Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 sierpnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Łomży I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	Janusz Wyszyński (spr.)
Sędziowie:	Włodzimierz Wójcicki Andrzej Kordowski
Protokolant:	Beata Jagielska

po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2013 r. w Łomży

na rozprawie

sprawy z powództwa A. O.

przeciwko (...)w (...) S.A. V. (...) w W.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Łomży

z dnia 23 kwietnia 2013 r., sygn. akt VIII C 21/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2. w zakresie oddalenia w pozostałej części powództwa w stosunku do (...) w W. oraz w punktach 1., 3., 4. i 6. w ten sposób, że zasądza od (...)w W. na rzecz powódki A. O. 30.000 (trzydzieści tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 30 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania w wysokości 2.417 złotych oraz nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łomży od pozwanego (...)w W. 2.100 złotych tytułem zwrotu poniesionych wydatków oraz nieuiszczonej opłaty;

II.  zasądza od pozwanego (...)w W. na rzecz powódki A. O. 1.950 złotych tytułem zwrotu kosztów za instancję odwoławczą.

Sygnatura akt I Ca 218/13

UZASADNIENIE

Powódka A. O. wystąpiła z pozwem przeciwko (...) S.A. V. (...) w W. o zapłatę kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na skutek śmierci męża, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30.12.2010 r. do dnia zapłaty.

Pozwany (...) S.A. V. (...) wniósł o oddalenie powództwa w całości z uwagi na brak legitymacji procesowej biernej.

Sąd postanowieniem z dnia 18.05.2012 r. na mocy art. 194 § 3 kpc wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) w W., które wniosło o oddalenie powództwa.

Ostatecznie powódka A. O. wniosła o zasądzenie zadośćuczynienia w kwocie 30.000 zł od pozwanego (...) w W..

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2013 r., wydanym w sprawie sygn. akt VIII C 21/13 Sąd Rejonowy w Łomży VIII Zamiejscowy Wydział Cywilny w G. zasądził od pozwanego (...)w W. na rzecz powódki A. O. kwotę 15.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 30.12.2010 r. do dnia zapłaty (punkt 1.), oddalając powództwo w pozostałym zakresie w stosunku do (...)w W. oraz w stosunku do (...) S.A. V. (...) w W. (punkt 2.) i orzekł o kosztach postępowania (punkty 3 - 6).

Sąd ten ustalił, że w dniu 05.08.2010 r. w S. kierujący ciągnikiem siodłowym marki (...) z doczepioną naczepą potrącił pieszego F. O., który przechodził przez jezdnię po przejściu dla pieszych. Po tym zdarzeniu F. O. został przewieziony na Oddział (...) Szpitala (...) w G., gdzie rozpoznano u niego uraz zmiażdżeniowy kończyny dolnej prawej i wielomiejscowy wstrząs pourazowy, niewydolność krążeniowo-oddechową, anemię wtórną i niewydolność wielonarządową. Wskutek narastających objawów niewydolności krążeniowo - oddechowej i wielonarządowej F. O. zmarł w szpitalu w dniu 19.09.2010 r. Przed wypadkiem F. O. zamieszkiwał wspólnie z żoną A. O.. (...) S.A. V. (...) w W. przyznało i wypłaciło A. O. tytułem zadośćuczynienia kwotę 20.000 zł oraz kwotę 451,80 zł tytułem refundacji kosztów dojazdów do placówki medycznej.

Z uwagi na treść art. 123 pkt 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. F. G.i (...) (Dz. U. 2013.392 j.t) Sąd Rejonowy uznał, że legitymację bierną do występowania w sprawie w charakterze pozwanego posiada (...)w W., a nie (...) S.A. V. (...) w W..

Mając powyższe ustalenia na uwadze Sąd Rejonowy uznał, że zadośćuczynieniem adekwatnym do stopnia doznanej krzywdy (z uwzględnieniem kwoty 20.000 zł wypłaconych już A. O.) będzie kwota 35.000 zł i dlatego na mocy art. 446 § 4 k.c. zasądził od pozwanego (...)w W. na rzecz powódki A. O. kwotę 15.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 30.12.2010 r. do dnia zapłaty zgodnie z żądaniem strony powodowej.

W celu ustalenia w jaki sposób śmierć męża wpłynęła na stan emocjonalny powódki Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego psychologa, który stwierdził, że śmierć tak bliskiej osoby dla powódki, jak jej mąż, z którym przeżyła 56 lat, to z pewnością ogromny wstrząs, trauma i strata, którą trudno ocenić i oszacować. Im dalej od śmierci męża powódce jest coraz trudniej, ogarnia ją coraz większy lęk przed życiem. Sąd wskazał, że z ustaleniami biegłej w pełni korespondują zeznania świadka W. L. - zięcia powódki, który podał, że pożycie małżeńskie teściów układało się bardzo dobrze, a po śmierci teścia stan psychiczny powódki pogorszył się. W chwili obecnej powódka nie może liczyć na pomoc innych osób za wyjątkiem niego. Sąd Rejonowy powołał się także na treść wyjaśnień przesłuchanej w charakterze strony powódki A. O., która wskazała, że po śmierci męża pogorszyła się jej sytuacja finansowa. Nadto czuła się ona bardzo osamotniona i zmuszona była korzystać z porad lekarza psychologa, zarówno w okresie bezpośrednio po zdarzeniu, jak też w ostatnim czasie. Dodała, że wspólnie z mężem chodzili na spacery, a obecnie rzadko zdarza się jej wychodzić z domu, czuje się źle, ma trudności ze spaniem i brakuje jej motywacji do wykonywania jakichkolwiek prac domowych.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł na mocy art. 100 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 5 w zw. z § 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, rozdzielając je stosunkowo pomiędzy powódką a pozwanym(...)w W..

Powództwo wobec (...) S.A. V. (...) w W. z uwagi na brak legitymacji biernej zostało oddalone w całości, a podstawą rozstrzygnięcia o kosztach w tym zakresie był przepis art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 5 w zw. z § 2 ust. 1 wskazanego wyżej rozporządzenia.

Apelację od powyższego orzeczenia co do pkt. 2 w zakresie oddalenia powództwa w pozostałej części w stosunku do (...)w W. oraz pkt. 3, pkt. 4 oraz pkt. 6 wniosła powódka A. O..

Zaskarżanemu wyrokowi zarzuciła naruszenie przepisu prawa materialnego tj. art. 446 § 4 kc wskutek dokonania jego błędnej wykładni, polegającej na przyznaniu powódce przez Sąd I Instancji wyraźnie nieodpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez nią krzywdę w stosunku do całokształtu negatywnych konsekwencji wynikających ze śmierci męża w wypadku komunikacyjnym z dnia 5.08. 2010 r.

Wskazując na powyższe wniosła o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki A. O. dalszej kwoty 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 30.12.2010 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądzenie od pozwanego (...)w W. na rzecz powódki w całości kosztów sądowych za I instancję poprzez zasądzenie kosztów sądowych postępowania I instancyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych na rzecz powódki w całości;

3.  zasądzenie od pozwanego (...)w W. na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jako uzasadniona podlegała uwzględnieniu.

Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę ma na celu naprawienie poprzez rekompensatę pieniężną szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych. Zakresem zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c. objęty jest uszczerbek niemajątkowy doznany przez najbliższych członków rodziny zmarłego w następstwie jego śmierci wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

Za aktualne należy uznać stanowisko Sądu Najwyższego co do tego, że o postawieniu skutecznego zarzutu naruszenia art. 445 § 1 k.c. (ale też art. 446 § 4 k.c.) można mówić wtedy, gdy dochodzi do dysonansu pomiędzy poprawnie sformułowanymi przesłankami w ujęciu ogólnym (uniwersalnym) a zindywidualizowanymi przesłankami, dotyczącymi konkretnej osoby pokrzywdzonej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2011 r., II CSK 682/10, LEX nr 951296), który niewątpliwie zaistniał w niniejszej sprawie. W ocenie bowiem Sądu Okręgowego w sposób niewłaściwy ustalono należne powódce zadośćuczynienie na kwotę 15.000 zł.

Użyte w art. 446 § 4 k.c. wyrażenie "odpowiednia suma" zawiera już w sobie pojęcie niemożności ścisłego ustalenia zadośćuczynienia ze względu na istotę krzywdy. Dlatego przy ustaleniu zadośćuczynienia nie stosuje się automautomatyzmu, a każda krzywda jest oceniana przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy. W orzecznictwie wskazuje się, że na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 16 października 2012 r., I ACa 435/12, LEX nr 1237230). Mając powyższe na uwadze w ocenie Sądu Okręgowego powódce przysługuje zadośćuczynienie w żądanej przez nią wysokości 30.000 zł. W zestawieniu z kwotą już otrzymaną w wysokości 20.000 zł stanowi ona godziwą rekompensatę doznanych cierpień. Nie przydał Sąd meriti właściwego znaczenia okoliczności, iż cierpienie żony po starcie męża jest niewątpliwie ogromne, zwłaszcza jeśli ma się na uwadze 56 – letni staż małżeński oraz tragiczne, nieprzewidywalne okoliczności śmierci. Zważywszy na fakt, że znaczną większość życia powódka spędziła wraz z mężem, dostosowanie się do nowych, zmienionych warunków życia w samotności, związanej z odejściem osoby najbliższej zdaje się być szczególnie dotkliwe. Stan zdrowia psychicznego powódki wynika w sposób najbardziej miarodajny z opinii biegłej z zakresu psychologii, która wskazała, że śmierć męża stanowiła dla powódki ogromny wstrząs, wręcz traumę, rozmiar cierpień jest trudny do ocenienia. Zmuszona ona była skorzystać ze specjalistycznej pomocy psychologicznej i psychiatrycznej. Po śmierci męża musiała ona zebrać wiele sił by odnaleźć się w nowej rzeczywistości, a mimo tego im dalej od śmierci męża jest jej coraz trudniej, ogarnia ją coraz większy lęk przed życiem.

Zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie podstawową zasadą ustalania wysokości zadośćuczynienia jest obowiązek dokonania oceny konkretnego stanu faktycznego i uwzględnienia wszystkich okoliczności mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy. Innymi słowy, tylko rozważenie indywidualnych przesłanek może stanowić podstawę do określenia odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (por. wyrok SN z 19 stycznia 2012 r. IV CSK 221/11, LEX nr 1119550). Wynika to z faktu, że zadośćuczynienie powinno być swego rodzaju ekwiwalentem cierpień psychicznych i fizycznych konkretnego poszkodowanego. Na kanwie niniejszej sprawy należało więc uwzględnić, co pominął Sąd Rejonowy, że powódka przeżyła wspólnie z mężem 56 lat, z czego wynika, że poczucie krzywdy, żalu i osamotnienia intensyfikuje się. Więź łącząca małżonków na przestrzeni kilkudziesięciu lat jest ogromna, kształtowana na gruncie zmieniających się z upływem czasu i wieku warunków życia i różnorodnych zdarzeń. Nadto mąż powódki jako mężczyzna pełnił z pewnością doniosłą rolę w rodzinie. Mając to wszystko na uwadze, a dodatkowo z uwagi na podeszły wiek powódki wskazać należy, że tym trudniej jest jej odnaleźć się w nowej rzeczywistości, gdyż zdolność akceptowania nowej sytuacji życiowej jest obniżona. Tym bardziej, że powódka mogła z pewnością liczyć na odmienne, naturalne warunki śmierci męża.

Dlatego zważywszy na wysokość zadośćuczynienia ustalonego przez Sąd I instancji ingerencja przez Sąd Odwoławczy była konieczna i uzasadniona. Sąd doszedł do przekonania, że adekwatna do stopnia pokrzywdzenia powódki będzie kwota 50.000 zł, zaliczając do niej świadczenie wypłacone przez stronę pozwaną przed procesem. Z całą pewnością nie jest to kwota zawyżona.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok na mocy art. 386 § 1 kpc w zakresie kwoty głównej zasądzonej od pozwanego (...)w W., a co za tym idzie także kosztów postępowania I – instancyjnego. Żądanie pozwu we wskazanym zakresie uwzględnione bowiem zostało w całości, a więc powódce należy się zwrot od pozwanego (...)w W. całości poniesionych przez nią kosztów zastępstwa procesowego – art. 98 § 1 i 3 kpc oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. nr 163 poz. 1348 ze zm.); jak też na wskazanym pozwanym w całości ciąży obowiązek zwrotu na rzecz Skarbu Państwa poniesionych wydatków oraz nieuiszczonej opłaty od pozwu – art. 98 § 1 kpc.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc oraz § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. nr 163 poz. 1348 ze zm.).