II AKa 1/19 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Gdańsku z 2020-06-30
Sygn. akt II AKa 1/19
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 czerwca 2020 r.
Sąd Apelacyjny w Gdańsku II Wydział Karny
w składzie:
Przewodniczący: sędzia SA Dariusz Malak
Sędziowie: SA Dorota Wróblewska (spr.)
SA Krzysztof Ciemnoczołowski
Protokolant: sekr. sądowy Iwona Sidorko
przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w W. D. B.
po rozpoznaniu w dnach: 24 kwietnia 2019r., 13 czerwca 2019r., 30 czerwca 2020 r.
sprawy
S. Ż. s. J., ur. (...) w N. oskarżonego z art. 148 § 1 k.k. w zb. z art. 207 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.; art. 263 § 2 k.k.
na skutek apelacji wniesionej przez obrońców oskarżonego
od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 23 października 2018 r., sygn. akt XIV K 63/17
I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że
1. uchyla rozstrzygnięcia o: karze łącznej z punktu III, pozbawieniu praw publicznych z punktu IV, zaliczeniu okresu pozbawienia wolności z punktu V i opłacie z punktu VIII,
2. obniża orzeczoną wobec oskarżonego w punkcie I karę pozbawienia wolności do lat 15 (piętnastu);
II. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części;
III. na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. i art. 86 § 1 k.k. łączy orzeczone wobec oskarżonego kary jednostkowe pozbawienia wolności i jako karę łączną wymierza mu karę 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności;
IV. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres jego rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 08 września 2016 roku do dnia 30 czerwca 2020 roku.;
V. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 600 (sześciuset) złotych tytułem opłaty za obie instancje i obciąża go wydatkami za postępowanie odwoławcze.
UZASADNIENIE
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II AKa 1/19 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1CZĘŚĆ WSTĘPNA |
0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 23 października 2018 roku, sygn. akt XIV K 63/17 |
0.11.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego |
☐ oskarżyciel prywatny |
☒ obrońcy |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
0.11.3. Granice zaskarżenia |
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☐ w całości |
|||
☒ w części |
☒ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
0.11.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
0.11.4. Wnioski |
☒ |
uchylenie |
☒ |
Zmiana |
1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
0.12.1. Ustalenie faktów |
0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2. 1 |
S. Ż. |
- G. Ż. (1) nie planowała własnej śmierci. Liczyła, że sytuacja w jej małżeństwie poprawi się, nie chciała zostawić męża S. Ż.. Jej pochówek nie był połączony z kremacją. - A. R., która była funkcjonariuszką Policji wykonywała czynności służbowe związane - D. P. (2), jako funkcjonariusz Policji brał udział w czynnościach służbowych związanych z poszukiwaniem G. Ż. (1). - Wydział Dochodzeniowo Śledczy KWP w G., jak i Zakład Medycyny Sądowej (...) nie znajdują się w posiadaniu pukli włosów G. Ż. (1) pobranych w trakcie sekcji zwłok jej szczątków. - We włosach możliwe jest oznaczenie wielu ksenobiotyków, Na podstawie analizy włosów możliwe jest ustalenie składników aktywnych leków przyjmowanych przez pokrzywdzoną G. Ż. (1). Na podstawie wyników badań włosów nie jest możliwe ustalenie w jakiej dawce lek czy alkohol został przyjęty, nie jest możliwe ustalenie, czy lek lub alkohol został przyjęty w pojedynczej dawce czy też w kilku dawkach. Z powodu braku korelacji między dawką przyjętej substancji a jej stężeniem we włosach nie jest możliwe ustalenie, czy doszło do przedawkowania tych związków i czy ich stężenie mogło doprowadzić do śmierci G. Ż. (1). Na podstawie wyników badania włosów nie można również ustalić dokładnego czasu spożycia leku czy alkoholu. Nie jest zatem możliwe wskazanie, czy dana substancja została przyjęta w dniu zgonu. Analiza segmentowa włosów pozwoliłaby jedynie na określenie przybliżonego przedziału czasowego w jakim substancja mogła być przyjęta (z dokładnością do około dwóch tygodni w zależności od długości badanego segmentu włosów). Na podstawie badania włosów nie jest możliwe dokonanie oceny stanu zdrowia pokrzywdzonej. Można jedynie stwierdzić obecność lub brak ksenobiotyków we włosach. - G. Ż. (1) zażywała Anticol w 2005 roku. |
- zeznania E. C. -zeznania A. R. - zeznania D. P. (2) - informacje - opinia sądowo – lekarska Katedry Medycyny Sądowej (...) w T. - dokumenty z 2005 roku zawierające informacje o zażywaniu m.in. Anticolu przez G. Ż. (1) |
k. 2184-2185 k. 2185-2186 k. 2186-2187 k. 2212, 2369 k. 2296- 2298 - k. 2366 |
|
0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
0.12.2. Ocena dowodów |
0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
- zeznania E. C. - zeznania A. R. i D. P. (2) - informacje KWP w G. i kierownika ZMS (...) - opinia sądowo – medyczna - dokumenty z 2005 roku, które zawierały informację o zażywaniu m.in. Anticolu przez G. Ż. (1) |
- brak podstaw do kwestionowania wiarygodności zeznań, brak racjonalnego powodu, dla którego świadek mogłaby chcieć w sposób nieprawdziwy przytoczyć opisywane okoliczności; zeznania rzeczowe i logiczne - brak podstaw do kwestionowania zeznań świadków, którzy opisywali zapamiętane czynności służbowe podejmowane przez nich w związku z poszukiwaniem G. Ż. (1). Świadkowie nie mieli powodów, by składać zeznania w sposób nieprawdziwy - brak podstaw do stwierdzenia, że osoby udzielające informacji mogłyby chcieć zataić fakt posiadania pukli włosów pokrzywdzonej, gdyby instytucje, które reprezentowali znajdowały się w ich posiadaniu - nie budziła wątpliwości z uwagi na to, że była rzeczowa, fachowa, jasna i niesprzeczna - brak podstaw do kwestionowania przedłożonych dokumentów, jako świadczących o zażywaniu przez G. Ż. (1) Anticolu w 2005 roku, zgodnie |
0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
. |
1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
3. 1111. |
- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający istotny wpływ na jego treść, - naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 2 § 1 pkt 1 k.p.k., art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k. oraz art. 7 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie wynikających z ujawnionych dowodów okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego, rozstrzygnięcie nie dających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez dowolną - naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 174 k.p.k. poprzez uznanie za dowód notatki służbowej (k. 20), podczas gdy na okoliczność ustalenia wyglądu mieszkania, w którym zmarła G. Ż. (1) konieczne było przesłuchanie funkcjonariuszy Policji, którzy dokonywali oględzin tego miejsca. |
częściowo zasadny częściowo zasadny częściowo zasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutów za zasadne, częściowo zasadne albo niezasadne |
||
Zarzuty obrońców oskarżonego zasługiwały na częściowe uwzględnienie. Rzeczywiście Sąd I instancji dopuścił się naruszenia przepisów postępowania, głównie art. 4 i 7 k.p.k., a w konsekwencji poczynił błędne ustalenia faktyczne, w takim zakresie, w jakim uznał, że zebrane w sprawie dowody mogą stanowić podstawę do ustalenia, że oskarżony planował zabójstwo G. Ż. (1), przygotowywał się do niego i gromadził niezbędną wiedzę i środki, by taki plan zrealizować w dniu 16 czerwca 2009 roku, a zatem działał z zamiarem przemyślanym. Wadliwe było również ustalenie, że motywem działania oskarżonego była chęć ułożenia sobie życia z M. C.. W pozostałym zakresie apelacja obrońców nie zasługiwała na uwzględnienie, a zwłaszcza, gdy starali się wykazać, że równie prawdopodobna, do ustalonego stanu faktycznego, zgodnie z którym S. Ż. pozbawił życia żonę działając z zamiarem bezpośrednim, jest wersja, według której G. Ż. (1) zmarła z przyczyn naturalnych, co mogło być efektem sumy czynników w postaci jej złego stanu zdrowia, zażycia lekarstw i spożycia alkoholu. Istotne na wstępie jest dostrzeżenie, że Sąd I instancji miał na względzie, iż proces w niniejszej sprawie miał charakter poszlakowy. Jednak nie wszystkie Ad. 1. Zarzuty, w części zasługującej na uwzględnienie Zarzut obrazy art. 174 k.p.k. okazał się trafny o tyle, że należało zgodzić się z apelującymi, iż notatka urzędowa z k. 20 nie mogła stać się podstawą do dokonanych ustaleń faktycznych z k. 8 i 9 uzasadnienia zaskarżonego wyroku, związanych z wyglądem mieszkania, w którym zmarła G. Ż. (1). Przede wszystkim trzeba zauważyć, że notatka ta, w takim zakresie w jakim zawierała oględziny pokoju G. Ż. (1), dokonane przez A. R. i D. P. (2) – nie mogła stać się dowodem, ponieważ dla czynności oględzin w art. 143 § 1 pkt 3 k.p.k. przewidziano formę protokołu Notatki urzędowe ustawa przewiduje dla czynności, które nie wymagają protokołu z mocy ustawy i co do których prowadzący czynność nie uznał za potrzebne sporządzenia protokołu ( art. 143 § 2 k.p.k. ). Nie można zastąpić protokołu notatką urzędową wtedy, gdy istnieje obowiązek jego sporządzenia. Nie mogą też stanowić podstawy do ustalenia, że okoliczności i fakty w nich opisane w rzeczywistości zdarzyły się, jeżeli nie ma innych dowodów potwierdzających dane w nich zawarte. Notatka urzędowa jest dowodem, ale tylko wtedy, gdy zawarta w niej dokumentacja czynności procesowych nie wymaga innej formy szczególnej, a zwłaszcza sporządzenia protokołu, i nie zastępuje treści wyjaśnień oskarżonego lub zeznań świadka W sytuacji określonej w
§ 2 art. 143 k.p.k.
, a zatem wówczas, gdy nie jest niezbędne sporządzanie protokołu, czynność dokumentacyjna może zostać wykonana przez opisanie w notatce urzędowej. Z wykładni literalnej tego przepisu wynika zatem wprost zakaz dokumentowania za pomocą notatki tych czynności procesowych, które wymagają protokołu, zakaz zaś ich dowodowego wykorzystania wspomagany jest przez treść
art. 174 k.p.k.. W orzecznictwie konsekwentnie przyjmuje się istnienie zakazu wykorzystywania notatek Zgodzić się należało z apelującymi, że skoro notatka urzędowa, z powyższych względów nie mogła stanowić dowodu, na podstawie którego można byłoby ustalić wygląd pokoju G. Ż. (1), to możliwe i niezbędne było przesłuchanie funkcjonariuszy Policji wykonujących wówczas czynności służbowe, aby ustalić, czy zauważyli wówczas w tym pokoju cokolwiek co wzbudziło ich zainteresowanie pod kątem możliwych śladów zabójstwa. Do takiego przesłuchania doszło dopiero na etapie postępowania odwoławczego. Świadkowie nie potrafili jednak przytoczyć żadnych istotnych okoliczności związanych z przebiegiem ich wizyty w domu S. Ż., co wynikało z ich niepamięci. Wobec tego, ustalenia związane z wyglądem pokoju pokrzywdzonej, dokonane przez Sąd I instancji, gdy jedyną ich podstawę stanowiła notatka urzędowa z k. 20, uznano za nieprawidłowe. To uchybienie Sądu Okręgowego nie miało jednak wpływu na treść wyroku. Takiego wpływu nie wykazali apelujący. Nie stwierdził ich Sąd odwoławczy, bez konieczności przedstawiania szerszego wywodu, skoro apelujący nie przedstawili argumentów, do których trzeba byłoby się odnieść. W sprawie występuje szereg dowodów, w oparciu o które możliwe stało się ustalenie sprawstwa oskarżonego w zakresie przypisanej mu zbrodni zabójstwa, na których wymowę nie miało wpływu omówione uchybienie. Poszlaki ustalone w sposób nieprawidłowy, zatem takie, które nie miały pewnego charakteru. W materiale dowodowym brak podstaw do jednoznacznego, pewnego przyjęcia, że S. Ż. przed 16 czerwca 2009 roku (data śmierci G. Ż. (1)) przeglądał strony internetowe, w których wyszukiwał informacji, w jaki sposób, jak ujął to Sąd I instancji, „mógłby pozbawić ją życia”. Sąd Okręgowy, w sposób prawidłowy przytoczył istotne fragmenty opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej (k. 53-56 uzasadnienia zaskarżonego wyroku) i zasadnie stwierdził, że na podstawie opinii biegłego nie jest możliwe ustalenie daty utworzenia przez oskarżonego odzyskanych przez biegłego (skasowanych przez oskarżonego) plików graficznych, nie jest też możliwe ustalenie, czy oskarżony korzystał z przeglądarek internetowych wpisując do nich frazy mające związek z niniejszym postępowaniem przed datą śmierci G. Ż. (1). Prawidłowe były także uwagi odnoszące się do zawartości odzyskanych plików graficznych, jak również tematyki i zawartości licznych stron internetowych przeglądanych przez oskarżonego. Bez wątpienia tematyka zawartych na nich treści dotyczyła stosowania przemocy, sposobów pozbawienia życia, duszenia, w tym workiem, foliową siatką, obezwładniania za pomocą chloroformu, zacierania śladów zbrodni, obserwacji reakcji osób Wadliwe jednak ze strony Sądu I instancji było ustalenie, że oskarżony powyższą tematykę zgłębiał już przed śmiercią G. Ż. (1), w oparciu Taki tok rozumowania nie był prawidłowy. Opinia wspomnianego biegłego nie mogła bowiem stać się podstawą do wyprowadzenia jednoznacznych wniosków, innych niż z niej wynikały. Natomiast zasady logiki i doświadczenia życiowego uznać należało za niewystarczające do jednoznacznego ustalenia, że S. Ż. przeglądał wspomniane strony już przed śmiercią G. Ż. (1), a zatem przygotowywał się do pozbawienia jej życia. Warto zauważyć, że Sąd Okręgowy odnosząc się do zasad logiki, stwierdził wyłącznie: „Nie da się także logicznie wytłumaczyć, z jakich względów oskarżony miałby raptem zainteresować się tą tematyką i przeglądać tak intensywnie te instruktażowe materiały wyłącznie po śmierci żony”. Natomiast jeśli chodzi o zasady doświadczenia życiowego, to jak można domyślać się, zdaniem Sądu I instancji, skoro oskarżony nie kochał żony, nie radził sobie z jej chorobą alkoholową, nie zawsze dobrze ją traktował, chciał rozwodu Rzecz jednak w tym, że, co należy przypomnieć, że biegły z zakresu informatyki śledczej wprost stwierdził, iż nie jest możliwe ustalenie dat utworzenia na dysku twardym (...) (będącym przedmiotem badań biegłego w grudniu 2016 roku)
graficznych plików odzyskanych, wśród których stwierdzono obecność treści mogących mieć związek z toczącym się postępowaniem. W listingu brak dat, ponieważ nie zostały one zachowane. Biegły stwierdził także, że w historii przeglądanych witryn brak jest danych świadczących o jej powiązaniu z plikami znajdującymi się w pamięci podręcznej, czego przyczyną może być usunięcie historii użytkownika z przeglądarek (bez usuwania cache), reinstalacja systemu, reinstalacja przeglądarki, świadome skopiowanie danych do folderu cache itp. Jednoznaczna odpowiedź na temat przyczyny byłaby możliwa jedynie w przypadku bezpośredniej analizy dysku twardego (k. 1608-1612). Udzielenie tej odpowiedzi nie było możliwe, z uwagi na fakt wydania przez prokuratora matce oskarżonego m.in. dysku twardego Przywołane wnioski, zawarte w opinii uzupełniającej, stanowiły rozwinięcie tych, które zostały zawarte w uprzedniej opinii (k. 848-1047,1537-1541) Analizując treść opinii z zakresu informatyki śledczej, z uzupełniającymi opiniami biegłego z zakresu informatyki, można jednoznacznie stwierdzić, że oskarżony odwiedzał strony internetowe zawierające wskazaną wyżej tematykę od 22 listopada 2012 roku do 13 stycznia 2013 roku, były to liczne wejścia. Ponadto komputer należący do oskarżonego wyposażony był w system operacyjny W. zainstalowany w dniu 24 listopada 2006 roku. Stwierdzono obecność jednego profilu użytkownika, utworzonego 24 listopada 2006 roku. Trafne w oparciu o te dane jest ustalenie Sądu I instancji, że to oskarżony użytkował ten komputer. W efekcie odzyskania danych odtworzono pliki graficzne, zawierające m.in. zdjęcia scen krępowania, przywiązywania do sprzętów, kneblowania ust, obezwładniania, duszenia. Skoro dopiero w efekcie wdrożenia procedury odzyskiwania plików, udało się je odzyskać, nie budziło wątpliwości, że oskarżony musiał je uprzednio usunąć. Takie ustalenia jawią się jako pewne. Na ich podstawie i analizując zawartość plików graficznych, jak Nieprawidłowe było uznanie ze strony Sądu Okręgowego, że skoro Nie można też przyjąć, że dowodem przemawiającym za planowaniem przez oskarżonego pozbawienia życia żony były oświadczenia sporządzane przez G. Ż. (1), w których zobowiązywała się do zaprzestania picia alkoholu, opisane na kartach 52-53 uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Brak podstaw do przyjęcia, że oskarżony powziął zamiar, aby trwale uwolnić się od żony pozbawiając ją życia i rozpoczął przegląd sieci internetowej poszukując informacji na temat skutecznego sposobu zabicia żony bez pozostawienia śladów z tego względu, że sporządzane przez G. Ż. (1) oświadczenia na dłużej nie skutkowały, wracała do nałogu, nie miała też zamiaru zrealizować zobowiązań wyprowadzenia się od męża (k. 5 uzasadnienia). Sąd Okręgowy nie kwestionował, że takie oświadczenia były sporządzane od 2007 roku, a ich celem było zmotywowanie G. Ż. (1) do zaprzestania picia alkoholu. Bez wątpienia ich treść przemawia za tym, że dokładnie taki był cel ich sporządzania. Rację należało też przyznać Sądowi I instancji, że treść tych oświadczeń ewoluowała, ostatnie z marca 2009 roku, zawierały, na wypadek niedotrzymania składanych obietnic, zgodę G. Ż. (1) na rozwód i wyprowadzenie się z mieszkania. O ile można zgodzić się z Sądem Okręgowym, że treść ostatnich oświadczeń przemawiała za tym, że małżonkowie zawarli kontrakt, który potwierdzał, że oskarżony planował rozstać się z żoną, gdyby nie dotrzymała obietnic, to przecież nie oznaczało, że stało się to powodem powzięcia zamiaru pozbycia się żony poprzez pozbawienie jej życia, nawet przy trafnym ustaleniu przez Sąd I instancji, że G. Ż. (1) nie chciała rozwodu z mężem, bała się samodzielnego życia, a jej próby zerwania z nałogiem alkoholowym były nieskuteczne. Należy zgodzić się z obrońcami oskarżonego, że gdyby oskarżony chciał pozbyć się żony ze swojego życia, to mógł wykorzystać sporządzane oświadczenia w sprawie rozwodowej i bez wątpienia osiągnąłby efekt, uzyskałby rozwód, a żona musiałaby się wyprowadzić z domu stanowiącego jego majątek osobisty, a więc nie musiał uciekać się do zabójstwa. W tym kontekście rozumowanie Sądu Okręgowego, zgodnie Trudności małżeńskie, w tym przemoc, którą stosował S. Ż., głęboki problem alkoholowy G. Ż. (1) tworzyły istotne tło motywacyjne dla podjętych przez oskarżonego zachowań, które doprowadziły do śmierci G. Ż. (1), do czego Sąd odwoławczy odniesie się w dalszej części uzasadnienia, jednak nie świadczyły one jednoznacznie za tym, że zaplanował on pozbawienie życia wymienionej. O zaplanowaniu przez oskarżonego zabójstwa G. Ż. (1) nie mogła też świadczyć chęć ułożenia sobie życia z M. C.. Wbrew twierdzeniom obrońców oskarżonego, zgromadzone w sprawie dowody dawały podstawy do dokonania ustalenia, że już w czasie poprzedzającym śmierć G. Ż. (1), oskarżony przeżywał fascynację osobą M. C., którą można było też określić jako podkochiwanie się. Świadczyły o tym zeznania A. W., i A. Z., na które zwrócił uwagę Sąd I instancji, ale też zeznania E. C., L. R., G. B., którym G. Ż. (1) opowiadała, że jest zazdrosna o blondynkę z kiosku, M. ze sklepu (k. 47 uzasadnienia). Ten stan towarzyszył S. Ż. również po 16 czerwca 2009 roku, trwał kilka lat, co potwierdzają wiadomości sms ujawnione w telefonie zabezpieczonym od oskarżonego wysyłane po śmierci G. Ż. (1) (k. 48 uzasadnienia). Nie mają racji obrońcy, gdy starają się wykazać, że być może, gdy mowa była Dodać można, że z dowodów zebranych w sprawie nie wynikało, by oskarżony przed zabójstwem żony zdobył i zabezpieczył na terenie posesji wapno, którym przysypał jej zwłoki, co mogłoby świadczyć o planowaniu zabójstwa. Nie wyprowadził takiego wniosku Sąd I instancji, a więc wystarczy tylko wskazać, że oskarżony w swych wyjaśnieniach podał, że do przysypania zwłok żony użył materiałów m.in. w postaci cementu, wapna, które pozostały po remoncie i przechowywał je w garażu. W tej części wyjaśnienia zasługiwały na wiarę w kontekście wydanej w sprawie opinii biegłego z zakresu badań chemicznych, który wskazał, że w dostarczonej do badań zbrylowanej substancji barwy białej pokrytej substancją glebopodobną obecna jest sól wapnia w postaci węglanu. Zdaniem biegłego węglan wapnia może wchodzić w skład m.in. betonów, cementów, jak również może być używany jako nawóz wapniowy przyspieszający rozkład materiału biologicznego (k. 479-482). Powyższe spowodowało, że nie można było stwierdzić, by oskarżony dopuścił się zabójstwa żony realizując wcześniej powzięty plan. Skoro natomiast istotnymi elementami, które doprowadziły do wymierzenia oskarżonemu kary 25 lat pozbawienia wolności było: przygotowanie się do zabójstwa, zaplanowanie czynu, który był wynikiem dążenia do trwałego pozbycia się żony ze swojego życia, a jednocześnie Sąd odwoławczy ustalił, że oskarżonemu można przypisać wyłącznie zamiar nagły pozbawienia życia G. Ż. (1), to mając na uwadze pozostałe, trafnie podniesione przez Sąd Okręgowy okoliczności istotne dla wymiaru kary, za zasadne i celowe uznano obniżenie orzeczonej wobec oskarżonego kary do 15 lat pozbawienia wolności. W konsekwencji niezbędne stało się uchylenie rozstrzygnięć o karze łącznej To też doprowadziło do uchylenia rozstrzygnięcia z punktu IV zaskarżonego wyroku, a więc orzeczenia środka karnego w postaci pozbawienia praw publicznych na okres 8 lat. Nie stwierdzono bowiem, by można było przyjąć Do kwestii związanych z wymiarem kary i wskazanym środkiem karnym Sąd odwoławczy odniesie się jeszcze w dalszej części uzasadnienia. Zarzuty przedstawione przez obrońców okazały się skuteczne o tyle, że doprowadziły do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób opisany wyżej. Ad. 2 Zarzuty, w części nie zasługującej na uwzględnienie W pozostałym zakresie zarzuty zawarte w apelacji obrońców oskarżonego uznano za niezasadne. Przede wszystkim z tego względu, że pozostałe istotne fakty, w tym poszlaki, zostały ustalone w sposób prawidłowy, w oparciu o trafną, nie zawierającą błędów ocenę dowodów, a nadto zasadnie stwierdzono, że brak podstaw do uznania, iż jako prawdopodobna jawi się wersja wynikająca z linii obrony S. Ż., że G. Ż. (1) zmarła śmiercią naturalną, będącą wynikiem jej złego stanu zdrowia, zażycia leków i spożycia alkoholu. Nie jest tak, jak sugerują obrońcy, że wyłącznie fakt znalezienia zwłok na posesji oskarżonego doprowadził Sąd I instancji do stwierdzenia jego winy Nie jest też tak, że pozostałe fakty, które w sposób prawidłowy dostrzegł Bez znaczenia dla oceny prawidłowości zaskarżonego wyroku pozostaje, że poprzez uznanie przez Sąd Okręgowy, iż S. Ż. nie dopuścił się znęcania i wyeliminowanie znamion tego przestępstwa z opisu czynu Wyrok tego Sądu, w takim zakresie, w jakim wyeliminowano znęcanie się S. Ż. nad G. Ż. (1) nie został zaskarżony. Należy więc, rozpoznając zarzuty zawarte w apelacji obrońców mieć na uwadze, że S. Ż. nie znęcał się nad żoną. Istotne jednak pozostaje, że Sąd I instancji nie przyjął znęcania – nie z tego powodu, że stwierdził, iż S. Ż. nie stosował przemocy fizycznej wobec G. Ż. (1), a doszedł m.in. do wniosku, że brak przesłanek do stwierdzenia, że jej intensywność była tego rodzaju, by jego zachowanie można było ocenić jako znęcanie się. Stwierdzenie Sądu, że oskarżony musiał przyczynić się do krwiaków okularowych na twarzy żony – z pewnością nie jest sprzeczne, jak wskazali apelujący, z prawami natury i doświadczeniem życiowym. Rzeczywiście Sąd I instancji przyjął, że pokrzywdzona miała zaburzenia krzepliwości krwi z powodu zmniejszonej liczby płytek krwi, co powodowało zwiększoną skłonność do wylewów krwawych w wyniku urazów, jak też nie wykluczał, że mogła ona pod wpływem alkoholu spaść ze schodów lub uderzyć się o jakiś przedmiot, to jednak zasadnie doszedł do przekonania, że nie dało się w ten sposób wytłumaczyć zauważanych u niej przez świadków krwiaków okularowych. Sąd Okręgowy, zajmując to stanowisko odwołał się do opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej Z. J. (k. 36 uzasadnienia). To właśnie Analiza dowodów przeprowadzona przez Sąd I instancji, bez wątpienia uzasadniała ustalenia zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a więc, że małżeństwo G. i J. Ż.nie było szczęśliwe i zgodne, oboje małżonkowie nadużywali alkoholu, przy czym oskarżony pił mniej i potrafił się kontrolować, będącej pod wpływem alkoholu G. Ż. (1) zdarzało się wszczynać awantury, a nawet wyzywać wulgarnie męża, oskarżony nie zawsze dobrze traktował żonę, zdarzało mu się ją poniżać, czy stosować przemoc fizyczną, S. Ż. nie potrafił poradzić sobie z alkoholizmem żony, próbował jej pomagać, a jednocześnie jego pomoc była mało skuteczna, chciał się rozwieść z żoną, lecz nie potrafił podjąć stanowczych decyzji w tym względzie, jeszcze za życia G. Ż. (1) oskarżony zainteresował się inną kobietą M. C. (k. 34-51 uzasadnienia). Obrońcom nie udało się wykazać, by zaprezentowana w powyższym zakresie ocena dowodów była nieprawidłowa. W szczególności nie można stwierdzić, by Sąd I instancji w sposób wadliwy, nieobiektywny ocenił zeznania G. Ż. (2), syna oskarżonego Nie udało się również obrońcom podważyć, dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny zeznań rodziców oskarżonego, a więc J. i K. Ż.. Jedynym argumentem, którego użyli apelujący było wskazanie, że Sąd I instancji odmówił wiarygodności tym zeznaniom w znacznej części z uwagi na to, że rodzicom oskarżonego zależało na korzystnym rozstrzygnięciu procesu, a tego argumentu nie użyto podczas oceny zeznań osób najbliższych dla pokrzywdzonej. Tak przedstawiony zarzut nie mógł okazać się skuteczny, skoro apelujący pominęli szczegółową analizę zeznań rodziców oskarżonego, jak Obrońcom nie udało się również wykazać, że nieprawidłowe było ustalenie Sądu, że oskarżony zanim zakopał G. Ż. (1) w wykopanym dole, oddzielił jej głowę od reszty ciała, po czym głowę umieścił w plastikowej reklamówce zawiązując ją na dwa węzły (k. 6 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Sąd odwoławczy podzielił ocenę dowodów zaprezentowaną w tym zakresie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (k. 21-23). Obrońcy nie przywołali argumentów, które przekonałyby Sąd odwoławczy o naruszeniu powołanych przez nich przepisów postępowania, w związku z oceną zgromadzonych dowodów. Sąd I instancji miał na uwadze treść opinii pisemnej Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) Rzeczywiście analizując wypowiedzi biegłych w czasie rozprawy należało dojść do wniosku, że nie można było wykluczyć, że skoro nie odnaleziono szeregu wymienionych elementów kostnych, to mogło nie dojść do odnalezienia, Brak precyzyjnego przywołania w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wypowiedzi biegłych, nie oznaczał, że wyprowadzony przez Sąd Okręgowy wniosek o mechanicznym oddzieleniu głowy przed zasypaniem G. Ż. (1) w wykopanym dole – był błędny. Oczywiste jest, że biegli kierując się wiedzą medyczną nie tylko nie byli w stanie ustalić przyczyny śmierci G. Ż. (1), ale także nie mogli na podstawie stanu jej szczątków jednoznacznie ustalić, czy głowa została oddzielona mechanicznie, czy oddzieliła się na skutek rozkładu zwłok. Biegli nie wykluczyli jednak, że mogło dojść do mechanicznego oddzielenia głowy. Przekonanie Sądu Okręgowego, że faktycznie oskarżony oddzielił głowę G. Ż. (1) od reszty ciała, było wynikiem oceny przede wszystkim okoliczności dotyczących faktu odnalezienia i zabezpieczenia czaszki w reklamówce, która była szczelnie zawiązana wokół czaszki, a w chwili jej wydobycia z ziemi, nie występował w niej otwór, który mógłby stanowić miejsce, w którym mogła znajdować się szyja. Nie mają racji obrońcy, którzy starają się wykazać, że przeczy temu przekonaniu to, że nie sfilmowano głowy w reklamówce w czasie czynności związanych wydobyciem zwłok, reklamówka w czasie oględzin była zniszczona, z jednej strony była całkowicie rozcięta, miała również inne otwory, otwór na szyję mógł znajdować się w innej części reklamówki, np. tam gdzie było rozległe rozcięcie. Sąd Okręgowy miał na uwadze, że nie sfilmowano dokładnie głowy w reklamówce. To przecież nie ograniczało Sądu w możliwości dokonania prawidłowych ustaleń faktycznych przy wykorzystaniu innych dowodów. Tu Sąd Okręgowy zasadnie odwołał się do zeznań świadków K. K., P. R., J. G., którzy stwierdzili, że w reklamówce nie było otworu na szyję, gdyż zwróciliby na to uwagę dokumentując czynność. Brak otworu na szyję stanowczo podkreślał w toku rozprawy biegły M. K.. Wprawdzie reklamówka, której oględziny Sąd I instancji przeprowadził w toku rozprawy była zniszczona, ale to przecież nie uniemożliwiło dokładnego opisania wszelkich otworów. Do tych oględzin trafnie odwołał się Sąd meriti (k. 21 – 22). Sąd odwoławczy odwołując się do tych dowodów, ale także po przeanalizowaniu wyjaśnień oskarżonego S. Ż. podzielił stanowisko Sądu I instancji, że nie było innej możliwości zapakowania głowy G. Ż. (1) do foliowej reklamówki, jak tylko po jej mechanicznym oddzieleniu od reszty ciała. Trzeba przypomnieć, że oskarżony opisując okoliczności, w jakich użył reklamówki wyjaśnił, iż na stole w garażu była nieużywana siateczka, więc wziął ją, założył jej na głowę, zawiązał, aby się nie zsuwała, w kokardkę, czy supełek (k. 1339), normalnie założył worek na głowę i ułożył w tym grobie, założył po śmierci w grobie i normalnie zawiązał na jeden supełek, ten worek był normalnie zawiązany na szyi, żona położona na wznak, twarzą do góry, worek był związany na jedną kokardkę od góry, bo się nachylił nad grobem, na jeden raz (k.1591). Powyższe wypowiedzi oskarżonego pozwoliły na ustalenie istotnych okoliczności, a więc, że do użycia reklamówki doszło po śmierci G. Ż. (1), bezpośrednio przed jej zakopaniem, reklamówka była nieużywana, Wracając do oględzin reklamówki, wynika z nich, że oprócz otworu przy suple, stwierdzono otwory: o długości 16 cm - w bocznej ściance, od dołu ku górze, otwór wykonany prawdopodobnie mechanicznie; o długości 2 cm – od dołu, przy zgrzewie, brzegi nieregularne; o obwodzie 91,5 cm - góra reklamówki i cała boczna ściana (k. 1656-1657, 1666). Analiza wielkości i charakteru tych otworów wskazuje na to, że ani otwór o średnicy 3 cm, ani te o długości 2 cm i 16 cm nie mogły być takimi, w których znajdowała się szyja pokrzywdzonej. Pierwsze dwa w sposób oczywisty były zbyt małe. W trzecim również, z uwagi na jego rozmiar, nie mogła znajdować się szyja. O ile, z uwagi na filigranowość pokrzywdzonej można byłoby teoretycznie wyobrazić sobie, że mieści się w nim szyja, to trudno przy jego wyglądzie założyć, że zmieściłaby się w nim głowa, bo przecież gdyby głowa nie była oddzielona od ciała, w pierwszej kolejności, to ona musiałaby przejść przez otwór zanim znalazłaby się w nim szyja. Największy otwór powstał, co nie powinno budzić wątpliwości, w świetle relacji osób biorących udział w wydobyciu szczątków ciała G. Ż. (1) - podczas rozerwania reklamówki w celu wydobycia z niej czaszki pokrzywdzonej. Jednocześnie zaznaczyć trzeba, że wypowiedź jednego z techników, do której odwołują się apelujący „najpierw wyciągnijmy głowę, aby uwolnić kręgosłup” nie oznaczała, że głowa była przytwierdzona do kręgosłupa, a jedynie, że takie było przekonanie technika, gdy stopniowo odsłaniano i wydobywano kolejne części szkieletu G. Ż. (1). Jako niezasadne oceniono również zarzuty przedstawione w apelacji, w tej części, w której zmierzały do podważenia stanowiska Sądu I instancji, że należało wykluczyć prezentowaną w toku procesu wersję o nagłej śmierci ciepiącej na marskość wątroby G. Ż. (1), będącej skutkiem jej stanu zdrowia, w połączeniu z zażytymi przez nią lekami i spożytym alkoholem. Stanowisko Sądu Okręgowego zasługiwało na pełną akceptację z uwagi na rzeczowość, oparcie wyprowadzonych wniosków o fachowe opinie Katedry Obrońcom nie udało się wykazać, że ocena dowodów zebranych w sprawie, Sąd Okręgowy nie pominął żadnych dowodów oraz okoliczności istotnych dla oceny stanu zdrowia pokrzywdzonej w czasie bezpośrednio poprzedzającym jej zgon, jak i we wcześniejszym okresie. Nie wystarczy wskazać, że stan zdrowia pokrzywdzonej był poważny, nadal nadużywała alkoholu i zażywała szereg leków, gdy obrońcy odwołują się w istocie do stanu zdrowia, nad którym pochylił się Sąd I instancji, nie wyjaśniają co mają na myśli pisząc o „poważnym stanie zdrowia”, nie wykazują, by był to stan zagrażający jej życiu, nie wykazują błędów w jego ocenie ze strony Sądu orzekającego, a nadto odwołują się do nadużywania alkoholu przez G. Ż. (1) i zażywania przez nią leków, które to okoliczności również uwzględnił Sąd I instancji, a obrońcy nie wykazują uchybień związanych z oceną dowodów w tym zakresie. Wystarczy więc wskazać, że instytucja naukowa w wydanych przez siebie opiniach, a także biegli wypowiadający się w toku rozprawy, uwzględnili całość zgromadzonej w sprawie dokumentacji medycznej, a więc i fakt skierowania pokrzywdzonej w dniu 25 maja 2009 roku do szpitala. Ten dokument wraz Sąd Okręgowy nie popełnił błędu, nie uwzględniając wniosku obrońcy oskarżonego o przesłuchanie w charakterze świadka lekarza, który wystawił pokrzywdzonej omawiane skierowanie do szpitala. Pomijając, że skierowanie to zostało wystawione przez psychologa R. B., to rację należało przyznać Sądowi, że okoliczność, która miała zostać udowodniona, a więc ustalenie powodów stwierdzenia, że obecny stan pacjentki zagraża jej zdrowiu, została udowodniona zgodnie z wnioskiem, a więc wynikała z treści zapisów R. B. znajdujących się w tym dokumencie (wniosek obrońcy k.1873, postanowienie Sądu k.1874). Z tego też wynika, zachowując precyzję, że Sąd uznał, iż powody stwierdzenia, że stan zdrowia pacjentki zagraża jej zdrowiu zostały wskazane w treści skierowania. Nie oznaczało to więc, jak wskazują apelujący, że Sąd uznał za udowodnioną okoliczność bardzo złego stanu zdrowia G. Ż. (1). Istotne jest jednak przede wszystkim to, że dostrzeżone przez psychologa zagrożenie dla zdrowia pacjentki nie oznaczało, iż istniało zagrożenie dla jej życia, takiego stwierdzenia nie zawarto Jeśli chodzi o wyniki badań krwi, co do których obrońcy wskazują, że były bardzo złe już w 2007 roku i wskazują wyłącznie na współczynnik GGTP, który w 2005 roku wynosił 696, przy normie 61, zaś w 2007 roku 1199 – trzeba wskazać, iż obrońcy nie wyjaśnili dlaczego uważają, że wskazane współczynniki mogły mieć wpływ na zaskarżony wyrok. Nie wyjaśnili za czym przemawiają wyniki badań, do których się odwołali, a w konsekwencji nie wykazali, by mogły mieć one wpływ na ocenę stanu zdrowia G. Ż. (1) w czasie poprzedzającym jej śmierć i w czasie, gdy do niej doszło. Można jedynie przypuszczać, że ich zamiarem było wykazanie, że wyniki te pogarszały się, norma została znacznie przekroczona i być może świadczyły o marskości wątroby. Tyle tylko, że współczynnik GGTP może oznaczać nie tylko marskość wątroby, ale i inne schorzenia, jak choćby jej stłuszczenie, czy po prostu świadczyć o nadużywaniu alkoholu. Istotniejsze jest jednak, że te wyniki badań krwi powinny być przede wszystkim podstawą do konsultacji lekarskich i dalszych badań, jak choćby badanie USG, a w niniejszej sprawie, ani konsultacje lekarskie, ani wynik badania USG, wbrew przekonaniu apelujących, nie mogły świadczyć o marskości wątroby G. Ż. (1). Do tej ostatniej kwestii, w sposób prawidłowy odniósł się Sąd I instancji, bez konieczności powtarzania przytoczonej argumentacji. Ważne też jest, że obrońcy nie wskazali, z jakiej dokładnie daty pochodziło badanie krwi z 2007 roku. Uwagę zwracają wyniki badań znajdujące się na k. 1723. Wynika z nich, że 14 lipca 2005 roku współczynnik GGTP wynosił - 696, 3 stycznia 2007 roku - 1193, natomiast 8 marca 2007 roku - 253, a 23 kwietnia 2007 roku – 275, te wyniki zostały przekazane Z. J. wchodzącemu w skład osób opiniujących w ramach opinii ZMS w G.. Istotne jest, że zmienność przedstawionych wyników przemawia za tym, że nie występuje sytuacja, Nie mają racji apelujący, gdy wskazują, że rozpoznanie marskości wątroby wynikało nie tylko z opisu lek. med. K. Z. zawartego w dokumencie USG jamy brzusznej z 18 stycznia 2007 roku (k. 117), ale i z karty informacyjnej leczenia szpitalnego z 2007 roku. Z karty informacyjnej leczenia szpitalnego G. Ż. (1), mającego miejsce od 8 stycznia 2007 roku do 22 stycznia 2007 roku, w czasie którego wykonano wspomniane badanie USG, wynika, że rozpoznano u niej ZZA i stwierdzono konieczność obserwacji w kierunku marskości wątroby, przywołano też wynik badania USG jamy brzusznej, Stanowisko apelujących, sprowadzające się do próby zdyskwalifikowania opinii Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej w G. i reprezentujących tę jednostkę lekarzy specjalistów wyłącznie za pomocą twierdzenia, że zaufanie należało mieć nie do opiniującej jednostki i jej przedstawicieli, ale do lek. med. K. Z., wyniku przeprowadzonego i opisanego przez niego badania USG, a także złożonych przez niego zeznań cechuje się dowolnością, pomija argumenty zawarte w opiniach (opinie pisemne k. 1810-1827, 1863-1864, ustne k. 1792-1803, 1867-1872), ale i ocenę tych dowodów oraz innych, zaprezentowaną przez Sąd Okręgowy (k. 29-31 uzasadnienia), a zatem nie może okazać się skuteczne. Wskazane opinie, w sposób fachowy, rzeczowy Uwagę zwraca wypowiedź biegłego J. D., który wskazał m.in., że radiolog rozpoznaje marskość wątroby w momencie, kiedy na skutek zmian niszczących w wątrobie rośnie opór naczyniowy, czyli zmniejsza się przepływ przez wątrobę krwi. Ta krew musi gdzieś dopłynąć do serca i powstaje krążenie oboczne. Radiolog, który ocenia taki przypadek ma do czynienia wtedy Z powyższych względów, jako niezasadny oceniono zarzut braku obiektywizmu Sądu Okręgowego, który miałby polegać na niezasadnym odrzuceniu rozpoznania marskości wątroby postawionego przez lek. med. K. Z.. W przedmiotowej sprawie brak było podstaw do stwierdzenia, że G. Ż. (1), w czasie bezpośrednio poprzedzającym jej śmierć, ale Sąd I instancji nie kwestionował zawartego w opisie USG sporządzonym przez K. Z. – przewlekłego zapalenia trzustki. Rzeczywiście biegły Z. J. stwierdził, że w trakcie przewlekłego zapalenia trzustki Sąd I instancji miał na uwadze fakt nadużywania alkoholu przez G. Ż. (1), jak i to, że w dniu zdarzenia udała się do sklepu, gdzie kupiła alkohol. Ponadto ustalił jakie leki G. Ż. (1) zażywała, w tym odniósł się do tego, które nabywała, a więc i mogła zażywać w dniu zdarzenia. Sąd ten nie tylko miał na uwadze skutki uboczne wskazane w ulotkach leków, ale i te możliwe, na które wskazywali przesłuchani w sprawie biegli, a uprzednio zostały przywołane Jako prawidłowy uznano wniosek Sądu, że tylko z wyjaśnień oskarżonego wynikało, że w czerwcu 2009 roku G. Ż. (1) przyjmowała lek o nazwie Anticol. Rzeczywiście, oprócz wyjaśnień oskarżonego nie występują w sprawie dowody potwierdzające, by pokrzywdzonej w 2009 roku przepisywano ten lek. Nie potwierdził tego lekarz M. R. (k. 1529-1534), nie wynikało to Z powyższego wynika, że nawet jeśli przepisano G. Ż. (1) po raz ostatni Anticol 1.08.2008r., to z pewnością nie czyniono tego w 2009 roku. G. Ż. (1) nie realizowała recept dotyczących Anticolu w 2009 roku. Pomyłka Sądu I instancji dotycząca czasu, w którym według dokumentacji lekarskiej G. Ż. (1) miała przyjmować Anticol nie miała wpływu na treść wyroku. W szczególności nie podważyła wniosku Sądu o tym, że nie ma żadnych dowodów wskazujących na to, że w dniu 16 czerwca 2009 roku zażyła ona ten lek. Takiego dowodu nie stanowią również wyjaśnienia oskarżonego, który wprawdzie utrzymywał, że jego żona w czerwcu 2009 roku zażywała ten lek, to nie wskazywał, że podał jej go w dniu zdarzenia, bądź, by sama go w tym dniu zażyła. Co więcej, to właśnie w świetle jego wyjaśnień stwierdzić należało, przyjmując, że dysponowali Anticolem, co miało związek z receptą wypisaną Trzeba też zauważyć, że skutki uboczne Anticolu polegające na niewydolności oddechowej (duszność, sinica), zaburzenia rytmu serca lub niewydolność krążenia mogą wystąpić wyłącznie przy jednoczesnym zażyciu dużej ilości alkoholu (k. 1818). W niniejszej sprawie, nieprawdopodobne jest, że G. Ż. (1), jak już wskazano uprzednio, zażyła Anticol i zdecydowała się na spożywanie alkoholu, a nadto brak podstaw w materiale dowodowym do przyjęcia, że zażyła alkohol w dużej ilości. Oskarżony nie wskazywał, by tego dnia widział, że spożyła dużo alkoholu, nie zaobserwował też, by znajdowała się w stanie znacznej nietrzeźwości. Nie wskazywał na to również G. Ż. (2). Warto przy tym uwzględnić wypowiedź biegłego Z. A., że osoba, która pije długo ma zwiększoną tolerancję na alkohol W końcu dodać należy, że w zebranym materiale dowodowym brak podstaw do przyjęcia, że G. Ż. (1) zażyła leki w dawkach większych niż zalecane. Co do uwag obrońców na temat leku Depakine Chrono, a więc, że może powodować śpiączkę, a jeśli ktoś jest pod wpływem alkoholu i zapadnie Co do uwag obrońców dotyczących Fenactilu, a więc przywołania stanowiska biegłych, że przeciwskazaniem do leczenia Fenactilem jest niewydolność wątroby i wyrażenia własnego przekonania, iż wątroba G. Ż. (1) była Powyższa analiza, przy uwzględnieniu stanowiska wyrażonego przez Sąd I instancji, prowadzi do wniosku, że brak podstaw do uznania za prawdopodobną wersji o śmierci naturalnej G. Ż. (1), która wynikałaby ze stanu jej zdrowia, zażytych leków i spożytego alkoholu. W toku postępowania odwoławczego, mając na uwadze, że zaginęły pukle włosów zabezpieczone od G. Ż. (1), a także treść złożonego przez obrońców oskarżonego wniosku, który zmierzał do bardziej wnikliwego rozpoznania przyczyn jej śmierci, rozważając celowość ewentualnej ekshumacji zwłok wymienionej, Sąd Apelacyjny uzyskał opinię Katedry Medycyny Sądowej w B. (k. 2296-2298), w której wskazano, że we włosach możliwe jest oznaczenie wielu ksenobiotyków, w tym leków z różnych grup terapeutycznych, środków odurzających, substancji psychotropowych, metali, pestycydów, hormonów i innych. Nie jest możliwe oznaczenie we włosach zawartości lotnych związków organicznych takich jak alkohole w tym alkoholu etylowego. Na podstawie analizy włosów możliwe jest ustalenie składników aktywnych leków przyjmowanych przez pokrzywdzoną G. Ż. (1). Na podstawie wyników badań włosów nie jest możliwe ustalenie w jakiej dawce lek czy alkohol został przyjęty, nie jest możliwe ustalenie, czy lek lub alkohol został przyjęty Na podstawie wyników badania włosów nie można również ustalić dokładnego czasu spożycia leku czy alkoholu. Nie jest zatem możliwe wskazanie, czy dana substancja została przyjęta w dniu zgonu. Analiza segmentowa włosów pozwoliłaby jedynie na określenie przybliżonego przedziału czasowego w jakim substancja mogła być przyjęta (z dokładnością do około dwóch tygodni Na podstawie badania włosów nie jest możliwe dokonanie oceny stanu zdrowia pokrzywdzonej. Można jedynie stwierdzić obecność lub brak ksenobiotyków we włosach. W Katedrze wykonującej opinię możliwe byłoby oznaczenie we włosach składników aktywnych leków takich jak: Hydroxyzinum, Fenactil, Depakine Chrono 500, Heminevrin, Imovane, Triticco i Coaxil metodą chromatografii cieczowej ze spektrometrią mas (MS) i tandemową spektrometrią mas (MS/MS). W Katedrze nie przeprowadza się badań na zawartość składnika aktywnego leku Anticol i markerów konsumpcji alkoholu. Mając tę opinię na uwadze Sąd odwoławczy uznał, że nie jest celowe przeprowadzenie ekshumacji zwłok G. Ż. (1) i poddanie badaniom jej włosów, ponieważ nie ma możliwości za pomocą takich badań ustalenia stanu zdrowia pokrzywdzonej, a wiec i ustalenia go w sposób bardziej wnikliwy niż uczyniono to w toku postępowania przez Sądem I instancji. Nie było też możliwe jeszcze bardziej wnikliwe zweryfikowanie ustaleń dokonanych w toku postępowania sądowego dotyczących ilości spożytych
w dniu zdarzenia przez pokrzywdzoną: alkoholu, jak i leków, w tym dokładnego ich określenia. Te czynności o charakterze procesowym i naukowym pozwoliłyby w istocie ostatecznie zweryfikować twierdzenia oskarżonego, że jego żona zażywała Powyższe stanowisko Sądu Apelacyjnego doprowadziło do oddalenia wniosków dowodowych obrońców, z podaniem szczegółowego uzasadnienia (k. 2375-2377). W ocenie Sądu odwoławczego, obrońcy nie przedstawili argumentów, które przemawiałyby za trafnością przedstawionych przez nich zarzutów Sąd Okręgowy, wbrew przekonaniu obrońców, nie wybrał wersji najmniej korzystnej dla oskarżonego spośród wielu możliwych. Analiza wywodów zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, prowadzi do wniosku, że Sąd ten odtworzył przebieg zdarzenia, w oparciu o szereg faktów ubocznych, które prowadziły do jednoznacznego wniosku, że oskarżony w nieustalony sposób, działając z zamiarem bezpośrednim, pozbawił życia G. Ż. (1), gdy inne wersje nie jawiły się jako prawdopodobne (oczywiście mając na uwadze uchybienia omówione na wstępie). Bez znaczenia pozostaje, że opinia z zakresu informatyki śledczej pozostawała w sprzeczności z argumentacją prokuratora jakoby oskarżony miał po śmierci żony skasować dane z jej telefonu. Dla Sądu odwoławczego argument ten nie ma żadnego znaczenia, skoro Sąd I instancji nie podzielił stanowiska prokuratora i wprost wskazał, że z uwagi na treść opinii biegłego A. Ż., nie sposób uznać, by to oskarżony przed przekazaniem telefonu teściowej usunął niemal całą zawartość karty SIM oraz pamięć telefonu użytkowanego przez G. Ż. (1) (k. 25 uzasadnienia). Nie stwierdzono, by Sąd Okręgowy ocenił zachowanie S. Ż. po tym jak stwierdził, że jego żona nie żyje – w sposób pozostający Przeciwnie, ocena tego zachowania została dokonana przy uwzględnieniu wszystkich istotnych dowodów, poddanych analizie zgodnie ze standardami określonymi art. 7 k.p.k. (k. 20 -24, 27-28) , a obrońcom nie udało się wykazać, by było inaczej. W zasadzie obrońcy nie odnieśli się do oceny Sądu I instancji, a jedynie przedstawili własną, co nie mogło się okazać skuteczne. Nie przekonało Sądu odwoławczego, że gdyby oskarżony zamordował żonę, to nie pochowałby jej w ogrodzie, a wybrałby inne miejsce, gdzie szanse na znalezienie zwłok byłyby mniejsze. Zachowanie oskarżonego, jak wskazuje szereg spraw karnych o zabójstwo, nie jawi się jako nietypowe, wyjątkowe. Część sprawców podejmuje próby ukrycia zwłok w miejscach odległych od ich zamieszkania, a część wykorzystuje do tego celu miejsca znajdujące się Przywołany wyżej pośpiech, wybór miejsca, sposób zakopania i ułożenia zwłok, w ocenie Sądu odwoławczego, również były elementami, które przeczyły zaplanowanemu działaniu oskarżonego (w tym tylko aspekcie podzielono stanowisko apelujących), a jednocześnie przemawiały za tym, że zabójstwa żony dopuścił się w zamiarze nagłym. Gdyby bowiem oskarżony zaplanował, że dopuści się tego czynu, z pewnością przygotowałby się lepiej również do ukrycia zwłok. Te okoliczności jednak w żaden sposób, nie sprzeciwiają się temu, że oskarżony chcąc pozbawić życia żonę, uczynił to, a następnie zakopał jej ciało w ogrodzie, za domem. Okoliczność zatrzymania rzeczy G. Ż. (1) w domu, w stanie jak sprzed zabójstwa, nie świadczy o wiarygodności wyjaśnień oskarżonego Nie może też być argumentem przemawiającym za szczerością wyjaśnień oskarżonego to, że płakał składając je. Tego rodzaju zachowanie (nie wchodząc w ocenę, czy oskarżony ronił łzy, czy nie) mogło być podyktowane szeregiem względów, a zatem nie musiało świadczyć o wiarygodności jego relacji. Na przykład mogło być wynikiem świadomości, w jak trudnym położeniu S. Ż. się znalazł, niepewności jego losu. Obrońcy nie przedstawili innych argumentów, które podważyłyby trafność rozstrzygnięcia Sądu I instancji. Ad. 3 Poszlaki, które doprowadziły do ustalenia, że oskarżony działając 1.
małżeństwo G. Ż. (1) i oskarżonego, w czasie poprzedzającym zdarzenie, które miało miejsce 16 czerwca 2009 roku, nie było szczęśliwe, zgodne, małżonkowie nadużywali alkoholu, choć tylko G. Ż. (1) dotknięta była chorobą alkoholową, z którą zmagała się od kilku lat; G. Ż. (1) zdarzało się wszczynać awantury, wyzywać wulgarnie męża; S. Ż. zdarzało się poniżać żonę, używać wyzwisk, stosował wobec niej przemoc fizyczną; S. Ż. nie potrafił sobie poradzić z alkoholizmem żony, starał się jej pomagać m.in. zawożąc ją na leczenie odwykowe, do psychiatry, do rodziców, wzywać lekarza, pielęgniarkę, nie czynił tego jednak konsekwentnie, bo: alkohol był ciągle obecny w domu, sam pił go 2.
w czasie zdarzenia, oskarżony przebywał w domu; doszło do kłótni między małżonkami spowodowanej spożywaniem alkoholu przez G. Ż. (1), która mimo zobowiązania się do niespożywania alkoholu udała się w godzinach 14.30 -15.30 do sklepu, nabyła alkohol 3. sposób zakopania zwłok G. Ż. (1), który świadczył o pośpiechu (w pobliżu domu, płytki dół, zbyt mały, by prosto ułożyć zwłoki), i chęci ukrycia zbrodni; gdyby działanie miało charakter nieumyślny, czy byłoby efektem nieszczęśliwego wypadku, zdrowy psychicznie S. Ż., wzywałby pogotowie, czy bliskich w celu uzyskania pomocy; wyjaśnienia złożone przez oskarżonego, w których starał się przekonać, że takie jego postąpienie było wyrazem miłości, potrzeby pozostawienia ciała jego żony blisko niego i jego syna, nie mogło zostać uznane za racjonalne, logiczne, właściwe dla zdrowego psychicznie człowieka, ojca; sposób postąpienia ze zwłokami żony, gdy oskarżony oddzielił jej głowę od reszty tułowia i umieścił ją w reklamówce, którą ściśle zawiązał (dwa supły) świadczył o jego stosunku do popełnionego przez niego czynu, będąc wyrazem jego dużego negatywnego nastawienia do żony, również po jej śmierci, skoro sprowadzał się do zbezczeszczenia jej zwłok, co przeczyło też wyjaśnieniom oskarżonego, że starał się zapewnić żonie godny pochówek; tego rodzaju zachowanie mogło być właściwe tylko dla sprawcy zbrodni zabójstwa działającego w chwili czynu z zamiarem bezpośrednim jej popełnia; istotne też było przysypanie zwłok materiałami zwierającymi wapno, co było już elementem zacierania śladów popełnionej zbrodni; 4. dalsze zacieranie śladów popełnionej zbrodni, a więc zamaskowanie miejsca zakopania żony betonowymi płytami, a także stwarzanie pozorów niepokoju o żonę, jej los, wykonywanie, począwszy od godzin wieczornych tego samego dnia, telefonów do znajomych żony, w celu ustalenia, czy u nich przebywa, stwarzanie pozorów jej późniejszego poszukiwania, w tym przy skorzystaniu z form instytucjonalnych, zgłoszenie na policję, zgłoszenie zaginięcia żony do fundacji (...); 5. fascynacja tematami śmieci i przemocy, a więc m.in. pozbawiania życia, agonii, duszenia, kneblowania, obezwładniania chloroformem. Opisane okoliczności, również prawidłowo ustalone przez Sąd Okręgowy, świadczyły też o tym, że oskarżony musiał być zmęczony trudnym związkiem Ad. 4. Obniżenie jednostkowej kary pozbawienia wolności, za przestępstwo przypisane oskarżonemu w pkt I zaskarżonego wyroku, wymiar kary łącznej. Decydujące znaczenie dla obniżenia kary za przestępstwo przypisane oskarżonemu w pkt I zaskarżonego wyroku, jak już wskazano w pierwszej części uzasadnienia, miał fakt, że brak było podstaw do stwierdzenia, że przygotowywał się on do zabójstwa i działał w wyniku realizacji wcześniej powziętego planu zmierzającego do pozbycia się żony. Bez wątpienia w dużo surowszy sposób należałoby podsumować działanie sprawcy oskarżonego, gdyby starannie przygotowywał się do zbrodni, planował ją, a następnie plan wprowadził w życie. Tego rodzaju działania świadczyłyby o jego bardzo dużym wyrachowaniu i demoralizacji. Brak było jednak podstaw w materiale dowodowym do przypisania S. Ż. tego rodzaju działań. Przy wymiarze kary uwzględniono, iż zamiar pozbawienia życia miał charakter nagły, zrodził się w efekcie kłótni, faktu powrotu przez pokrzywdzoną do spożywania alkoholu. Sąd odwoławczy miał oczywiście na uwadze wszystkie pozostałe okoliczności obciążające, prawidłowo przywołane przez Sąd I instancji (k. 58 uzasadnienia zaskarżonego wyroku), bez konieczności ich ponownego przytaczania, jak i łagodzące, a więc uprzednią niekaralność S. Ż. i pozytywną opinię z Aresztu Śledczego. W przekonaniu Sądu odwoławczego, kara 15 lat pozbawienia wolności jest adekwatna do występujących w sprawie okoliczności przemawiających na korzyść S. Ż. i tych niekorzystnych, a więc jest wyważona, sprawiedliwa. Trafnie dostrzeżone przez Sąd Okręgowy okoliczności obciążające sprzeciwiały się dalszemu łagodzeniu orzeczonej kary. Wymierzając karę łączną, mając na uwadze, że apelację wniesiono wyłącznie na korzyść oskarżonego, Sąd odwoławczy zastosował, tak jak Sąd I instancji zasadę pełnej absorpcji i jako karę łączną wymierzył oskarżonemu karę 15 lat pozbawienia wolności. W przekonaniu Sądu, tak wymierzona kara jest zgodna z dyrektywami jej wymiaru i powinna odnieść pokładane w niej cele wychowawcze i zapobiegawcze, a także w zakresie prewencji generalnej. Uchylenie rozstrzygnięcia z pkt IV o pozbawieniu praw publicznych podyktowane było tym, jak już wskazano w części pierwszej uzasadnienia, że nie stwierdzono, by można było przyjąć w niniejszej sprawie, iż oskarżony działał z powodu motywacji zasługującej na szczególne potępienie, którą miała być chęć usunięcia żony z własnego życia. Gdyby taka motywacja przyświecała oskarżonemu, Sąd I instancji zakwalifikowałby zachowanie oskarżonego z art. 148 § 2 pkt 3 k.p.k., a przecież nie znalazł przesłanek do takiego postąpienia. Skoro Sąd Okręgowy nie przypisał oskarżonemu zabójstwa we wskazanej kwalifikowanej postaci, to nie mógł jednocześnie uznać, że jednak do jego popełnienia doszło w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie. W przypadku, gdy oskarżony powziął zamiar zabójstwa nagle, wzburzony zachowaniem żony, która mimo obietnic zaprzestania spożywania alkoholu, złamała je po raz kolejny – to brak podstaw do przyjęcia, że przyświecała mu motywacja zasługująca na potępienie. Tego rodzaju motywacja nie usprawiedliwiała ani przemocy, ani tym bardziej zabójstwa, a zatem z pewnością zasługiwała na potępienie, brak jednak przesłanek do stwierdzenia, że zasługiwała na szczególne potępienie. Szczególne potępienie motywacji sprawcy może mieć miejsce wtedy, gdy motyw w sposób rażący odbiega od przyjętych wzorców zachowania, przy uwzględnieniu, że każde zabójstwo stanowi ich naruszenie, a to oznacza, że musi wystąpić dodatkowy element motywacji, który decyzję dokonania zabójstwa czyni szczególnie naganną, |
||
Wnioski |
||
zawarte w apelacji obrońców o uniewinnienie oskarżonego S. Ż. od popełnienia czynu zarzuconego mu w punkcie I aktu oskarżenia, ewentualnie o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji |
☒ niezasadne |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Niezasadność wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego wynika z powodów przestawionych w części, w której odniesiono się do zarzutów. Niezasadność wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji jest konsekwencją stwierdzenia braku podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku. |
1OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
nie wystąpiły |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
Przedmiot utrzymania w mocy |
|
0.1utrzymano w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części, a więc nie objętej zmianami zawartymi w pkt I ppkt 1 i 2. |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
Brak zasadności przedstawionych zarzutów, brak okoliczności, które należałoby uwzględnić z urzędu. |
|
0.1Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
Przedmiot i zakres zmiany |
|
0.0.1I. Zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że: 0.0.21. uchylono rozstrzygnięcia: o karze łącznej z pkt III, pozbawieniu praw publicznych z pkt IV, zaliczeniu okresu pozbawienia wolności z pkt V i opłacie z pkt VIII, 2. obniżono orzeczoną wobec S. Ż. w punkcie I karę pozbawienia wolności do lat 15 (piętnastu). |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
Powody zmian: w pkt I, IV zaskarżonego wyroku zostały przedstawione we wcześniejszych częściach niniejszego uzasadnienia, a także, co dotyczy pkt III, V i VIII, były ich konsekwencją,. |
0.1Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji - nie dotyczy |
|||
0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Konieczność umorzenia postępowania |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
III. na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączono orzeczone wobec oskarżonego kary jednostkowe pozbawienia wolności i jako karę łączną wymierzono mu karę 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności; powody wymiaru kary łącznej w tym rozmiarze zostały przedstawione wcześniej; IV. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczono oskarżonemu okres jego rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 8 września 2016 roku do dnia 30 czerwca 2020 roku; po uchyleniu rozstrzygnięcia z pkt V niezbędne było dokonanie zaliczenia okresu pozbawienia wolności na poczet orzeczonej kary łącznej. |
|||
1Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
V. |
Na podstawie art. 626 § 1 k.p.k., art. 627 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., art. 636 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 2 ust. 1 pkt 6, art. 10 ust 1 i 2 ustawy |
1PODPISy |
0.11.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
obrońcy oskarżonego S. Ż. |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
pkt I, III, IV, VIII wyroku |
|||||
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☐ w całości |
|||||
☒ w części |
☒ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
0.11.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
0.11.4. Wnioski |
||||||
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Gdańsku
Osoba, która wytworzyła informację: sędzia Dariusz Malak, Krzysztof Ciemnoczołowski
Data wytworzenia informacji: