Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 18 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Elżbieta Iwona Cembrowicz
Sędziowie	SSO Antoni Czeszkiewicz SSO Cezary Olszewski (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sąd. Ewa Andryszczyk

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2015 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z wniosku A. D.

z udziałem Gminy M. S., R. A., M. U. (1), J. A., K. U. (1), W. K., R. O. i J. K.

o zasiedzenie

na skutek skargi Gminy M. S. o wznowienie postępowania w sprawie INs. 735/12 Sądu Rejonowego w Suwałkach

na skutek apelacji wnioskodawcy A. D.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Suwałkach

z dnia 5 września 2014r., sygn. akt I Ns 422/13

p o s t a n a w i a:

1.  Oddalić apelację;

2.  Zasądzić od wnioskodawcy A. D. na rzecz uczestnika postępowania Gminy M. S. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem kosztów zastępstwa prawnego przed Sądem II – giej instancji.

Sygn. akt: I. Ca. 28/15

UZASADNIENIE

W dniu 28 czerwca 2013 r. skarżący Gmina Miejska S. wystąpił ze skargą o wznowienie postępowania w sprawie sygn. akt I. Ns. 725/12, która toczyła się w Sądzie Rejonowym w Suwałkach z wniosku A. D., bez udziału innych podmiotów i w której stwierdzono, iż W. D. (1) nabył z dniem 26 marca 2008 r. własność nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) oznaczonej numerami geodezyjnymi (...) o powierzchni łącznej 0,1492 ha dla której to nieruchomości brak jest urządzonej księgi wieczystej.

W uzasadnieniu podniósł, iż nieruchomości objęte żądaniem skargi nie mogły w całości znajdować się w posiadaniu samoistnym W. D. (1), albowiem działka oznaczona numerem geodezyjnym (...) od wielu lat wykorzystywana jest jako droga dojazdowa do bloku przy ul. (...) w S. oraz publiczny parking, który został urządzony i wyremontowany m. in. z funduszy skarżącego. W odniesieniu do działek oznaczonych numerami geodezyjnymi (...) skarżący podniósł natomiast, że znajdują się one w posiadaniu innych osób, które wzniosły na nich garaże. Wnioskodawca wskazał przy tym, że w postępowaniu, którego skarga dotyczyła nie brał udziału bez swojej winy; pozostawienie zaś tego orzeczenia w porządku prawnym godziłoby w jego interesy z uwagi na publiczny charakter korzystania z działki oznaczonej numerem geodezyjnym (...).

A. D., w odpowiedzi na skargę, domagał się jej odrzucenia, podnosząc iż jest nieoparta na ustawowej podstawie. Podnosił przy tym, że w sprawie I. Ns. 725/12 Sądu Rejonowego w Suwałkach opublikowano ogłoszenie o tymże postępowaniu, co wyklucza możliwość uznania, iż skarżący został w nim pozbawiony możliwości obrony swych praw. Na wypadek niepodzielenia powyższego stanowiska, wnioskodawca wnosił o oddalenie skargi.

Wezwani do udziału w sprawie K. U. (1) i R. A. przychylili się do skargi o wznowienie postępowania, a pozostali uczestnicy J. A., M. U. (2), R. O., W. i J. małż. K. nie zajęli merytorycznego stanowiska w sprawie.

Postanowieniem z dnia 5 września 2014 r. w sprawie o sygn. akt: I. Ns. 422/13 Sąd Rejonowy w Suwałkach zmienił postanowienie Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 19 kwietnia 2013 roku w sprawie sygnatura akt I.Ns. 735/12 w ten sposób, że stwierdził, iż W. D. (1) nabył z dniem 26 marca 2008 roku własność nieruchomości położonej w województwie (...), powiecie m. S., gminie M. S., miejscowości S., jednostce ewidencyjnej (...)_1 M. S. obrębie numer (...) oznaczonej numerem geodezyjnym (...), dla której to nieruchomości nie jest prowadzona księga wieczysta i oddalił wniosek o zasiedzenie w pozostałym zakresie oraz orzekł, że zainteresowani ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Z ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Rejonowy wynika, że w dniu 6 listopada 2012 r. A. D. wystąpił do Sądu Rejonowego w Suwałkach z wnioskiem o stwierdzenie, iż W. D. (1) nabył z dniem 26 marca 1988 r. własność nieruchomości położonych w S. przy ul. (...) oznaczonych numerami geodezyjnymi (...) o powierzchni łącznej 0,1492 ha dla których to nieruchomości brak jest urządzonej księgi wieczystej. W uzasadnieniu swego żądania wnioskodawca wskazał, że jest jedynym spadkobiercą W. D. (1), który nieruchomości te objął w posiadanie z dniem 26 marca 1978 r. Sprawa zainicjowana powyższym wnioskiem zarejestrowana została w Rep. Ns. za sygn. akt 735/12.

Postępowanie w sprawie sygn. akt I. Ns. 735/12 Sądu Rejonowego w Suwałkach toczyło się z udziałem wyłącznie wnioskodawcy A. D.. O postępowaniu tym ogłoszono w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, ogólnopolskim wydaniu dziennika Gazeta (...), Urzędzie Miasta S. oraz na stronie internetowej Sądu Rejonowego w Suwałkach. Ogłoszenie o postępowaniu w sprawie I. Ns. 735/12 zamieszczono na tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta S..

Postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2013 r. w sprawie sygn. akt I. Ns. 735/12 Sąd Rejonowy w Suwałkach stwierdził, iż W. D. (1) nabył z dniem 26 marca 2008 r. własność nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) oznaczonej numerami geodezyjnymi (...) o powierzchni łącznej 0,1492 ha dla której to nieruchomości brak jest urządzonej księgi wieczystej. Jednocześnie Sąd ten nakazał pobrać od wnioskodawcy A. D. na rzecz Skarbu Państwa (kasy Sądu Rejonowego w Suwałkach) kwotę 433,32 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Do postanowienia tego nie zostało sporządzone uzasadnienie. Po jego uprawomocnieniu, dnia 13 maja 2013 r. doręczono je Urzędowi Miasta w S. celem naniesienia zmian w ewidencji gruntów.

Nieruchomość położona w S. oznaczona numerem geodezyjnym (...) zabudowana jest budynkiem mieszkalnym. Nieruchomość położona w S. oznaczona numerem geodezyjnym (...) stanowi drogę dojazdową do bloku przy ul. (...) i publiczny parking. Częściowo posadowiony jest też na niej budynek byłej kotłowni. Z nieruchomością tą z jednej strony graniczy nieruchomość, oznaczona numerem geodezyjnym (...) i stanowiąca własność Gminy S., na której znajduje się blok przy ul. (...), z drugiej zaś – nieruchomość również stanowiąca własność Gminy S., oznaczona numerem geodezyjnym (...), na której – w przeważającej mierze – posadowiony jest budynek byłej kotłowni, częściowo usytuowany również na działce oznaczonej numerem geodezyjnym (...). Działka oznaczona numerem geodezyjnym (...) pełni funkcję drogi dojazdowej do bloku przy ul. (...) w S. i parkingu publicznego od początku lat 80-tych ub. wieku, od czasu budowy osiedla mieszkaniowego przy ul. (...) przeznaczonego dla pracowników Państwowego Gospodarstwa Rolnego w S.. Nikt nigdy nie kwestionował takiego sposobu użytkowania tej działki ani też nie wzbraniał korzystania z niej, w szczególności nie czynił tego W. D. (1). W roku 2005 Miasto S. i (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w S. przeprowadziły inwestycję polegającą na wyremontowaniu nawierzchni dojazdu i parkingu zlokalizowanych na działce oznaczonej numerem geodezyjnym (...). Zmieniono wówczas nawierzchnię drogi i parkingu – z betonowej na polbruk.

(...) położone w S. oznaczone numerami geodezyjnymi (...) zabudowane są garażami murowanymi wzniesionymi na początku lat 80-tych ub. wieku. Od osób, które wniosły owe garaże i z nich korzystały, W. D. (2) nie żądał żadnych opłat ani też nie zgłaszał pretensji czy zastrzeżeń jak chodzi o wybudowanie garaży i korzystanie z nich. W początkowym okresie korzystania garaży opłaty za korzystanie z gruntu użytkownicy garaży uiszczali natomiast na rzecz Państwowego Gospodarstwa Rolnego w S., w którym byli wówczas zatrudnieni i w ramach zatrudnienia w którym otrzymali przydziały na mieszkania w bloku przy ul. (...) w S. oraz przydziały na użytkowanie gruntów (w tym działek oznaczonych numerami geodezyjnymi (...)) z przeznaczeniem na garaże. Natomiast po uprawomocnieniu się postanowienia w sprawie I. Ns. 735/12 Sądu Rejonowego A. D. na garażach tych zamieścił kartki wzywające użytkowników garaży do skontaktowania się celem uregulowania zasad korzystania z garaży.

Garażem murowanym zabudowana jest również działka położona w S. oznaczona numerem geodezyjnym (...). Garaż ten wzniesiony został w roku 1994 przez R. A., za zgodą W. D. (1), który z powyższego tytułu pobierał od R. A. opłaty, płatne w odstępach półrocznych. W miejscu posadowienia tego garażu przed rokiem 1994 usytuowane były kontenery na śmieci (...) Spółdzielni Mieszkaniowej.

W. D. (1) zmarł dnia 24.04.2012 r. w S.. Spadek po nim nabył brat A. D. w całości.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy w świetle art. 524 § 2 k.p.c. wskazał, że skarga o wznowienie postępowania została wniesiona w ustawowym terminie, albowiem wpłynęła ona w dniu 28 czerwca 2013 r., a skarżący o treści postanowienia Sądu Rejonowego w Suwałkach w sprawie sygn. akt I. Ns. 735/12, dowiedział się w dniu 15 maja 2013 r. Ponadto skarżącemu przysługuje status zainteresowanego, a skarżone postanowienie narusza jego prawa. W konsekwencji Sąd ten przyjął, że zachodziły przesłanki do wznowienia postępowania.

Dokonując ponownej analizy materiału dowodowego w kontekście art. 172 k.c. w zw. z art. 176 § 1 k.c., art. 336 k.c. Sąd Rejonowy zważył, że poprzednik prawny wnioskodawcy W. D. (1) nie był samoistnym posiadaczem nieruchomości objętych skargą o wznowienie postępowania. W tym zakresie Sąd ten wskazał, że oględziny przedmiotowych nieruchomości wykazały, iż są one zagospodarowane: działka oznaczona numerem geodezyjnym (...) jako droga dojazdowa do bloku przy ul. (...) i parking publiczny, zaś działki oznaczone numerami geodezyjnymi (...) jako garaże murowane trwale z gruntem połączone. Z zeznań świadków stawających w sprawie: A. K., R. A., J. A., M. U. (1), K. U. (1) i M. O. wynikało przy tym, że powyższy sposób zagospodarowania przedmiotowych nieruchomości jest niezmienny od wielu lat, a mianowicie od początku lat 80-tych ub. wieku, kiedy to do użytku oddano osiedle mieszkaniowe przy ul. (...) w S. przeznaczone dla pracowników Państwowego Gospodarstwa Rolnego w S.. Ponadto, zagospodarowania nieruchomości oznaczonych numerami geodezyjnymi (...) nie dokonał poprzednik prawny wnioskodawcy W. D. (2), lecz inne podmioty (Miasto S., (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w S., J. A., M. U. (1), K. U. (1) i M. O.). Zagospodarowania tego dokonano przy tym bez ubiegania się o zgodę, akceptację W. D. (2) (a wręcz przeciwnie – ubiegano się o zgodę innych podmiotów – Państwowego Gospodarstwa Rolnego w S. i Miasta S.), co świadczy o tym, że w otoczeniu W. D. (2) nie był postrzegany jako właściciel przedmiotowych nieruchomości. Co więcej, W. D. (2) sprzeciwu co do zagospodarowania powyższych nieruchomości nie zgłaszał ani też nie domagał się likwidacji naniesionych na nie urządzeń lub wynagrodzenia za ich korzystanie (drogi dojazdowej, parkingu, garaży murowanych na fundamentach), manifestując w ten sposób swoje przekonanie o przysługującym mu tytule własności do nieruchomości.

W tych warunkach Sąd Rejonowy uznał, że W. D. (2) nie był posiadaczem samoistnym nieruchomości oznaczonych numerem geodezyjnym (...) i w konsekwencji nie mógł ich nabyć w drodze zasiedzenia. W ocenie Sądu Rejonowego, o ewentualnym samoistnym posiadaniu po stronie W. D. (2) można mówić jedynie w odniesieniu do nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym (...), ale dopiero od roku 1994. W tym to bowiem roku nieruchomość ta została zabudowana garażem murowanym przez R. i J. małż. A. – za zgodą W. D. (1) i za uiszczaniem mu stosownej opłaty. W tym wypadku można zatem mówić o uzewnętrznieniu woli władania przedmiotową nieruchomością przez W. D. (1) jak właściciel oraz takim odbiorze jego osoby przez otoczenie. Okres czasu, jaki od roku 1994 upłynął do śmierci W. D. (1) (24.04.2012 r.) nie uprawnia jednak do stwierdzenia, że do zasiedzenia tej nieruchomości mogło dojść. Okres ten jest bowiem krótszy niż 20 lat, a zatem jest on niewystarczający do wystąpienia skutku w postaci zasiedzenia nawet przy przypisaniu posiadaniu W. D. (1) dobrej wiary (art. 172 k.c.). Ponadto okoliczności sprawy nie pozwalają przyjąć, by przed rokiem 1994 W. D. (2) również znajdował się w posiadaniu samoistnym nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym (...). Żadnych dowodów fakt ten potwierdzających wnioskodawca nie przedstawił.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na zasadzie art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego postanowienia wniósł wnioskodawca A. D., zarzucając Sądowi I instancji naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędne dokonanie ustaleń faktycznych, oparcie rozstrzygnięcia na niepełnym materiale dowodowym, bez przeprowadzenia dowodu z przesłuchania w charakterze świadków J. S. i M. B. - na okoliczność ustalenia okresu posiadania nieruchomości położonej w S. przy ulicy (...) przez W. D. (1); na skutek przeprowadzenia przez sąd pierwszej instancji postępowania dowodowego bez rozważenia w sposób bezstronny i wszechstronny zebranego w sprawie materiału dowodowego, z pominięciem dowodu - decyzji w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości i w konsekwencji przyjęcie, że - mimo częściowego uznania zasiedzenia nieruchomości, uznanie w pozostałym zakresie, iż brak jest podstaw do stwierdzenia zasiedzenia całej nieruchomości.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez stwierdzenie, że W. D. (1) nabył przez zasiedzenie z dniem 26 marca 1988 r. własność nieruchomości o powierzchni 0.1492 ha, położonej w S. przy ulicy (...), dla której nie jest prowadzona księga wieczysta, składającej się z działek: o nr (...) o powierzchni 0.0707 ha, o nr (...) o powierzchni 0.0011 ha, o nr (...) o pow. 0.718 ha, o nr (...) o pow. 0.0020 ha, o nr (...) o powierzchni 0.0020 ha i o nr (...) o powierzchni 0.0019 ha.

W odpowiedzi na apelację, uczestnicy postępowania: M. U. (2), K. U. (2) i Gmina M. S. wnieśli o jej oddalenie. Dodatkowo ostatni z tych uczestników wniósł o zasądzenie od wnioskodawcy na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania odwoławczego. Pozostali uczestnicy postępowania nie zajęli w tym przedmiocie stanowiska.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu.

Podniesione w apelacji zarzuty nie mogą odnieść oczekiwanego przez jej autora skutku. Sąd Okręgowy w pełni podziela bowiem ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne. Aprobuje też ich ocenę prawną. Analiza zgromadzonego materiału dowodowego została bowiem przeprowadzona przez Sąd I instancji wnikliwie, wszechstronnie i z zachowaniem reguł określonych w art. 233 § 1 k.p.c., co pozwoliło na wyciągnięcie trafnych wniosków i w konsekwencji wydanie prawidłowego rozstrzygnięcia.

Zarzuty apelacji, w których nie wykazano, aby Sąd I instancji uchybił zasadom logiki lub doświadczenia życiowego, a które sprowadzają się w istocie do polemiki z dokonaną przez Sąd Rejonowy oceną dowodów i poczynionymi przezeń ustaleniami poprzez przeciwstawianie ich swoim korzystnym dla siebie ustaleniom, nie mogły zostać uwzględnione.

Nie ulega wątpliwości, że nabycie prawa własności w drodze zasiedzenia następuje z mocy samego prawa w chwili, w której spełnione zostały wszystkie wymagane przesłanki, to jest z upływem ostatniego dnia terminu zasiedzenia. Z powyższego wypływa wniosek, że zasiedzenie następuje na rzecz osoby, która w chwili upływu ostatniego dnia terminu zasiedzenia jest posiadaczem nieruchomości pod tytułem właściciela.

Zgodnie z treścią art. 172 k.c. do nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie konieczne jest samoistne posiadanie tej nieruchomości przez przewidziany w ustawie upływ czasu, zależny od zakwalifikowania wejścia w posiadanie według kryterium dobrej lub złej wiary. Samoistnym posiadaczem nieruchomości jest ten, kto włada nią jak właściciel, korzystając z niej z wyłączeniem innych osób, pobiera pożytki i dochody, a także uważa się za uprawnionego do rozporządzenia nią (art. 140 k.c. – por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2008 r., sygn. akt V CSK 146/08, Lex nr 510987).

Cechą charakterystyczną jest dysponowanie (władanie, zarządzanie) rzeczą dla siebie, tak jak to czyni właściciel. Poza fizycznym posiadaniem przedmiotu zasiedzenia (corpus) przez osobę ubiegającą się o stwierdzenie zasiedzenia na jej rzecz, istotna jest jej wola dysponowania powyższą rzeczą „jak właściciel”, traktowanie siebie jako właściciela (animus rem sibi habendi). Tylko ten, kto rzeczą faktycznie włada z zamiarem władania dla siebie (cum animo rem sibi habendi) jest jej posiadaczem samoistnym. Wola posiadania jest więc skierowana na określony rodzaj, a właściwie zakres władztwa. Wola nie może być ukryta – chodzi tu o jawny dla otoczenia, niedwuznaczny zamiar. W praktyce oceniając charakter posiadania takiej osoby należy kierować się manifestowanym na zewnątrz wobec otoczenia zachowaniem posiadacza. Ocena charakteru posiadania wiąże się z okolicznościami faktycznymi danej sprawy, z nich bowiem wynika czy posiadacz wykonywał czynności faktyczne wskazujące na samodzielny, rzeczywisty, niezależny od woli innej osoby stan władztwa i czy jego dyspozycje swą treścią odpowiadałyby dyspozycjom właściciela (por. postanowienie SN z dnia 12 lutego 2014 r. sygn. akt IV CSK 271/13).

Odnosząc się do zarzutów apelacji, stwierdzić należy, że brak jest podstaw do przyjęcia, aby W. D. (1) był samoistnym posiadaczem przedmiotowej nieruchomości. Zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów, wskazuje jednoznacznie, iż dysponentami tegoż terenu była (...), Gmina M. S., jak też osoby fizyczne, które wybudowały na tych nieruchomościach za uzyskanymi wcześniej zezwoleniami swoje budynki, dokonując samodzielnie nakładów na budynki garażowe. W konsekwencji przyjąć należy, że wszystkie te podmioty władały nieruchomościami bez żadnej ingerencji W. D. (1), co jednoznacznie zaprzecza tezie ferowanej przez skarżącego, aby był on samoistnym posiadaczem tych nieruchomości, czyli władał jak właściciel. Zauważyć bowiem należy, że nie żądał on wydania tych nieruchomości, nie zgłaszał konieczności przeprowadzenia rozliczeń związanych z posadowieniem budynków, nie żądał również wydania ani zapłaty za korzystanie z gruntów, do których ponoć jako właściciel rościł prawo.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, aby przyjąć że po stronie W. D. (1) występowały elementy samoistnego posiadania i że w jakikolwiek sposób manifestował to posiadanie w zakresie tych nieruchomości, których Sąd Rejonowy nie uwzględnił.

Należy również podzielić argumentację Sądu Rejonowego, iż brak było podstaw, aby kwestionować tytuł prawny W. D. (1) do działki nr (...). Materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, iż na tej działce posadowiony jest budynek mieszkalny użytkowany przez W. D. (1). W tych warunkach stwierdzić należy, że tylko co do tej działki ziściły się przesłanki dotyczące zasiedzenia.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego postanowiono na zasadzie art. 520 § 3 k.p.c., na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika reprezentującego uczestnika postępowania Gminę M. S. w wysokości 300,00 zł ustalone na podstawie przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013 r., poz. 461).