Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej M. K. (obecnie G.) kwoty 4.135,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 10 marca 2014 roku do dnia zapłaty. Roszczenie powoda miało wynikać z nieuiszczenia przez pozwaną opłaty czesnego za kształcenie w Akademii (...) w Ł. w oparciu o wiążącą ją z tą uczelnią umową. Uczelnia przeniosła wierzytelność z tej umowy na rzecz powoda.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości wskazując, że roszczenie uległo przedawnieniu.

Wyrokiem z dnia 30 października 2014 roku Sąd Rejonowy w Inowrocławiu w sprawie I C 2639/14 oddalił powództwo w całości.

Z uzasadnienia wyroku wynika, że w niespornym stanie faktycznym sąd przywołał przepis art. 160 a ust. 7 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym zgodnie z którym roszczenia o odpłatności za studia przedawniają się w upływem trzech lat.

Powyższy wyrok został zaskarżony apelacją wniesioną przez powoda co do całości wyroku, który domagał się jego zmiany poprzez uwzględnienie powództwa w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił: naruszenie prawa materialnego tj. art. 32 ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw w zw. z art. 160a ust. 7 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym poprzez ich zastosowanie w niniejszej sprawie, podczas gdy do umów o świadczenie usług o kształcenie studentów przez uczelnie niepubliczne przepis ten nie znajduje zastosowania (art.99 ust. 1 i 4 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym). Apelujący podniósł nadto, że w niniejszej sprawie doszło do zawarcia umowy o świadczenie usług edukacyjnych w oparciu o ustawę z dnia 12 września 1990 roku szkolnictwie wyższym, a do takich umów zastosowanie znajduje ogólny termin przedawnienia określony w art. 118 kc, czyli 10-letni.

1

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda była niezasadna.

Na wstępie sąd odwoławczy podziela ustalenia faktyczne zaprezentowane przez sąd I instancji podkreślając, że pozwana zawarła umowę o kształcenie na studiach o kierunku (...) w dniu 21 września 2003 roku. Pozwana nie zapłaciła należności z tytułu czesnego za okres od marca do września 2004 roku, przy czym ostania z miesięcznych opłat wymagalna była z dniem 10 września 2004 roku.

W dniu 26 lipca 2013 r. powód i Akademia (...) w Ł. zawarły umowę cesji wierzytelności względem pozwanej za świadczone usługi edukacyjne.

Sąd odwoławczy wskazuje, że do stosunków prawnych zakończonych przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym nie można stosować regulacji wprowadzonych tą ustawą. Pozwana została skreślona z listy studentów decyzją z dnia 5 grudnia 2004 roku, do stosunku prawnego łączącego pozwaną z uczelnią należy zatem stosować przepisy wówczas obowiązujące, a nie te wprowadzone 10 lat później. Zarzut naruszenia prawa materialnego podniesiony w apelacji okazał się zatem zasadny.

Wobec powyższego wskazać trzeba, iż obowiązująca w dniu zawarcia umowy łączącej pozwaną z poprzednikiem prawnym powoda ustawa o szkolnictwie wyższym z dnia 12 września 1990 r. (Dz. U. z 1990 r., Nr 65, póz. 385 ze zm.), w odniesieniu do uczelni niepaństwowych (obecnie niepublicznych), w ogóle nie regulowała warunków odpłatności za studia. Z powyższego należy wywnioskować, że przedmiotowej umowy będącej źródłem dochodzonych przez powoda roszczeń nie można potraktować inaczej niż jako umowy nienazwanej, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Umowa o świadczenie usług edukacyjnych jest jedną z wielu nienazwanych umów cywilnoprawnych, których przedmiot stanowi świadczenie usług, do jakich znajduje zastosowanie art. 750 k.c. Umowa nienazwana to taka, która nie podpada pod regulację żadnej umowy nazwanej z kodeksu cywilnego lub przepisów szczególnych. Ustawa o szkolnictwie wyższym nie kreuje natomiast nowego typu umowy.

Należało poza tym zwrócić uwagę, że podobny problem prawny był

2

przedmiotem rozważań w orzecznictwie na gruncie umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Dopóki obowiązywały przepisy ustawy z dnia 23 stycznia 1990 r. o łączności, a potem ustawy - Prawo telekomunikacyjne z 21 lipca 2000 r., które co prawda określały co rozumie się przez usługę telekomunikacyjną lecz nie wprowadzały minimalnych wymagań co do treści umowy, postanowień dotyczących obowiązków stron, a nawet redakcyjnie nie wyodrębniały przepisów dotyczących tej umowy, przyjmowano, że roszczenia z tej umowy przedawniają się na podstawie art. 750 w zw. z art. 751 k.c. Dopiero gdy weszła w życie ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne posługująca się pojęciem umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, przewidująca jej formę pisemną i elementy tej umowy uznano, że wykreowana została umowa nazwana, z której roszczenia przedawniają się na zasadach ogólnych (III CZP 20/09). Podobnie rzecz się ma do umowy będącej przedmiotem sporu. Okoliczność, że przepisy szczególne regulują pewne elementy składające się na daną dziedzinę działalności, jak w tym wypadku kształcenie na studiach wyższych, nakładają obostrzenia i wymogi na osoby trudniące się taką działalnością, czy obowiązki na osoby pobierające naukę, a także przewidują odpłatność za kształcenie nie oznacza jeszcze, że statuują nowy typ umowy nazwanej. Gdyby przyjąć odmienne stanowisko za uzasadnione, przepis art. 751 pkt 2 k.c. w zakresie, w jakim określa termin przedawnienia roszczeń z tytułu nauki, straciłby legislacyjne uzasadnienie. Nie można uznać, że odnosiłby się on wyłącznie do innych form kształcenia np. szkolnego, czy przedszkolnego, bowiem idąc takim tokiem rozumowania, te umowy też należałoby uważać za nazwane, skoro sfery takiej działalności uregulowane są również w innych niż kodeks cywilny aktach prawnych.

Jako zasadny Sąd Odwoławczy ocenił zarzut przedawnienia roszczenia powoda. Sąd zważył bowiem, że powód dochodził roszczenia, które stało się wymagalne w 2004 roku, zaś pozew o zapłatę został wniesiony dopiero 16 grudnia 2013r.

Dla rozważenia skuteczności zarzutu przedawnienia przez stronę pozwaną, należy zwrócić uwagę na treść art. 118 k.c. w zw. z art. 750 i 751 pkt 2 k.c. Art. 118 k.c., wskazuje, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Z jego treści wynika wiec, że istnienie przepisu szczególnego w stosunku do art. 118 k.c. wymaga zastosowania reguły kolizyjnej lex speciaiis derogat legi generali. Przepisem szczególnym jest tu art. 751 pkt 2 k.c., z którego

3

wynika, że z upływem lat dwóch przedawniają się roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone. Niewątpliwie pierwotny wierzyciel posiada osobowość prawną i jednym z zasadniczych jego celów i funkcji jest zawodowe świadczenie usług edukacyjnych. Dlatego też - zgodnie z dyspozycją art. 751 pkt 2 k.c. należy przyjąć, iż roszczenie powoda, jakie przysługiwało mu w stosunku do pozwanej, przedawniło się z upływem lat dwóch od dnia, w którym stało się wymagalne, tj. we wrześniu 2006r.

Przedawnienie należności głównej spowodowało przedawnienie się związanych z nią należności ubocznych, w tym odsetek za opóźnienie. Zmiana wierzyciela pozostawała bez wpływu zarówno na termin wymagalności roszczenia jak i okres przedawnienia. Trzeba także podkreślić, że to na powodzie, a nie na pozwanym, ciążył obowiązek wykazania (art. 6 k.c.) okoliczności uzasadniających zasadność dochodzonego roszczenia. Powód w żaden sposób nie wykazał, iż skutecznie może dochodzić roszczenia przed sądem. Strona powodowa nie podała czy następowały jakiekolwiek przerwy w biegu przedawnienia czy też okoliczności powodujące jego zawieszenie.

W tym stanie rzeczy Sąd przyjął, że roszczenie przedawniło się. W myśl art. 117 § 2 k.c. zd. 1 - po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.

W ocenie Sądu pozwana skutecznie podniosła zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego przez powoda. W świetle obowiązujących przepisów skorzystanie przez pozwaną z przysługującego jej prawa i uchylenie się od zaspokojenia roszczenia obliguje sąd do oddalenia żądania pozwu obejmującego przedawnione roszczenie.

Przeszkody do zastosowania dla roszczenia powoda dwuletniego terminu przedawnienia z art. 751 pkt. 2 k.c. nie stanowiło nieprowadzenie przez uczelnię działalności gospodarczej. Przepis bowiem wymaga, aby były to roszczenia z tytułu nauki przysługujące osobom jedynie zawodowo trudniącym się tego rodzaju czynnościami lub utrzymującymi zakłady na ten cel przeznaczone. Zawodowe zajmowanie się danym rodzajem działalności nie musi być jednak tożsame z działalnością jako przedsiębiorca. Uczelnia zaś kształciła studentów na różnych kierunkach, jako osoba prawna zawodowo trudniła się ich nauką, utrzymując zakłady

4

na ten cel przeznaczone (wydziały, katedry).

Odnośnie zawodowego charakteru świadczenia usług dodać należy, że sformułowanie to nie oznacza, iż musi odbywać się ono w zakresie działalności gospodarczej danej osoby, czy podmiotu. Zawodowy charakter oznacza bowiem w istocie profesjonalny sposób świadczenia usług. Niewątpliwie zaś do takich podmiotów należy uczelnia, od której powód nabył wierzytelność.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. Zaskarżony wyrok bowiem, mimo naruszenia prawa materialnego, odpowiadał prawu (art. 505 ¹²§3 kpc).

5