Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 września 2012r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zsądził od pozwanej E. K. na rzecz powoda J. K. kwotę 16 425 zł z ustawowymi odsetkami, przy czym wskazał szereg kwot po 300 zł, od których odsetki ustawowe miały być naliczane od dnia 11-ego każdego kolejnego miesiąca, począwszy od 11.01.2003r. a skończywszy na kwocie 225 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11.07.2007r. (punkt 1 wyroku) i zasadził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3 239 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (punkt 2 wyroku).

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 15.05.2001r. powód J. K. udzielił pozwanej E. K. pożyczki w kwocie 15 000 zł z oprocentowaniem w wysokości co najmniej 9,5% rocznie oraz ustaleniem, że spłata będzie następować w terminie do 10-ego każdego kolejnego miesiąca, począwszy od dnia 01.01.2003r. i w kwotach po 300 zł miesięcznie. Pozwana nie zwróciła powodowi pożyczki, mimo doręczonego jej wezwania.

Przechodząc do oceny prawnej tych ustaleń Sąd nie podzielił twierdzenia pozwanej, że umowa pożyczki była w rzeczywistości umową przekazania alimentów (na rzecz wspólnej córki stron), bowiem pozwana nie przedstawiła na tę okoliczność żadnych dowodów, a na niej spoczywał obowiązek dowodzenia (zgodnie z zasadą wyrażoną w art.6 kc). Tymczasem powód udowodnił fakt udzielenia pożyczki, w tym przekazania spornej sumy, a zatem za uzasadnione należało uznać jego roszczenie zgłoszone w pozwie (na podstawie art.720 kc). O kosztach postępowania w sprawie Sąd orzekł po myśli art.98& kpc (wyrok wraz z uzasadnieniem - k.74 i 81-85).

W apelacji od wyroku pozwana E. K. domagała się jego zmiany poprzez oddalenie powództwa w całości, a ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania.

Skarżąca podniosła kilka zarzutów, a mianowicie:

a/ naruszenia prawa materialnego, a dokładniej:

-

art.65&2 kc poprzez jego niezastosowanie, mimo iż między stronami istniały rozbieżności w interpretacji ich oświadczenia z dnia 15.05.2001 r. (nazwanego pożyczką- uwaga SO);

-

art.118 kc poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy roszczenie powoda było przedawnione;

b/ naruszenia przepisów postępowania, a dokładniej:

- art.233&l kpc poprzez brak wszechstronnej oceny zebranych w sprawie
dowodów i uznanie za niewiarygodne zeznań pozwanej i świadka S., którzy twierdzili, że oświadczenie z dnia 15.05.2001r. mimo nazwania go

pożyczką było faktycznie świadczeniem alimentacyjnym na rzecz małoletniej W. K.;

-

art.328&2 kpc poprzez niewskazanie przyczyn, dla których Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom pozwanej i świadka S. K.;

-

art.117&5 kpc poprzez błędne przyjęcie, że udział radcy prawnego bądź adwokata po stronie pozwanej nie jest konieczny, co skutkowało rażącą nierównością stron w procesie, gdyż powód korzystał z pomocy profesjonalnego pełnomocnika.

Apelująca zawnioskowała także przeprowadzenie dowodu z akt sprawy rozpoznanej przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy pod sygnaturą VI RC 490/11
o zasądzenie alimentów od J. K. na rzecz mał. W. K., w szczególności z oświadczenia z dnia 28.06.2007r. na okoliczność ustalenia, że roszczenia określone w oświadczeniach stron jako „pożyczki" są de facto roszczeniami alimentacyjnymi, a nadto z pisma procesowego pozwanego (tu powoda) z dnia 13.09.2011r., w którym wskazał, że zawierane między nim i E. K. umowy dotyczą zobowiązań alimentacyjnych J. K. względem mał. W. K. (apelacja pozwanej - k.88 do 96).

W odpowiedzi na apelację powód J. K. domagał się jej oddalenia
i zasądzenia na od pozwanej zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego (k. 123-126).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej E. K. podlegała uwzględnieniu. Znajdują uzasadnienie te zarzuty pozwanej, które zmierzały zasadniczo do wykazania wadliwej oceny przez Sąd Rejonowy znaczenia pokwitowania z dnia 15.05.2001r., potwierdzającego pobranie przez pozwaną od powoda J. K. kwoty 15 000 zł, stanowiącego dokument prywatny (w ujęciu art.245 kpc).

Powód budował podstawy swego roszczenia jedynie na tym dokumencie podpisanym przez pozwaną E. K., z którego wynikało, że kwituje ona
odbiór pożyczki w kwocie 15 000 zł udzielonej przez powoda, oprocentowanej
w wysokości nie mniejszej niż 9,5%, która będzie spłacana w ratach po 300 zł miesięcznie począwszy od dnia 01.01.2003r. (k.12). Na rozprawie poprzedzającej wydanie zaskarżonego wyroku pozwana twierdziła, że w istocie nie była to umowa pożyczki, a umowa przekazania alimentów na rzecz małoletniej córki stron, że podejmowała od powoda alimenty, podpisywała to jako pożyczki, ale nie traktowała tego jako pożyczek, które musi zwrócić (k.72). Powód zaprzeczył istnieniu sytuacji,
by pożyczka była płacona akonto alimentów, prócz jednej sytuacji w 2007r., co
zostało ujęte w umowie pożyczki (k.72). Te odmienne twierdzenia stron i jedyny dokument złożony przez powoda, w powiązaniu z faktem, że pozwana nie spłacała rat
rzekomej pożyczki z chwilą nastania terminu płatności (tj. od 01.01.2003r.), a powód
wcześniej spłat nie żądał mimo upływu tak znacznego okresu, nie pozwalały -

zdaniem Sądu Okręgowego - na pominięcie wniosków dowodowych zgłoszonych przez pozwaną w apelacji. Złożyła je na okoliczność potwierdzenia stanowiska, że
w istocie kwota wynikająca z dokumentu z dnia 15.05.2001r. stanowiła alimenty na rzecz ich wspólnej córki W. K., a nie pożyczkę - jak twierdził powód.

Sąd Okręgowy uzupełnił zatem materiał dowodowy poprzez przeprowadzenie dowodu z dokumentów złożonych w sprawie VI RC 490/11 rozpoznanej przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w przedmiocie alimentów dochodzonych od J. K. przez mał. W. K., a w szczególności z oświadczenia
z dnia 28.06.2007r., załączonego też do apelacji pozwanej (k.97) oraz z oświadczenia
z dnia 05.05.2000r. Z tego pierwszego dokumentu wynika, że pozwana E. K. poświadcza otrzymanie pożyczki w kwocie 22 500 zł, a jej zwrot będzie następował
w ratach miesięcznych po 750 zł, które będą traktowane jako alimenty ze strony J. K. na rzecz córki W. K., a dalej, że rozliczenie tej pożyczki nastąpi na dzień 31 grudnia 2009r. (k.97). Z tego ustalenia stron jednoznacznie wynika, że choć użyto w oświadczeniu określenia pożyczka,
to w istocie powód J. K. przekazał pozwanej E. K. (matce) alimenty na rzecz ich córki W. K., z góry aż do końca 2009 r. Mało tego, w tym samym oświadczeniu strony zawarły ustalenie, że począwszy od stycznia 2010r. alimenty od ojca J. K. na rzecz mał. W. K., płatne do rąk matki E. K., będą wynosiły 400 zł miesięcznie, zaś drugą taką samą kwotę powód będzie odprowadzał na fundusz, który sam założy (k.jw.). Z takiej treści zgodnego oświadczenia stron z dnia 28.06.2007r. wynika, że podobnie jak
w oświadczeniu złożonym przez powoda z dnia 15.05.2001r. (załączonym do pozwu) strony użyły określenia pożyczka, ale de facto powód przekazał pozwanej ujętą w nim sumę, jako alimenty na rzecz córki W. K., z wyczerpaniem tej sumy do końca 2009r. Treść tego oświadczenia pozwala na jeszcze jeden wniosek,
że stanowiło ono kontynuację ustaleń przyjętych w oświadczeniu z dnia 15.05.2001r. złożonym przez powoda. Jeżeli bowiem zważymy, że kwota 15 000 zł wskazana
w tym oświadczeniu miała być spłacana w ratach miesięcznych po 300 zł, począwszy od 01.01.2003r., to wyczerpanie całej sumy (połączonej z ustalonymi odsetkami) nastąpiło z końcem czerwca 2007r. Pokazuje to także wyliczenie przyjęte przez powoda w pozwie. Zatem z chwilą wyczerpania kwoty przekazanej pozwanej E. K. zgodnie z oświadczeniem z dnia 15.05.2001r., a więc z końcem czerwca 2007r., strony sporządziły kolejne oświadczenie w dniu 28.06.2007r. na okoliczność przekazania pozwanej przez powoda kolejnej sumy tytułem alimentów na rzecz ich mał. córki W. K., za okres od lipca 2007r. do grudnia 2009r.
Jak wyżej już wskazano strony ustaliły wysokość i zasady płacenia przez powoda J. K. alimentów i na dalszy okres, począwszy od stycznia 2010r. Dodać należy, że na kartce zawierającej oświadczenie z dnia 28.06.2007r. strony

zamieściły kolejny zapis, że pozwana E. K. poświadcza odbiór pożyczki
w kwocie 1 200 zł; zwrot nastąpi w ratach miesięcznych 400 zł od stycznia 2010r.
do marca 2010r., które traktowane będą jako alimenty od J. K. na rzecz córki W. (k.97). Już w świetle tych okoliczności, jako przekonujące
jawi się twierdzenie pozwanej, że kwotę 15 000 zł ujętą w oświadczeniu z dnia 15.05.2001r. otrzymała od powoda J. K. nie w ramach pożyczki, ale w ramach alimentów na rzecz ich mał. córki W. K.. Dodatkowo, o tym że powód J. K. miał zwyczaj przekazywania większych kwot, zawsze z przeznaczeniem dla mał. córki W. i że nie czynił tego w ramach pożyczek, świadczy też oświadczenie sporządzone przez strony z dnia 05.05.2000r. Wynika z niego, że przekazał córce do rąk matki E. K. kwotę 15 000 zł,
a ta potwierdziła jej odbiór (w/w akta VI RC 490/11 - k.30). Wreszcie istotne znaczenie dla oceny stanowiska stron ma okoliczność, że w okresie objętym oświadczeniami stron nie były prowadzone sprawy sądowe przeciwko J. K. o alimenty na rzecz mał. W. K., a nadto, że powód nie przedstawił w sprawie dowodów, z których wynikałoby, że w tym okresie - obok kwot przekazanych pozwanej E. K. i ujętych w oświadczeniach - przekazywał regularnie na rzecz córki W. K. inne kwoty tytułem alimentów.

W świetle tych wszystkich okoliczności Sąd odwoławczy uznał za przekonujące stanowisko pozwanej, że kwota 15 000 zł ujęta w pokwitowaniu z dnia 15.05.2001r. nie stanowiła pożyczki udzielonej przez powoda, a była przekazana jej
w ramach alimentów na rzecz mał. córki stron W. K., przez co nie podlegała zwrotowi.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i oddalił powództwo J. K. w całości (na podstawie art.386&l kpc).