Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

M. R. (1), działając w imieniu małoletniej W. R., wystąpiła z pozwem o zasądzenie na rzecz małoletniej alimentów od dziadków ojczystych, A. i E. R., w kwotach po 250 zł od każdego z pozwanych.

Uzasadniając powództwo podała, że alimenty na rzecz małoletniej od jej ojca P. R. ustalone zostały postanowieniem o zabezpieczeniu powództwa w sprawie rozwodowej, na kwotę 500zł miesięcznie. Pomimo to ojciec małoletniej uchyla się od łożenia na jej utrzymanie a prowadzone przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne jest bezskuteczne. W związku z powyższym matka dziecka przejęła w całości obowiązek utrzymania córki. Miesięczne koszty utrzymania dziecka wyliczyła na kwotę 1300zł miesięcznie.

Pozwani A. i E. R. w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu podali m.in., że sami znajdują się w niedostatku. Ich jedynymi źródłami dochodu są renta A. R. w kwocie 569,80 zł miesięcznie i otrzymywana od października 2016 r. renta E. R. w kwocie 2 239,82 zł miesięcznie z tytułu uzyskanej przez niego I grupy inwalidzkiej. U A. R. zdiagnozowano osteoporozę, dyskopatię, dusznicę niestabilną, nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemię mieszaną, przewlekłe i wieloletnie zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. U E. R. zdiagnozowano nowotwór złośliwy gruczołu krokowego, zaburzenia depresyjne na tle somatycznym i astmę oskrzelową. Zastosowano leczenie operacyjne i radioterapię. Pozwani prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Ich majątek stanowi nieruchomość w S. z budynkiem mieszkalnym, w którym oprócz nich mieszka syn z rodziną, oraz samochód marki N. (...) rok prod. 2002, Diesel. Nie utrzymują kontaktów z małoletnią W..

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletnia W. R. ur. (...) jest córką M. R. (1) i P. R.. Wyrokiem z dnia 07 września 2016 r w sprawie VIRC 1445/15 Sąd Okręgowy w Olsztynie orzekł rozwód rodziców małoletniej, wykonywanie nad nią władzy rodzicielskiej powierzył matce a ojca tej władzy pozbawił. Zobowiązał rodziców dziecka do ponoszenia kosztów jego utrzymania i wychowania i z tego tytułu zasądził od P. R. na rzecz małoletniej W. R. alimenty w kwocie 500zł miesięcznie. Rodzice małoletniej nie utrzymują ze sobą żadnych kontaktów, P. R. nie interesuje się córką, nie płaci alimentów, prowadzona egzekucja jest bezskuteczna. Odbywa karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w B..

(dowód: dokumenty znajdujące się w aktach Sądu Okręgowego w Olsztynie o sygn. VIRC 1445/15, zaświadczenie Komornika k.7).

Ponieważ ojciec małoletniej w dalszym ciągu nie wywiązuje się dobrowolnie z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, przeciwko niemu nadal prowadzona jest egzekucja komornicza. Pomimo jednak niemożności wyegzekwowania od P. R. jakichkolwiek środków pieniężnych, M. R. (1) nie uzyskuje z funduszu alimentacyjnego zasiłku alimentacyjnego na rzecz małoletniej z uwagi na przekroczenie minimum socjalnego.

M. R. (1) pracuje w firmie farmaceutycznej zarabiając 3 500zł miesięcznie. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego otrzymuje co 4 miesiące premie w kwotach 2 500zł. Mieszka w wynajętym mieszkaniu wraz z 13 letnim synem z poprzedniego związku, na którego otrzymuje alimenty w kwotach po 400zł miesięcznie oraz z córką W. i psem. Wzięła 180 000zł kredytu na zakup mieszkania. Jej wkład własny wyniósł 5 000zł. Pomaga jej mieszkająca po sąsiedzku matka, która doraźnie odbiera małoletnią W. z przedszkola. M. R. (1) dysponuje samochodem służbowym marki S. (...). Jej praca wiąże się z wyjazdami w teren 3-4 razy w tygodniu. Małoletnia W. chodzi do przedszkola, choruje na nawracające infekcje. Matka małoletniej nie jest z nikim związana, nie korzysta z pomocy finansowej innych osób.

(dowód: zeznania świadka P. B. k. 169-170, zeznania M. R. (1) k 168-169,171-172,173, zdjęcia k.157).

Pozwani A. R. i E. R. są rodzicami P. R. i dziadkami ojczystymi W. R.. Od rozwodu rodziców dziecka praktycznie nie utrzymują z wnuczką kontaktów. A. R. uznana została za częściowo niezdolną do pracy na stałe. Otrzymuje z tego tytułu rentę w wysokości 569,80 zł miesięcznie. ( k.32,33-34) Choruje na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, nadciśnienie tętnicze, chorobę tarczycy ze skierowaniem na jej usunięcie (k.35-69). E. R. uznany został za całkowicie niezdolnego do pracy do 30.09.2019r z orzeczeniem o niewskazaniu przekwalifikowania zawodowego. Otrzymuje z tego tytułu rentę w wysokości 2 239,82 zł miesięcznie (k.70-75). Choruje na nowotwór złośliwy gruczołu krokowego, z chorobami towarzyszącymi: nietrzymaniem moczu, z zaburzeniami depresyjnymi na tle somatycznym, (k.76-98, 165). Pozwani byli operowani, leczą się, jeżdżą do lekarzy: reumatologa, endokrynologa, onkologa. A. R. ma skierowanie na usunięcie tarczycy na maj 2017 r. Na leczenie wydają 300-400zł miesięcznie.

Pozwani są właścicielami domu mieszkalnego. Mieszkają na jego parterze a piętro zajmuje syn z żoną i dziećmi. Każda z rodzin ma oddzielny licznik energii elektrycznej, wspólnie ponoszą koszty ogrzewania. Doraźnie pozwanym pomaga rodzina. Syn i synowa pożyczają drobne kwoty pieniędzy, D. W. przynosi im żywność: jajka, mięso, warzywa. Nie mają żadnych wierzytelności do spłaty. Syn P. nie utrzymuje z nimi żadnych kontaktów.

(dowód: zeznania świadków: M. R. (2) k. 170, D. W. k. 170-171, zeznania pozwanych k. 172-173).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest niezasadne.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach, których wiarygodność nie budzi wątpliwości Sądu, nie była ona także kwestionowana przez strony postępowania. Nadto Sąd oparł się również na zeznaniach stron oraz zeznaniach świadków P. B., M. R. (2) i D. W.. Ich relacje w części są poparte złożonymi dokumentami i nie budzą wątpliwości. Różna jest natomiast ich wzajemna ocena sytuacji materialnej pozwanych oraz matki małoletniej powódki, a także potrzeb dziecka.

W oparciu o treść art. 129 § 1 kro obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych przed dalszymi.

Obowiązek alimentacyjny dalszych krewnych nie powstaje dopóki istnieje choćby jeden z krewnych bliższych stopniem zdolny do wypełnienia swojego obowiązku. Jeżeli jeden z rodziców jest całkowicie niezdolny do wykonywania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, wówczas obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem wspólnych dzieci spoczywa w zasadzie na pozostałym rodzicu. Dopiero wówczas, gdyby zostało ustalone, że drugi z rodziców nie był w stanie sprostać w całości lub części swoim obowiązkom względem dziecka, mimo odpowiedniej staranności i wykorzystania wszystkich możliwości zarobkowych, a z tego powodu dziecko mogłoby się znaleźć w niedostatku, w grę wchodzi obowiązek dalszych krewnych a w szczególności dziadków.

Przepis art. 132 kro precyzuje z kolei, iż obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Wysokość dochodu M. R. (1), pomimo znacznego obecnie obciążenia jej wydatkami, umożliwia jej ponoszenie wszelkich kosztów utrzymania córki. Wprawdzie ojciec małoletniej powódki zobowiązany został orzeczeniem sądowym do alimentacji na rzecz córki, jednakże nie wywiązuje się z ciążącego na nim zobowiązania; nie partycypuje tym samym w kosztach utrzymania małoletniej. Prowadzona egzekucja komornicza okazała się bezskuteczna. P. R. przebywa w zakładzie karnym, nie kontaktuje się z rodziną.

Powyższe spowodowało przeniesienie wszystkich kosztów utrzymania W. R. na jej matkę.

Pozwani mają obecnie 58 i 61 lat. Jak wykazali, ich jedynym dochodem są renty w łącznej wysokości 2 810 zł., które przeznaczane są na bieżące koszty utrzymania i leczenia. Wiek pozwanych oraz ich stan zdrowia wyłącza możliwość podjęcia przez nich jakiegokolwiek dodatkowego zatrudnienia. A. R. czyniła co prawda na wiosnę 2016 r. próbę zatrudnienia się w sklepie, ale ze względu na stan zdrowia zrezygnowała.

Reasumując, Sąd uznał, iż w świetle wskazanych wyżej okoliczności, obciążanie pozwanych kosztami utrzymania ich małoletniej wnuczki W. byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, tym bardziej, że obowiązek ten miałby charakter jedynie subsydiarny a starania matki dziecka i jej sytuacja materialna nie pozwalają na przyjęcie, że małoletnia W. znajduje się w niedostatku. Sąd podzielił pogląd Sądu Najwyższego (wyrok w sprawie III CRN 205/76), że obowiązek alimentacyjny dziadków nie polega na przerzucaniu na nich niespełnionego obowiązku alimentacyjnego ojca dziecka, mogą oni być zobowiązani jedynie do takich świadczeń, na jakie pozwalają ich możliwości majątkowe, przy uwzględnieniu również usprawiedliwionych potrzeb dziecka.

Nie znaczy to oczywiście, że ustalenia powyższe zwalniają ojca dziecka od przyczyniania się do utrzymania córki w zakresie orzeczonym wyrokiem alimentacyjnym. Jego zadłużenie z tego tytułu winno być wyegzekwowane.

Dodać należy, że Sąd nie znalazł podstaw do przyjęcia, że matka dziecka wydaje uzyskane przez siebie środki w sposób nieracjonalny, że „żyje ponad stan”. Tym samym twierdzenia tego rodzaju kierowane przez pozwanych przeciwko byłej synowej a mające być oceną prawidłowości gospodarowania przez nią zarobionymi pieniędzmi, przy braku jakiejkolwiek pomocy w utrzymaniu dziecka ze strony jego ojca czy jego rodziny, wydaje się być szczególnie nieuprawnione. M. R. (1) pracuje, ma na utrzymaniu dwoje dzieci, (w tym na małoletnią W. nie otrzymuje należnych dziecku alimentów od jej ojca), planuje zmianę mieszkania, co wiąże się z koniecznością spłaty kredytu, pomimo tego zapewnia rodzinie niezbędne utrzymanie. Pozwani, jeżeli nie mają środków, aby jej w tym pomóc, winni przynajmniej docenić jej starania.

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy nie tylko od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, ale, jak precyzuje art. 135 § 1 kro, od majątkowych możliwości zobowiązanych. Małoletnia nie cierpi na choroby przewlekłe, które stwarzałyby potrzebę otoczenia jej opieką specjalistycznych poradni lekarskich, rozwija się adekwatnie do grupy wiekowej, a sukcesywny wzrost kosztów jej utrzymania jest konsekwencją jej wzrostu i zwiększenia wydatków związanych z edukacją.

Mając powyższe na względzie, Sąd powództwo oddalił.

Z uwagi na charakter sprawy, na mocy art. 102 kpc Sąd odstąpił od obciążenia powódki kosztami procesu.