Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Powód – Przedsiębiorstwo Produkcji Handlu i (...), (...) spółka jawna w K. – wniósł o zasądzenie od pozwanego – Skarbu Państwa – Nadleśnictwa O. w O. – kwoty 258.917,34 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 marca (...). do dnia zapłaty. Podniósł, iż przedmiot roszczenia stanowi wartość należnego mu wynagrodzenia, potrąconego przez pozwanego w związku z naliczeniem kary umownej z tytułu zwłoki w wykonaniu przedmiotu umowy.

Pozwany, reprezentowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, wniósł o oddalenie powództwa w całości, podtrzymując stanowisko o zasadności naliczenia przedmiotowej kary umownej z tytułu zwłoki w wykonaniu przedmiotu umowy.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Strony postępowania na podstawie § 2 umowy o roboty budowlane z dnia 10 lipca 2012 roku o nr NA - 2710 - 3/ 12 (k.19-26) ustaliły, że powód wykona remont drogi leśnej gospodarczej w Leśnictwie K. (długość odcinka robót 1,7 km), remont drogi leśnej gospodarczej w Leśnictwie C. (długość odcinka robót 1.820 km), przebudowę leśnej drogi pożarowej w Leśnictwie K. (długość odcinka robót 0.950 km), przebudowę leśnej drogi pożarowej w Leśnictwie Ł. (długość odcinka robót 1,150 km) oraz przebudowę leśnej drogi pożarowej w Leśnictwie Ł. (długość odcinka robót 1,120 km).

Strony w ww. umowie ustaliły, że wykonanie remontu dróg leśnych gospodarczych i przebudowy leśnych dróg pożarowych nastąpi w terminie od dnia 13 lipca 2012 r. (§ 3 ust. 2 umowy) do dnia 14 października 2012 r. (§ 3 ust. 3 umowy). Tak też stanowiła Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia określając w Rozdziale 4 (k.264-280), że wymagany termin realizacji całego zamówienia to 14 października 2012 r. (vide: SIWZ). Strony szczegółowo ustaliły w przywołanej umowie, że zakończenie wykonania prac w Leśnictwie C. i Leśnictwie Ł. nastąpi najpóźniej do dnia 31 sierpnia 2012 r., a zakończenie prac w Leśnictwie K. nastąpi najpóźniej do dnia 14 października 2012 r. (§ 3 ust. 3 umowy).

Wynagrodzenie za przedmiot umowy ustalone zostało jako wynagrodzenie ryczałtowe na kwotę 1.408.812,95 zł brutto (§ 4 ust. 1 umowy).

W § 10 powołanej umowy strony przewidziały m. in. możliwość naliczenia przez zamawiającego kary umownej za każdy dzień zwłoki w oddaniu przedmiotu umowy w wysokości 1% wynagrodzenia brutto, określonego w § 4 umowy.

W dniu 5 września 2012 r. strony zawarły umowę o roboty budowlane dodatkowe nr NA - 2715 - 1/ 12, która dotyczyła odcinka drogi leśnej gospodarczej w Leśnictwie C. (k.27-32). Konieczność wykonania robót dodatkowych na drodze leśnej w Leśnictwie C. określona w § 2 pkt 3.2 została stwierdzona protokołem konieczności z dnia 6 sierpnia 2012 r. W § 3 umowy o roboty budowlane dodatkowe strony ustaliły, że termin wykonania umowy i zgłoszenie przez powoda gotowości do odbioru końcowego nastąpi najpóźniej do dnia 30 września 2012 r. W umowie tej powielony został zapis o karach umownych z tytułu zwłoki w wykonaniu przedmiotu umowy (k.30).

Pismem z dnia 31 sierpnia 2012 r. powód wystąpił do pozwanego z prośbą o wydłużenie okresu zakończenia prac do dnia 30 września 2012 r. (k.38), na co inwestor wyraził zgodę (k.39).

Następnie pismem z dnia 10 października 2012 r. wykonawca ponownie zwrócił się z prośbą do zamawiającego o wydłużenie okresu zakończenia prac do dnia 15.11.2012 r. (k.41), zaś pismem z dnia 15.11.2012 r. wystąpił o wydłużenie terminu realizacji umowy do dnia 07.12.2012 r. (k.43), na co również uzyskał zgodę pozwanego (k.44).

Pismem z dnia 31.12.2012 r. Nadleśnictwo O. wystosowało do Przedsiębiorstwa Produkcji Handlu i (...), (...) spółki jawnej w K. pismo, w którym zakreśliło ostateczny dodatkowy termin wykonania umowy do dnia 15.01.2013 r., wskazując, że w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu zamawiający będzie uprawniony do odstąpienia od umowy z winy wykonawcy oraz obciążony zostanie karami umownymi za zwłokę w oddaniu przedmiotu umowy (k.54).

W dniu 11 stycznia 2013 r. doszło do odbioru końcowego całego zadania inwestycyjnego, na okoliczność czego spisany został protokół (k.33-36).

W związku ze zwłoką w oddaniu przedmiotu umowy pozwany naliczył powodowi karę umowną w wysokości 258.917,34 zł, na okoliczność czego wystawił notę księgową nr (...) w dniu 26 lutego 2013 r. (k.37).

W dniu 1 marca 2013 r. wykonawca wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 784.598,39 zł z tytułu pozostałego do zapłaty wynagrodzenia za wykonanie przedmiotu umowy, którą zamawiający podpisał (k.45).

Pismem datowanym na dzień 24 kwietnia 2015 r. pozwany złożył powodowi oświadczenie o potrąceniu wzajemnych wierzytelności, potrącając swoją wierzytelność z tytułu naliczonych notą księgową nr (...) z dnia 26 lutego 2013 r. kar umownych z wierzytelnością powoda wynikającą z faktury VAT nr (...) na kwotę 784.598,39 zł, obejmującą pozostałe do zapłaty wynagrodzenie za wykonanie przedmiotu umowy (k.323, dowód nadania k.324).

W tym stanie rzeczy powód wystąpił na drogę sądową.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie należy nadmienić, iż strony procesu łączyły dwie umowy o roboty budowlane (z 10.07.2012 r. ora z 05.09.2012 r.), o których mowa w art. 647 i nast. k.c. Umowa o roboty budowlane dotyczy bowiem większych przedsięwzięć, o zindywidualizowanych właściwościach fizycznych i użytkowych, którym co do zasady towarzyszy projektowanie (orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 24 września 2014 r., I ACa 362/14). Zapisy § 1 i 2 każdej z nich nie pozostawiają wątpliwości co do charakteru stosunku kontraktowego.

W niniejszym postępowaniu powód dochodził wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych w łącznej kwocie 258.917,34 zł, odpowiadającej wysokości naliczonej przez pozwanego kary umownej. Tak obliczonej sumy wynagrodzenia pozwany nie kwestionował, wręcz potwierdził jej wysokość w oświadczeniu o potrąceniu wzajemnych wierzytelności z dnia 24 kwietnia 2015 r. (k.323). Stanowisko to podtrzymał w procesie, gdzie podniósł zarzut nieistnienia wierzytelności dochodzonej pozwem z uwagi na zaspokojenie w drodze potrącenia.

Zasadniczego więc znaczenia w sprawie nabrało ustalenie, czy po stronie pozwanego istnieje wierzytelność, która mogła być przedstawiona do potrącenia (art. 498 § 1 k.c.) i która doprowadziła do skutku opisanego w art. 498 § 2 k.p.c.

Zgodnie z powołanymi zapisami umów, wynikającymi z ich § 10 ust. 1 oraz § 9 ust. 1 zamawiający (pozwany) uprawniony był do naliczenia wykonawcy (powodowi) kar umownych za każdy dzień zwłoki w oddaniu przedmiotu umowy, w wysokości 1% wynagrodzenia brutto za każdy dzień zwłoki, określonego w § 4 umowy.

Istota sporu sprowadzała się zatem do kwestii czy to opóźnienie wynika z przyczyn, za które dłużnik (powód) ponosi odpowiedzialność. Innymi słowy czy w tym okresie znajdował się on w stanie kwalifikowanego opóźnienia, czyli zwłoki, skoro karę umowną zastrzeżono tylko na wypadek zwłoki w wykonaniu umowy. Udowodnienie, że 33-dniowe opóźnienie nastąpiło z przyczyn, za które wykonawca nie ponosi odpowiedzialności w całości jego obciążało (art. 6 k.c.). Przyjmuje się bowiem, że zakres odpowiedzialności z tytułu kary umownej pokrywa się z zakresem ogólnej odpowiedzialności kontraktowej dłużnika z art. 471 k.c., skoro od przewidzianego w tym przepisie odszkodowania kara umowna różni się tym, że przysługuje - jak wynika z art. 484 § 1 k.c. - bez względu na wysokość szkody. Z przepisu zaś art. 476 k.c. przewidującego domniemanie prawne zwłoki, jako kwalifikowanego opóźnienia powstałego z przyczyn obciążających dłużnika wynika, że dla uwolnienia się od obowiązku zapłaty kary umownej powód miał wykazać, że jego opóźnienie w wykonaniu i oddaniu przedmiotowych robót budowlanych nie było następstwem niezachowania przez niego należytej staranności.

Celem ustalenia powyższych okoliczności Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, w wyniku którego uznał za zasadne stanowisko prezentowane przez stronę powodową. Do takiej konstatacji skłoniły Sąd zwłaszcza zeznania przesłuchanych w sprawie świadków: B. N., i Z. G. (1), dokument urzędowy w postaci Dziennika budowy i zawarte w nim zapisy (k.71-92), dane z (...) (k.93-98), wyniki badań gruntowych wykonane przez laboratorium powoda (k.107-125), a ponadto opinia wydana w sprawie przez biegłego sądowego, a także zeznania strony powodowej.

Podkreślić należy, że B. N., który pełnił funkcję kierownika robót wskazał, że na budowie stwierdzono, że cały projekt jest zły. W L. była woda i bagno, taki był charakter terenu. Sypane w związku z tym były duże ilości kamienia, co wpłynęło na zużycie dodatkowego materiału, pracę ludzi i czas. Trzeba było kopać rowy odwadniające na czas budowy. Była wymian gruntu, wywożono glinę i sypano piasek, którego w projekcie było 20 cm, a dołożone zostało 40 cm. Zdaniem świadka o 3 miesiące należałoby wydłużyć czas realizacji umowy, aby to wszystko wykonać. Leśniczy widział jak maszyny topią się. Wskazał też, że w C. sami karczowali drzewa, których było wielokrotnie więcej. W dzienniku budowy zostało wszystko opisane, których to wpisów inspektorzy nadzoru nie kwestionowali. Odnośnie zaplecza sprzętowego i ludzkiego wskazał, że pracowały 3 koparki i 1 betoniarka, było siedmiu ludzi plus operatorzy na sprzęcie, od początku budowy była też równiarka. Inspektorzy Nadzoru zaś nie wskazywali, by wzmocnić siły przerobowe bo są opóźnienia (znacznik czasowy z rozprawy z dnia 15 czerwca 2015 r. od 00:11:45 do 00:34:00).

Stan podłoża zastany przez wykonawcę na terenie inwestycji potwierdziła świadek Z. G. (1), która jako kierownik laboratorium powoda sprawdzała ten grunt. Wyniki badań (k.107-125) przekazał kierownikowi budowy. Oprócz tego, że występowały tam piaski ilaste, gliniaste, przewilgocony grunt, występował też wysoki poziom wód gruntowych (znacznik czasowy z rozprawy z dnia 15 czerwca 2015 r. od 00:35:31 do 00:49:00).

Powołany w sprawie biegły, w odpowiedzi na pytania postawione przez Sąd wskazał, że przyczyną niewykonania robót w terminie umownym w jego ocenie było:

1. Wady dokumentacji projektowej polegające na nieopracowaniu dokumentacji z zakresu badań podłoża gruntowego, przyjęcie przez projektanta niewłaściwej kategorii podłoża gruntowego G1, a nie G3 lub G4 na pewnych odcinkach około 1200 mb drogi W Leśnictwie C., co spowodowało konieczność podniesienia niwelety drogi na odcinku 1200 mb o powierzchni 1200 m x 4,2 m= (...), 5040 m2 × 0,2 m = (...) tj. wbudowanie dodatkowo 2005,92 ton gruzobetonu k. 259, na co potrzeba było (...),28 r-g. Ponieważ nie było zaklinowania klińcem i miałem kamiennym, w ocenie biegłego, nakłady R należałoby zmniejszyć o 20% tj. (...),28 r-g × 0,8 = (...)~g. Zakładając optymalny skład brygady roboczej 3 osoby po 8 godzin pracy na dzień, ilość dni wykonania wyniosłaby (...) : (8 x 3) = 47 dni, a przy dwóch brygadach około 23 dni - ale zależy to także od dostawy materiałów i warunków pogodowych. Zaznaczył, że wykonawca skład i ilość brygad i sprzętu ustala dla zakresu robót określonych w przedmiarze robót, a gdy wystąpią roboty dodatkowe w tak dużej ilości jak tutaj, zakłóca to wykonawcy rytm pracy, bo ma nie tylko tą budowę ale zapewne kilka innych i musi poprzestawiać stan zatrudnienia ludzi i sprzętu. Notatka służbowa o robotach dodatkowych została spisana dnia 2012.08.06 k. 262, kosztorys został zatwierdzony dnia 2012.08.28 k. 258, a umowa nr (...) zawarta dnia 2012.09.05 k. 27, zatem czas, gdy wykonawca nie mógł robić tych robót to 30 dni. Czas na wykonanie robót dodatkowych obliczony powyżej 47 dni zatem całość opóźnienia z tego tytułu wynosi 30 + 47 = 77 dni roboczych. W zawartej umowie nr (...) z dnia 2012.07.10 k. 20 i 21 w zapisie §2 pkt. 3.2 i §3 pkt. 3 jest, że droga w Leśnictwie C. od km O+O0O do km 1+82O miała być wykonana do 2012.08.31, zatem gdy podpisano umowę na wykonanie robót dodatkowych dopiero 2012.09.05, które mogły być wykonane przy sprzyjających warunkach pogodowych do 2012.10.22 i dopiero warstwy konstrukcyjne nawierzchni i- co stanowi okres opóźnienia +30 dni od ujawnienia wody w dokumentacji dnia 2012.08.06 - do dnia 2012.09.05 - zatem całość tych prac mogła być wykonana do 2012.11.20. Opisane przyczyny opóźnienia były spowodowane przez zamawiającego, a nie przez wykonawcę tj. powoda. Bez zawarcia umowy o roboty dodatkowe wykonawca nie mógł ich wykonywać. Powód załączył 3 notatki służbowe, z których wynika, że było dodatkowo do wycięcia 172 szt. drzew oraz występowanie gruntów w postaci błota i mazi. Notatki te, jak wynika z ich treści, zostały przekazane do Leśnictwa C..

2. Niekorzystne warunki atmosferyczne. W (...) nie ma podanych warunków pogodowych w jakich można i należy wykonywać roboty, ale należy oceniać to ogólnie, aby nie było dużych opadów deszczu i śniegu oraz ujemnych temperatur. Biegły opisał w pkt. 1, że roboty dodatkowe mogły zostać wykonane do 2012.10.22, co potwierdza wpis inspektora nadzoru inwestorskiego w dzienniku budowy (k. 79) z dnia 2012.10.24. Dostrzegł pewną niezgodność w długości, do rozliczeń przyjęto 1200 mb szerokości 4,20 m, a wg wpisu kierownika budowy z dnia 2012.10.24 długość jest 1220 mb, a szerokość 5,00 mb. Inspektor nadzoru inwestorskiego potwierdził większą długość od km O+5OO do km 1+72O tj. 1220 mb, ale nie potwierdził większej szerokości tj. 5,00 m - zatem w ocenie biegłego wykonawca wykonał więcej 20 x 4,2 x 0,2 = 16,8 m3, za co należała mu się zapłata 16,8 x 138,33 = 2.323 zł brutto. Inspektor nadzoru inwestorskiego wpisami w dzienniku budowy kilkukrotnie stwierdzał, że roboty należy wykonywać, gdy nie ma opadów deszczu oraz przy dodatnich temperaturach, co w ocenie biegłego jest zasadne. Na podstawie badań (...) o/K. k. 94, w ocenie biegłego, w miesiącu listopadzie nie można było wykonywać robót ze względu na temperaturę W dniach 1,13, 14, 15, 16, 17, 18, 25, 26, 27 = 10 dni, a ze względu na opady W dniach 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 20, 24, 28 i 29 = 13 dni, łącznie 10 + 13 = 23 dni, nie odliczając niedziel i świąt. W grudniu 2012 r. k. 96 ze względu na temperaturę, opady deszczu i śniegu, nie należało w ogóle wykonywać robót, a jak były wykonywane to na ryzyko wykonawcy, o czym świadczą wpisy inspektora nadzoru inwestorskiego w dzienniku budowy oraz wpisy końcowe z dnia 2013.01.08. Z przyczyn jw. także nie należało wykonywać robót w miesiącu styczniu 2013 r. k. 98. Trudności zagęszczania oraz nadmierną wilgotność potwierdzają także wyniki badań dokonane przez pozwanego, zgodnie z którymi część badań wykazuje, że nie można było spełnić wymogów (...) oraz norm k. 107 do 125. Czy w miesiącu październiku można było od 23 do 31 wykonywać roboty – biegły nie mógł ocenić, bo nie miał danych z tego okresu.

3. Następnym powodem opóźnienia robót była konieczność wycięcia dodatkowych 172 drzew, ale ile potrzeba na to czasu – biegły nie był w stanie dokładnie ocenić, bo nie miał danych dotyczących średnicy drzew oraz czy była wycinka czy karczowanie.

Zastrzeżenia do opinii biegłego złożyła strona pozwana (k.531-533), do których biegły odniósł się zarówno na piśmie (k.550 – 555), jak też na terminie rozprawy w dniu 2 marca 2016 r. (zapis protokołu rozprawy znacznik czasowy od 00:03:49 do 00:37:06), których wnioski strona pozwana również zakwestionowała domagając się dodatkowo przesłuchania świadka M. R. oraz dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego (k.609-613).

Wnioski te zostały przez Sąd oddalone jako zbędne dla rozstrzygnięcia sprawy i zmierzające jedynie do jej nieuzasadnionego przedłużenia. Nie miała, w ocenie Sądu orzekającego, przy tym znaczenia okoliczność, że biegły wskazał na konieczność uzyskania pozwoleń na budowę w związku z ich budową na podstawie niniejszych umów, a w istocie chodziło o przebudowę dróg istniejących. Jest to okoliczność drugorzędna, nie wpływająca na rozstrzygnięcie w sprawie, tj. zasadność naliczenia kar umownych.

Mając bowiem na względzie przepis art. 233 § 1 k.p.c., brak było podstaw by przyjąć, że wnioski przedstawione przez biegłego w opinii obarczone były błędami lub nieścisłościami niepozwalającymi na oparcie się o te opinie w rozstrzygnięciu sprawy. Sąd kierując się poziomem wiedzy biegłego sporządzającego opinię, podstawami teoretycznymi opinii, sposobem motywowania i stopniem stanowczości wyrażonych w nich wniosków, doszedł do przekonania o konieczności uznania ich za wiarygodny dowód w sprawie, przesądzający o ustaleniu okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7.11.2000 r. w sprawie I CKN 1170/98, publ. OSNC z 2001 r., z. 4, poz. 64).

Należy przy tym zwrócić uwagę, że Inspektor nadzoru inwestorskiego wpisami w dzienniku budowy z dnia 2013.01.08, dotyczącymi dróg w Leśnictwie C. (k. 226, 227) i Leśnictwie K. (k. 241) stwierdził, że drogi zostały wykonane i ich użytkowanie nie stwarza zagrożenia i mogą zostać odebrane protokołem odbioru końcowego robót budowlano-drogowych. Odbiór ten został dokonany w dniu 2013.01.11 (k. 315). W protokole tym zostało zapisane, że opóźnienie z przyczyn zależnych od wykonawcy wynosi 33 dni. Dalej z kolei widnieje zapis, w którym zamawiający stwierdza „że brak podstaw do uznania, że wykonawca ponosi odpowiedzialność za … dni opóźnienia w oddaniu przedmiotu umowy i nie obciąża wykonawcy karami umownymi za ten okres”. Słusznie zwrócić na to uwagę biegły wskazując, iż te zapisy wzajemnie się wykluczają i zamawiający raz postanawia, że nie nalicza kar, a następnie je nalicza.

Nie bez znaczenia pozostaje przy tym oświadczenie pozwanego, zawarte w piśmie z dnia 31.12.2012 r., w którym Nadleśnictwo O. zakreśliło ostateczny dodatkowy termin wykonania umowy do dnia 15.01.2013 r., wskazując, że w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu zamawiający będzie uprawniony do odstąpienia od umowy z winy wykonawcy oraz wykonawca obciążony zostanie karami umownymi za zwłokę w oddaniu przedmiotu umowy (k.54).

Sam pozwany więc wyraził zgodę na przedłużenie terminu wykonania umowy do dnia 15 stycznia 2013 r., informując wykonawcę, że w przypadku wykonania umowy do tego czasu nie będzie mu naliczał kar umownych. Protokół odbioru końcowego podpisany został zaś 11 stycznia 2013 r. (k.33-36). Pozwany nie był zatem uprawniony do naliczenia przedmiotowej kary umownej.

Odnosząc się jedynie krótko do zarzutu zbyt późnego rozpoczęcia prac przez wykonawcę, wskazać wypada, że z zapisów dokonanych zaś w dzienniku budowy wynika, że roboty były wykonywane już od miesiąca lipca 2012 r.

Powyższe okoliczności potwierdził też w swoich zeznaniach wspólnik powoda Z. P. (znacznik czasowy rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. od 00:13:31 do 00:33:12).

Przytoczony powyżej materiał dowodowy daje jednoznaczną podstawę do uznania braku istnienia po stronie pozwanej wierzytelności, co do której pismem z dnia 24 kwietnia 2015 r. pozwany złożył powodowi oświadczenie o potrąceniu wzajemnych wierzytelności, potrącając swoją wierzytelność z tytułu naliczonych notą księgową nr (...) z dnia 26 lutego 2013 r. kar umownych z wierzytelnością powoda wynikającą z faktury VAT nr (...) na kwotę 784.598,39 zł, obejmującej pozostałe do zapłaty wynagrodzenie za wykonanie przedmiotu umowy (k.323). Z tego względu nie mogło dojść do skutecznego potrącenia wzajemnych wierzytelności.

Nie bronią się więc w powyższych okolicznościach zeznania świadków zawnioskowanych przez stronę pozwaną (A. N., zapis z dnia 15 czerwca 2015 r. od 00:55:03 do 01:25:00, E. T. zapis z dnia 15 czerwca 2015 r. od 01:26:39 do 01:41:00, A. Z. zapis z dnia 15 czerwca 2015 r. od 01:43:58 do 01:54:13, R. G. zapis z dnia 15 czerwca 2015 r. od 01:57:26 do 02:17:00 oraz A. H. zapis z dnia 4 września 2015 r., k.447,449) jak i samej strony pozwanej (zeznania Z. G. (2) z dnia 11 maja 2016 r. zapis od 00:34:50 do 00:50:00). Pozostają one w rozbieżności z powołanym już materiałem dowodowym i wskazują głównie okoliczności sprzyjające stanowisku strony pozwanej stąd nie były wiarygodne. Choć świadek A. N. w swoich depozycjach wskazał na wydłużenie terminu z uwagi na okres lęgowy ptaków, jak też konieczność podniesienia podbudowy na drodze w Leśnictwie C.. Z kolei świadek E. T. zauważyła, że w lipcu były potężne opady i wykonawca uzyskał przedłużenie terminu wykonania prac.

W tym stanie rzeczy powództwo podlegało uwzględnieniu w całości na podstawie art. 647 k.c. oraz wobec skutecznej ekskulpacji powoda z tytułu odpowiedzialności za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy.

O odsetkach dotyczących okresu od wymagalności poszczególnych sum do dnia 31 grudnia 2015 r. orzeczono w oparciu o treść art. 481 k.c. W związku z nowelizacją od dnia 1 stycznia 2016 r. przepisów k.c. w zakresie odsetek i w związku z tym obowiązywaniem obecnie dwóch regulacji – art. 481 k.c. oraz art. 359 k.c. – różniących się stopą procentową, od dnia 1 stycznia 2016 r. zasądzeniu podlegały odsetki ustawowe za opóźnienie. Data wymagalności wynika z przedmiotowej faktury (k.45).

O kosztach postępowania w sprawie orzeczono na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 pkt. 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.). Na koszty te złożyły się opłata od pozwu w wysokości 12.946,00 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł), koszty zastępstwa procesowego w wysokości 7.200,00 zł, jak też suma 2.240,71 zł poniesiona przez powoda na wydatki w sprawie związane z przyznaniem biegłemu wynagrodzenia.

Nieuiszczone koszty sądowe w kwocie 1.485,43 zł przejęte zostały na rachunek Skarbu Państwa bowiem zostały one tymczasowo pokryte z budżetu właśnie Skarbu Państwa, którego statio fisci występuje po stronie pozwanej. Bezcelowe jest zatem przenoszenie tej sumy w ramach wydatków budżetowych tego samego podmiotu.