Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa - (...) Miasta B. wniósł w dniu 29 lutego 2012 r. pozew przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej z siedzibą w W., wnosząc o zasądzenie od pozwanego kwoty 39651,66 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że pozwany jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości gruntowej położonej w B. przy ul. (...) dla której tutejszy Sąd Rejonowy X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW (...), stanowiącej własność powoda i z tego tytułu jest obowiązany wnosić opłaty roczne w wysokości 35606,21 złotych. Pozwany nie uiścił opłaty rocznej za rok 2011, co zobowiązany był uczynić z góry do dnia 31 marca 2011 r. Roszczenie objęło kwotę opłaty rocznej i skapitalizowane odsetki ustalone na dzień 13 lutego 2012 r. w kwocie 4045,45 złotych.

Sprzeciw od wydanego w dniu 8 marca 2012 r. nakazu zapłaty postępowaniu upominawczym wniósł pozwany, wnosząc o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że powód nie dołączył żadnych dokumentów, z których wynikałoby, że pozwany rzeczywiście jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości Skarbu Państwa. Dodatkowo zakwestionował kwotę opłaty co do wysokości podnosząc, że jest ona rażąco wygórowana i nie odpowiada położeniu nieruchomości, ani jej wartości. Pozwany złożył wniosek o powołanie biegłego rzeczoznawcy majątkowego na okoliczność prawidłowego ustalenia wysokości opłaty rocznej.

W odpowiedzi na sprzeciw powód wskazał podstawy faktyczne uzasadniające roszczenie, wskazał, że opłata została ustalona w czasie kiedy prawo użytkowania wieczystego przysługiwało poprzednikowi pozwanego M. D., w drodze aktualizacji, co nie było kwestionowane.

Wyrokiem z dnia 5 września 2012 roku w sprawie I C 2908/12 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w W. na rzecz powoda Skarbu Państwa - (...) Miasta B. kwotę 39.651,66 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 lutego

1

2012 roku do dnia zapłaty (pkt 1), zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2) oraz zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 1983 zł tytułem opłaty, od której uiszczenia zwolniony był powód (pkt 3).

Powyższy wyrok Sąd I instancji wydał w oparciu o następujące ustalenia faktyczne: Pozwany jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa położonych w B. przy ul. (...) dla których Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgi wieczyste (...)

Pozwany nabył prawo użytkowania wieczystego od M. D. na podstawie umowy zawartej w dniu 20 kwietnia 2010 r. przed notariuszem M. P. w B..

Opłata z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości została ustalona, w okresie kiedy prawo to przysługiwało M. D., w drodze aktualizacji, na podstawie operatu szacunkowego przy oszacowanej wartości 1 m2 powierzchni gruntu na 65,60 złotych.

Nowa wysokość opłaty rocznej nie była przez M. D. kwestionowana.

Pozwany został poinformowany o wysokości obciążającej go opłaty rocznej, przy oszacowanej wartości 1 m2 powierzchni gruntu na 65,60 złotych oraz obowiązku wnoszenia takiej opłaty począwszy od 2011 r.,a następnie - po upływie terminu do zapłaty - wezwany do zapłaty.

W tak ustalonym stanie faktycznym sąd pierwszej instancji - w ramach rozważań prawnych - wskazał, że dysponując stanowiącym własność Skarbu Państwa lub gminy przedmiotem użytkowania wieczystego, wieczysty użytkownik musi liczyć się z ograniczeniami wynikającymi z ustawy, zasad współżycia społecznego oraz z umowy (art. 233 k.c). Wyrazem tego są m.in. obciążenia wieczystego użytkownika w postaci opłaty rocznej (art. 238 k.c).

Stosownie do treści art. 71 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, poczynając od roku następnego po roku, w

którym ustanowiono wieczyste użytkowanie.

Obowiązek płacenia rocznej opłaty obciąża każdego użytkownika wieczystego bez względu na to, czy prawo użytkowania wieczystego nabył bezpośrednio od Skarbu Państwa lub gminy, czy też od osoby, której prawo to już przysługiwało. Opłata roczna jest immanentnie związana z prawem użytkowania wieczystego i nabywca tego prawa w drodze kontraktu nie może się zasłaniać brakiem wiedzy zarówno co do istnienia samego obciążenia prawa opłatą roczną, jak i jej wysokości. Odnosi się to w równym stopniu do podwyższonej opłaty rocznej w wyniku aktualizacji (art. 77 ust. I u.g.n.), o ile wyczerpany został tryb odwoławczy przez wieczystego użytkownika, wobec którego właściciel (Skarb Państwa, gmina) skierował wypowiedzenie dotychczasowej opłaty i tzw. ofertę przyjęcia nowej jej wysokości (art. 78 u.g.n.).

Pozwany nabył prawo wieczystego użytkowania obciążone opłatą roczną w wysokości definitywnie zaktualizowanej, bowiem zbywca P. D. nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia do zakwestionowania wypowiedzenia. W tej sytuacji uznać należało, że ustalona opłata roczna za użytkowanie wieczyste gruntu wiąże pozwanego -nabywcę tego prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1999r., syg. akt II CKN 639/98, OSNC 2000/6/121, Biul.SN 2000/2/14, Pr.Gosp. 2000/8/17).

Podkreślić należy, że wieczysty użytkownik nie może uwolnić się od obowiązku świadczenia opłaty w podwyższonej wysokości inaczej, jak tylko w następstwie skutecznego zakwestionowania wypowiedzenia z zachowaniem właściwego trybu wskazanego w ustawie o gospodarce nieruchomościami, względnie żądania aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej, jeżeli wartość nieruchomości uległa zmianie, a właściwy organ nie podjął aktualizacji (art. 77-81 u.g.n.). Wysokości operatu stanowiącego podstawę obliczenia stawki opłaty rocznej nie można natomiast kwestionować poza trybem wskazanym w ustawie. Stąd wniosek pozwanego na powołanie biegłego rzeczoznawcy majątkowego na okoliczność ustalenia rynkowej wartości przedmiotowych gruntów podlegał oddaleniu jako niedopuszczalny.

Pozwany pozostawał w opóźnieniu od dnia 1 kwietnia 2011 r., przy czym powód mógł skapitalizować kwotę zaległych odsetek i żądać od nich odsetek od dnia wniesienia powództwa (art. 482 par. I k.c).

Stąd, na podstawie art. 238 k.c. w zw. z art. 72 ust. 3 pkt 5 u.g.n. zasądzono kwotę jak w punkcie pierwszym wyroku.

O kosztach orzeczono w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 par. 1 k.p.c.)

3

Apelację od powyższego wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 5 września 2012 roku w sprawie I C 2908/12 wywiodła pozwana wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji, wniosła też o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Apelująca zarzuciła wyrokowi Sadu Rejonowego w Bydgoszczy: 1. Naruszenie prawa procesowego, tj. art. 217 § 2 kpc poprzez bezzasadne pominięcie wniosków dowodowych pozwanego;

2.Naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na ustaleniu stanu faktycznego sprawy na podstawie jedynie dowodów zgłoszonych przez stronę powodową, a z całkowitym pominięciem twierdzeń pozwanego.

W uzasadnieniu apelacji pozwana podkreśliła, że sąd I instancji niezasadnie przyjął, iż w postępowaniu o zapłatę opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, pozwany nie może kwestionować wysokości tej opłaty, jeśli wcześniej nie wykorzystał trybu opisanego w art. 80 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Zdaniem apelującej taki wniosek nie wynika z postanowień tej ustawy, a tryb w niej opisany dotyczy jedynie sytuacji, gdy właściwy organ dokonuje aktualizacji opłaty rocznej, a musi przecież istnieć tryb pozwalający na kwestionowanie wysokości opłaty przez zobowiązanego do wniesienia opłaty, zwłaszcza w sytuacji gdy - jak w niniejszej sprawie - pozwany nabył prawo użytkowania wieczystego już po dokonaniu aktualizacji opłaty rocznej przez właściwy podmiot. W tej sytuacji pominięcie przez sąd dowodu zgłoszonego przez pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia wartości nieruchomości, a w konsekwencji ponowne ustalenie wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa procesowego, co miało wpływ na wynik postępowania.

Powód wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych. W uzasadnieniu odpowiedzi na apelację wskazał, że wyrok sądu I instancji jest prawidłowy, w szczególności prawidłowe jest przyjęcie przez sąd, iż wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego winna być ustalana w trybie przewiedzianym w ustawie o gospodarce nieruchomościami, a nadto wskazał, że apelacja stanowi w istocie jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami sądu I instancji.

4

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej była niezasadna.

Na wstępie czynionych tu rozważań stwierdzić należało, że w ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego, bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o której mowa w treści art. 233 § 1 k.p.c. Wobec tego, Sąd Okręgowy podzielił poczynione ustalenia Sądu I instancji i przyjmuje je za własne. Nie było zatem w niniejszej sprawie konieczności ich ponownego tu przytaczania.

Wskazać w tym miejscu również było warto, że Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 roku, sygn. akt III CZP 49/07 (OSNC 2008/6/55), że Sąd II instancji rozpoznający sprawę na skutek wniesionego środka odwoławczego, nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi prawa materialnego. Wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego.

W pierwszej kolejności sąd odwoławczy wskazuje, że wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego ustalana jest w szczególnym trybie przewidzianym w artykułach od 77 do 81 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami. Wbrew twierdzeniom apelującej użytkownik wieczysty może żądać aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, aczkolwiek przy zachowaniu reguł przewidzianych w art. 81 tejże ustawy (żądanie skierowane do właściwego organu, a następnie ewentualny tryb przed samorządowym kolegium odwoławczym, a dalej ewentualny sprzeciw powodujący przekazanie sprawy do sądu). Przepis ten chroni interes użytkownika wieczystego w przypadku spadku wartości nieruchomości, wtedy bowiem użytkownik wieczysty zainteresowany jest zmniejszeniem opłat rocznych. Ustalona w tym trybie nowa wysokość opłaty rocznej obowiązuje począwszy od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym użytkownik wieczysty zażądał jej aktualizacji. W niniejszej sprawie zatem nowa wysokość dochodzonej przez powoda opłaty rocznej za 2011 roku mogła by być określona jedynie w przypadku zgłoszenia takiego żądania przez użytkownika wieczystego w roku 2010, co mógł uczynić, gdyż od kwietnia 2010 roku był już użytkowaniem wieczystym. Podkreślenia wymaga przy tym, że w przypadku niewyczerpania trybu przewidzianego postanowieniami ustawy o gospodarce nieruchomościami do postępowania aktualizacyjnego wysokość opłaty rocznej, zachodzi

5

przypadek czasowej niedopuszczalności drogi sądowej do dochodzenia zmiany wysokości tej opłaty (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2007 roku, IV CSK 326/07 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 2 lutego 2012 roku, I ACa 1208/11).

Z uwagi na powyższe bezprzedmiotowe stały się wszystkie pozostałe zarzuty apelacyjne sprowadzające się w istocie do kwestionowania przyjętego przez sąd I instancji założenia o niedopuszczalności kwestionowania wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w postępowaniu sądowym toczącym się o zapłatę sumy z tytułu tejże opłaty. Skoro bowiem żądanie przez pozwanego aktualizacji tejże opłaty w procesie o zapłatę było niedopuszczalne, to zasadnie sąd oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości na okoliczność wartości nieruchomości, dowód taki był bowiem całkowicie zbędny dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Podkreślenia przy tym wymaga, że pozwana reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie zgłosiła zarzutu na rozprawie w trybie art. 162 kpc do postanowienia sądu o oddaleniu wniosku dowodowego, nie może zatem skorzystać z tej możliwości w postępowaniu apelacyjnym. Z kolei zarzut naruszenia przez sąd I instancji reguł swobodnej oceny dowodów nie został w żaden sposób skonkretyzowany (poza odwołaniem się do ogólnikowych zarzutów), co uniemożliwia sądowi odwoławczemu szczegółowe doń odniesienie się, tym bardziej, że sąd II instancji nie dostrzega w wywodzie poczynionym przez sąd rejonowy naruszenia zasad logicznego rozumowania opartego na zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Wobec tego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc apelację - jako nieuzasadnioną- oddalił.

Na marginesie sąd odwoławczy wskazuje, że wniosek o odroczenie rozprawy apelacyjnej złożony w dniu tej rozprawy nie mógł zostać uwzględniony, skoro pochodził od osoby nieuprawnionej (pozwana udzieliła adwokatowi G. K. pełnomocnictwa dopiero w dniu 20 listopada 2013 roku - k. 144 akt, a rozprawa wyznaczona była na dzień 14 listopada 2013 roku), a nadto we wniosku nie zostały uprawdopodobnione żadne okoliczności obiektywnie uniemożliwiające przedstawicielowi pozwanej ewentualne wzięcie udziału w rozprawie.

Jednocześnie sąd odwoławczy orzekł w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.200 zł (art. 98 § 1 kpc

6

w zw. z art. 108 § 1 kpc § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu), pozwana bowiem przegrała postępowanie apelacyjne.