Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Teza orzeczenia: Klauzula umów kredytowych przewidująca zmienne oprocentowanie, uznana za niedozwolone postanowienie umowne, nie wiąże członków grupy w okresie objętym pozwem, jest wobec nich bezskuteczna. Kredytobiorca ponosi wówczas odpowiedzialność odszkodowawczą w stosunku do członków grupy.

Powód wskazał, że w latach 2005-2006 pozwany zawarł z członkami grupy umowy o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych, waloryzowane kursem franka szwajcarskiego (CHF). (...)Bank bowiem pozyskiwał finansowanie we franku szwajcarskim na rynku międzybankowym i był narażony na ryzyko walutowe. W przypadku niekorzystnego dla banku ukształtowania się kursu CHF/PLN uzyskałby od spłacających kredyt mniej środków przeliczonych z franków szwajcarskich niż pierwotnie wypłacił w ramach kredytów udzielanych na wiele lat. (...)Nie zmienia to jednak faktu, że ta konkretna odmiana wskaźnika LIBOR (ani żadna inna) nie wynika z treści kwestionowanej klauzuli, jako właściwa i wyłączna stopa referencyjna dla kredytów hipotecznych, denominowanych we franku szwajcarskim, udzielanych przez pozwanego.

Trybunał Sprawiedliwości kwalifikuje natomiast konsekwentnie klauzule dotyczące ryzyka wymiany, do których zalicza także sposób ustalania kursu wymiany, jako klauzule określające główny przedmiot umowy kredytu zarówno denominowanego, jak i indeksowanego (por. np.(...)(...)Nie uzyskali też informacji, w jaki sposób ustalana będzie kwota kapitału przy zastosowaniu jako przelicznika kursu franka szwajcarskiego. Wobec powodów zaniechano ponadto udzielenia rzetelnej informacji w jaki sposób Bank ustalać będzie kurs franka szwajcarskiego na potrzeby przeliczenia wypłaconej kwoty kredytu i rat spłacanych przez kredytobiorców. (...)Może to nastąpić w sposób kwotowy albo poprzez zastosowanie obiektywnie weryfikowalnego mechanizmu jego waloryzacji, w tym indeksacji walutą obcą, także kursem franka szwajcarskiego.

(...)niezależny od niej wzrost kursu franka szwajcarskiego i niezadowolenie powódki z aktualnego kursu franka szwajcarskiego oraz sztucznie wykreowany i podtrzymywany trend podważania umów kredytów walutowych. (...)Aby uzyskać informacje o ofercie kredytowej, udała się do doradcy z (...) , z którym odbyła około 2 – 3 spotkania, podczas których przedstawiano jej wyłącznie ofertę kredytu indeksowanego do waluty frank szwajcarski (CHF) oraz wypełniano wniosek kredytowy. (...)Przyjmuje się jednak, że kredyt denominowany lub indeksowany do waluty obcej to kredyt udzielony w złotych polskich, którego kwota jest odnoszona do waluty obcej. Kredyt taki jest kredytem złotowym, z tym, że na skutek denominacji lub indeksacji, saldo kredytu wyrażane jest w walucie obcej, do której kredyt został denominowany lub indeksowany.

Ani w umowie, ani w załącznikach do umowy w tym w regulaminie nie ma wzmianki o sposobie ustalania kursu franka szwajcarskiego, który miał mieć zastosowanie przy realizacji umowy ( umowa k. 72-77, regulamin k. 164-181, cennik k.185-186v.). (...)Przyjmuje się jednak, że kredyt denominowany lub indeksowany do waluty obcej to kredyt udzielony w złotych polskich, którego kwota jest odnoszona do waluty obcej. Kredyt taki jest kredytem złotowym, z tym, że na skutek denominacji lub indeksacji, saldo kredytu wyrażane jest w walucie obcej, do której kredyt został denominowany lub indeksowany. (...)Zamiar ten bez konsekwencji dla statusu konsumenta może się zmienić w czasie” (vide: Jacek Zandecki, Status prawny konsumenta jako strony umowy o kredyt indeksowany/denominowany do franka szwajcarskiego, Studium Prawa Publicznego, Nr 2 (22) 2018).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, twierdząc, że pozwany zawarł umowę ze świadomością ryzyka o wyborze kredytu denominowanego (...) , mimo że miał możność zaciągnięcia kredytu w PLN. Umowa odpowiada prawu i nie zawiera klauzul abuzywnych. (...)Negocjacje ograniczył do zaakceptowania oferty banku jako jedynej możliwości uzyskania kredytu. (...)Sąd Okręgowy stwierdził, że dokonał adekwatnej oceny prawnej zarówno kredytu denominowanego, jak i indeksowanego, gdyż oba zawierają zakwestionowany mechanizm obliczania wierzytelności w oparciu o kurs waluty obcej, określany przez kredytodawcę. (...)Brak jest w uzasadnieniu wyroku wywodu prawnego w zakresie kwalifikacji spornej umowy kredytowej jako umowy kredytu indeksowanego do waluty, czy też umowy kredytu wyrażonego (denominowanego) w walucie, co ma zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Kredyt był indeksowany do CHF (§ 2 ust. 1). (...)(...)związane z wahaniem kursów waluty, do której jest indeksowany kredyt, ryzyko kursowe ma wpływ na(...)banku, wynikającego z umowy o kredyt oraz na wysokość rat spłaty kredytu, kredyt zostanie wypłacony w złotych na(...)(...)Brak jest podstaw do uznania umowy kredytu za bezwzględnie nieważną. Zawieranie umów kredytu powiązanych z walutą obcą (indeksowanych i denominowanych) jest i było dopuszczalne w świetle art. 353 1 k.c. i art. 69 ustawy Prawo bankowe w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy.

Stawka referencyjna – wartość stawki referencyjnej, w zależności od wybranej waluty LIBOR dla franka szwajcarskiego (CHF) dla międzybankowych depozytów trzymiesięcznych (LIBOR 3M) – dotyczy pożyczek udzielanych w CHF (§ 1 pkt 5). (...)Pożyczka została uruchomiona kwotą łącznie 190.828,23 zł, a ponadto bank skredytował prowizję za udzielenie kredytu w kwocie 2.186,93 CHF. W okresie od dnia 25.09.2007 r. do dnia 1.09.2017 r. bank pobrał łącznie kwoty 350.996,02 zł tytułem rat pożyczki i odsetek karnych. (...)Sama kwota pożyczki (w CHF) nie była uzgodniona indywidualnie, ponieważ ustalenia określonej kwoty franków szwajcarskich dokonał pozwany bank – konsument(...)z uwagi na konstrukcję pożyczki denominowanej i nie wynikało z woli(...)(...)(...)sposób dokonywania przeliczeń kursowych koniecznych do realizacji takiej umowy określają samą istotę umowy pożyczki denominowanej do waluty obcej.

Podniosła, że powód dochodzi wypłaty określonej kwoty w złotych polskich, natomiast umowa kredytu stanowiąca pierwotną podstawę roszczenia powoda waloryzowana była we frankach szwajcarskich Zatem roszczenie dochodzone w tym procesie należy uznać za nieudowodnione. (...)Tymczasem umowa kredytu pozostawiła Bankowi swobodę w zakresie wyrażenia w CHF kwoty kredytu oddanej do dyspozycji kredytobiorcy, a w konsekwencji wysokości rat spłaty kredytu. (...)Indeksacja kredytu do waluty obcej jest postacią takiej właśnie waloryzacji umownej. (...)Regulacje dotyczące kredytu denominowanego lub indeksowanego do waluty obcej zostały wprowadzone do art. 69 ust. 2 pkt 4a i ust. 3 pr. bank. z dniem 26.08.2011 r. na mocy ustawy z dnia 26.07.2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe i niektórych innych ustaw (tzw. ustawy antyspreadowej).