Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Przewodniczący

SSA Janusz Sulima (spr.)

Sędziowie

SSA Halina Czaban

SSA Brandeta Hryniewicka

Protokolant

Anna Lasota

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 72/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego z dnia 2 grudnia 2019 r. sygn. akt III K 121/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

oskarżyciel posiłkowy

oskarżyciel prywatny

obrońca

oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego

zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2. USTALENIE FAKTÓW W ZWIĄZKU Z DOWODAMI
PRZEPROWADZONYMI PRZEZ SĄD ODWOŁAWCZY

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające

znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH

ZARZUTÓW I WNIOSKÓW

Lp.

Zarzut

I

II

III.

IV.

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę i mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że oskarżonemu można przypisać działanie z zamiarem ewentualnym spowodowania obrażeń ciała określonego w art. 156 §1 k.k., w sytuacji gdy w materiale sprawy brak jest ku temu dowodów, bowiem oskarżony nie godził się ani nie mógł obiektywnie przewidzieć, tj. swoim zamiarem nie obejmował skutku w postaci ciężkiego uzczerbku na zdrowiu, o czym świadczy zarówno ilość ciosów (jeden), podłoże na jakim znajdowali się uczestnicy zdarzenia (trawa), przyczyny i tło zajścia (agresja pokrzywdzonego), jak i przede wszystkim treść opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej, z której wynika, iż obrażenia wewnętrzne i zewnętrzne gdyby traktować je z osobna należałoby je potraktować w kategoriach art. 157 §1 k.k., zaś dopiero wyniki badań pośmiertnych dają podstawy do przyjęcia, że stwierdzone u pokrzywdzonego obrażenia razem doprowadziły do wstrząsu krwotocznego, co stanowi o braku możliwości stwierdzenia warunków obiektywnego przypisania skutku,

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę i mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że oskarżony następstwo czynu w postaci śmierci przynajmniej mógł przewidzieć, w sytuacji gdy przeczy temu zarówno ilość ciosów zadana pokrzywdzonemu, upadek na miękkie podłoże (trawa), jak i treść opinii biegłego z zakresu medycny sądowej, z której wynika, iż pojedyczne obrażenia należałoby kwalifikować w kategoriach art. 157 §1 k.k., w związku z którymi okolicznościami brak było możliwości obiektywnego przewidywania następstwa w postaci śmierci,

naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego prowadzącej do uznania, że brak jest możliwości przypisania waloru wiarygodności świadkowi Ł. H. i K. W. w zakresie ilości zadanych ciosów oraz tego, że po uderzeniu "wstał i odszedł z miejsca zdarzenia", w sytuacji gdy zeznania te są wzajemnie spójne i logiczne, zaś za ich niewiargodnością nie powinna pzemawiać sprzeczność z ustaleniami biegłego z zakresu medycyny sądowej, który stwierdził liczne obrażenia ciała, w sytuacji gdy z materiału dowodowego wynika brak wiedzy świadków odnośnie tego, gdzie udał się pokrzywdzony po zdarzeniu przy ul. (...), z kim spotkał się później, zwłaszcza w kontekście jego agresywnego, wulgarnego, zaczepnego zachowania oraz znacznego upojenia alkoholowego, które mogło powodować dalsze upadki całkowicie niezależnie od zdarzenia, które to okoliczności winny być rozpoznane na korzyść oskarżonego,

rażącą niewspółmierność kary orzeczonej w stosunku do oskarżonego, przy niuwzględnieniu w stopniu wystarczającym wszelkich okoliczności przemawiających za orzeczeniem go w minimalnym zakresie, w tym przede wszystkim okoliczności, iż to pokrzywdzony T. D. zaczął pierwszy zachowywać się niepoprawnie, wyzywał zgromadzonych, był agresywny, zaatakował oskarżonego, którego zachowanie było jedynie reakcją na powyższe.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy, wbrew twierdzeniom obrońcy, zeznania świadków Ł. H. i K. W. ocenił zgodnie z wyrażoną w art. 7 k.p.k. zasadą swobodnej oceny dowodów. Słusznie uznał, że nie można ich obdarzyć w całości wiarą, bowiem są one rażąco sprzeczne z opinią biegłego, który stwierdził na ciele pokrzywdzonego liczne różne obrażenia. Nie mogło być zatem tak, jak zeznała K. W., że oskarżony jedynie odepchnął od siebie pokrzywdzonego. Ponadto jej zeznania są sprzeczne z depozycjami Ł. H.. Świadek ten twierdził, że oskarżony uderzył pokrzywdzonego raz albo dwa razy pięścią w twarz. Biorąc jednakże pod uwagę to, co wynika z opinii biegłego, tych ciosów musiało być więcej. Zeznania K. W. i Ł. H. są też sprzeczne z zeznaniami M. W., który podał, że T. D. poszedł za przystanek autobusowy za potrzebą fizjologiczną i gdy wrócił, był „cały pobity”. Ponadto świadek ten zeznał, że wprawdzie nie widział pobicia ale słyszał „taki stukot, jak ktoś kogoś uderza”. W świetle zatem zeznań M. W. niewątpliwe jest, że oskarżony zadał pokrzywdzonemu więcej niż dwa ciosy, co koreluje z opinią biegłego z zakresu medycyny sądowej. Wiarygodność relacji tego świadka nie nasuwa żadnych zastrzeżeń. Wprawdzie był on kolegą pokrzywdzonego, ale nie miał żadnego interesu w tym, aby zeznawać tendencyjnie na niekorzyść oskarżonego.

Zupełnie niewiarygodne są twierdzenia K. W., że T. D. chciał uderzyć oskarżonego i ten w odpowiedzi odepchnął pokrzywdzonego. Jej zeznania w tej części są sprzeczne z depozycjami Ł. H. z postępowania przygotowawczego. Świadek ten zeznał bowiem, że pokrzywdzony kłócił się z K. W. i oskarżony uspokajał go, każąc mu odejść, po czym uderzył go pięścią w twarz. Z zeznań Ł. H. w ogóle nie wynika, że pokrzywdzony w jakikolwiek sposób chciał uderzyć oskarżonego. Gdyby pokrzywdzony zamachnął się na oskarżonego, to na pewno Ł. H., by o tym zeznał w śledztwie. Wbrew twierdzeniom obrońcy zeznania K. W. i Ł. H. nie są bynajmniej ze sobą spójne. Dopiero na rozprawie Ł. H. zeznał, że pokrzywdzony w czasie zajścia był agresywny i gestykulował rękami. Zestawiając ze sobą zeznania tego świadka z rozprawy i ze śledztwa nie można oprzeć się wrażeniu, że przed sądem próbował pomóc oskarżonemu w uniknięciu odpowiedzialności za śmierć pokrzywdzonego.

Należy wykluczyć, że pokrzywdzony doznał stwierdzonych przez biegłego obrażeń ciała w innych okolicznościach aniżeli w czasie zdarzenia z udziałem oskarżonego. Z zeznań M. W. wynika, że pokrzywdzony po pobiciu obficie krwawił. Twarz i ręce miał we krwi. Świadek zdjął swoją koszulkę i dał ją T. D., żeby przyłożył ją do nosa w celu zatamowania krwawienia. Niepodobieństwem jest, żeby pokrzywdzony będąc w takim stanie nie udał się od razu do swego mieszkania i wdał się z kimś w kolejną awanturę. Z zeznań M. W. nie wynika też, żeby pokrzywdzony był w takim stanie upojenia alkoholowego, że miał problemy z utrzymaniem równowagi.

Sąd pierwszej instancji słusznie przyjął, że oskarżony swoim zamiarem obejmował spowodowanie u pokrzywdzonego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Nie popełnił w tym zakresie żadnego błędu w ustaleniach faktycznych. Nie ulega najmniejszym wątpliwościom, że spowodowane przez oskarżonego obrażenia doprowadziły do wstrząsu urazowo – krwotocznego, co stanowi chorobę realnie zagrażającą życiu. Podkreślić należy, że postać ciężkiego uszczerbku ciała wymieniona w art. 156 § 1 pkt 1 lub 2 k.k., nie musi być sprecyzowana w świadomości sprawcy. Dlatego też postać zamiaru sprawcy może zbliżać się do konstrukcji zamiaru ogólnego (dolus generalis) - czyli zamiaru wyrządzenia istotnego uszczerbku w dobrostanie sprawcy. Właśnie przy umyślnych uszkodzeniach ciała przyjmuje się zamiar ogólny, który obejmuje faktycznie powstałe następstwa zadanych umyślnie obrażeń. Oskarżony nie musiał mieć świadomości dokładnego obrazu wszystkich następstw swojego działania. M. M. z dużą siłą uderzył pokrzywdzonego pięścią w twarz. Znamienne są słowa świadka Ł. H., że był to „nokaut”. O sile uderzenia świadczy też to, że doszło do złamania nosa. Należy mieć jednocześnie na względzie dysproporcję siły pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonym. M. M. jest młodym, silnym, dobrze zbudowanym mężczyzną, zaś T. D. był osobą starszą i słabszą fizycznie, a dodatkowo w czasie zdarzenia znajdował się pod niemałym wpływem alkoholu. Oskarżony uderzając z dużą siłą w głowę pokrzywdzonego, powodując przy tym jego upadek, musiał nie tylko przewidywać, ale również godzić się na spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Każdy dysponujący normalnym doświadczeniem życiowym człowiek ma świadomość, że uderzenie w newralgiczną część ciała, jaką niewątpliwie jest głowa, może spowodować chorobę realnie zagrażającą życiu. Tak więc nie można mieć wątpliwości, że oskarżony godził się na ten skutek. Bez znaczenia jest to, że dopiero wyniki badań pośmiertnych dały podstawę do przyjęcia, że stwierdzone u pokrzywdzonego obrażenia doprowadziły do wstrząsu krwotocznego. Pomiędzy spowodowanymi przez oskarżonego obrażeniami a śmiercią pokrzywdzonego, jak wynika z opinii biegłego, istnieje adekwatny i bezpośredni związek przyczynowy. Jeżeli oskarżony godził się na spowodowanie u pokrzywdzonego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, to co najmniej mógł przewidywać, że wskutek silnego uderzenia w głowę może dojść do jego zgonu. Tym samym zasadnie Sąd pierwszej instancji przypisał oskarżonemu popełnienie zbrodni z art. 156 §3 k.k.

Orzeczona wobec oskarżonego kara ośmiu lat pozbawienia wolności nie cechuje się rażącą surowością. Została ona wymierzona w wysokości zbliżonej w gruncie rzeczy do dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Popełniona przez M. M. zbrodnia zagrożona jest nawet karą dożywotniego pozbawienia wolności. Zachowanie oskarżonego było gwałtowne i brutalne. Pokrzywdzony nikogo fizycznie nie zaatakował. Żadną miara nie może usprawiedliwiać działania oskarżonego to, że pokrzywdzony będąc w stanie nietrzeźwości kłócił się z jego koleżanką. M. M. jest osobą wielokrotnie karaną sądownie, w tym za przestępstwa z użyciem przemocy. Przypisanego mu przestępstwa dopuścił się w warunkach recydywy szczególnej podstawowej. Dotychczas stosowane wobec niego kary nie przyniosły pożądanych skutków. Brak jest zatem okoliczności, które by nakazywały złagodzenie orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę opisu czynu oraz kwalifikacji prawnej i przyjęcie, że oskarżony dopuścił się czynu z art. 157 §1 k.k. oraz wymierzenie stosownej kary, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności w dolnym progu ustawowego zagrożenia.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutów determinowała niezasadność wniosków. Sąd pierwszej instancji słusznie uznał, że oskarżony przewidywał i godził się na spowodowanie u pokrzywdzonego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Przyjęta kwalifikacja prawna jest prawidłowa. Brak było podstaw do uznania, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał jedynie znamiona występku z art. 157 §1 k.k. Brak jest okoliczności przemawiających za złagodzeniem wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymano w mocy wyrok w zakresie winy, przyjętej kwalifikacji prawnej przypisanego czynu zabronionego oraz w zakresie kary.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Jak wykazano wcześniej Sąd pierwszej instancji nie popełnił błędu w ustaleniach faktycznych co do zmiaru, z jakim działał oskarżony. M. M. w zamiarze ewentualnym spowodował u pokrzywdzonego ciężki uszczerbek na zdrowiu. Nie ulega też wątpliwości, że skutek w postaci śmierci pokrzywdzonego mógł przewidywać. Przyjęta przez Sąd Okręgowy kwalifikacja prawna przypisanego oskarżonemu czynu jest prawidłowa.

Wymierzona wobec oskarżonego kara ośmiu lat pozbawienia wolności nie jest rażąco niewspółmierna.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II i III

O nieopłaconych kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu orzeczono na podstawie art. 618 §1 k.p.k. pkt 11 k.p.k. oraz §4 ust. 1, 2 i 3, §17 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1801).

Ponieważ oskarżony jest obecnie pozbawiony wolności i nie ma możliwości zarobkowania, został on na podstawie art. 624 §1 k.p.k. zwolniony od ponszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

7. PODPIS