Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 kwietnia 2013r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Antoni Czeszkiewicz
Sędziowie:	SSO Mirosław Krzysztof Derda (spr.) SSO Małgorzata Szostak - Szydłowska
Protokolant:	st. sekr. sąd. Ewa Andryszczyk

po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 2013 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa J. Ż.

przeciwko I. Ż.

o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego

na skutek apelacji powoda J. Ż.

od wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach

z dnia 7 grudnia 2012r., sygn. akt III RC 343/12

oddala apelację.

Sygn. akt I Ca 70/13

UZASADNIENIE

Powód J. Ż. w pozwie skierowanym przeciwko małoletniej pozwanej I. Ż. wniósł o ustalenie, że jego obowiązek alimentacyjny wobec w/w wygasł. W uzasadnieniu podniósł, iż po śmierci matki pozwana mieszka z nim. To on sprawuje nad nią stałą pieczę, dostarcza jej środków utrzymania i wychowania, troszczy się o jej fizyczny i duchowy rozwój. W jego ocenie dalsze utrzymywanie obowiązku alimentacyjnego wobec córki jest zatem niezasadne.

Kurator małoletniej pozwanej I. A. Ż. w odpowiedzi na pozew uznał powództwo. Swoje stanowisko uzasadniał podobnie jak powód.

Sąd Rejonowy w Suwałkach wyrokiem z dnia 6 września 2012 r. wydanym w sprawie sygn. akt III RC 343/12 oddalił powództwo.

Sąd Rejonowy ustalił, że Sąd Rejonowy w Suwałkach prawomocnym wyrokiem z dnia 13 października 2011 roku w sprawie sygn. akt III RC 384/11 podwyższył alimenty od powoda J. Ż. na rzecz małoletniej pozwanej I. Ż. z kwoty 140 złotych miesięcznie do kwoty 300 złotych miesięcznie. W dacie ostatniego wyrokowania powód J. Ż. miał 48 lat. Zatrudniony był w Spółdzielni (...) w S. na stanowisku elektromechanika i osiągał dochód w wysokości 1908,78 zł netto miesięcznie. Zamieszkiwał wraz z żoną i córką i partycypował w kosztach utrzymania mieszkania w kwocie około 700 zł miesięcznie. Małoletnia pozwana I. Ż. miała niespełna 17 lat. Uczęszczała do klasy II-giej Technikum (...) w B. z siedzibą w S.. Była dzieckiem zdrowym. Matka pozwanej B. Ż. nigdzie nie pracowała. Była osobą całkowicie niezdolną do pracy do dnia 31.05.2012 roku z powodu choroby nowotworowej. Otrzymywała rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy w wysokości 1115,89 zł miesięcznie.

Aktualnie powód J. Ż. nadal zatrudniony jest w Spółdzielni (...) w S. i osiąga z tego tytułu dochód w wysokości 2049,15 zł netto miesięcznie. Mieszka wraz z córką I. Ż., nad którą sprawuje pieczę. Miesięcznie wydatkuje kwotę około 430 zł tytułem kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania. Małoletnia pozwana I. Ż. z kolei ma niespełna 18 lat. Jest uczennicą klasy III-ciej Technikum (...) w B. z siedzibą w S.. Przewidywany czas ukończenia nauki to 31 sierpnia 2014 roku. W/w jest osobą zdrową. Majątku nie posiada. Otrzymuje rentę rodzinną po zmarłej matce w kwocie po 415,08 zł netto miesięcznie.

Sąd wskazał, iż w świetle art. 133 § 1 kro rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka mieści się w katalogu obowiązków troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka nałożonych przez ustawodawcę w art. 96 kro. Czas trwania tego obowiązku nie jest ograniczony terminem i nie pozostaje też w zależności od osiągnięcia przez uprawnionego określonego stopnia wykształcenia.

Jedyną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym doświadczenie życiowe uczy, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego. Dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletność, ale zdobyło także wykształcenie umożliwiające podjecie pracy zawodowej pozwalającej na samodzielne utrzymanie nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje usprawiedliwienie w dotychczas osiąganych wynikach w nauce.

Stosownie do treści art. 138 kro w razie zmiany stosunków każda ze stron może żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków należy rozumieć istotne zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga odpowiedniego skorygowania. Żądanie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego mogłaby przy tym uzasadniać jedynie zmiana stosunków polegająca na całkowitym ustaniu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, bądź na uzyskaniu przez uprawnionego zdolności do samodzielnego utrzymania się.

W świetle analizy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie tego rodzaju zmiana stosunków nie nastąpiła. Zdaniem Sądu małoletnia I. Ż. nie uzyskała bowiem zdolności do samodzielnego utrzymania się. Wprawdzie w dniu 27 grudnia 2012 roku pozwana ukończy 18 lat, jednakże sam fakt osiągnięcia przez nią pełnoletności nie oznacza jeszcze zwolnienia ojca z obowiązku łożenia na jej utrzymanie.

I. Ż. kontynuuje bowiem naukę, a termin jej ukończenia przewidziany jest na 31 sierpnia 2014 roku. Kształcenie ma ją przygotować do podjęcia w przyszłości zajęcia przynoszącego środki utrzymania i zarazem uniemożliwia podjęcie takiego zatrudnienia aktualnie, zważywszy, że uczy się w trybie dziennym.

Okoliczność, iż pozwana otrzymuje rentę rodzinną po zmarłej matce w wysokości 415,08 zł netto miesięcznie nie może być podstawą do wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, gdyż kwota ta nie jest wystarczająca na jej utrzymanie. Sam powód na rozprawie w dniu 27 listopada 2012 roku przyznał, że miesięczny koszt utrzymania córki kształtuje się w kwocie około 600-700 zł. Zdaniem Sądu doświadczenie życiowe wskazuje, że kwota utrzymania dziecka w tym wieku jest nieco wyższa i oscyluje w granicach około 700-800 zł miesięcznie, co zresztą zaznaczył kurator małoletniej pozwanej. Nie bez znaczenia w tym względzie pozostaje również fakt, że małoletnia pozwana nie posiada żadnego majątku, z którego mogłaby czerpać dochody na swoje utrzymanie, nie korzysta też z innych form pomocy.

W ocenie Sądu także po stronie powoda J. Ż. nie zaszły istotne zmiany, które uzasadniałyby wygaśniecie obowiązku alimentacyjnego. Powód bowiem w dalszym ciągu pracuje w Spółdzielni (...) w S. i osiąga dochód w wysokości ponad 2000 zł miesięcznie, a zatem nieco wyższy, aniżeli w dacie ostatniego wyrokowania. Tak jak wcześniej ponosi też koszty utrzymania mieszkania, w którym zamieszkuje wraz córką. Uwadze Sądu nie umknął fakt, iż aktualnie to powód sprawuje bieżącą pieczę nad I. Ż. i dostarcza jej niezbędnych środków wychowania i utrzymania. Jednakże sam fakt realizowania obowiązku alimentacyjnego w naturze nie może być podstawą do jego wygaśnięcia.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł powód, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  obrazę przepisów postępowania mających wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 233 kpc polegającą na braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodnego zebranego w niniejszej sprawie,

2.  sprzeczność poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, polegającą na szczególnym ustaleniu, iż jest on zobowiązany łożyć alimenty na córkę, jak również, iż kwota, którą córka otrzymuje nie wystarcza na zaspokojenie jej potrzeb.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę orzeczenia i uwzględnienie powództwa, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcie o kosztach procesu za instancję odwoławczą.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację powoda należy uznać za niezasadną.

Sąd I instancji dokładnie przeanalizował sytuację materialną i możliwości zarobkowe powoda i należy zgodzić się z wnioskami, do jakich doszedł. Także ocena potrzeb pozwanej została prawidłowo przeprowadzona i jest kompletna. Istotnie pozwana nie jest w stanie jeszcze samodzielnie się utrzymać, dlatego jej rodzice powinni partycypować w kosztach je utrzymania- matka pozwanej nie żyje i z tego tytułu pozwana otrzymuje rentę rodzinną, która zaspokaja obowiązek alimentacyjny zmarłej matki. Jednak i jej ojciec powinien realizować swój obowiązek alimentacyjny. Także Sąd Okręgowy w Suwałkach stoi na tym stanowisku.

Podkreślenia wymaga fakt, że Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie "wszechstronnego rozważenia zebranego materiału" (a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności). Sąd w niniejszej sprawie sumiennie przeanalizował materiał dowodowy, kierując się doświadczeniem życiowym, regułami logicznego myślenia oraz wysokim poziomem świadomości prawnej, według którego w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważył materiał dowodowy jako całość.

Żaden przepis ustawy nie precyzuje, w jakiej postaci mają być spełniane świadczenia alimentacyjne, zarówno te przeznaczane na zaspokajanie kosztów utrzymania jak i te służące wychowaniu: w pieniądzu czy w naturze. Decydującą rolę należy przypisać w tej mierze warunkom, w jakich pozostaje uprawniony i zobowiązany. Zobowiązany mieszka z córką, zapewnia jej mieszkanie, jednak w toku rozprawy wskazywał, iż zaprzestał jej utrzymywania – aktualnie są skłóceni i to ona powinna ponieść samodzielnie koszty swego utrzymania się, w tym także partycypacji w kosztach utrzymania mieszkania.

Sąd I instancji rozpatrywał wniesiony pozew pod kątem istotnej zmiany stosunków uzasadniających uwzględnienie powództwa o wygaśnięcie obowiązku alimntacyjnego. Określając wymiar obowiązku alimentacyjnego Sąd Rejonowy brał pod uwagę możliwości finansowe powoda, a przede wszystkim czy uległy one zmniejszeniu od ostatniego wyrokowania. Brał także pod uwagę sytuację małoletniej pozwanej. Od orzekania w przedmiotowej sprawie przez Sąd I instancji sytuacja pozwanej zmieniła się. Aktualnie jest ona osobą pełnoletnią, nadal uczy się, jednak już rentę pobiera do rąk własnych (a nie jak wcześniej, gdy powód to czynił w jej imieniu), ponadto obecnie renta wynosi już 732 zł. Ta jednak okoliczność automatycznie nie świadczy o zaistnieniu okoliczności umożliwiających wygaszenie obowiązku alimentacyjnego względem córki. Istotnie pozwana gospodaruje aktualnie większą kwotą, jednak nadal nie jest ona w stanie utrzymać się samodzielnie i potrzebne jest finansowe wsparcie jej ojca w tym zakresie. Otrzymywana renta rekompensuje bowiem brak jednego z rodziców i brak wsparcia finansowego z jego strony, a nie ze strony obojga rodziców. Ponadto nie jest ona na tyle wysoka, aby pozwalała pozwanej na samodzielne życie, zwłaszcza że w chwili obecnej pozwana uczy się, zdobywa zawód i nie ma możliwości zarobienia na swoje utrzymanie.

Otrzymywane przez pozwaną środki z tytułu renty rodzinnej i alimentów od powoda pozwolą jej na zaspokojenie jej potrzeb, w tym w zakresie zakupu wyżywienia, podręczników i przyborów szkolnych, środków higienicznych, zapewnienie elementarnych rozrywek, a także ewentualne pokrycie kosztów utrzymania mieszkania.

Z tego też względu wyrokowi Sądu I instancji nie można zarzucić sprzeczności w poczynionych ustaleniach. Całokształt materiału dowodowego jednoznacznie wskazuje, iż od ostatniego wyrokowania nie zaistniały okoliczności określone w art. 138 kro, dlatego też wywiedzione powództwo nie mogło zostać uwzględnione.

Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego nie ma podstaw do zmiany orzeczenia Sądu I instancji.

Stąd też na mocy art. 385 kpc, apelacja powoda jako nieuzasadniona, podlegała oddaleniu.

MD/ar