Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2013r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu zasądził od pozwanego Miasta I. na rzecz powódki B. K. kwotę 1 050 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 sierpnia 2013r. (w punkcie 1); oddalił powództwo w pozostałej części (w punkcie 2) i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 31,20 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (w punkcie 3 wyroku).

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka B. K. jest współwłaścicielką nieruchomości zabudowanej położonej w I. przy ul. (...) wraz z W. W. i H. L.. Prawomocnym wyrokiem zaocznym z dnia 31.01.2012r. w sprawie I C 504/11 ten sam Sąd orzekł eksmisję K. D. i R. D. z lokalu mieszkalnego położonego w tej nieruchomości pod nr(...)oraz przyznał im prawo do lokalu socjalnego, a w związku z tym wstrzymał wykonanie orzeczenia eksmisyjnego do czasu przedstawienia przez Miasto I. oferty zawarcia umowy najmu takiego lokalu. Do czasu wydania orzeczenia w tej sprawie pozwane Miasto I. nie wywiązało się z tego obowiązku, a byli najemcy nadal zajmują lokal mieszkalny przy ul. (...) i nie uiszczają z tego tytułu żadnych opłat. Tymczasem, gdyby ich najem nie wygasł, to w okresie objętym pozwem od marca do maja 2012r. byliby zobowiązani do uiszczania na rzecz właścicieli czynszu w wysokości 350 zł miesięcznie.

W ramach oceny prawnej tych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy stwierdził, że roszczenie powódki znajduje uzasadnienie w treści art.417 kc oraz art.18 ust.5 ustawy z dnia 21.06.2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. 31 z 2005r. poz.266). Przywołane przepisy pozwalają powódce (współwłaścicielce lokalu mieszkalnego) na domaganie się zapłaty od pozwanego odszkodowania w pełnej wysokości (tu Sąd Rejonowy odwołał się do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 25.06.2008r. w sprawie III CZP 46/08). W okresie objętym pozwem od marca do maja 2012r. (włącznie) byli najemcy nadal zajmowali i korzystali z lokalu mieszkalnego, za co nie ponosili żadnych opłat. Przed wypowiedzeniem umowy najmu byli zobowiązani do ponoszenia opłat czynszowych w wysokości 350 zł miesięcznie. Zatem Sąd Rejonowy uznał, że pozwany Miasto I., z racji niedostarczenia lokalu socjalnego, powinno zapłacić powódce odszkodowanie w wysokości 1050 zł i to wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wezwania do zapłaty, w tym wypadku od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. W pozostałej części Sąd oddalił roszczenie powódki, jako nieuzasadnione. O kosztach postępowania w sprawie orzekł po myśli art.100 kpc (wyrok wraz z uzasadnieniem – k. 49 oraz 51 i 52).

W apelacji od wyroku pozwany domagał się jego zamiany w części tj. w zakresie punktów II i III (drugiego i trzeciego) poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych, a ewentualnie uchylenia wyroku w tej części i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za obie instancje.

Pozwany zarzucił Sądowi Rejonowemu:

- brak legitymacji czynnej powódki do dochodzenia roszczenia odszkodowawczego wobec pozwanego;

- naruszenia prawa materialnego, a dokładniej art.18 ust.3 i 5 ustawy o ochronie praw lokatorów…poprzez niewłaściwe ich zastosowanie wynikające z przyjęcia, że powódka wykazała swoją szkodę;

- naruszenie prawa materialnego, a dokładniej art.6 kc poprzez przyjęcie, że powódka udowodniła powstanie szkody zgodnie z regułami dowodzenia.

W uzasadnieniu pierwszego z zarzutów skarżący wywodził, że odpowiedzialność gminy w takich sprawach jest związana z niedostarczeniem uprawnionym lokalu socjalnego, a zatem szkoda wynikająca z niedostarczenia takiego lokalu może powstać jedynie po stronie tego, kto wytoczył powództwo o eksmisję i uzyskał tytuł egzekucyjny na swoją rzecz. W sprawie z powództwem eksmisyjnym wystąpił inny ze współwłaściciel, co – zdaniem skarżącego – oznacza, że powódka nie mogła domagać się odszkodowania w sprawie. W ramach uzasadnienia pozostałych zarzutów skarżąca twierdziła w istocie, że powódka nie wykazała wysokości szkody (w ujęciu art.18 ust.3 ustawy o ochronie praw lokatorów…), a na niej spoczywał ciężar dowodzenia (zgodnie z art.6 kc).

W odpowiedzi na apelację powódka B. K. wniosła o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie znajduje uzasadnienia . Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w sprawie, które Sąd odwoławczy akceptuje i przyjmuje za podstawę także swego orzeczenia. Podziela też ocenę prawną tych ustaleń z wnioskiem końcowym, że powódce przysługuje uprawnienie do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z racji niedostarczenia przez pozwanego Miasto I. osobom eksmitowanym lokalu socjalnego.

Za chybiony uznać należało zarzut pierwszy apelacji pozwanego, a więc braku uprawnienia powódki (tj. legitymacji czynnej) do dochodzenia roszczenia odszkodowawczego. Zdaniem skarżącej, roszczenia odszkodowawczego z tytułu niedostarczenia byłym lokatorom lokalu socjalnego, mógł dochodzić jedynie ten ze współwłaścicieli lokalu mieszkalnego, który wytoczył powództwo eksmisyjne wobec byłych najemców (lokatorów) i uzyskał tytuł egzekucyjny w postaci prawomocnego wyroku Sądu, który uprawniał go do żądania wydania lokalu mieszkalnego. W treści art.18 ust.1 – 5 ustawy z dnia 21.06.2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. 31 z 2005r. poz.266 ze zm.) ustawodawca jednoznacznie stwierdził, że odszkodowanie w nim przewidziane przysługuje właścicielowi lokalu mieszkalnego, a nie osobie, która wszczęła postępowanie eksmisyjne i figuruje jako strona powodowa, której lokal mieszkalny powinien być wydany zgodnie z nakazem Sądu zawartym w jego prawomocnym wyroku. Zarówno powództwo o eksmisję byłych najemców z lokalu mieszkalnego wytoczone przez jednego ze współwłaścicieli, jak i powództwo jednego ze współwłaścicieli o zapłatę przez gminę odszkodowanie za niedostarczenie byłym najemcom (lokatorom) lokalu socjalnego mieszczą się w ramach tzw. czynności zachowawczych przewidzianych w art.209 kc. Przepis ten stanowi, że: każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa. W sprawie oznacza to tyle, że jeżeli W. W. będący współwłaścicielem nieruchomości, w której znajduje się lokal mieszkalny położony w I. przy ul. (...), uzyskał tytuł egzekucyjny (wyrok sądowy) orzekający eksmisję byłych najemców i nakazujący pozwanej gminie dostarczenie osobom eksmitowanym (lokatorom) lokalu socjalnego, to zarówno on, jak i inny współwłaściciel tego lokalu mieszkalnego (tu powódka B. K.) może następnie dochodzić od gminy odszkodowania z racji niewywiązania się przez gminę z nakazu Sądu i niedostarczenia lokatorom lokalu socjalnego. Upraszczając można powiedzieć, że każdy z w/w współwłaścicieli lokalu mieszkalnego wystąpił z innym roszczeniem, ale swoim działaniem zmierzał do zachowania wspólnego prawa wszystkich współwłaścicieli, a więc także tego, który nie podjął sam żadnych czynności (tu H. L.). Zatem z tych zasadniczych przyczyn nie znajduje uzasadnienia zarzut braku legitymacji czynnej powódki do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wobec pozwanego.

Nie znajdują uzasadnienia także dwa kolejne zarzuty podniesione w apelacji pozwanego.

W art.18 ust.1 w/w ustawy o ochronie praw lokatorów ustawodawca przewidział – jako zasadę - obowiązek płacenia odszkodowania przez lokatora, który utracił tytuł prawny do dalszego zajmowania lokalu, aż do chwili jego opróżnienia. Wysokość tego odszkodowania winna odpowiadać wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu, gdyby lokal był wolny i właściciel mógłby lokal wynająć na wolnym rynku (jak wskazuje art.18 ust.2 tej ustawy). Pamiętać jednak należy, że w art. 18 ust. 3 ustawodawca wprowadził ograniczenie wysokości odszkodowania płaconego przez osoby, które w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu uzyskały uprawnienie do lokalu zamiennego lub socjalnego, do kwoty czynszu albo innych opłat, jakie lokator by uiszczał, gdyby stosunek prawny nie ustał. Innymi słowy lokator (będący byłym najemcą), któremu przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego, opłaca odszkodowanie miesięczne w wysokości czynszu lub innych opłat za używanie lokalu, jakie miałby obowiązek uiszczać, gdyby jego najem nie wygasł. W przypadku gminy, na której spoczywał obowiązek dostarczenia lokalu socjalnego osobie uprawnionej, takie ograniczenie wysokości odszkodowania nie występuje, a więc może ono być wyższe od czynszu lub innych opłat za używanie lokalu, jakie miałby obowiązek płacić były najemca, gdyby jego najem nie wygasł. Zgodnie bowiem z treścią art.18 ust/5 w/w ustawy o ochronie praw lokatorów (w związku z art.417 kc) gmina odpowiada wobec właściciela za szkodę wynikłą z niedostarczenia osobie uprawnionej lokalu socjalnego w pełnej wysokości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25.06.2008r w sprawie III CZP 46/08, przywołane już w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, opublikowane w systemie informacji prawnej LEX). Można zatem powiedzieć, że odszkodowanie spoczywające na gminie zamyka się w takich granicach, jak odszkodowanie obciążające lokatora (byłego najemcę), któremu nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego czy zamiennego, a więc w granicach przewidzianych w art.18 ust.2 w/w ustawy.

W sprawie powódka dochodziła odszkodowania w takiej wysokości, w jakiej spoczywa ono na wyeksmitowanych K. i R. D. (lokatorach), uprawnionych do otrzymania od pozwanej gminy lokalu socjalnego, a więc w kwocie 350 zł miesięcznie. Tyle bowiem wynosiła wysokość ostatniego czynszu, jaki mieli oni obowiązek płacić przez rozwiązaniem umowy najmu. Jeżeli odpowiedzialność gminy za niedostarczenie osobie uprawnionej lokalu socjalnego nie jest tak ograniczona, jak wyżej już wyjaśniono, to zachodzą podstawy do przyjęcia, że tak ustalone odszkodowania stanowi kwotę minimalną, chyba że zachodzą uzasadnione wątpliwości, czy właściciel mógłby taką kwotę uzyskać na wolnym rynku, gdyby lokal mieszkalny był wolny i mógłby go wynająć. Sąd Okręgowy podzielił ocenę Sądu Rejonowego, że przy 27 m ² powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego, współwłaściciele mogliby uzyskać czynsz najmu w wysokości 350 zł miesięcznie tj. w kwocie około 13 zł za 1 m ², której nie można uznać za wygórowaną. Pozwana gmina nie przedstawiła takich okoliczności faktycznych, które pozwalałyby uznać, że uzyskanie takiej odpłatności za lokal mieszkalny położony w tym miejscu I. i przy takiej powierzchni użytkowej nie byłoby możliwe, a co najmniej byłoby wątpliwe, co wymagałoby ze strony powódki dalszego dowodzenia. Brak ze strony pozwanej choćby wskazania, że podaż lokali w tym mieście jest większa, że są one w lepszej lokalizacji, o lepszym standardzie i że ceny za 1m ² powierzchni użytkowej są znacznie niższe. W tych okolicznościach faktycznych sprawy – wbrew zarzutom apelacji - istniały uzasadnione podstawy do przyjęcia, że powódka B. K. w wystarczającym stopniu wykazała nie tylko zasadność swoich roszczeń odszkodowawczych, ale także ich wysokość.

Mając zatem wskazane okoliczności na uwadze Sąd odwoławczy oddalił apelację pozwanego, jako nieuzasadnioną (na podstawie art.385 kpc).