbędnym do wyjaśnienia jej istoty .

Skoro zatem postępowanie dowodowe nie zostało przeprowadzone w

całości istniały podstawy do uchylenia na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy rzeczą Sądu Rejonowego będzie

przeprowadzenie postepowania dowodowego zainicjowanego wnioskami dowodowymi stron w zakresie niezbędnym dla wyjaśnienia jej istoty i merytoryczne jej rozstrzygnięcie. Rzeczą oczywistą jest, że nie pozbawia to Sądu I instancji możliwości dokonania oceny w świetle całego materiału dowodowego dokumentów złożonych dotąd przez strony, zwłaszcza pisma pozwanego z dnia 6 .10.2013 r., w którym zawarł on oświadczenie o uznaniu długu.