Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

W 2006 roku kredyty powiązane z walutą franka szwajcarskiego były bardzo popularne. (...)Od 2009 roku następowało stopniowe osłabienie złotówki w stosunku do franka szwajcarskiego. (...)Apogeum wzrostu waluta franka szwajcarskiego osiągnęła w 2015 roku. (...)Oznacza to, że bankowi została pozostawiona zupełna dowolność w zakresie wyboru kryteriów ustalania kursu franka szwajcarskiego w swoich tabelach kursowych, a przez to kształtowania wysokości zobowiązań klientów, których kredyt jest denominowany we franku szwajcarskim.

Bank nie pouczył kredytobiorcy o skutkach zawarcia kredytu denominowanego do waluty obcej oraz o zagrożeniach z tego wynikających. (...)Mechanizmy, służące do przeliczania złotych na franki szwajcarskie, by mogły być stosowane muszą być uzgodnione i zaakceptowane przez obie strony w dacie zawierania umowy. (...)Umowa w ogóle nie przewidywała możliwości oddania do dyspozycji kredytobiorcy kwoty kredytu wskazanej w umowie we frankach szwajcarskich ani też możliwości zwrotu kredytu w tej walucie. (...)W konsekwencji jest niewątpliwe, że w rozpatrywanej sprawie pozwany Bank przyznał sobie prawo do jednostronnego regulowania - na gruncie zawartej umowy - wysokości rat kredytu wg ustalanego przez siebie kursu franka.

Podkreślili, że zarówno umowy kredytu indeksowanego względem kursu franka szwajcarskiego jak i umowy denominowane we frankach szwajcarskich w rzeczywistości były wykonywane w złotówkach. (...)W umowie nie ma parametrów ani logarytmów umożliwiających zidentyfikowanie w jaki sposób bank ustalał kursy franka szwajcarskiego, który pozwana określa w sposób korzystny dla siebie. (...)Mogli tylko oszacować wysokość kredytu, który zostanie im wypłacony, gdyż ostateczna jego wysokość zależała od przeliczenia wyrażonej we franku szwajcarskim kwoty po kursie ustalonym przez pozwaną. (...)Pracownik banku przedstawił powodom franka szwajcarskiego jako najbardziej stabilną walutę.

Jako wnioskowaną walutę kredytu wskazano franka szwajcarskiego. (...)W ramach wniosku zawarto też oświadczenie, że poinformowano powodów o tym, że w przypadku kredytów w walucie wymienialnej w rozliczeniach(...)(...) S.A. Przy wybieraniu opcji kredytu pracownicy banku zapewniali powodów, że kredyt we frankach jako korzystny, zapewniali o stabilności waluty. (...)W związku z brakiem legalnej definicji kredytu denominowanego, powszechnie uznaje się, że kredyt denominowany do waluty obcej jest kredytem złotowym, a jedynie jego kwota odnoszona jest do waluty obcej. (...)W realiach niniejszej sprawy strony zawarły umowę kredytu denominowanego.

Teza orzeczenia: "Sąd związany jest zakresem żądania sformułowanego przez powódkę i jego podstawą zgodnie z treścią art. 321 § 1 k.p.c. Ewentualna zmiana żądania pozwu w świetle art. 383 k.p.c. jest niedopuszczalna w postępowaniu apelacyjnym, zaś przed Sądem I instancji wymagałaby w myśl art. 193 § 2 ze znaczkiem 1 k.p.c. dokonania jej na piśmie."

Sąd Okręgowy ustalił następujące istotne fakty: W dniu 23 lutego 2007 r. została zawarta umowa kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do franka szwajcarskiego pomiędzy powódką (Bankiem) a małżonkami R. i J. P. jako Kredytobiorcą. (...)Wysokość obu transz powódka wykazała we frankach szwajcarskich. (...)Ocenił, że zapisy umowne zawarte w § 1 ust. 1 i 4, § 9 ust. 2 i § 10 ust. 3 umowy nie spełniają wynikającego z art. 4 Dyrektywy wymogu transparentności w zakresie, w jakim przewidują indeksowanie kredytu kursem franka szwajcarskiego oraz regulują sposób ustalania kursu tej waluty. (...)Sąd Okręgowy stwierdził, że nawet jednak po tym przeliczeniu kredytobiorca nie otrzymał informacji o rzeczywistej wysokości zaciągniętego zobowiązania, gdyż posiada jedynie informację o tym, że jego zobowiązanie jest równowartością określonej liczby franków szwajcarskich.

Mieli świadomość, że wysokość rat będzie zależna od kursu franka szwajcarskiego. (...)Pozwany tak redagując wskazane postanowienia przyznała sobie prawo do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu waloryzowanego kursem (...) poprzez wyznaczanie w tabelach kursowych kursu sprzedaży franka szwajcarskiego oraz wartości spreadu walutowego (rozumianego(...)(...)Nie zmienia to jednak faktu, że tzw. kredyty „denominowane” lub indeksowane do kursu waluty obcej są kredytami w walucie polskiej. (...)Ponadto niezależnie od kwestii związanych z tzw. spreadem walutowym, kierując się znacznym wzrostem wartości franka szwajcarskiego w stosunku do złotówki na rynku w ostatnich latach, Bank ustalał kurs wskazanej waluty obcej w (...) na coraz wyższym poziomie.

Teza orzeczenia: nie sposób na konsumenta - pod rygorem upływu terminu przedawnienia - nakładać obowiązku formułowania roszczeń, które w utrwalonej na tamten czas praktyce orzeczniczej Sądu Najwyższego i sądów powszechnych nie podlegałyby uwzględnieniu (...) możliwość podjęcia przez uprawnionego czynności w najwcześniej możliwym terminie, następuje tu z (...)

Powodowie nie zostali poinformowani na czym polega indeksacja kredytu, ani że udostępniona kwota będzie przeliczona na walutę franków szwajcarskich, nie wiedzieli że ich saldo zadłużenia będzie kształtować się we frankach szwajcarskich. (...)Zostali uprzedzeni, że kurs franka szwajcarskiego może wzrosnąć, lecz uprzedzano ich, że wzrost będzie niewielki. (...)Klauzula indeksacyjna nie podlegała negocjacji, pracownik banku nie zaprezentował powodom w jaki sposób będzie kształtować się rata kredytu przy konkretnych wartościach franka szwajcarskiego. (...)Miało to miejsce w okresie, kiedy wzrósł kurs franka szwajcarskiego, a także wiadomość taką otrzymali od znajomych.

Dalej Trybunał, odnosząc się już bezpośrednio do umowy kredytu powiązanego z frankiem szwajcarskim (chodziło o kredyt denominowany, ale dla istoty jego stanowiska nie ma to znaczenia) wskazał, że w przypadku takiej umowy dyrektywa 93/13 nakłada na bank dwa obowiązki. (...)Jej postanowienia dotyczą jedynie sposobu określania kursu franka szwajcarskiego, jako waluty indeksacji przy wypłacie kredytu i spłacie rat. (...)Możliwe było całkowicie odmienne ukształtowanie sposobu określania kursu franka szwajcarskiego na potrzeby wykonywania umowy bez zmiany jej istoty jako kredytu indeksowanego do waluty obcej. (...)Odnosząc się do argumentacji apelującej wskazać należało, że klauzula tabel kursowych pozostawiała Bankowi niczym nieograniczoną swobodę w kształtowaniu kursów kupna i sprzedaży franka szwajcarskiego, które miały zastosowanie do indeksacji i spłaty kredytu.