Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

V ACa 973/15 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Gdańsku z 2016-07-14

Sygn. akt V ACa 973/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lipca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – V Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:

SSA Maryla Domel-Jasińska

Sędziowie:

SA Zbigniew Koźma

SO del. Hanna Rucińska (spr.)

Protokolant:

stażysta Ewelina Gruba

po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2016 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa G. L.

przeciwko Bankowi (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w T.

z dnia 12 października 2015 r. sygn. akt I C (...)

I. oddala apelację;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 973/15

UZASADNIENIE

Powódka G. L. wniosła o zasądzenie od Banku (...) Spółka Akcyjna w W. kwoty 10.001,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu m.in. wskazała, iż w dniu 15 lutego 1994 r. założyła u pozwanego lokatę na okaziciela nr (...) (obecnie: (...)). W listopadzie 2009 r. powódka udała się do oddziału pozwanego, w celu wypłaty środków z lokaty. Bank odmówił wypłaty z powołaniem się na fakt, iż w dniu 15 września 1997r. lokatę zamknięto. Powódka złożyła reklamację. W kolejnych pismach bank podtrzymał swoje stanowisko. Powódka złożyła pozew do sądu. Prawomocnym wyrokiem z dnia 24 czerwca 2013r. Sąd Rejonowy w T. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 40.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 stycznia 2013r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu. Powódka wywiodła, iż przedmiotowa lokata podlegała oprocentowaniu. Zgodnie z §30.2 Regulaminu dla posiadaczy rachunków lokat terminowych osób fizycznych w (...) Banku (...) w S. (poprzednika prawnego pozwanego), wysokość oprocentowania lokat terminowych oraz wysokość oprocentowania lokat podejmowanych z naruszeniem warunków umowy ustala zarząd (...) S.A. - Grupa (...) S.A. Tym samym na obecną chwilę powódka nie jest w stanie wskazać ostatecznej kwoty odsetek należnej jej od pozwanego. Powinien być w tym celu powołany biegły na okoliczność wyliczenia wysokości odsetek.

Pismem z dnia 30 maja 2014r. powódka doprecyzowała, iż odsetek od lokaty dochodzi od dnia 15 lutego 1994r. (data założenia lokaty) do dnia 21 października 2010r. (od dnia 22 października 2010r. umowy o prowadzenie anonimowych rachunków na okaziciela wygasły z mocy prawa).

W odpowiedzi na pozew pozwany Bank (...) Spółka Akcyjna w W. podniósł zarzut przedawnienia oraz wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu wg norm przepisanych.

Motywując swoje stanowisko wskazał m.in. że otwarcie lokaty terminowej - z faktu którego powódka dochodzi swoich roszczeń - stanowiło zawarcie umowy rachunku bankowego. Znajduje to oparcie w przepisach art. 13 ust. 1 i 2 ustawy dnia 31 stycznia 1989 Prawo bankowe oraz w art. 731 k.c. Podczas rozpoznawania sprawy o roszczenie główne, sądy obu instancji nie miały wątpliwości, iż mamy w sprawie do czynienia z „wkładem oszczędnościowym”. Powoływany przez powódkę „wniosek o otwarcie lokaty terminowej” stanowi „dowód na okaziciela na włożony wkład oszczędnościowy” w rozumieniu art. 18 ustawy z dnia 31 stycznia 1989r. Prawo bankowe. Umowa zawarta z powódką to „umowa o wkład oszczędnościowy, w związku z którą wystawiono dowód na okaziciela” w rozumieniu przejściowego przepisu art. 183 ust. 2 i 1 Prawa Bankowego z 1997r. Umowa ta wygasła z dniem 1 stycznia 2006r. na mocy znowelizowanego w dniu 13 czerwca 2005r. art. 183 Prawa Bankowego z 1997r. Termin przedawnienia roszczeń powódki z w/w umowy unormowany jest w art. 731 k.c. i wynosi 2 lata. Jego bieg rozpoczął się od dnia wygaśnięcia stosunku rachunku oszczędnościowego, tj. od dnia 1 stycznia 2006r. Roszczenie powódki przedawniło się zatem z dniem 1 stycznia 2008r.

Pismem z dnia 6 lipca 2015r. powódka rozszerzyła powództwo i zażądała od pozwanego zapłaty kwoty 163.332,79 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Rozszerzenie uzasadniła tym, iż powołany w toku sprawy biegły na taką sumę wyliczył wysokość przysługujących jej od pozwanego odsetek.

Wyrokiem z dnia 12 października 2015r. Sąd Okręgowy w T. w punkcie 1 (pierwszym) zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 47.770,97 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 16 maja 2014r., z uwzględnieniem zmian stopy odsetek ustawowych, do dnia zapłaty, w punkcie 2 (drugim) oddalił powództwo w pozostałej części, w punkcie 3 (trzecim) zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 591,45 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w punkcie 4 (czwartym) nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w T. od powódki z zasądzonego roszczenia kwotę 5.444 zł, od pozwanego kwotę 2.223zł - tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

W dniu 15 lutego 1994r. powódka G. L. założyła w (...) Banku (...) Spółka Akcyjna w S. Oddział w T. lokatę na okaziciela nr (...). Lokata opiewała na kwotę 400.000.000,00 złotych sprzed denominacji. W dniu założenia lokaty obowiązywał „Regulamin dla posiadaczy rachunków lokat terminowych osób fizycznych” w (...) Banku (...) SA w S.. Zgodnie z § 93 pkt 2 regulaminu podstawę dla dokonania wypłaty stanowiła kopia wniosku przedkładana przez osobę wnioskującą o dokonanie wypłaty. Kopia wniosku stanowiła drugi egzemplarz wniosku, który był zaopatrzony w oryginalną pieczęć banku oraz oryginalne podpisy dwóch pracowników banku. Lokata wg § 17 podlegała przedłużeniu automatycznie na kolejne sześć miesięcy, jeśli do wypłaty nie doszło. Bank (...) Spółka Akcyjna w W. jest następcą prawnym (...) Banku (...) Spółka Akcyjna w S.. Zgodnie z § 33 regulaminu dla posiadaczy rachunków lokat terminowych osób fizycznych w (...) Banku (...) SA w S. „kwota odsetek za okres umowy, nie podjęta w okresie następnym, z upływem tego okresu staje się integralną częścią lokaty”.

Sąd Okręgowy ustalił, iż na dzień 15 września 1997r. pozwany dopisał do kapitału lokaty odsetki w wysokości 47.770,97 zł. Kwota ta została ujawniona w księgach i dokumentacji banku, taką też sumę wpisano na asygnacie bankowej. W listopadzie 2009r. G. L., będąc w posiadaniu dokumentu, o którym mowa w § 93 pkt 2 w/w regulaminu, udała się do (...) Banku (...) SA w T., w celu wypłaty środków z lokaty. Wcześniej w 2009 r. G. L. dokonała wypłaty z drugiej lokaty na okaziciela, którą posiadała. Dokument uprawniający do żądania wypłaty został wówczas zatrzymany przez bank. Bank odmówił wypłaty środków z powołaniem się na fakt, iż w dniu 15 września 1997r. dokonano wypłaty do rąk okaziciela dokumentu i lokata została zlikwidowana. W dniu 25 listopada 2009r. G. L. złożyła reklamację na działanie banku w tym zakresie. W kolejnych pismach bank podtrzymał swoje stanowisko.

Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2013r. Sąd Rejonowy w T. zasądził od Banku (...) Spółka Akcyjna w W. na rzecz powódki G. L. kwotę 40.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 stycznia 2013r. do dnia zapłaty oraz kwotę 4.417,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Apelacja pozwanego została oddalona przez Sąd Okręgowy w T..

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy uznał w dużej mierze za bezsporny. Wobec istnienia prawomocnego wyroku, wydanego w sprawie IC (...) przez Sąd Rejonowy w T., poza sporem lokowało się to, że to nie powódka zrealizowała w dniu 15 września 1997r. posiadaną lokatę na okaziciela. W tej sytuacji poza sporem było też to, iż wraz z kapitałem winny zostać jej wypłacone odsetki o których mowa w „Regulaminie dla posiadaczy rachunków lokat terminowych osób fizycznych” (dalej: Regulamin). Na mocy z art. 230 k.p.c. uznano za bezsporne te okoliczności faktyczne przytoczone w pismach procesowych, którym strona przeciwna nie zaprzeczyła.

Za wiarygodne Sąd I instancji uznał dowody z dokumentów. Żadna za stron nie zaprzeczyła prawdziwości i rzetelności zaoferowanych dokumentów, żaden dokument nie wzbudził zastrzeżeń stron procesu, a i Sąd meriti nie znalazł powodów do odmówienia wiarygodności zaoferowanym dowodom z dokumentów. Z oczywistych względów za wiarygodne uznano dokumenty w postaci orzeczeń wydanych w sprawie IC (...) Sądu Rejonowego w T.. Wyroki te wiążą Sąd i strony (art. 365 §1 k.p.c.). Sąd Okręgowy nie dokonał oceny materiału dowodowego w postaci opinii biegłego, jak też opinii uzupełniającej (dowody przeprowadzone przez Sąd Rejonowy), gdyż dowód ten uznano za nieprzydatny. W ocenie Sądu I instancji, do rozstrzygnięcia sprawy wystarczające było przeprowadzenie dowodu z zaoferowanych dokumentów.

Sąd Okręgowy nie dopuścił dowodu z przesłuchania powódki uznając ten dowód za zbędny. Sąd meriti oddalił też wniosek o wezwanie biegłego na rozprawę jako, że dowód z opinii biegłego ostatecznie uznano za nieprzydatny.

Sąd Okręgowy stwierdził, iż powódka ostatecznie domagała się zapłaty sumy 163.332,79 zł tytułem odsetek umownych od lokaty terminowej z dnia 15 lutego 1994r., której kwota nominalna 40.000 zł została zasądzona prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w T.. Pozwany podniósł m.in. zarzut przedawnienia odwołując się do normy art. 731 k.c.

Sąd Okręgowy zważył, iż umowa z 15 lutego 1994r. była „umową rachunku bankowego”. Świadczy o tym i treść Regulaminu i sama nazwa wniosku z 15.02. 1994r. oraz treść obowiązującej w dniu zawarcia umowy art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1989r. ustawy Prawo bankowe z 1989r. (tj. Dz. U. 1992.72.359 ze zm.). Powołany art. 13 stanowił bowiem, że:

ust. 1. Banki otwierają i prowadzą rachunki bankowe dla osób prawnych i fizycznych,

ust. 2. W celu przechowywania środków pieniężnych i przeprowadzania rozliczeń związanych z działalnością gospodarczą są otwierane i prowadzone:

1)  rachunki bieżące,

2)  rachunki pomocnicze,

3)  rachunki lokat terminowych.

W ocenie Sądu meriti pretensję powódki podzielić można było niejako na dwa rodzaje roszczeń. Pierwsze to roszczenie o odsetki dopisane do kapitału i znajdujące swe odzwierciedlenie we wpisach bankowych, a które na dzień 15 września 1997r. (dzień rzekomej likwidacji lokaty) wynosiły 47.770,97 zł oraz roszczenie o zapłatę odsetek nie dopisanych przez pozwanego do rachunku (lokaty) na sumę pozostałą. Powyższe rozróżnienie, w ocenie Sadu Okręgowego, ma istotne znaczenie dla kwestii przedawnienia roszczenia. Zgodnie z art. 17 prawa bankowego z 1989r., obowiązującego w dniu zawarcia umowy, Banki gromadzą oszczędności pieniężne osób fizycznych na rachunkach oszczędnościowych, w tym w walutach obcych wkłady oszczędnościowe i wystawiają dowody imienne i na okaziciela na włożone wkłady oszczędnościowe (art. 18). Jednocześnie, w ocenie Sądu I instancji, zauważyć trzeba, że z mocy art. 12 ust. 1 i 2 prawa bankowego z 1989r. banki w zakresie swojej działalności mogą wydawać „regulaminy”, a postanowienia regulaminów, są dla stron wiążące, jeżeli strony w umowie nie ustalą odmiennie swych praw i obowiązków. Mając na uwadze cyt. wyżej zapisy ustawy z 1989r. oraz treść par. 33 Regulaminu z którego wynika, że odsetki niepodjęte w okresie następnym z upływem tego okresu stają się integralną częścią lokaty, zdaniem Sądu I instancji, nie powinno budzić wątpliwości że „wkładem oszczędnościowym” w tym przypadku jest nie tylko nominalna wartość wkładu, tj. wpłaty dokonanej w roku 1994 na sumę 40.000 zł, ale też wartość odsetek umownych, uznanych przez Bank i wpisanych faktycznie do rachunku. Sam fakt wpisania przez Bank odsetek na rachunek lokuje się poza sporem - wynika to bowiem i z wyciągu z ksiąg rachunkowych Banku oraz asygnaty z roku 1997. Odsetki umowne od lokaty powstałe do 15 września 1997r. stały się więc częścią lokaty. W stosunku do tego rodzaju wkładu zastosowanie znajduje zdanie 2 art. 731 k.c., a z tego płynie wniosek, iż termin przedawnienia w odniesieniu do tego wkładu nie wynosi 2 lata, lecz lat 10 wg zasad ogólnych art. 118 k.c., jako że mamy tu do czynienia z roszczeniem o „zwrot wkładu oszczędnościowego”. Zdaniem Sądu Okręgowego, przyjmując, że bieg przedawnienia rozpoczął się z dniem, gdy umowa wygasła - a zgodnie z art. 183 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe, dalej: prawo bankowe z 1997r. (tj. 2015.128), nastąpiło to dnia 1 stycznia 2006r. - to należy skonkludować, iż do przedawnienia roszczenia w tym zakresie jeszcze nie doszło, gdyż pozew wniesiono 16 maja 2014r., a przedawnienie nastąpiłoby z dniem 1 stycznia 2016r. Fakt wygaśnięcia umowy jest bezsporny i wywodzi się to z art. 182 ust.2 prawa bankowego z 1997r. mówiącego, że „Umowy, w związku z którymi przed dniem 1 stycznia 1998 r. wydano dowody na okaziciela, które nie zostały przekształcone w myśl ust. 1, wygasają z dniem 1 stycznia 2006 r. (...)”. W nin. przypadku umowa nie została przekształcona na sposób, o którym mowa w ustępie 1. Reasumując, zdaniem Sądu Okręgowego, odsetki skapitalizowane na sumę 47.770,97zł, jako odsetki doliczone do lokaty i wpisane na rachunek posiadacza to kwota, która mogła być dochodzona skutecznie przez powódkę jako nieprzedawniona. Pozostałe odsetki umowne o których dochodzi powódka, to odsetki niedopisane do rachunku. Są to odsetki powstałe po dniu rzekomej likwidacji lokaty, tj. po 15 września 1997r., w tym także odsetki o których mowa w dalszej części powołanego przepisu art. 182 ust. 2 prawa bankowego z 1997r. o brzmieniu: „(...) z tym że środki pieniężne należne z tytułu tych umów zwracane są posiadaczom tych dowodów z oprocentowaniem, od dnia 1 stycznia 2006r. w wysokości oprocentowania środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach oszczędnościowych prowadzonych w banku na podstawie umów zawartych na czas nieoznaczony”. W uzasadnieniu wyroku sygn. akt IV CK 320/04 Sąd Najwyższy stwierdził, że "dopisywanie" odsetek niższych niż należne, czy wręcz niedopisanie ich w ogóle nie pociąga za sobą wygaśnięcia roszczenia o dokonanie właściwego wpisu, jak też możliwości wystąpienia przez uprawnionego z powództwem o ustalenie wysokości należnych mu odsetek. W takiej bowiem postaci pretensja istnieje, a uprawnionemu służy do tego określonego rodzaju roszczenie. Jednak wg Sądu Najwyższego (teza 2) samo roszczenie o odsetki należne posiadaczowi rachunku od zgromadzonego kapitału pozostaje poza zakresem pojęcia "wkład oszczędnościowy". Już bowiem sama treść normy art. 17 prawa bankowego z 1989r. uprawnia do tezy, że wkład oszczędnościowy to tylko środki pieniężne, których wielkość wynika z wpisu na rachunku, a nie także odsetki, które nie zostały wpisane do rachunku posiadacza (wniesionego wkładu). Roszczenie o takie odsetki nie może więc zostać objęte zakresem pojęcia "wkład oszczędnościowy". Nie da się bowiem przyjąć, że "wkład oszczędnościowy", a więc środki pieniężne zgromadzone na rachunku przez jego posiadacza (łącznie z doliczonymi wpisanymi odsetkami), to także roszczenia które temu posiadaczowi służą. Krótko mówiąc odsetki które nie zostały dopisane do rachunku (kapitału), nie stały się wkładem oszczędnościowym w rozumieniu art. 17 prawa bankowego z 1989r., a w konsekwencji w rozumieniu art. 731 k.c. Jak wskazano wyżej dochodzone roszczenie w części było roszczeniem o odsetki, które nie zostały dopisane do lokaty. A to uprawnia do postawienia tezy, iż w tym zakresie jest to roszczenie z rachunku bankowego, które podlega dwuletniemu terminowi przedawnienia (wg art. 731 zd. 1 k.c.). Nie sposób bowiem było uznać, że odsetki, które nie zostały wpisane do rachunku posiadacza lokaty, stały się wkładem oszczędnościowym (tak też wyrok Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 15 maja 2014 r. sygn. 1 ACa(...)). W ocenie Sądu meriti, termin przedawnienia roszczenia w tym zakresie upłynął z dniem 1 stycznia 2008r., licząc od dnia wygaśnięcia umowy, wg zasady art. 112 k.c. Dlatego pretensja pozwu powódki w tym zakresie nie została uwzględniona. Sąd 1 instancji zważył, iż nawet gdyby przyjąć za powódką korzystniejszą wersję, tj. że bieg przedawnienia rozpoczął się w dnia 25 listopada 2009r., to i tak roszczenie się przedawniło, jako że pozew wniesiono więcej niż 2 lata licząc od tej daty, bowiem 16 maja 2014r.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 725 k.c. w zw. z art. 14 ust. 2 prawa bankowego z 1989r. i w zw. z § 33 i 93 cyt. Regulaminu oraz art. 921 6 k.c. w zw. z art. 38 prawa bankowego z 1989r. orzeczono jak w punkcie 1 wyroku. W pozostałej części oddalono powództwo, na podstawie art. 731 k.c. (punkt 2 wyroku). Odsetki ustawowe za opóźnienie zasądzono w punkcie 1 od dnia wniesienia pozwu (zgodnie z żądaniem), na podstawie art. 482 § 1 i 2 k.c.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. (zasada stosunkowego rozdziału), przy uwzględnieniu zapisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2014.461) oraz Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2014.490), które w § 4 ust. 2) stanowią, że w razie zmiany w toku postępowania wartości stanowiącej podstawę obliczenia opłat, bierze się pod uwagę wartość zmienioną, poczynając od następnej instancji. Powódka wygrała proces w 29 %, przegrała w 71%. Koszty powódki to: 501 zł tytułem wniesionej opłaty sądowej od pozwu, 2.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego adwokata, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i 960 zł wykorzystanej zaliczki na wynagrodzenie biegłego (część niewykorzystana zostanie zwrócona, podobnie jak zaliczka pozwanego) - czyli łącznie 3.878 zł. Z kolei koszty pozwanego to:2417zł kosztów zastępstwa procesowego z opłatą skarbową. Zatem 3.878 zł x 29 % = 1.124,62 zł, zaś 2.417 zł X 71% = 1.716,07 zł. Po kompensacji w punkcie 3 sentencji orzeczenia zasądzono od powódki na rzecz pozwanego kwotę 591,45 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W sprawie powstały do rozliczenia nieuiszczone koszty sądowe, tj. opłata od rozszerzonego powództwa, zgodnie z art. 130§2 k.p.c. Wartość przedmiotu sporu w części o którą pozew rozszerzono to kwota 153.322 zł. Wysokość opłaty od pozwu w tym zakresie wyniosła 7.667 zł. Suma ta podlegała rozliczeniu w orzeczeniu kończącym przy zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Żadna ze stron nie była zwolniona od kosztów sądowych. W tym stanie rzeczy na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2014.1025) w zw. z art. 130 3§2 k.p.c. nakazano pobrać od powódki z zasądzonego roszczenia 71% od sumy 7.667 zł, tj. 5.444 zł, a od pozwanego 29%, tj. 2.223 zł.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany.

Zaskarżył wyrok w części, tj. w zakresie punktu 1 , w którym Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo co do kwoty 47.770,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16.05.2014 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie zawartych w punktach 3 i 4 postanowień o kosztach postępowania. Pozwany zarzucił wyrokowi:

1.  Naruszenie prawa materialnego, tj.

1)  przepisu art. 731 zd. 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i art. 731 zd. 1 poprzez jego niezastosowanie polegające na przyjęciu, że roszczenie powoda kwalifikuje się jako "roszczenie o zwrot wkładu oszczędnościowego" ulegające dziesięcioletniemu przedawnieniu, podczas gdy jest to inne roszczenie "ze stosunku rachunku bankowego" przedawniające się z upływem dwóch lat;

2)  przepisów art. 11 ust. 1 pkt 2, art. 17 i art. 18 ustawy z dn. 31.01.1989 r. - Prawo bankowe oraz art. 731 zdanie 2 k.c. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że użyty w art. 731 zd. 2 k.c. termin "roszczenie o zwrot wkładu oszczędnościowego" obejmuje prócz roszczenia o zwrot nominalnej wartości wkładu wpłaconego przez posiadacza także roszczenie o zapłatę odsetek dopisanych do rachunku,

pomimo, że:

a)  pojęcie „wkład oszczędnościowy” nie obejmuje odsetek od nominalnej wartości wkładu, ponieważ: - zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2) Prawa bankowego z 1989r. do czynności bankowych należy „przyjmowanie wkładów oszczędnościowych i lokat terminowych”, a bank nie mógł przyjąć od posiadacza i nie przyjął odsetek od wpłaconej przez niego kwoty wkładu, -zgodnie z art. 17 w zw. z art. 18 Prawa bankowego z 1989r. wkład oszczędnościowy musiał być „włożony” do banku, a posiadacz mógł złożyć do banku jedynie nominalną wartość wkładu, nie zaś odsetki od wkładu,

b)  roszczenie posiadacza „o zwrot wkładu” może dotyczyć wyłącznie tej wartości, która została uprzednio „włożona przez posiadacza” i „przyjęta” przez bank, a więc wyłącznie nominalnej wartości wkładu,

c)  przepis art. 731 zd. 2 k.c. ma charakter przepisu wyjątkowego w stosunku do art. 731 zd. 1 k.c. i nie podlega wykładni rozszerzającej;

3) przepisu art. 12 ust. 2 ustawy z dn. 31.01.1989 r. - Prawo bankowe oraz przepisów par. 95 w zw. z par. 30 ust. 1 i par. 21 ust. 2 ” Regulaminu dla posiadaczy rachunków lokat terminowych osób fizycznych w (...) Banku (...) w S. z grudnia 1991 r. poprzez ich błędne niezastosowanie polegające na przyjęciu, że w świetle Regulaminu „wkładem oszczędnościowym” jest nie tylko wpłata na sumę 40.000,00 zł (po denominacji) dokonana w 1994 r., lecz także wartość odsetek umownych uznanych przez Bank i dopisanych faktycznie do rachunku pomimo, że Regulamin wyraźnie rozróżnia „lokatę” od „odsetek”, gdyż:

a) przepis par. 95 w zw. z par. 30 ust. 1 Regulaminu stanowi o oprocentowaniu rachunków lokat terminowych na okaziciela,

b)  przepis par. 91 w zw. z par. 21 ust. 2 Regulaminu stanowi o wypłacie „lokaty wraz z oprocentowaniem”,

c)  przepis par. 91 w zw. z par. 24 Regulaminu stanowi o naliczeniu odsetek od lokaty,

d)  powołany przez Sąd par. 33 Regulaminu nie oznacza, że odsetki dopisane do rachunku tracą we wszystkich aspektach swój odrębny od wpłaconej lokaty status prawny;

2.  Naruszenie prawa procesowego, tj. przepisu art. 233 k.p.c. poprzez niewszechstronne rozważenie zebranego materiału polegające na nieuwzględnieniu przy ocenie pojęcia "wkład oszczędnościowy" dokumentu w postaci "Historii konta produktowego z 30.09.ł997 r." (stanowiącego zał. nr 7 do odpowiedzi na pozew w sprawie ł C (...) dołączonej do akt niniejszej sprawy), wyodrębniającego explicite: ’’depozyt” w kwocie 40.000 zł i „odsetki od depozytu”.

Wskazując na powyższe, pozwany wniósł o: zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1 poprzez oddalenie powództwa także co do kwoty 47.770,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16.05.2014 r. do dnia zapłaty, zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 3 i pkt 4 poprzez obciążenie powódki wszystkimi kosztami procesu, w tym zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu za drugą instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Powódka w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i rozważania w zakresie oceny materiału dowodowego oraz podstawy prawnej rozstrzygnięcia, przyjmując je za podstawę także własnego rozstrzygnięcia i odwołuje się do nich bez potrzeby ich powtarzania.

Chybionym okazał się przedstawiony przez pozwanego zarzut niewszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w sprawie, tj. naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy w powyższym zakresie dokonał właściwej i zgodnej z zasadami postępowania cywilnego oceny materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, nie przekraczając granic swobodnej jego oceny zakreślonych w artykule 233§1 k.p.c. Naruszenie tego przepisu może polegać na dokonaniu przez sąd oceny dowodów z naruszeniem zasad określonych w tym przepisie. Prawidłowe postawienie takiego zarzutu wymaga wskazania konkretnego dowodu przeprowadzonego w sprawie, którego zarzut ten dotyczy i podania w czym skarżący upatruje wadliwą jego ocenę. Do uznania zatem zarzutu naruszenia przepisu art. 233§1 k.p.c. za uzasadniony, mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów. Pozwany posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, musiałby wykazać zatem, iż Sąd I instancji rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Postawienie zarzutu naruszenia art. 233§1 k.p.c. nie może natomiast polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego na podstawie własnej subiektywnej oceny dowodów, a tylko na podważeniu podstaw tej oceny z wykazaniem, że jest ono rażąco wadliwa lub oczywiście błędna. Skarżący w niniejszej sprawie powyższych naruszeń nie wykazał, zaś zdaniem Sądu Apelacyjnego, ocena dowodów dokonana przez Sąd Okręgowy została przeprowadzona zgodnie z regułami logicznego myślenia i zasadami doświadczenia życiowego. Odmienne twierdzenia skarżącego stanowią jedynie polemikę z trafnymi ustaleniami Sądu I instancji i są sprzeczne z zebranym materiałem dowodowym. Podkreślić należy, że Sąd Okręgowy wydał orzeczenie w sprawie w oparciu o wszechstronne rozważenie materiału dowodowego i podstawy rozstrzygnięcia w sposób wyczerpujący przedstawił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika bowiem, iż Sąd I instancji dokonał wnikliwej analizy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w sposób wyczerpujący i logiczny uzasadnił, na jakiej podstawie dokonał merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Chybionym w ocenie Sądu Apelacyjnego, należy uznać zarzut skarżącego dotyczący naruszenia przez Sąd I instancji prawa materialnego, mianowicie przepisów art. 11 ust. 1 pkt 2), art. 17 i art. 18 ustawy z dn. 31.01.1989 r. - Prawo bankowe oraz art. 731 zdanie 2 k.c. Sąd Okręgowy słusznie wskazał, iż w sprawie mamy do czynienia z roszczeniem o „zwrot wkładu oszczędnościowego” oraz, że roszczenie powódki w części zasądzonej stanowi roszczenie o odsetki dopisane do kapitału, co znajduje swoje odzwierciedlenie we wpisach bankowych, które na dzień 15.09.1997r. wynosiły kwotę 47.770,97 zł. Przede wszystkim nie można się zgodzić z zarzutem strony pozwanej, iż roszczenia powódki kwalifikują się jako inne roszczenie „ze stosunku rachunku bankowego” ulegające dwuletniemu przedawnieniu. Dowodem to potwierdzającym jest zarówno wyciąg z ksiąg rachunkowych Banku i asygnaty z 1997 roku. Odsetki umowne od lokaty powstałe do dnia 15 września 1997roku stały się częścią lokaty. Podkreślenia wymaga zapis §33 regulaminu banku załączonego do akt sprawy, iż „kwota odsetek za okres umowny, nie podjęta w okresie następnym, z upływem tego okresu staje się integralną częścią lokaty”. Jak słusznie wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji, na mocy art. 12 ust. 1 i 2 prawa bankowego z 1989 roku postanowienia regulaminów „są dla stron wiążące, jeżeli strony w umowie nie ustalają odmiennie swych praw i obowiązków”. W stosunku do tego rodzaju wkładu znajduje zastosowanie zdanie 2 art. 731 k.c.

W związku z powyższym termin przedawnienia w tym przypadku wynosi 10 lat. Przyjmując za Sądem meriti, że bieg przedawnienia rozpoczął się z dniem, gdy umowa wygasła, a zgodnie z treścią art. 183 ust.2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe- nastąpiło to dnia 1 stycznia 2006r., to należy skonkludować, iż do przedawnienia roszczenia w tym zakresie nie doszło, gdyż pozew wniesiono 16 maja 2014r., a przedawnienie nastąpiłoby z dniem 1 stycznia 2016r.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, odsetki skapitalizowane na kwotę 47.770,97 zł jako odsetki doliczone do lokaty i wpisane na rachunek posiadacza- to kwota, która mogła być dochodzona skutecznie przez powódkę jako nieprzedawniona. Tym samym po stronie pozwanego istniał obowiązek zwrotu wkładu wniesionego przez powódkę (który został już zasądzony na jej rzecz prawomocnym orzeczeniem Sądu) oraz nadal obciąża pozwanego zwrot odsetek doliczonych do lokaty.

W tym stanie rzeczy nie podzielając wskazanych wyżej zarzutów apelacji, ani argumentacji zgłoszonej na ich poparcie, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i w oparciu § 6 pkt 5 , § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013r., poz.490 ze zm.).

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Ewa Przybyła
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Gdańsku
Osoba, która wytworzyła informację:  Maryla Domel-Jasińska,  Zbigniew Koźma
Data wytworzenia informacji: