Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VIII AKa 47/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa- Praga w Warszawie wydany w dniu 16 lutego 2022 roku w sprawie V K 144/21.

Podmiot wnoszący apelację

x oskarżyciel publiczny

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

x obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

x na korzyść

x na niekorzyść

x w całości

x w części

☐

co do winy

x

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

x

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

x

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

x

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

x

uchylenie

x zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

1.

R. R. (1)

Uwidocznienie oskarżonego na kamerach monitoringu.

Zeznania M. G. (1) (k.1.948-1.953, k.2.039-2.042,t.X) i S. P. (1) (k.2.042-2.044,t.X).

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

11. 1. .

R. R. (1)

Ślady biologiczne oskarżonego znajdowały się pod płytką paznokciową pokrzywdzonego.

Opinia wydana na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań genetycznych nr (...), k.1.975-1.980, t.X

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

Adwokat I. Ł.- obrońca oskarżonego R. R. (1) :

I.  Obraza przepisów postępowania, mająca wpływ na treść wydanego orzeczenia, tj.:

1.  Art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego przy jednoczesnym uwzględnieniu i zbadaniu okoliczności sprawy wyłącznie na niekorzyść Oskarżonego, a zatem przy naruszeniu zasad obiektywizmu przejawiające się w:

a)  dowolnym uznaniu, iż sprawca nie uderzał pokrzywdzonego S. B. (1) w tułów i obie kończyny górne, powodując podbiegnięcia z wylewami krwawymi tułowia oraz obu kończyn górnych, które to, zdaniem Sądu I instancji, miały powstać w wyniku przesuwania ciała, podczas gdy z protokołu sądowo- lekarskich oględzin zwłok wynika bezsprzecznie, iż „ obrażenia opisane w pkt. 1 mogły powstać w wyniku wielokrotnego zadziałania na różne okolice ciała (zwłaszcza głowy) bliżej nieokreślonego narzędzia tępego, twardego” a zatem także obrażenia tułowia i kończyn górnych- brak informacji w protokole, ażeby obrażenia te powstały lub mogły powstać w inny sposób, czyli np. wskutek przesuwania,

b)  bezpodstawnym uznaniu, iż złożone przez oskarżonego R. R. (1) wyjaśnienia w zakresie opisu zdarzenia z dnia 10 stycznia 2021 roku, na posiedzeniu Sądu w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania, są szczegółowe i logiczne, podczas gdy dokładna analiza powyższych wyjaśnień z dnia 23 stycznia 2021 roku wskazuje na wiele sprzeczności i niejasności:

- „ Pan S. przewrócił się do trzecim uderzeniu” a następnie na pytania prokuratora Oskarżony odpowiedział: „ Ja nie pamiętam tego już szczegółu, czy jak zadawałem kolejne ciosy to on stał, czy już leżał”- czy zatem były inne ciosy niż w głowę? W którym momencie zostały zadane?,

- „ Ja miałem zamiar wyjść tylnymi drzwiami, ale wyszedłem przodem”- świadkowie naoczni zeznali, że sprawca na pewno nie wyszedł przednimi drzwiami sklepu, wobec czego Oskarżony nie powiedział prawdy, bo po prostu nie wiedział, którymi drzwiami wyszedł sprawca,

- „ Po wyjściu ze sklepu, tę rurę wyrzuciłem do kontenera”, potem wyjaśnił: „ ubrania wyrzuciłem razem z rurką” a chwilę później na pytania prokuratora dodał: „ Tę rurkę wziąłem do mieszkania”- co zatem stało się z rurką?? Dlaczego Oskarżony nie umiał tego powiedzieć?,

- Oskarżony nie umiał wskazać, gdzie leżała kasetka z pieniędzmi: „ Ja stałem na przystanku tego dnia i widziałem co tam się dzieje, widziałem, że on wykłada te pieniądze, tzn. jak ludzie płacą to odkładał je w pewne miejsce”- jakie „pewne miejsce”?,

- Oskarżony wyjaśnił, że po zdarzeniu wrócił prosto do domu: „ Ja szybko poszedłem do domu”- jednakże zapis ze sklepu (...) wskazuje, że nie jest to prawda, bowiem Oskarżony robił jeszcze zakupy,

- „ Ja miałem maseczkę na twarzy, tylko czarną i ona była zsunięta na brodę”- świadek M. I. (1) zaprzecza, aby sprawca miał maseczkę, zaś oboje świadkowie nie widzieli nic na brodzie sprawcy,

c)  bezpodstawnym uznaniu, iż zeznania naocznych świadków zdarzenia, tj. R. W. oraz M. I. (1) nie są szczegółowe, bowiem „ nie byli w stanie zobaczyć dokładnie i wiernie odtworzyć twarzy napastnika widzianego z dość znacznej odległości”, podczas gdy świadkowie ci bardzo dokładnie opisali osobę sprawcy, jego wygląd zewnętrzny, wzrost, a nawet kolor i rodzaj czapki- czarna czapka w pionowe czarne prążki, wywinięta do góry oraz nie zauważyli, aby sprawca kulał i tym samym wybiórczym uznaniu przez Sąd I instancji tylko okoliczności z zeznań świadków świadczących na niekorzyść Oskarżonego;

2.  Art. 424 § 1 k.p.k. polegający na nie odniesieniu się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do istotnych kwestii mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy- a mianowicie:

a)  okoliczności wynikających z okazania świadkom R. W. oraz M. I. (1) oskarżonego R. R. (1) w obecności trzech innych mężczyzn i nierozpoznaniu przez ww. Oskarżonego jako sprawcę zdarzenia z dnia 10 stycznia 2021 roku,

b)  faktu, że na zabezpieczonych rzeczach i ubraniach oskarżonego R. R. (1) nie ujawniono krwi lub innych śladów biologicznych pokrzywdzonego S. B. (1), podczas gdy miejsce zdarzenia było pokryte dużą ilością krwi, która była praktycznie wszędzie, co wyklucza nie ubrudzenie się nią przez sprawcę, zaś Oskarżony uwieczniony na kamerze monitoringu w sklepie w czasie około kilku minut po zdarzeniu nie ma żadnych widocznych zabrudzeń,

c)  dowodu w postaci zapisów z kamer monitoringu zabezpieczonego w okolicach miejsca zdarzenia, z którego bezsprzecznie wynika, iż:

- na nagraniach w godzinach 17:57-18.17 widoczny jest oskarżony R. R. (1), ubrany w ciemną kurtkę z odblaskowymi elementami na rękawach, jasne spodnie oraz czapkę w poziome paski w kolorach o silnym kontraście, tj. czarno- biało/beżowych, a zatem zupełnie inny wygląd niż wygląd sprawcy opisany przez dwóch naocznych świadków- R. W. i M. I. (1),

- na nagraniu z godziny 18:17 widoczny jest mężczyzna nie mający na dłoniach rękawiczek, który następnie o 18:22-18:33 wszedł za właścicielem sklepu do środka po czym zamknęły się drzwi i prawdopodobnie doszło do zdarzenia,

- na nagraniach w godzinach 18:21-18:33 utrwalony jest prawdopodobny sprawca morderstwa, jednak z uwagi na jakość monitoringu nie można potwierdzić, iż jest to Oskarżony, osoba ta wchodzi do sklepu ofiary, a po wyjściu przez tylne drzwi sprawdza drzwi zaparkowanego na zapleczu busa S. B. (1) , jednak brak śladów biologicznych oskarżonego R. R. (1) na drzwiach samochodu wyklucza, iż miałby to być on,

- na nagraniach w godzinach 18:03-18:31 utrwalony jej n/n mężczyzna, który mógł być sprawcą i który biegnie ulicą (...) w kierunku ulicy (...) i którym na pewno nie jest Oskarżony, choćby z uwagi na fakt, iż Oskarżony porusza się w charakterystyczny sposób, kuleje, czego nie da się nie zauważyć.

3.  Art. 170 § 1 pkt. 2 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań genetycznych na okoliczność czy na zabezpieczonym materiale dowodowym w postaci obciętych fragmentów płytki paznokciowej z ręki prawej zmarłego S. B. (1), znajdują się ślady biologiczne pochodzące od oskarżonego R. R. (1) jako niemające istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie podczas, gdy w toku postępowania przygotowawczego dopuszczony i przeprowadzony został dowód z analogicznej opinii na okoliczność obecności w pobranym od zmarłego materiale dowodowym, DNA wówczas typowanych sprawców, tj. P. M. i P. S., zaś z treści opinii z dnia 14 stycznia 2021 roku wynika, iż ślady w postaci obciętych paznokci dłoni prawej S. B. (1) z palca serdecznego oraz z palca środkowego, zawierają DNA innej niż zmarły osoby, zaś wykluczone zostało, aby było to DNA zarówno P. M. jak i P. S., zatem może być to DNA tylko sprawcy.

II.  Będący konsekwencją naruszenia wyżej wskazanych przepisów prawa procesowego, przyjęty za podstawę orzeczenia błąd w ustaleniach faktycznych polegający na niezasadnym ustaleniu na podstawie faktów i dowodów, że oskarżony R. R. (1) dopuścił się popełnienia zarzucanego mu w akcie oskarżenia czynu działając w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia pokrzywdzonego podczas, gdy możliwe jest popełnienie zabójstwa z art. 148 § 2 pkt. 2 k.k. w zamiarze ewentualnym, gdy zamiar bezpośredni sprawcy ukierunkowany był na zabranie rzeczy pokrzywdzonemu, co miało miejsce w niniejszej sprawie, a co wskazał Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku: Oskarżony „ wszedł do sklepu, aby ukraść pieniądze”.

☐ zasadne

☐ częściowo zasadne

x niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

1.  Na wstępie uzasadnienia należy przyjąć, że ocena dowodów pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k. pod następującymi warunkami:

a)  jest poprzedzona ujawnieniem wszystkich dowodów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia określonej kwestii, której dotyczą ustalenia faktyczne organu procesowego;

b)  jest rezultatem wszechstronnej analizy ujawnionych dowodów, uwzględniającej zarówno te z nich, które przemawiają na korzyść oskarżonego, jak i na jego niekorzyść;

c)  nie wykazuje błędów natury faktycznej lub prawnej, jest więc wyczerpująca i logiczna, zgodna z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego (por. wyroki SN: z 5.09.1974 r., II KR 114/74, OSNKW 1975/2, poz. 28; z 16.12.1974 r., Rw 618/74, OSNKW 1975/3–4, poz. 47; z 22.02.1996 r., II KRN 199/95, PiP (...), s. 10)

(teza 2 do art. 7 k.p.k. w B. M. i in., Kodeks postępowania karnego. Komentarz; Opublikowano: LEX/el. 2023).

Warunki te, przez sąd I instancji, co do zasady, zostały zrealizowane.

Odnośnie zarzutu naruszenia zasady obiektywizmu, to jak wynika z tezy wyroku Sądu Najwyższego z 20.04.2004 r., V KK 332/03, Prok. i Pr.-wkł. (...)–8, poz. 6 (vide też postanowienie Sądu Najwyższego z 26.07.2017 r., II KK 239/17, LEX nr 2342163): „ Podobnie jak zasada prawdy materialnej zasada obiektywizmu ma charakter gwarancji procesowej i samo naruszenie tej zasady, aby mogło stanowić zarzut apelacyjny, kasacyjny czy zażaleniowy, nie jest wystarczające, niezbędne jest wykazanie konkretnej normy prawnej procesowej, którą naruszono w związku z przedmiotową zasadą”. Innymi słowy, jeżeli w niniejszej sprawie nie została naruszona zasada określona w art. 7 k.p.k., nie może być też mowy o naruszeniu zasady obiektywizmu.

Tym samym, co do istoty, nie podlegają uwzględnieniu zarzuty skarżącej, że „ Sąd Okręgowy nie rozważył wszystkich możliwych scenariuszy zdarzeń, nie wziął pod uwagę występujących w sprawie dowodów przemawiających na korzyść Oskarżonego, przeczących jego wyjaśnieniom złożonym na posiedzeniu w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania, nie przeprowadził wszystkich koniecznych dowodów dla wykazania lub zaprzeczenia winy Oskarżonego, do oceny dowodów podszedł wybiórczo i krytyce poddał wyłącznie dowody które stanęły w opozycji do przyjętej winy Oskarżonego, oddalił istotne dla wyniku sprawy (…) nadinterpretował zeznania wszystkich świadków i nie uznał ich za w pełni wiarygodne lub mające znaczenie dla sprawy, pominął zachodzące i niewyjaśnione okoliczności, co doprowadziło do ustalenia błędnego stanu faktycznego w sprawie, nieprawidłowo przypisanego sprawstwa Oskarżonemu, a finalnie jego skazania za czyn, który nie został mu udowodniony ponad wszelką wątpliwość”.

2.  Odnośnie zarzutów opartych w apelacji skarżącej na obrazie przepisu art. 424 § 1 k.p.k. wskazać należy, że „ w art. 438 pkt 2 chodzi o naruszenie prawa procesowego, gdy zarzucane uchybienie mogło mieć wpływ na treść orzeczenia. Jednak sam fakt wadliwie sporządzonego uzasadnienia wyroku nie ma takiego wpływu, ponieważ uzasadnienie jest sporządzane już po jego wydaniu. Natomiast może stanowić okoliczność potwierdzającą zarzut, że na etapie poprzedzającym wyrokowanie lub podczas jego przebiegu doszło do naruszenia przepisów prawa procesowego. Chodzi tu głównie o art. 7 lub 410, gdy w uzasadnieniu wyroku brakuje oceny dowodu lub odniesienia się do określonej okoliczności albo gdy ocena dowodu ma charakter dowolny lub arbitralny, a nie swobodny. W wyniku nowelizacji z 2015 r. ustawodawca zadekretował wprost, że nie można uchylić wyroku z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 424 (art. 455a). W tym zakresie bezprzedmiotowy będzie samodzielny zarzut odwoławczy obrazy tego przepisu” (D. Świecki [w:] B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego. Tom II. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023, art. 438)

Zwraca też uwagę stanowisko, że „ W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że ani z treści art. 410, ani z treści art. 424 nie wynika, że na sądzie ciąży bezwzględny obowiązek przywoływania w uzasadnieniu orzeczenia wszystkich bez wyjątku dowodów. Sąd bowiem, mając na uwadze całokształt przeprowadzonych dowodów, zgodnie z zasadą swobodnej ich oceny, ma prawo oprzeć się na niektórych dowodach, a pominąć inne, gdy ich treści są zbieżne. W przypadku natomiast, gdy treści dowodów są wzajemnie sprzeczne, powinnością sądu jest wskazanie dowodów, na których się oparł, oraz podanie, dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych (por. wyrok SN z 28.05.2008 r., WA 21/08, LEX nr 531302; postanowienie SN z 19.01.2012 r., V KK 428/11, LEX nr 1103643)” (ibidem).

Nie ma więc obowiązku omawiania w uzasadnieniu wszystkich, przeprowadzonych w sprawie dowodów.

Powracając do sprawy, zarzuty podniesione w apelacji w omawianym zakresie, wskazują na błędy sądu I instancji wynikające z naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów. Tym samym, poza zarzutem ww. z punktu 2 c) tiret 2, który na tle innych dowodów i wynikających z nich ustaleń nie musiał stanowić podstawy odrębnych rozważań (o czym będzie mowa niżej), winny one zostać opisane we wcześniejszym punkcie tego środka odwoławczego.

3.  Uwzględniając całokształt okoliczności sprawy, za sądem I instancji przyjąć należy, że sprawcą przedmiotowego czynu nie był bliżej nieznany mężczyzna, który to, jak wynikało ze sformułowań apelacji, „ godz. 18:22-18:33 wszedł za właścicielem sklepu do środka (…) po wyjściu przez tylne drzwi sprawdza drzwi zaparkowanego na zapleczu busa S. B. (1) ” (k.1.739v), gdyż zachowania realizujące jego znamiona podejmował oskarżony. Nie on też został uwidoczniony „ w godzinach 18:03.-18:31 (…)” jako mężczyzna „który biegnie ulicą (...) w kierunku ulicy (...) …”. Cały ten wątek rozważań apelacji, związany z oceną zeznań A. R. i ich domniemanego wpływu na ustalenia w sprawie, nie miał więc znaczenia dla prawidłowego wyrokowania.

4.  W dalszej części uzasadnienia sąd odniesie się szczegółowo do wszystkich zarzutów podniesionych w apelacji skarżącej jak i do treści pisemnych oświadczeń oskarżonego po wydaniu wyroku (k.1.821-1.822, k.1.885-1.889, k.1.931-1.933, k. 1.937-1.938, k.1.971-1.973, k.1.982-1.983) w których, w zgodności ze stanowiskiem swojego obrońcy, R. R. kwestionował swoją winę.

5.  Specyfika przedmiotowej sprawy wymagała dokładnej analizy wyjaśnień R. R. (1).

Nie miała racji skarżąca podkreślając ich „ niekonsekwencję, ewidentną niespójność, wewnętrzną sprzeczność i istotną rozbieżność co do szczegółów sprawy”, co w efekcie prowadzić miało do wniosku, że nie mogły one stanowić podstawy ustaleń a w tym i tego, że „ sam fakt przyznania się do winy Oskarżonego oraz opisanie przez niego szczegółów popełnionej zbrodni (chodziło tu głównie o wyjaśnienia złożone w trakcie posiedzenia w przedmiocie stosowania tymczasowego aresztowania, które odbyło się 23 stycznia 2021r., k.802-806- przyp. sądu) pozwoliło na ustalenie wszystkich okoliczności zdarzenia”.

Odnosząc się do tych zarzutów wskazać należy, że ustalenia te, o czym będzie też mowa w dalszych częściach niniejszego uzasadnienia, oparte też zostały na innych dowodach. Z kolei kwestia wiarygodności wyjaśnień R. R. stanowiła przedmiot rozważań sądu I instancji a zwłaszcza tego ich fragmentu (k.1.699v-1.700v, t.IX), w którym, w pełni uzasadnionej, dość drobiazgowej krytyce, poddane zostało pięć wersji wydarzeń z dnia 10 stycznia 2021r., przestawionych przez tę osobę w trakcie innych przesłuchań, niż w dniu 23 stycznia 2021r. (część z nich oskarżony powtarzał w pisemnych oświadczeniach po wydaniu wyroku, vide k.1.888), które nie tylko zasadniczo odbiegały od spójnej i zgodnej z innymi dowodami wersji (będzie o tym mowa w kolejnych punktach uzasadnienia), w której przyznawał się on do winy, ale nadto zawierały informacje sprzeczne wewnętrznie i sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. W tych warunkach nie sposób było uznać, że te, przeczące popełnieniu przestępstwa wyjaśnienia stanowią wiarygodne źródła informacji pozwalające na dokonanie na ich podstawie ustaleń odpowiadających prawdzie, a tym samym, że uwagi skarżącej i oskarżonego odnoszące się do ich treści, zasługują na uwzględnienie

6.  Zwraca uwagę stanowisko sądu I instancji, że danie w całości wiary „ wyjaśnieniom oskarżonego (…) złożonym przed Sądem w postępowaniu przygotowawczym na k.802-806 t.V oraz częściowo z k.1153-1156 t. VI, k.1342-1344 t.VII, w zakresie w jakim opisują przebieg zdarzenia z dnia 10 stycznia 2021 r. od obserwacji sklepu do jego opuszczenia po pobiciu pokrzywdzonego i kradzieży pieniędzy” wynikało z oceny, że były one szczegółowe i logiczne oraz pozostawały w zgodności z zeznaniami świadków R. W. i M. I. (1). Sformułowania te wyraźnie więc określały które fragmenty tych wyjaśnień (czyli nie całość- przyp. sądu) i dlaczego, stanowiły podstawę ustaleń.

Stanowisko sądu I instancji zasługiwało na uwzględnienie.

Ww. świadkowie w swoich zeznaniach opisywali uderzanie S. B. przez bliżej im nieznanego napastnika „ kijem, rurką czy pałką” w głowę a następnie aktywność tego uderzającego, polegającą na przeciągnięciu ciała ofiary po podłodze sklepu w miejsce niewidoczne przez okno, wyjście na zewnątrz warzywniaka dla rozejrzenia się i powrót do jego środka, zasłonięcie okien żaluzjami i zgaszenie światła, a więc te elementy zdarzenia, które w swoich wyjaśnieniach w dniu 23 stycznia 2021r. opisywał też R. R..

Sąd I instancji te zbieżności spostrzegł i oparł na nich swoje ustalenia. Poza tym, R. R. podawał wówczas też inne szczegóły, jak m.in. ubranie lewej dłoni w rękawiczkę, noszenie maseczki na brodzie, zabranie pieniędzy- 2 tyś zł (to stąd wzięło się ustalenie co do wysokości skradzionej z warzywniaka kwoty pieniężnej) czy podchodzenie do samochodu tej osoby, nieujawnione w zeznaniach świadków. Również te wyjaśnienia, w sposób jak najbardziej zasadny, jako uzupełnienie i jednocześnie dopełnienie obrazu dokonanego przestępstwa, zostały uwzględnione przez sąd I instancji. Chociażby z tego powodu należy też odrzucić hipotezę, że opis zdarzenia podany przez oskarżonego w trakcie przesłuchania na posiedzeniu sądu w dniu 23 stycznia 2021r., wynikał z przyporządkowania ich treści depozycjom ww. osób. Jak słusznie zostało nadto podkreślone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, „ Oskarżony przed złożeniem wyjaśnień (…) (w których pojawiły się wspólne fragmenty z zeznaniami świadków- przyp. sądu) nie zapoznawał się z aktami sprawy, a więc nie znał zeznań świadków. Żadnego potwierdzenia nie znajduje jego wersja, że to policjanci opowiedzieli mu o zdarzeniu”.

7.  Przedstawiając w apelacji wyjaśnienia R. R. podczas posiedzenia sądu w przedmiocie stosowania tymczasowego aresztowania w sposób podkreślający występujące w nich „ rozbieżności i niejasności”, obrońca tej osoby wskazywała, że nie miałyby one miejsca, „ gdyby Oskarżony faktycznie dopuścił się popełnia zarzucanej zbrodni”.

Stanowisko to jest oczywiście błędne. Okoliczność, że osoba przesłuchiwana w charakterze podejrzanego wyjaśnia w określony sposób, nie jest zawsze dyktowana chęcią ujawnienia przez nią wszystkich, znanych jej faktów i to w sposób odpowiadający ich rzeczywistemu przebiegowi. Wynikać to może zarówno z przyjęcia określonej linii obrony, jak i z innych przyczyn, w tym i braku pamięci. W szczególności, broniąc się przed odpowiedzialnością karną, podejrzani mogą nie mówić prawdy. Tym ich pozycja procesowa różni się od świadków, na których spoczywa obowiązek zeznawania zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek.

Przechodząc do przedmiotowej sprawy należy zauważyć, że R. R. nie miał żadnego, obiektywnego powodu, aby przekazywać organom ścigania, a następnie sądowi niekorzystne dla siebie informacje, a w tym zasłyszane u innych osób. Twierdzenia tej osoby, że jego przyznanie się do winy wynikało z obawy o córkę (vide choćby k.1.932), nie jest wiarygodne. R. R. nie wskazał jakiejkolwiek okoliczności, tym bardziej potwierdzonej dowodami, której waga odpowiadałaby konieczności wzięcia na siebie przewidywanej, surowej odpowiedzialności za zabójstwo, którego miał nie popełnić. Oskarżony jest osobą wielokrotnie już karaną sądownie co oznacza także, że miał doświadczenia w kontaktach z policją i organami ścigania i musiał wiedzieć, że byłoby to zachowanie nieskuteczne, bo nie gwarantujące skazania, a tym samym zrealizowania warunków tego swoistego „ układu procesowego”. Na przeszkodzie do przyjęcia winy oskarżonego, nie stał też jego zły stan zdrowia, a w tym trudności w chodzeniu. Przypomnieć bowiem należy, że w dniu zatrzymania, R. R. planował wyjazd do Norwegii, gdzie miał wykonywać prace fizyczne przy wykańczaniu mieszkań, czyli podejmować aktywność w stopniu przekraczającym tę, którą wykazał jako sprawca przestępstwa. Nadto, oskarżony wielokrotnie podkreślał, że wielokrotnie przychodził w okolice sklepu co oznaczało, że dysponował sprawnością fizyczną pozwalająca na długie spacery.

8.  Jako przykład nieprawidłowych ustaleń sądu I instancji, skarżąca wskazała brak uwzględnienia w opisie, przypisanego R. R. czynu, że obrażenia ciała S. B. wynikały z „ wielokrotnego zadziałania na różne okolice ciała (zwłaszcza głowy) bliżej nieokreślonego tępego, twardego narzędzia (…) co daje co najmniej 5-6 ciosów zadanych przez sprawcę, zwłaszcza w okolice głowy, ale nie tylko”. Okoliczność ta stanowić miała nie tylko podstawę zarzutu obrazy przepisu art. 7 i 4 k.p.k. ale i argument przemawiający za przyjęciem niewiarygodności wyjaśnień R. R., gdyż „w momencie kiedy przyznał się do zarzutu, składał wyjaśnienia na podstawie opisów zdarzenia podawanych mu przez funkcjonariuszy policji po jego zatrzymaniu, zgodnie z jego późniejszym sprostowaniem, tudzież na podstawie tego co „zasłyszał”, bowiem nie był sprawcą. Nie wiedział, że S. B. (1) miał obrażenia także na innych częściach ciała”.

Uwagi te należy ocenić jako nietrafne.

Przede wszystkim brak jest powodów do przyjęcia za skarżącą, że ktoś, kto miał R. R. nakazać złożenie wyjaśnień określonej treści, nie wiedział, jakich rzeczywistych obrażeń ciała doznał S. B. przez co, ten mógł wyjaśnić tylko o niektórych z nich. Następnie zauważyć należy, że jak wynikało z protokołu z sądowo- lekarskich oględzin i sekcji zwłok (k.1.262-1.327, t.VII), „ do śmierci S. B. doszło w wyniku ciężkich obrażeń ośrodkowego układu nerwowego” które powstać mogły „w wyniku wielokrotnego zadziałania na różne okolice ciała (zwłaszcza głowy) bliżej nieokreślonego narzędzia tępego, twardego”. Sformułowania te odpowiadały wskazanym wyżej wyjaśnieniom R. R., w których, w zasadniczej zgodności z zeznaniami R.E. W. i M. I., potwierdził on trzykrotne, z coraz to większą siłą, uderzenia S. B. w głowę, posiadaną przez siebie „ metalową rurką”. Tym samym, zgodnie z ówczesnym, w pełni wiarygodnym przyznaniem się do winy, oprócz okradzenia tej osoby, chciał ją także zabić. Sąd I instancji słusznie poprzestał na tych dowodach przyjmując za wystarczające, do spowodowania śmierci tej osoby, takie właśnie działanie oskarżonego. Zwraca też uwagę okoliczność, że obrażenia tułowia pokrzywdzonego oraz obu jego kończyn górnych, poza „ podbiegnięciami z wylewami krwawymi”, nie manifestowały się jakimikolwiek innymi skutkami . Wykluczenie przez sąd I instancji z opisu przypisanego czynu „ uderzenia pokrzywdzonego w inne części ciała wobec braku jednoznacznych dowodów, że do takich uderzeń doszło”, bez względu na trafność tej decyzji, nie przekraczało więc granic swobodnej oceny dowodów.

9.  Należy zauważyć, że podczas przesłuchania w trakcie posiedzenia w przedmiocie stosowania tymczasowego aresztowania, R. R. nie podawał wszystkich szczegółów zdarzenia, co można wytłumaczyć nie tylko nieodnotowaniem ich w pamięci, ale i chęcią polepszenia swojej sytuacji procesowej. Nadto, zarówno wówczas, jak i w trakcie innych przesłuchań, oskarżony podawał informacje, których nie można było zweryfikować, bądź które były wewnętrznie sprzeczne. Przykłady takich wypowiedzi znajdują się w apelacji adw. I. Ł.. Opierając się wyłącznie na wyjaśnieniach R. R., nie można było więc jednoznacznie ustalić:

a)  czy zadawał on uderzenia S. B. gdy ten stał, czy leżał na podłodze warzywniaka a jeżeli tak, to w którym momencie pokrzywdzony na nią upadł,

b)  gdzie i kiedy zostały wyrzucone metalowa rurka i ubranie, które miał na sobie w trakcie dokonywania zbrodni (w tym zakresie ustalenia sądu I instancji nie zasługują na uwzględnienie),

c)  w którym miejscu warzywniaka znajdowała się kasetka z pieniędzmi.

Ustalenia te nie były jednak na tyle istotne, aby ich brak uniemożliwiał rekonstrukcję najważniejszych, z punktu widzenia przyjętej kwalifikacji karnej, zachowań sprawcy przestępstwa.

10.  Odnośnie zarzutu skarżącej, co do nieprawdziwości wyjaśnień R. R. o wychodzeniu przednimi drzwiami sklepu, należy zauważyć, co następuje.

Oskarżony ten, w zgodności z zeznaniami R.E. W. i M. I. wskazał, o czym była już mowa wyżej, że „ Po wejściu do sklepu ja jeszcze wychodziłem na zewnątrz żeby się rozejrzeć jak już uderzyłem pokrzywdzonego. Potem zasunąłem rolety”. To wtedy, przez krótki czas, był on widziany przez tych świadków. Z dowodów tych zgodnie więc wynika, że oskarżony wychodził przednimi drzwiami warzywniaka.

Ww. świadkowie nie widzieli natomiast, kiedy i którymi drzwiami, R. R. ostatecznie opuścił ten sklep i gdzie następnie poszedł. Przy czym, niebawem odjechali oni samochodem na parking, znajdujący się nieopodal ich miejsca zamieszkania i gdy wrócili pod sklep (po około 5-7 minutach- k.92v), były już tam karetka pogotowia i policja albo za chwilę dojechały (vide zeznania R.E. W. i M. I., k.12v-13).

11.  Informacji w tym zakresie dostarczają zdjęcia z monitoringu wraz z protokołami z ich oględzin, które przez sąd I instancji ocenione zostały jako w pełni wiarygodne oraz dowody z zeznań policjantów- S. P. (1) (k.2.042-2.044) i M. G. (1) (k.1.947-1.953, k.2.039-2.042), autorów tych protokołów, które zostały odebrane przed sądem II instancji. Nie było przy tym żadnych powodów aby uznać, że depozycje tych osób, nie mogły stanowić podstawy ustaleń w sprawie. Zwraca uwagę fakt, że S. P. i M. G. nie twierdzili, że na monitoringu był uwidoczniony R. R. i okoliczność, że stał się on oskarżonym w sprawie, wiązali z prowadzonymi w sprawie czynnościami operacyjnymi a nie z tym, co wynikało np. z oświadczenia tej osoby z k.1.931v, że nosił charakterystyczną czapkę i idąc kulał.

Idąc dalej należy podkreślić, że zgodnie z oświadczeniami zawartymi m.in. zarówno w apelacji (vide k.1.739v), jak i w pismach oskarżonego (vide choćby k.1.931v), został on na tych zdjęciach z monitoringu uwidoczniony, i to zarówno przed przedmiotowym zabójstwem (do godziny 18:17), jak i po tym zdarzeniu (a więc po 18:33). Potwierdzenie tej okoliczności wynika choćby z porównania ze sobą zdjęć ze sklepów z k.705-707 z godziny 18:16-18:17 oraz z k.721 z godziny 18:49., na których niewątpliwie widoczna jest ta sama osoba, tj.R. R..

Uwzględniając całokształt dowodów ze zdjęć z monitoringu, protokołów z ich oględzin oraz z zeznań policjantów uznać należy, że uwidaczniają one oskarżonego, jako sprawcę przestępstwa. Nie było więc żadnego powodu, aby przyjąć, w sposób sprzeczny ze sformułowaniami z tych protokołów („ Na wszystkich nagraniach widnieje ten sam mężczyzna (…) trasa przejścia typowanego sprawcy jest spójna i wyklucza aby mógł być w danym momencie w innym miejscu, oraz aby osoba która weszła do sklepu przed zabójstwem S. B. była inną osobą niż ta ujawniona na pozostałych nagraniach”), wiernie odzwierciedlających zapisy, niekiedy mało czytelnych zdjęć („ jakość monitoringu przy długim jego oglądaniu pozwalała wywnioskować, że cały czas obserwujemy tą samą osobę”, k.1.949) oraz zachowujących logiczny i zgodny z zasadami doświadczenia życiowego ciąg zdarzeń, że między 18:17 a 18:33, policjanci ci „ śledzili” na zdjęciach inną osobę, nie oskarżonego. Ze zdjęć tych nie wynikało przy tym, aby w tym czasie, w bezpośrednim pobliżu sklepu pokrzywdzonego, znajdował się jeszcze ktoś inny, niż sprawca zabójstwa. O godz. 18:24:57 uwidoczniony został na nich pojazd (k.711), który zgodnie z zapisem z protokołu oględzin, będąc „ na wysokości sklepu warzywnego (…) widocznie zmniejsza prędkość jazdy”. Nie sposób tego sformułowania nie odnieść do zeznań R.E. W. i M. I., którzy tak właśnie opisali swoją pierwszą reakcję na zdarzenia w warzywniaku pokrzywdzonego. Warto też zwrócić uwagę na fragment protokołu oględzin z k.713, opisujący zachowanie oskarżonego począwszy od 18:33:45, polegające na przejściu wzdłuż bocznej ściany sklepu warzywnego w kierunku busa pokrzywdzonego, co wskazywać może, że wyszedł głównymi drzwiami warzywniaka, tj. od strony ulicy, sprawdzenie w nim, czy są otwarte boczne prawe i tylne drzwi a następnie podejście do przejścia „ dla pieszych przy ul. (...) ”. Na dalszych kartach tego protokołu (k.714 i nast.), śledzona była cała, późniejsza droga R. R., aż do wejścia do sklepu (godz. 18:49), kiedy nie ma już żadnych wątpliwości, że to on został uwidoczniony na zdjęciu. Podkreślenia wymaga okoliczność, że m.in. będąc w sklepie przed zdarzeniem, o godz. 18:15 miał na sobie rękawiczki, a na twarzy miał założoną maseczkę. Z kolei na zdjęciu z godziny 18:49, oskarżony uwidoczniony został już bez rękawiczek i maseczki. Tym samym, co ustalił sąd I instancji, mógł on zostawić jedną z tych rękawiczek w warzywniaku S. B. a drugą wyrzucić.

12.  Przechodząc do zarzutów apelacji dotyczących błędnej oceny zeznań R. W. i M. I. (1) dokonanej przez sąd I instancji, należy przyjąć, że ocena ta została przeprowadzona prawidłowo. Dynamiczny przebieg zajścia oraz emocje, jakie tym osobom towarzyszyły spowodowały, że jak się później okazało, nie byli „w stanie zobaczyć dokładnie i wiernie odtworzyć twarzy napastnika widzianego z dość znacznej odległości”. Dodać też należy, że widzieli oni sprawcę przestępstwa, jak sami twierdzili, tylko przez niezbyt długi czas.

Odnosząc się do argumentów podniesionych w apelacji i przez oskarżonego (vide oświadczenia z k.1.821-1.822, k.1.885-1.889, k.1.931-1.933), nie zasługuje na uwzględnienie stanowisko, że odległość kilkunastu metrów z jakiej, świadkowie zaobserwowali w nocy, przy sztucznym oświetleniu sprawcę przestępstwa, gdy ten wyszedł z warzywniaka, była „ bliską odległością”. Z pewnością nie sprzyjała ona zapamiętaniu szczegółów „ jego wyglądu, ubioru, poruszania się”, gdyż te okoliczności, może poza kolorem kurtki, wskazaniem na owalną twarz napastnika i faktem, że miał na głowie założoną zimową czapkę, zostały przez nich generalnie podane błędnie. Należy też odrzucić w całości twierdzenia R. R., że odległość z jakiej świadkowie obserwowali sprawcę, gdy ten wyszedł z warzywniaka, była jeszcze bliższa, tj., że wynosiła 4 metry. Nawet na zdjęciu dołączonym do sprawy w dniu 9 grudnia 2022r. (k.1.869) widać, że przystanek, po lewej stronie drogi, na którym znajdowały się te osoby a wejściem do warzywniaka S. B., umiejscowionym niemalże naprzeciwko niego, są dwa pasy ruchu, pas z kostki betonowej je oddzielający oraz chodnik przed tym warzywniakiem.

Zwrócenia uwagi wymaga też fakt, że ww. świadkowie zasadniczo nie opisywali sprawcy na podstawie tego, co ujrzeli przejeżdżając obok warzywniaka samochodem mimo, że dystans między nimi a tą osobą i pokrzywdzonym był wówczas znacznie mniejszy. Zwrócili w tym zakresie tylko uwagę na fakt, że napastnik „ jakby górował” nad swoją ofiarą, co mogło wynikać z perspektywy prowadzenia przez nich obserwacji.

Co do poruszania się R. R. w charakterystyczny sposób, to wskazać należy, że w protokołach oględzin zdjęć z monitoringu, tylko w niektórych miejscach („ na części nagrań”, argument z apelacji, k.1.741), policjanci zapisywali, że osoba ta kuleje. Nie była to więc cecha w wyjątkowy sposób narzucająca się obserwatorom.

Z całokształtu tych okoliczności obiektywnie wynikała wątpliwość co do możliwości późniejszego, prawidłowego rozpoznania przez tych świadków, jako sprawcy przestępstwa, nigdy wcześniej nie widzianej przez nich osoby. W trakcie bezpośrednich okazań nie tylko nie wskazali więc R. R. w tym charakterze, ale nawet, R.E. W. zeznała, że osoba ta zupełnie jej nie pasuje. Miała przy tym rację skarżąca zarzucając, że sąd pominął te okazania w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Jako element oceny depozycji tych osób, dowody te powinny zostać omówione. Uchybienie to, wobec wiarygodnego przyznania się R. R. do winy w trakcie jednego z przesłuchań, oraz z uwzględnieniem innych, obciążających tę osobę okoliczności, nie miało jednak istotnego wpływu na treść wydanego orzeczenia.

13.  Odnośnie zarzutu, że „ na zabezpieczonych rzeczach i ubraniach oskarżonego R. R. (1) nie ujawniono krwi lub innych śladów biologicznych pokrzywdzonego S. B. (1), podczas gdy miejsce zdarzenia było pokryte dużą ilością krwi, która była praktycznie wszędzie, co wyklucza nie ubrudzenie się nią przez sprawcę, zaś Oskarżony uwieczniony na kamerze monitoringu w sklepie w czasie około kilku minut po zdarzeniu nie ma żadnych widocznych zabrudzeń”, po pierwsze wskazać należy, że oskarżony został zatrzymany ok. 10 dni od popełnienia przestępstwa. Dysponował więc wystarczającym czasem, na usunięcie rzeczy, na których znajdować się mogła krew pokrzywdzonego. Odnośnie braku widoku tej krwi na ubraniu R. R. w sklepie, już po zdarzeniu, wskazać należy, że prawdopodobnie byłaby ona w postaci pojedynczych kropli, które mogły nie być widoczne w kamerze, a nie rozlanych, rozległych plam. Dowodem przeczącym winie R. R. nie jest też brak śladów biologicznych tej osoby „ w sklepie, tj. na włącznikach/wyłącznikach światła, na sznurku rolety, jak i na drzwiach i klamkach samochodu, a także na drewnianej skrzynce, w której znajdowały się pieniądze” (k.1.741v), które albo nie zostały na nich zabezpieczone albo, co dotyczy także braku tych śladów na wyskrobinach spod paznokci pokrzywdzonego, nie zostały tam pozostawione (vide przeprowadzony przez tut. sąd z urzędu dowód z Opinii wydanej na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań genetycznych nr (...)). Miała przy tym rację skarżąca, że sąd I instancji powinien był przeprowadzić dowód z opinii genetycznej mający za swój przedmiot te wyskrobiny, ale także i obraza w tym wypadku przepisu art. 170 § 1 pkt. 2 k.p.k., nie miała istotnego wpływu na treść wyroku.

Należy przypomnieć, że znaleziona w sklepie S.B. rękawiczka koloru szaro- niebieskiego, zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz, zawierała materiał genetyczny pochodzący od oskarżonego. Potwierdzająca to opinia wydana na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań genetycznych nr (...) (k.728-740, k.780-792, t.IV) została uwzględniona przy dokonywaniu ustaleń faktycznych przez sąd I instancji. Nadto, z wcześniejszych ustaleń zawartych w przedmiotowym uzasadnieniu wynika, że R. R. miał rękawiczki przed zdarzeniem, a w trakcie przesłuchania w dniu 23 stycznia 2021r. przyznał, że podczas uderzania S. B. w głowę, jedną z nich miał założoną na lewą rękę. Tak więc, dotykając nią przedmioty w sklepie, nie pozostawiał na nich śladów biologicznych. Nie jest też wiadomo, w jaki sposób i czy w ogóle, korzystał z drugiej rękawiczki. Brak jest wreszcie dowodów na potwierdzenie tezy, że pokrzywdzony miał bezpośredni kontakt z ciałem napastnika, umożliwiający mu choćby jego zadrapanie.

14.  Zwrócenia uwagi wymaga wreszcie okoliczność, że materiałem, pośrednio obciążającym R. R., było sprawozdanie z badania poligraficznego („… R. R. (1) zareagował jak osoba, która mogła być sprawcą (…) zdarzenia”- k.755-758, k.793-796, t.IV, k.1.030-1.033, t.VI) oraz opinia ustna biegłego K. B. (2) (k.1.654-1.657, t.IX), potwierdzająca ustalenia zawarte w tym sprawozdaniu i szczegółowo odnosząca się do pytań sądu i stron. Sąd I instancji w sposób prawidłowy wskazał na okoliczność, że co prawda „ badania poligraficzne nie dają 100% wartości dowodowej” ale w „ kontekście wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań R. W. i M. I. (1) ”, należało je uznać za pośrednio potwierdzające winę tej osoby.

Materiał ten nie był kwestionowany przez obrońcę oskarżonego, która skarżąc wydany wyrok, nie podniosła względem niego jakichkolwiek zarzutów. Z kolei twierdzenia R. R. co do nieprawidłowości w przeprowadzeniu tego badania, zostały wiarygodnie podważone przez biegłego K. B. (2).

Prokurator zaskarżył wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego R. R. (1) zarzucając wyrokowi jej rażącą niewspółmierność wskutek niedostatecznego uwzględnienie stopnia społecznej szkodliwości czynu wyrażonego w postaci zamiaru, rodzaju naruszonego dobra, jak również w okolicznościach i sposobie działania sprawcy, zasadach prewencji indywidualnej i generalnej oraz potrzebie kształtowania społecznej świadomości prawnej, polegającej na orzeczeniu wobec oskarżonego za czyn z art. 148 § 2 pkt. 2 k.k. w zb. z art. 280 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. kary 25 lat pozbawienia wolności, podczas gdy prawidłowa ocena ogólnych dyrektyw wymiaru kary, jak również zasad prewencji indywidualnej i generalnej, stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz potrzeby kształtowania społecznej świadomości prawnej oceniane zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego prowadzą do wniosku, że z uwagi na rozmiar wyrządzonej szkody- pozbawienie pokrzywdzonego życia, zasadnym jest orzec karę dożywotniego pozbawienia wolności.

☐ zasadne

☐ częściowo zasadne

x niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

„ Zarzut rażącej niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnieść tylko wówczas, gdy orzeczona kara, jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, to jednak nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy. Należy również odwołać się do od dawna utrwalonego w judykaturze i doktrynie poglądu, że zarzut rażącej niewspółmierności kary nie wymaga wskazania nowych, nieznanych sądowi okoliczności, polegać bowiem może na wykazaniu, że okoliczności prawidłowo ustalone mają takie znaczenie i ciężar gatunkowy, których bądź orzeczona kara nie uwzględnia w ogóle, bądź uwzględnia je w stopniu niedostatecznym” (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z 23.10.1974 r. w sprawie V KRN 78/74, OSNKW 1974, poz. 34).

„ Rażąca niewspółmierność kary” zachodzi wówczas, gdy pomiędzy karą wymierzoną przez sąd, a taką, która przy zastosowaniu dyrektyw wymiaru kary powinna być orzeczona, zachodzi taka dysproporcja, że ta orzeczona jest tak niesprawiedliwa, że wręcz nie daje się zaakceptować. Innymi słowy, tego rodzaju zarzut, jako należący do kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas „ gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą" ( wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 1985 r., sygn. V KRN 178/85, LEX nr 20053).

We wniesionej apelacji, prokurator kilkukrotnie i naprzemiennie podkreślał następujące okoliczności:

a)  dopuszczenie się przez oskarżonego najpoważniejszego czynu zabronionego- zbrodni zabójstwa, dodatkowo połączonego z rozbojem,

b)  działanie tej osoby w warunkach, które nie wyłączały winy lub zasługiwały na szczególnie łagodne traktowanie, „ z niskich pobudek”, „ z zamiarem bezpośredniego pozbawienia życia”, z użyciem „ szczególnie niebezpiecznego narzędzia- metalowej rurki” a także trzykrotne, coraz silniejsze, uderzenie tym przedmiotem pokrzywdzonego („ będącego starszą już osobą”) w głowę, czyli w wyjątkowe, newralgiczne miejsce, nieudzielenie tej osobie pomocy i poprzez zgaszenie światła i opuszczenie żaluzji uniemożliwienie, aby zrobił to ktoś inny jak również przesunięcie jego ciała i zabranie ze sklepu gotówki w kwocie 2.000 zł,

c)  szczegółowe i z premedytacją zaplanowanie przez tę osobę tego czynu,

d)  brak jakiejkolwiek skruchy i empatii z jego strony,

e)  nieskuteczność dotychczasowych prób resocjalizacji tej już uprzednio karanej osoby, w tym za przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu.

f)  uwzględnienie przyznania się tej osoby do winy i złożenie wyjaśnienia („ co pozwoliło na ustalenie wszystkich okoliczności zdarzenia”).

Należy zauważyć, że w katalogu kar obowiązujących przed dniem 1 października 2023r., a więc zarówno w dacie czynu jak i w dacie orzekania, kara 25 lat pozbawienia wolności (art. 32 pkt. 4 k.k.) i kara dożywotniego pozbawienia wolności (art. 32 pkt. 5 k.k.) miały odrębny charakter od kary pozbawienia wolności (art. 32 pkt. 3 k.k.) to jest, „ mogły być wykorzystywane do karania sprawców zagrożonych nimi przestępstw w wyjątkowych przypadkach” (V. Konarska-Wrzosek [w:] A. Lach, J. Lachowski, T. Oczkowski, I. Zgoliński, A. Ziółkowska, V. Konarska-Wrzosek, Kodeks karny. Komentarz, LEX/el. 2023, art. 32).

Odnośnie kary 25 lat pozbawienia wolności wskazać należy, że powinna być ona orzekana „…jedynie wtedy, gdy niewystarczające jest orzeczenie kary 15 lat pozbawienia wolności i to w stosunku do sprawców zdemoralizowanych, nierokujących poprawy w długim okresie czasu (…)” (zob. wyrok z 30.12.2018 r., II AKa 170/18, LEX nr 2707536; zob. też wyrok z 15.05.2003 r., II AKa 86/03, KZS 2003/6, poz. 29) (…) „Kara 25 lat pozbawienia wolności ma przede wszystkim charakter eliminacyjny, a ze względu na bardzo długi okres izolacji trudno jest przypisywać jej funkcję resocjalizacyjną. Należy ją wymierzać w przypadkach najcięższych, gdy okoliczności obciążające zdecydowanie przeważają nad okolicznościami łagodzącymi” (wyrok SA we Wrocławiu z 5.06.2013 r., II AKa 54/13, LEX nr 1356737; podobnie wyrok SA we Wrocławiu z 6.04.2022 r., II AKa 61/22, LEX nr 3397940; wyrok SA w Warszawie z 26.01.2021 r., II AKa 118/20, LEX nr 3147959; wyrok SA w Katowicach z 22.06.2018 r., II AKa 245/18, LEX nr 2615533), a sprawca cechuje się szczególnie aspołecznymi właściwościami i przejawia głęboką demoralizację (tak wyrok SA w Gdańsku z 31.05.2017 r., II AKa 135/17, LEX nr 2383357), gdy w istocie nie istnieją już żadne szanse na jego resocjalizację (tak SA w Białymstoku w wyroku z 14.11.2018 r., II AKa 175/18, LEX nr 2630446) (…)” (ibidem).

Z kolei odnośnie kary dożywotniego pozbawienia wolności, zgodzić się należy z poglądem zaprezentowanym w V. W., ibidem, że jej istotę prawidłowo „ ujął Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 25.10.2007 r., II AKa 239/07, Prok. i Pr.-wkł. 2008/6, poz. 26, orzekając, że kara dożywotniego pozbawienia wolności „jako najcięższa z kar przewidzianych w polskim systemie prawnym, ma być niejako surogatem kary śmierci, którą zastąpiła po definitywnym usunięciu kary śmierci z katalogu kar polskiego kodeksu karnego. Wolno ją zatem orzec tylko wówczas, gdy dozwala na to odpowiednio wysoki stopień winy, a in concreto żadna inna kara przewidziana w sankcji nie spełniłaby indywidualno- lub generalnoprewencyjnych celów kary określonych w art. 53 § 1 k.k. Kara dożywotniego pozbawienia wolności może być zatem karą adekwatną tylko w stosunku do sprawców, których czyny charakteryzują się wyjątkowością na tle innych przestępstw tego samego typu. Ustalenie, że stopień winy i stopień społecznej szkodliwości danej zbrodni są bardzo wysokie, jest przesłanką konieczną, ale niewystarczającą dla wymierzenia kary dożywotniego pozbawienia wolności. Nawet bowiem najwyższy stopień społecznej szkodliwości i stopień winy nie uprawnia do orzeczenia tej kary, jeżeli wzgląd na wszystkie okoliczności wpływające na wymiar kary wskazuje, że kara łagodniejsza 25 lat pozbawienia wolności zaspokoi potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a także osiągnie cele wychowawcze i zapobiegawcze w stosunku do sprawcy (…)”.

Pomijając użycie przez R. R. „ szczególnie niebezpiecznego narzędzia- metalowej rurki”, które to zachowanie nie zostało tej osobie przypisane wyrokiem, wszystkie pozostałe okoliczności wskazane w apelacji, znalazły swoje odzwierciedlenie w wymiarze kary orzeczonej w zaskarżonym wyroku w sposób, który nie wskazuje na jej dysproporcję w odniesieniu do kary sprawiedliwej. W szczególności, w zgodności z przepisem art.53 § 1 k.k., orzeczona kara nie przekraczała stopnia winy R. R. oraz uwzględniała wyjątkowo wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu, którego się dopuścił, okoliczności obciążające i okoliczności łagodzące, cele kary w zakresie społecznego oddziaływania, a także cele zapobiegawcze, które ma ona osiągnąć w stosunku do tej osoby.

Wszystkie te okoliczności nie uzasadniały wymierzenia oskarżonemu kary stanowiącej swoisty odpowiednik „ kary śmierci” a jednocześnie, dodatkowo uwzględniając jego dość już zaawansowany wiek, uzasadniały faktycznie wyeliminowanie tej, wyjątkowo niepoprawnej, zdemoralizowanej i nie rokującej poprawy osoby od wolnościowego życia w społeczeństwie.

Wnioski:

Adwokat I. Ł. o zmianę wyroku i uniewinnienie Oskarżonego od zarzuconego mu czynu, względnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

x niezasadny

Wniosek prokuratora o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu R. R. (1) kary dożywotniego pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

x niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Z przyczyn wskazanych we wcześniejszych częściach uzasadnienia, wnioski apelacyjne nie okazały się zasadne i jako takie, nie mogły skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku do ponownego rozpoznania bądź jego zmianą.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia

i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

W całości wyrok Sądu Okręgowego Warszawa- Praga w Warszawie wydany w dniu 16 lutego 2022 roku w sprawie V K 144/21

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Rozstrzygnięcie to zapadło z przyczyn, o których mowa była we wcześniejszych fragmentach uzasadnienia.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

Z przyczyn, jak wyżej.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

II.

Na podstawie art. 63 § 1 k.k., na poczet wymierzonej kary pozbawienia wolności, R. R. został dodatkowo zaliczony okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia wydania wyroku przez sąd I instancji do dnia wydania prawomocnego wyroku.

6.  Koszty Procesu

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

III

W trybie art. 624 § 1 k.p.k., oskarżony został zwolniony od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze a wydatkami za nie obciążony został Skarb Państwa.

7.  PODPISY

A. W. S. I. S.

D. D. A. G.

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

x obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

x na korzyść

☐ na niekorzyść

x w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

x

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

x

uchylenie

x zmiana

Podmiot wnoszący apelację

x oskarżyciel publiczny

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

x na niekorzyść

☐ w całości

x w części

☐

co do winy

x

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

x

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

x zmiana