Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Celem „klauzuli waloryzacyjnej” jest zastosowanie oprocentowania ustalonego w oparciu o wskaźniki rynkowe odnoszące się do franka szwajcarskiego, a nie do waluty polskiej. Ustalenie wysokości świadczenia kredytobiorcy w odniesieniu do wartości franka szwajcarskiego było skutkiem, a nie przyczyną wprowadzenia mechanizmu indeksacji (tą było dążenie do zastosowania niższego oprocentowania i obniżenia przez to odsetkowych kosztów kredytu). (...)To zaś powoduje, że w umowie powstaje luka, na skutek której zachodzi niemożność określenia wysokości zobowiązania strony powodowej we frankach szwajcarskich oraz określenia wysokości kwoty jej zadłużenia w walucie obcej. (...)Z kolei brak mechanizmu waloryzacji i odesłania do kursu sprzedaży franka uniemożliwia ustalenie wysokości płatnych w złotych rat kredytu stanowiących równowartość rat w walucie obcej.

Powyższe nie stanowi ustawowej definicji kredytu indeksowanego lub denominowanego. Przyjmuje się jednak, że kredyt denominowany lub indeksowany do waluty obcej to kredyt udzielony w złotych polskich, którego kwota jest odnoszona do waluty obcej. Kredyt taki jest kredytem złotowym, z tym, że na skutek denominacji lub indeksacji, saldo kredytu wyrażane jest w walucie obcej, do której kredyt został denominowany lub indeksowany. Kredytobiorca może dokonywać spłaty rat kredytu bądź w walucie, do której kredyt został denominowany lub indeksowany bądź w walucie polskiej, po przeliczeniu raty wyrażonej w walucie.

(...)denominacji rat miesięcznych, zobowiązując kredytobiorcę do dokonywania wpłat w walucie indeksacyjnej CHF (czyli wprost we frankach szwajcarskich) w kasach banku lub w(...)ewentualna nadwyżka wpłaty dokonanej we frankach szwajcarskich zostanie zwrócona kredytobiorcy w gotówce,(...)(...)W niniejszej sprawie kredyt został udzielony w walucie polskiej (nie był, więc kredytem denominowanym, ani dewizowym sensu stricte ). Zakwestionowane przez pozwanego postanowienia dotyczące indeksowania waluty (przeliczania kwoty kredytu i poszczególnych rat do franka szwajcarskiego) miały na celu wyłącznie określenie wysokości rat kredytowych. (...)Bank nie kupował i nie sprzedawał waluty obcej (franka szwajcarskiego), a zastosowana waloryzacja miała jedynie charakter umowny i następowała w oderwaniu od rzeczywistych transakcji rynkowych.

Teza orzeczenia: Wystawienie przez bank bankowego tytułu egzekucyjnego nie stanowi oświadczenia woli wywierającego skutki w sferze prawa materialnego lecz czynność o charakterze faktycznym, której treść stanowi jedynie oświadczenie wiedzy banku o źródle i wysokości zadłużenia kredytowego. Z punktu widzenia klasyfikacji oświadczeń uznane może być jedynie za (...)

(...)(...) nr (...) (dalej umowa Kredytu), na podstawie której powodom udzielono kredytu denominowanego w kwocie stanowiącej równowartość 181.117,75 franków szwajcarskich ( (...) ) z przeznaczeniem na zakup lokalu mieszkalnego oraz refinansowanie wkładu własnego. Umowa Kredytu składała się z dwóch części,(...)udzielenia, spłaty i zabezpieczenia spłaty Kredytu, podczas gdy (...) , będąc(...)charakterze ogólnym, odnoszące się m.in. do opcji wybranych przez powodów w (...) ( dowód: ogólne warunki umowy kredytu k. 148-153, umowa kredytu k. 31-35). (...)Samo przeprowadzenie kontroli incydentalnej postanowień umowy kredytowej, nie doprowadzi bowiem do orzeczenia, że powodowie zobowiązani są uregulować jedynie kwotę kredytu w mniejszej wysokości, nie spowoduje również zakończenia postępowania egzekucyjnego, które toczy się w stosunku do powodów. (...)Wydaje się, iż nie takiej pomocy oczekiwali powodowie po fachowym pełnomocniku, który miał im zapewnić profesjonalną pomoc prawną w sporze z Bankiem a także przy skomplikowanej prawnie materii (kredyty denominowane w walucie obcej).

Pracownicy banku zachwalali kredyt indeksowany do CHF, wskazując, że dzięki niemu powodowie będą spłacali niższe raty, a kurs franka szwajcarskiego jest bardzo stabilny, możliwe wahania kursu są minimalne. Nie przedstawiono powodom jak kształtował się kurs franka historycznie na przykład w okresie ostatnich 30 lat. (...)Frank szwajcarski uznawany był za bardzo bezpieczną walutę. (...)(...)razie przekroczenia określonego poziomu kursu franka szwajcarskiego pozwoliłoby na ochronę interesu majątkowego powodów jako kredytobiorców ( por. postanowienie SN z 18.09.2019r., V CSK 152/19 ).

Ponadto nie wiadomo w oparciu, o jaki mechanizm bank konstruuje tabele kursów, na podstawie których miało być dokonywane przeliczenie kwoty kredytu z franków szwajcarskich na polskie złote. (...)Zauważył, że udzielony powodowi kredyt był kredytem złotowym, waloryzowanym do (...) . (...)Ujawnione w sprawie dane nie pozwalają także na przyjęcie, że powód został pouczony o niestabilności waluty polskiej w stosunku do waluty franka szwajcarskiego i najniższym od co najmniej 10 lat kursie. (...)Przyznanie kredytobiorcy ustawowego uprawnienia do spłaty kredytu w walucie waloryzacji nie zmienia faktu, iż przeliczanie wypłaconej pozwanym w złotych polskich kwoty na franki szwajcarskie zostało dokonane na podstawie kursu tej waluty wyznaczonego przez Bank wedle swego uznania.

Jako walutę kredytu wskazali walutę szwajcarską CHF. Jako przeznaczenie kredytu wskazali refinansowanie wcześniej zaciągniętego zobowiązani na zakup mieszkania, nadto powodowie oraz pomoc finansowa dla członka rodziny. (...)Powodom wskazywano, że frank szwajcarski jest stabilną walutą. (...)Należy przy tym mieć na uwadze, że w orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że zarówno kredyty denominowane, jak i indeksowane do kursu waluty obcej, są kredytami w walucie polskiej. (...)(...)czasu w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska,(...)w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu ( art. 69 ust. 2 pkt 4a ).

W sprawach dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do walut obcych TSUE nie zawęża swojej oceny do klauzul przeliczeniowych, czy klauzuli spreadu walutowego, lecz odnosi się do klauzuli ryzyka walutowego (tak np. w wyroku z 14 marca 2019 r. (...)(...)tego wyroku, odwołując się również do wcześniejszych orzeczeń Trybunału, po pierwsze,(...)jasno poinformowany, że podpisując umowę kredytu denominowanego w walucie obcej ponosi pewne(...)okazać się dla niego trudne do udźwignięcia w przypadku spadku wartości(...)(...)Samo pouczenie o możliwości wzrostu kursu franka szwajcarskiego i w efekcie wzrostu raty kredytu nie spełnia wymogu właściwego poinformowania o ryzyku kursowym. (...)Obciążenie konsumenta nieproporcjonalnym do kwoty kredytu długoterminowym ryzykiem zmiany kursu prowadzi do sytuacji, w której zwiększenie kapitału pozostałego do spłaty w walucie krajowej nie(...)stanowi dla kredytobiorcy zasadniczą korzyść kredytu denominowanego w walucie obcej.