Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Beata Kurdziel (spr.)

Sędziowie: SSA Barbara Baran

SSA Paweł Rygiel

Protokolant: Grzegorz Polak

po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2023 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa M. M. (1)

przeciwko A. D., A. K. (1), M. K. (1) i Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu (...)w K.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki i pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 24 stycznia 2022 r. sygn. akt I C 667/10

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach I - IV w ten sposób, że nadaje im treść:

„I. zasądza od pozwanych A. D. i Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego (...)w K. solidarnie na rzecz powódki M. M. (1) kwotę 39.800 zł (trzydzieści dziewięć tysięcy osiemset złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia

23 września 2010r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz kwotę 5.096 zł (pięć tysięcy dziewięćdziesiąt sześć złotych)

z ustawowymi odsetkami od dnia 28 lipca 2011r. do dnia 31 grudnia 2015r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

II. zasądza od pozwanych A. K. (1) i M. K. (1) solidarnie na rzecz powódki M. M. (1) kwotę 4381 zł (cztery tysiące trzysta osiemdziesiąt jeden złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 1 października 2010r. do dnia 31 grudnia 2015r.

i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

III. oddala powództwo w pozostałej części;

IV. nakazuje pobrać od A. K. (1) i M. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 220 zł (dwieście dwadzieścia złotych) tytułem części opłaty od pozwu;”;

2.  oddala apelację powódki i apelację pozwanych A. K. (1)

i M. K. (1) w pozostałej części oraz oddala apelację pozwanego A. D. i apelację strony pozwanej Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego (...) w K. w całości;

3.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego;

4.  przyznaje od Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Krakowie

na rzecz radcy prawnego W. S. kwotę 4050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) brutto tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną powódce w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 459/22

UZASADNIENIE

Pozwem przeciwko A. D. - komornikowi sądowemu przy Sądzie Rejonowym(...) w Krakowie oraz A. K. (1), M. K. (1) i Skarbowi Państwa- Sądowi Rejonowemu (...) w K., wniesionym w dniu 25 listopada 2009 roku i sprecyzowanym w piśmie z dnia 19 sierpnia 2010 roku powódka M. M. (1) wniosła o zasądzenie kwoty 279 800,00 zł wraz z odsetkami od dnia 2.09.2009 roku, w tym

- kwoty 200 000,00 zł zadośćuczynienia za straty moralne, utratę zdrowia,

- kwoty 70 000,00 zł tytułem szkody za zniszczenie wyposażenia łazienki i pomieszczeń kuchni tj. zniszczenie wanny, umywalki, ustępu, baterii łazienkowych, posadzki, lustra, nakładów na lokal położony w K. przy ul. (...) w postaci instalacji tych pomieszczeń,

- oraz kwoty 9 800,00 zł tytułem równowartości mienia ruchomego powódki, które stało się przedmiotem usunięcia z ww. lokalu, zniszczenia, uszkodzenia i braku zwrotu (tj. wersalki, 2 foteli, puf, mebli pokojowych z barkiem oszklonym, ławy, szafy ubraniowej z przystawką, wieszaka stojącego i ściennego, lustra obudowanego, stołu rozkładanego na 12 osób, 6 krzeseł, kryształowego kinkietu i lampy pokojowej, ubrań, szkła, zastawy).

Pismem z dnia 26 lipca 2011 roku powódka rozszerzyła żądanie o zapłatę kwoty 5 096 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania eksmisyjnego, którymi obciążono ją jako dłużnika.

W uzasadnieniu pozwu podała, że domaga się naprawienia wyrządzonej jej szkody w związku z przeprowadzoną eksmisją do pomieszczenia, które jej zdaniem nie spełniało wymogów pomieszczenia tymczasowego.

W odpowiedzi na pozew pozwany komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym (...)wK. A. D. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania, wskazując, że postępowanie eksmisyjne odbyło się zgodnie z procedurą, a pomieszczenie do którego wykonano eksmisję powódki spełniało wymogi pomieszczenia tymczasowego określonego stosownym Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości .

W odpowiedzi na pozew strona pozwana Skarb Państwa – Sąd Rejonowy(...) w K. reprezentowana przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania podnosząc, że nie została wykazana przesłanka bezprawności działań komornika, który postępował zgodnie z prawem na podstawie tytułu wykonawczego.

W odpowiedzi na pozew pozwana A. K. (1) wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania podając, iż w czasie eksmisji z lokalu którego jest współwłaścicielką nie doszło do uszkodzenia mienia powódki, a nakłady czynione przez powódkę i to bez zgody właścicieli nie ulepszyły substancji lokalu.

Pozwana M. K. (1) na rozprawie wniosła o oddalenie w stosunku do niej powództwa i o zasądzenie kosztów postępowania, popierając argumenty przytoczone w odpowiedzi na pozew A. K. (1).

Wyrokiem z 24 stycznia 2022 roku Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od pozwanychA. D. – Komornika przy Sądzie Rejonowym(...) wK. i Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego (...) w K. solidarnie na rzecz powódki M. M. (1) kwotę 30 000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od 24 września 2010 roku do dnia zapłaty, w tym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku (pkt I), zasądził od pozwanych A. K. (1) i M. K. (1) solidarnie na rzecz powódki M. M. (1) kwotę 10 000 zł z ustawowymi odsetkami od 1 października 2010 roku do dnia zapłaty, w tym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku (pkt II), w pozostałym zakresie powództwo oddalił (pkt III), nakazał pobrać od pozwanych A. K. (1) i M. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 500 zł tytułem opłaty od pozwu (pkt IV), pozostałymi kosztami obciążył Skarb Państwa (pkt V), odstąpił od obciążania powódki zwrotem kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanych (pkt VI) oraz przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz radcy prawnego W. S. kwotę 13 284 zł brutto, w tym 2.484 zł podatku VAT tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną powódce z urzędu (pkt VII).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Sąd Rejonowy (...)w K.wyrokiem z dnia 26.03.2008 roku w sprawie(...) nakazał pozwanej M. M. (1), aby opuściła i opróżniła z rzeczy lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) i wydała go powódce A. K. (1) oraz ustalił, że pozwanej przysługuje prawo do lokalu socjalnego, który winna dostarczyć Gmina Miejska K.. Jednocześnie wstrzymał wykonanie wyroku do czasu złożenia oferty zwarcia umowy najmu lokalu socjalnego przez Gminę Miejską K.. Na skutek apelacji Gminy Miejskiej K. - Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem z dnia 22.10.2008 w sprawie (...) zmienił powyższy wyrok w ten sposób, że ustalił, że pozwanej nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego.

Pozwana (tam wierzycielka) A. K. (1) złożyła wniosek egzekucyjny do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym(...)w K. A. D. o wykonanie wyroku nakazującego eksmisję powódki M. M. (1). Sprawie nadano sygnaturę akt (...). K. pismem z dnia 21.01.2009 roku zwrócił się do Gminy Miejskiej K. o wskazanie pomieszczenia tymczasowego z tytułu orzeczonej eksmisji powódki, która nie uzyskała prawa do lokalu socjalnego. Pismem z dnia 22.02.2009 roku został poinformowany, że (...) nie dysponuje takim lokalem.

Pismem z dnia 27.03.2009 roku komornik wezwał powódkę (tam dłużniczkę) M. M. (1) o poinformowanie, czy przysługuje jej tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego. Ponieważ powódce tytuł taki nie przysługiwał, wezwał wierzycielkę do wskazania pomieszczenia tymczasowego. Następnie, po wskazaniu przez wierzycielkę pomieszczenia tymczasowego przy ul. (...) w K. pismem z dnia 22.07.2009 roku komornik zawiadomił powódkę o terminie przymusowego wykonania wyroku wyznaczonym na dzień 02.09.2009 roku.

Komornik na podstawie protokołu oględzin z akt innej sprawy egzekucyjnej o sygn. (...) ustalił, że lokal przy ul. (...) spełnia wymogi określone w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo wydanie ruchomości. W sprawie (...) w dniu 02.07.2009 roku Komornik Sądowy udał się na miejsce celem przeprowadzenia oględzin. Sporządził protokół oględzin.

Budynek przy ul. (...) jest dawnym budynkiem mieszkalnym. W dacie eksmisji powódki właścicielem tego budynku była spółka (...) S.A. Budynek ten wcześniej podczas tworzenia strefy ochronnej wokół Huty(...) został nabyty przez poprzednika prawnego (...) S.A. Nieruchomość przy ul. (...) w K. została wydzierżawiona przez (...) S.A. w dniu 15.05.2009 roku firmie (...) Sp. z o.o. na cele magazynowe. Wydzierżawiający zastrzegł, że dzierżawca nie może użyczać i poddzierżawiać budynku bez zgody (...) S.A. O zgodę taką dzierżawca nie wystąpił. Wydzierżawiający podał, że nieruchomość nie spełnia warunków umożliwiających zamieszkiwanie ludzi na okres stały bądź krótkotrwały. (...) S.A. informował, że budynek przy ul. (...) jest jej własnością oraz, że (...) Sp. z o.o. jest dzierżawcą i że działania tej firmy tj. dzierżawcy - celem proponowania tego lokalu do zamieszkania osobom eksmitowanym stanowią naruszenie prawa własności.

Stan budynku w dniu eksmisji był zły. Zeznający w tej sprawie świadkowie wskazali, że „budynek był zrujnowany. Wchodziło się z podwórka do przedpokoju, a następnie do pomieszczenia zawalonego meblami. W budynku był mężczyzna eksmitowany wcześniej z innego lokalu. Zajmował jedno pomieszczenie, w którym miał kuchenkę i wersalkę. Powódka miała zająć pokój obok. Ściany tego pomieszczenia do połowy były mokre. Pomieszczenie wyglądało jak po powodzi. Miało ono wymiary 2x3 m. Pomieszczenie było puste. Było jeszcze pomieszczenie z prysznicem i muszlą klozetową, bez drzwi. W kolejnym pomieszczeniu były meble. Na poddaszu było pomieszczenie, w którym na podłodze były materace oraz stolik i dalej „W pokoju, który jak sądziłyśmy miał być przeznaczony dla powódki nie było żadnej kuchenki, ani gniazda aby podłączyć tę kuchenkę. Strome schody prowadziły na piętro, gdzie było pomieszczenie strychowe. Osoba, która tam mieszkała mówiła, że rury są popękane i przynosi wodę z piwnicy. Lokal był zalany, zagrzybiony, cuchnący. Nie wiadomo czy były gniazdka elektryczne. Było lato, było ciepło, a budynek sprawiał wrażenie zimnego i opuszczonego„ oraz dalej „stan budynku był zły, brakowało przyłącza elektrycznego, to przyłącze miał wykonać (...), na ścianach w środku był grzyb, tynki były uszkodzone, nie było wyposażenia”.

Sąd Rejonowy (...) wK. postanowieniem z dnia 25.09.2009 roku w sprawie (...) oddalił skargę M. M. (1) na czynność komornika w sprawie terminu eksmisji.

Powódka składała też skargę na czynność komornika dotyczącą stanu technicznego pomieszczenia tymczasowego przy ul. (...) do którego miała być wyeksmitowana .

W sprawie (...) Sąd Rejonowy oddalił tę skargę. wskazując w uzasadnieniu, że skarga została sformułowana w sposób ogólnikowy tj. stwierdzono w niej jedynie, że pomieszczenie nie nadaje się do zamieszkania na okres nawet krótkotrwały - co uniemożliwiło zdaniem sądu weryfikację podniesionych w niej zarzutów pod kątem treści art. 1046 § 6 k.p.c. i Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 stycznia 2005 roku.

W czasie eksmisji powódki z lokalu przy ul. (...) na miejscu czynności pojawili się różni ludzie, sąsiedzi, znajomi powódki, również zięć i wnuk powódki. Była też eskorta policji. Wnuk i zięć powódki swoimi samochodami przewozili część ruchomości powódki. Ruchomości były pakowane przez osoby z rodziny powódki oraz przez osoby uczestniczące w czynności eksmisji. Pozostałe ruchomości zabrała ciężarówka. Ruchomości do ciężarówki znosili pracownicy firmy wynajętej przez T. J., z którym wierzycielka A. K. (1) zawarła umowę. Ruchomości zostały wywiezione na ul. (...). Następnie część rzeczy po rozwiązaniu umowy z (...) S.A. przewieziono do O.. W czasie eksmisji nie zniszczono mebli powódki. Znalezione w czasie eksmisji pieniądze powódki oddano jej wnukowi. Większe meble wywieziono do magazynu. Powódka w czasie czynności źle się poczuła, wzywano pogotowie ratunkowe, ale nie została przewieziona do szpitala. Z opinii biegłych lekarzy wynika, że powódka zareagowała zasłabnięciem na skutek przeżytych negatywnych emocji związanych z eksmisją, z którą nie mogła się pogodzić.

Do garażu wywieziono większe rzeczy takie jak: szafa, kredens, barek, meble kuchenne, stolik z dużego pokoju.

Meble z politurą powódka otrzymała od swojej córki 15 lat przed eksmisją. Wcześniej meble te stały w mieszkaniu córki. Fotele i sofy nie miały 10 lat. Stół i krzesła miały ponad 10 lat. W kuchni były meble politurowane z lat 70-tych.

Powódka w efekcie nie zamieszkała w pomieszczeniu tymczasowym przy ul. (...) do którego ją eksmitowano. Ktoś z zainteresowanych tą eksmisją udostępnił powódce miejsce w akademiku studenckim, gdzie na jakiś czas się zatrzymała, a później zmieniała miejsce pobytu.

Prokuratura Rejonowa K. (...) postanowieniem z dnia 31.03.2010 roku umorzyła śledztwo w sprawie przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...) w K. oraz funkcjonariuszy policji polegających na eksmisji przez komornika M. M. (1) z mieszkania przy ul. (...) w K. wobec braku znamion czynu zabronionego. Zażalenie na to postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Rejonowego (...)w Krakowie z dnia 28.06.2010 roku

W mieszkaniu przy ul (...) powódka mieszkała od roku 1961 tj. od kiedy dostała decyzję o przydziale. Przez okres 46 lat płaciła regularnie czynsz i remontowała ten lokal. Do większych remontów ulepszających stan lokalu należały: wykonanie łazienki i budowa pieca kaflowego. Koszt wykonania łazienki został przez biegłego sądowego oszacowany na kwotę 4 381zł

Koszt budowy pieca kaflowego powódka sama oszacowała na kwotę ok. 6 500 zł.

Postanowieniem z dnia 29.07.2010 roku Sąd Rejonowy (...) w K.nie uwzględnił zażalenia powódki na postanowienie Prokuratury Rejonowej K. (...) z dnia 14.04.2010 roku ((...)) o odmowie wszczęcia śledztwa w sprawie zniszczenia w dniu 02.09.2009 roku w K. mienia na szkodę powódki o wartości 100 000,00 zł poprzez: wyburzenie ścian w łazience, wyrzucenie wanny, zniszczenie instalacji elektrycznej do ogrzewania, rozebrania pieca kaflowego pokoju, wyrzucenie tablicy rozdzielczej oraz wkładu grzewczego, zburzenie pawlacza w przedpokoju, zniszczenie drewnianej boazerii w kuchni, drewnianej ścianki w przedpokoju, zniszczenie fliz w łazience i częściowo w kuchni, zniszczenie lustra w łazience i akcesoriów łazienkowych oraz przywłaszczenia instalacji sanitarnej, wc, piecyka gazowego, piecyka gazowo – elektrycznego, okapu kuchennego, zlewozmywaka metalowego, szafek kuchennych, pralki, lodówki, drzwi wejściowych do mieszkania, segmentu pokojowego: stół wersalka, dwóch foteli, czterech krzeseł, zestawu mebli, szafy wieszaka drewnianego i lustra – wobec braku znamion czynu zabronionego.

Pismem z dnia 14.09.2010 roku (...) Inspektor Nadzoru Budowlanego poinformował powódkę, że budynek przy ul. (...) jest niezamieszkały, posesja ogrodzona i zabezpieczona przed dostępem osób trzecich, wobec czego organ nie znalazł podstaw do wszczęcia i prowadzenia postępowania administracyjnego.

Powyższy stan faktyczny ustalony został przez Sąd Okręgowy w oparciu o zeznania świadków, stron, liczne dokumenty, w tym głównie urzędowe. Sąd oddalił wniosek powódki o opinie biegłego ds. budowalnych.

Za wiarygodne Sąd Okręgowy uznał zeznania świadków M. W., D. K., które zeznały, że pomieszczenie, do którego powódka miała zostać eksmitowana to było brudne, zawilgocone, cuchnące, czuć było stęchliznę, wyglądało jak po powodzi, a niektóre pomieszczenia np. do prysznica, były bez drzwi, dach był dziurawy, na parterze nie było pomieszczenia kuchennego, był tam jakiś magazyn mebli, nie widać było urządzenia grzewczego. Przytoczone zeznania świadków (W. i M. – K. oraz A. M.) pokrywają się z obrazem tego budynku i pomieszczeń na zdjęciach załączonych do akt. Widać na niektórych z nich wilgotną do połowy wysokości ścianę, widać brudne, obklejone pajęczynami ściany, małe okienka, magazyn starych mebli, na posadzkach pełno śmieci i czegoś co przypomina robactwo. Nadto zeznania tych świadków pokrywają się z twierdzeniami opinii biegłego R. B., który był w tym budynku celem wykonania opinii i który w opinii stwierdził m.in.: „Czynności autora opinii obejmowały: wszelkie prace porządkujące, w tym usuwanie odchodów ludzkich i zwierzęcych oraz innych zabrudzeń, i dalej: pomimo niesprzyjających warunków (temperatura -12 stopni C, brud, bałagan, brak oświetlenia, widoczne braki szyb w oknach”.

Sąd I instancji nie dał wiary w zeznaniom świadka T. J., który twierdził, że pomieszczenie tymczasowe nie było zawilgocone, gdyż świadek ten to pełnomocnik wierzycieli w sprawach o eksmisję, który jako prezes spółki(...) sp z o.o. zawarł z pozwaną A. K. umowę mającą na celu doprowadzenie do wyeksmitowania powódki tj. konkretnie wskazanie komornikowi pomieszczenia tymczasowego i który w ramach tej umowy szukał lokalu dla przeprowadzania eksmisji za stosownym wynagrodzeniem. Był więc żywotnie zaineresowany wykonaniem eksmisji. Jego zeznania pozostają w sprzeczności z zeznaniami cytowanych wcześniej świadków, którzy są w stosunku do powódki osobami obcymi nie mającymi absolutnie żadnego interesu aby mówić nieprawdę. Świadek A. M. dodatkowo jak podał zajmował się zarządem (...) i znał budynek przy ul. (...).

Sąd Okręgowy nie dał też wiary zeznaniom świadka M. D. – asesora komornika, który jak twierdzi był wewnątrz budynku przy ul. (...) i jego zdaniem nie było tam wilgoci, choć nie wie czy był prąd – bo oglądał go w dzień i nie musiał włączać prądu. Świadek ten (jako pracownik komornika) z oczywistych względów bronił stanowiska komornika.

W zakresie protokołu komornika z oględzin tych pomieszczeń, które zostały przeprowadzone w sprawie egzekucyjnej (...), to w ocenie Sadu Okręgowego po pierwsze wykonany był dnia 2 lipca 2009 roku (dwa miesiące przed eksmisją) dla potrzeb innej sprawy tj. w sprawie innych dłużników, którzy nie wiadomo, czy kwestionowali ustalenia tego protokołu czy nie, i zamieszczono w nim stwierdzenia wprost wzięte z treści Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 stycznia 2005 roku w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo wydanie ruchomości. Nie ma tam więc opisu poszczególnych pomieszczeń tylko stwierdzenia, że pomieszczenia te spełniają wymogi z cytowanego Rozporządzenia. Sąd uznał, że protokół sporządzono pobieżnie, bez dokładniejszego, wnikliwszego przyjrzenia się stanowi pomieszczeń a w każdym razie bez opisu ich rzeczywistego wyglądu.

Co do orzeczenia Sądu Rejonowego z dnia 6 stycznia 2010 roku w sprawie(...) oddalającego skargę powódki na czynność komornika dotyczącą stanu technicznego tego pomieszczenia Sąd I instancji stwierdził, iż powódka tę skargę z dnia 07 września 2009 roku składała osobiście, bez pomocy profesjonalnego pełnomocnika i nie wiedziała, co dokładnie powinna w niej zamieścić, aby sąd mógł zweryfikować jej zarzuty, a Sąd nie wezwał jej o sprecyzowanie tychże tylko skargę oddalił. Tak więc nie badał w ogóle, czy istotnie pomieszczenie tymczasowe spełnia wymogi wynikające z przepisów k.p.c. i Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo wydanie ruchomości.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje w ocenie Sądu Okręgowego, że pomieszczenie tymczasowe, do którego eksmitowano powódkę nie spełniało wymogów cytowanego Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo wydanie ruchomości już choćby z uwagi na zawilgocenie przegród budowlanych i zagrzybienie.

W ww. stanie faktycznych, w ocenie Sądu I instancji powództwo było częściowo uzasadnione zarówno w stosunku do K. i solidarnie z nim odpowiadającego Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego (...)w K. jak i w stosunku do pozwanych A. K. (1) i M. K. (1).

Sąd I instancji za niezgodne z prawem działanie uznał przeprowadzenie eksmisji do pomieszczenia nie spełniającego wymogów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 stycznia 2005 roku w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo o wydanie nieruchomości oraz szczegółowych warunków, jakim powinno odpowiadać tymczasowe pomieszczenie i wyrządzenie tym szkody niemajątkowej w postaci naruszenia dóbr osobistych powódki. W ocenie Sądu K. nieprecyzyjnie ocenił stan techniczny budynku, a mianowicie nie uwzględnił zawilgocenia ścian, jak również nie wziął pod uwagę ogólnego stanu poszczególnych pomieszczeń, które były brudne, zaśmiecone, pokryte pajęczynami, w których znajdowały się stare sprzęty, w których nie było grzejników, kompletnego oświetlenia, niektórych drzwi, w których czuć było stęchliznę, widać było ubytki w dachu i które przedstawiały ogólnie obraz totalnej dewastacji i ruiny, absolutnie nienadającego się do przebywania w nim ludzi, choćby na krótki czas. Stan tego budynku i jego pomieszczeń – jako miejsce na pobyt ludzi - po prostu uwłaczał ludzkiej godności, był upokorzeniem powódki, która przez 48 lat mieszkała w standardowym, zadbanym mieszkaniu. To konkretne pomieszczenie tymczasowe wskazane przez pozwaną i zaakceptowane przez komornika – aby nadawało się do zamieszkania musiałoby przejść remont polegający na odświeżeniu ścian, uruchomieniu grzejników – jeżeli takie w ogóle były, na zamontowaniu drzwi, na wyremontowaniu dziurawego dachu, a przede wszystkim na osuszeniu ścian – jeżeli w ogóle to było możliwe z technicznego punktu widzenia. Budynek był przez wiele lat niezamieszkały przez ludzi, nieogrzewany - co niewątpliwie musiało doprowadzić do jego zawilgocenia, przeznaczony był od dłuższego już czasu tylko na magazyn. Ponadto powódka miała zamieszkać w tym budynku z jakimś nieznanym jej mężczyzną, który został tam również przed nią wyeksmitowany. Na przygotowanie tego pomieszczenia do krótkiego choćby pobytu tam powódki trzeba byłoby czasu i pieniędzy czego powódka nie miała.

W ocenie Sądu I instancji, nie dokonał oceny tego pomieszczenia również Sąd Rejonowy (...) w K. badający skargę na czynność komornika, dotyczącą właśnie stanu technicznego pomieszczenia tymczasowego, poprzestając jedynie na stwierdzeniu, że powódka nie sprecyzowała zarzutów pod kątem treści przepisów dotyczących takich pomieszczeń; mając świadomość iż powódka wówczas działała bez profesjonalnego pełnomocnika. Sąd mimo to nie wezwał jej o sprecyzowanie zarzutów, a konkretnie nie zadał szczegółowych pytań, co do warunków jakim powinno odpowiadać pomieszczenie tymczasowe wymienionych w rozporządzeniu m. in. co do ewentualnego zawilgocenia przegród budowlanych.

Działanie komornika w stosunku do powódki było w ocenie Sądu I instancji naruszeniem jej dobra osobistego, a konkretnie godności osobistej, godności ludzkiej. Przenoszono ją bowiem do pomieszczenia, w którym żaden człowiek nie powinien się znaleźć. Stan budynku uwłaczał godności człowieka. Był przeznaczony od wielu lat na magazyn, a nie na pobyt ludzi. Potraktowano powódkę jakby nie zasługiwała na pobyt w ludzkich warunkach, nakazano jej eksmisję tylko dlatego, że nie stać jej było na czynsz, jakiego zażądała od niej pozwana tj. nowa właścicielka mieszkania zajmowanego przez powódkę prawie pół wieku. Powódka wówczas otrzymywała emeryturę w wysokości 1 120 zł, a pozwana zażądała czynszu w wysokości 1 200 zł. Nawet osoby skazane za ciężkie przestępstwa kryminalne mają do dyspozycji lepsze warunki pobytu niż te, jakie panowały w budynku do którego chciano przenieść powódkę. Odwołując się do treści art. 23 i 24 k.c. oraz art. 448 k.c., 415 k.c. i art. 23 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, Sąd Okręgowy wskazał, że komornik dopuszczając się działania sprzecznego a treścią przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 stycznia 2005r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo o wydanie nieruchomości oraz szczegółowych warunków, jakim powinno odpowiadać tymczasowe pomieszczenie, poprzez przeprowadzenie eksmisji powódki do pomieszczenia tymczasowego nie spełniającego wymogów ww. rozporządzenia, dopuścił się bezprawnego działania, naruszającego dobro osobiste powódki (godność), co uzasadniało zasądzenie od pozwanego komornika A. D. oraz Skarbu Państwa-Sądu (...)w Krakowie solidarnie tytułem zadośćuczynienia kwoty 30.000zł z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenie odpisu pozwu.

W ocenie Sądu Okręgowego, komornik A. D. nie naruszył natomiast przepisów dotyczących ruchomości przenoszonych w związku z egzekucją (art. 1046§9, 10 k.p.c.), albowiem nie wykazano, aby je uszkodził. Część z nich zabrała rodzina powódki, część została przeniesiona na ul (...), część jest w magazynie pod dozorem. Powódka była powiadomiona gdzie te ruchomości się znajdują i mogła je w każdym czasie odebrać. K. postąpił w tym wypadku zgodnie z przepisami.

Odnośnie odpowiedzialności pozwanych A. K. (1) i M. K. (1), to w ocenie Sądu Okręgowego pozwane jako współwłaścicielki lokalu, z którego eksmitowano powódkę są zobowiązane do zwrotu nakładów, które ulepszyły stan techniczny lokalu. Pozwane nie wezwały powódki do przywrócenia lokalu do stanu poprzedniego tylko usunęły wszystko to, co powódka w ten lokal zainwestowała i przeprowadziły generalny remont. Ich twierdzenia, że nakłady powódki nie poprawiły standardu mieszkania nie mają większego znaczenia. Jeżeli tak było to winny najpierw pozwolić powódce jej rzeczy, nakłady usunąć. Nie uczyniły tego więc niejako same dokonały wyboru tj. zatrzymały ulepszenia za zapłatą. Ulepszeniem lokalu było wykonanie łazienki z zainstalowanymi w niej urządzeniami, a które biegły wycenił na 4 381zł oraz piec kaflowy, który powódka sama oszacowała na kwotę ok. 6500 zł. Sąd przyjął ten szacunek bez powoływania kolejnego biegłego, bowiem opinia, za którą należałoby zapłacić kosztowała by więcej niż wskazane przez powódkę przedmioty do wyceny. Zdaniem Sądu Okręgowego precyzyjne wyliczenie wartości jest trudne, dlatego sąd przyjął w zaokrągleniu sumę 10 000 zł jako tę, którą powódka niewątpliwie zainwestowała w ulepszenie lokalu będącego w jej posiadaniu od 1961 roku do 2009 roku, a więc przez 48 lat.

W ocenie Sądu I instancji nie odpowiadają natomiast pozwane wespół z komornikiem i Skarbem Państwa za naruszenie dóbr osobistych powódki – bo choć to one wskazały pomieszczenie tymczasowe - to jednak ostatecznie komornik odpowiada za ustalenia dotyczące zgodności takiego pomieszczenia z wymogami cytowanego Rozporządzenia i przepisów k.p.c.

W pozostałym zakresie Sąd Okręgowy oddalił powództwo, w tym o zapłatę kosztów postępowania egzekucyjnego związanego z eksmisją, bowiem gdyby komornik przeprowadził ją do innego pomieszczenia tymczasowego, to koszty również by powstały i nimi obciążona jest co do zasady dłużniczka.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd I instancji odstąpił od obciążenia powódki zwrotem kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanych (pomimo iż powódka tylko w niewielkim stopniu utrzymała się z żądaniem w stosunku do nich). Sąd miał też na względzie charakter sprawy i szkodę jaką powódka poniosła w związku z czynnościami egzekucyjnymi. Nadto, Sąd Okręgowy nakazał pobrać od pozwanych A. K. i M. K. na zasadzie art. 98 k.p.c. opłatę od pozwu w wysokości 5% od zasądzonego od nich roszczenia. Pozostałymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

Apelacje od ww. wyroku wniosły wszystkie strony.

Pozwany A. D. zaskarżył wyrok w zakresie punktu I, zarzucając:

- naruszenie przepisów postępowania, a to:

1)  art. 233 § 1 k.p.c. polegające na przekroczeniu granicy swobodnej oceny dowodów i dokonanie ich oceny zupełnie dowolnie, niezgodnie z zasadami wiedzy, doświadczenia życiowego i zasadami logicznego rozumowania, poprzez brak wzięcia pod uwagę przy ocenie zeznań świadków, którym sąd dał wiarę w całości, faktu, iż byli oni silnie zaangażowani emocjonalnie i faktycznie po stronie powódki, brak wzięcia pod uwagę przy ocenie zeznań powódki jej stanu psychicznego, opisanego w opinii zespołu biegłych, brak krytycznej oceny wzajemnej rozbieżności pomiędzy zeznaniami świadków oraz odmiennego obrazu wynikającego z przedstawionej dokumentacji fotograficznej, uznanie informacji o stanie opisywanego lokalu w opinii R. B. z 10 lutego 2014 oraz zamieszczonych w niej fotografii, jako odnoszących się do pomieszczenia tymczasowego, do którego była eksmitowana powódka, wyciągnięcie nieuprawnionych wniosków z niezamieszczenia w protokole komornika z 2 lipca 2009 roku szczegółowego opisu wyglądu pomieszczeń przeznaczonych na pomieszczenia tymczasowe;

2)  art. 316§ 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę i brak rozważenia wszystkich okoliczności sprawy i całości zgromadzonego materiału dowodowego, co spowodowało zasądzenie odsetek od ustalonego zadośćuczynienia od dnia wniesienia pozwu, podczas gdy winny one być liczone od dnia wyrokowania,

co miało istotny wpływ na orzeczenie, gdyż spowodowało błędne ustalenie stanu faktycznego, a co za tym idzie błędne uznanie odpowiedzialności pozwanego A. D.,

- naruszenie prawa materialnego:

1)  art. 448 k.c. w zw. z art. 23 i 24 k.c. przez błędną wykładnię oraz niewłaściwe zastosowanie, a to przyjęcie, iż pozwany A. D. dopuścił się bezprawnego naruszenia dóbr osobistych powódki,

2)  art. 415 k.c. poprzez przez błędne zastosowanie, a to przyjęcie, że zachowanie pozwanego A. D. w toku postępowania(...)było niezgodne z prawem, co skutkować miało szkodą powódki.

Pozwany zakwestionował także ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji, a to, iż:

- pomieszczeniem tymczasowym, do którego miała być eksmitowana powódka był „pokój obok” pokoju zajmowanego przez wcześniej eksmitowanego mężczyznę, gdy przy prawidłowej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego nie sposób ustalić, które pomieszczenie było przeznaczone dla powódki,

- pomieszczenie tymczasowe, do którego była eksmitowana powódka nie odpowiadało normom określonym w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości, w szczególności, że pomieszczenie to miało zawilgocone ściany.

Mając na uwadze powyższe, pozwany A. D. wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa wobec niego w całości, ewentualnie o uchylenie wyroku wobec niego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Krakowie. W obu wypadkach wniósł o zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów postępowania.

Strona pozwana Skarb Państwa –Sąd Rejonowy (...) w Krakowie zaskarżył wydany wyrok w zakresie punktów I, V i VI i zarzucając mu:

- naruszenie przepisów tj. art. 233 § 1 k.p.c., a także art. 278 § 1 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c., a także w art. 1046 k.p.c. od § 1 do § 11 (obowiązującego w momencie zdarzenia) poprzez pominięcie wymaganych wiadomości specjalistycznych przy ustaleniu, czy lokal tymczasowy, do którego miała być eksmitowana powódka nie spełnia warunków wskazanych w art. 1046 k.p.c. od § 1 do § 11 tego artykułu i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.12.2011 roku w sprawie szczegółowego trybu postepowania w sprawach o opróżnienie lokalu. Sąd rozpoznający sprawę samodzielnie ustalił na podstawie zeznań świadków, zdjęć i protokołu oględzin ustalił, że lokal tymczasowy, do którego miała być eksmitowana powódka nie spełnia warunków. Sąd ustalając samodzielnie tę okoliczność naruszył dyspozycję w/w przepisów, tym przede wszystkim art. 278 § 1 k.p.c. poprzez samodzielnie (dowolne) ustalenia okoliczności wymagających wiadomości specjalnych,

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 448 k.c., a także art. 24 § 1 i 2 k.c. oraz art. 23 k.c., a także art. 417 § 1 k.c., a ponadto także art. 415 k.c., a także art. 23 ust. 1 i ust. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, poprzez ich zastosowanie, w tym przyjęcie przez Sąd odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa przy braku wykazania (braku udowodnienia, braku spełnienia) przesłanek odpowiedzialności. Przepis art. 23 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji dotyczy jedynie odpowiedzialności za „szkodę”. Powyższe sformułowania wskazują na to, że na podstawie art. 23 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji Skarbu Państwa nie może odpowiadać za krzywdę wyrządzoną przez komornika, a jedynie za szkodę majątkową,

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 448 k.c., a także art. 24 § 1 i 2 k.c. oraz art. 23 k.c., a także art. 417 § 1 k.c., a ponadto także art. 415 k.c., a także art. 23 ust. l i 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, poprzez ich zastosowanie, w tym przyjęcie przez Sąd odpowiedzialności pozwanych przy braku wykazania (braku udowodnienia, braku spełnienia) przesłanek odpowiedzialności pozwanych. Sąd nie wziął pod uwagę, że komornik wykonywał swoje obowiązki zgodnie z prawem - na podstawie prawidłowego tytułu wykonawczego wydanego przez Sąd Rejonowy (...)w K.. Zgodnie z ówcześnie obowiązującymi przepisami, komornik sądowy dokonywał eksmisji do lokalu tymczasowego, który mógł być wskazany przez wierzyciela. Obowiązki komornika w tym zakresie sprowadzały się do ustalenia, czy lokal ten spełnia minimalne wymogi określone w art. 1046 § 6 k.p.c. i Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 26.01.2005 w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo o wydanie nieruchomości oraz szczegółowych warunków, jakim powinno odpowiadać tymczasowe pomieszczenie. Oczywiście wskazany przez wierzycieli przedmiotowy lokal spełniał powyższe wymagania. Brak jest dowodów - wiadomości specjalistycznych - opinii biegłych, które zaprzeczyłby temu faktowi. Poza tym nawet Ustawodawca dopuszczał, aby pomieszczenie tymczasowe nie spełniało warunków technicznych wymaganych dla pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi (art. 1046 § 11 ówczesnego k.p.c),

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 448 k.c., a także art. 24 § 1 i 2 k.c. oraz art. 23 k.c., a także art. 417 § 1 k.c., a ponadto także art. 415 k.c., a także art. 23 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, poprzez ich zastosowanie, w tym przyjęcie przez Sąd odpowiedzialności pozwanych przy braku wykazania (braku udowodnienia, braku spełnienia) przesłanek odpowiedzialności pozwanych (przede wszystkich braku bezprawności). Sąd I instancji błędnie ustalił, że: „Błędne oddalanie skargi na czynność komornika, która spowodowała szkodę nie wyłącza odpowiedzialności odszkodowawczej komornika" (strona 9 uzasadnienia). W realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy (...)w K. w sprawie(...) oddalił skargę powódki dotyczącą stanu technicznego pomieszczenia tymczasowego. Zatem Sąd I instancji rozpoznający sprawę był związany treścią prawomocnego orzeczenia wydanego w sprawie I (...) (k.32-33), a nie uwzględnienie ww. orzeczenia stanowi naruszenie przez Sąd I instancji art. 365 § 1 k.p.c. poprzez jego pominięcie,

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 448 k.c., a także art. 24 § 1 i 2 k.c. oraz art. 23 k.c., a także art. 417 § 1 k.c., a ponadto także art. 415 k.c., a także art. 23 ust. l i 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, poprzez zasądzenie na rzecz powódki zadośćuczynienia oraz uznanie, że kwota 30 000 złotych jest kwotą odpowiednią w rozumieniu w/w przepisu, podczas gdy zasądzona kwota jest nadmiernie wygórowana, a zasądzona w/w kwota nie odpowiada ustalonej przez Sąd doznanej krzywdzie,

- naruszenie przepisów prawa materialnego art. 481 § 1 i 2 k.c. poprzez zasądzenie odsetek ustawowych w zakresie, jak to określił Sąd I instancji.

W oparciu o powyższe zarzuty strona pozwana Skarb Państwa –Sąd Rejonowy (...) w Krakowie wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. I, V, VI poprzez oddalenie powództwa w całości lub ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Wniosła także o zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwane A. K. (1) i M. K. (1) zaskarżyły wyrok Sądu Okręgowego w zakresie punktów II, IV i VI i zarzucając mu:

- naruszenie prawa materialnego, a to art. 676 k.c. poprzez zasądzenie na rzecz powódki od pozwanych A. K. (1) i M. K. (1) kwoty ustalonej szacunkowo, podczas gdy roszczenie z art. 676 k.c. nie ma charakteru odszkodowawczego i przez to musi opierać się na ustaleniu konkretnej wartości ulepszeń, bez możliwości miarkowania, a ponadto nakłady muszą być użyteczne i realnie zwiększające wartość majątku w chwili zwrotu,

- naruszenie przepisów postępowania, a to:

1)  art. 233 k.p.c. poprzez błędną ocenę zebranego sprawie materiału dowodowego a w szczególności poprzez:

a)  odmowę wiarygodności zeznaniom świadka T. J. na podstawie faktu, że świadek ten „był żywotnie zainteresowany wykonaniem eksmisji” - co ani samo w sobie nie może świadczyć o braku wiarygodności świadka, ani nie świadczy nawet o zainteresowaniu świadka wynikiem niniejszego postępowania,

b)  wiarygodności zeznaniom świadka M. D. li tylko na podstawie faktu, że świadek ten jako asesor komornika „z oczywistych względów bronił stanowiska komornika” - co samo w sobie nie może świadczyć o braku wiarygodności świadka,

c)  oszacowanie wartości pieca kaflowego powoływanego przez powódkę na kwotę 6500zł, pomimo jakichkolwiek dowodów w tym zakresie, w szczególności braku opinii biegłego, faktur czy jakichkolwiek innych przesłanek wskazujących na faktycznie poniesione przez powódkę koszty, wartość pieca, a nawet jego cechy - materiał wykonania, cechy, sposób technologia wykonania- które pozwoliłyby choćby w przybliżeniu określić rodzaj pieca i jego rzeczywistą wartość,

2)  art. 102 k.p.c. w związku z art. 98 k.p.c. poprzez odstąpienie od obciążenia powódki zwrotem kosztów zastępstwa procesowego, mimo że powódka jedynie w marginalnym wręcz zakresie utrzymała się z żądaniem pozwu a była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika,

i błędne ustalenie na tej podstawie stanu faktycznego, poprzez:

- przyjęcie, że pomieszczenie do którego eksmitowana miała być powódka nie spełniało przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo wydanie nieruchomości,

- przyjęcie, że powódka dokonała w lokalu pozwanych ulepszeń – a w szczególności; że dokonała we własnym zakresie postawienia pieca kaflowego na kwotę 6 500 zł, mimo braku jakichkolwiek dowodów na tę okoliczność,

- ustalenie wartości nakładów na kwotę 10 000 zł, mimo że sporządzone w sprawie opinie biegłego nie były rzetelne, a odnośnie pieca kaflowego w ogóle brak jest jakiejkolwiek wyceny podczas gdy określenie rzeczywistej wartości pieca niewątpliwie wymaga wiadomości specjalnych.

Z uwagi na powyższe pozwane wniosły o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Pozwane wniosły także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Z kolei powódka, we wniesionej apelacji zaskarżyła wyrok w zakresie punktu III:

- w części, w jakiej oddalone zostało powództwo przeciwko A. D. i Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu (...) w K. odnośnie kwoty 49 896zł, w tym 14 896 zł tytułem odszkodowania, a 35 000 zł tytułem zadośćuczynienia, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 4 września 2010 roku do dnia zapłaty, w tym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku, oraz

- w części, w jakiej oddalone zostało powództwo przeciwko A. K. (1) i M. K. (1) odnośnie kwoty 10 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 października 2010 roku do dnia zapłaty, w tym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku.

Powódka zarzuciła:

- odnośnie kwestii odszkodowania za poniesione koszty egzekucyjne naruszenie prawa materialnego, tj. art. 361 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną działaniem niezgodnym z prawem zostaje wyłączona w sytuacji. gdy taka sama szkoda powstałaby również w razie działania zgodnego z prawem, prawidłowa wykładnia tego przepisu nakazuje bowiem uznać za niedopuszczalne powoływanie się przez osobę, której bezprawne działanie wywołało uszczerbek w majątku poszkodowanego na to, że szkoda nastąpiłaby wskutek późniejszego zdarzenia (czyli przyczyny rezerwowej), w szczególności niedopuszczalne jest powołanie się na to, że postępowanie egzekucyjne zgodne z prawem wywołałoby taki sam uszczerbek, jaki wywołało niezgodne z prawem działanie komornika;

- odnośnie kwestii odszkodowania za zniszczone i utracone ruchomości:

1)  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważania zebranego materiału, skutkujące błędem w ustaleniach faktycznych polegającym na uznaniu, iż działanie pozwanego komornika A. D. polegające na usunięciu z opróżnianego lokalu należących do powódki ruchomości i oddaniu ich na przechowanie dozorcy było zgodne z prawem, a w rezultacie naruszenie prawa materialnego, tj. art. 23 ust. 1 i 3 ustawy o komornika sądowych i egzekucji, poprzez jego niezastosowanie;

2)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu. iż powódka w każdym czasie mogła odebrać należące do niej ruchomości usunięte z lokalu w trakcie eksmisji, a w rezultacie naruszenie prawa materialnego, tj. art. 361 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie;

- odnośnie kwestii zadośćuczynienia za krzywdę:

1)  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważania zebranego materiału, skutkujące błędem w ustaleniach faktycznych polegającym na uznaniu. iż jedynym dobrem osobistym powódki naruszonym przez pozwanych była godność osobista, oraz na braku uznania. iż doszło również do naruszenia takich dóbr osobistych jak nietykalność mieszkania i wolność powódki, a także na braku uznania, iż doszło do rozstroju zdrowia powódki co najmniej w postaci zespołu adaptacyjnego;

2)  naruszenie prawa procesowego, tj. art: 290 § 3 i 4 zd. drugie k.p.c. poprzez oddalenie wniosku powódki o wezwanie na rozprawę wszystkich osób, które sporządziły opinię medyczną z dnia 8 marca 2021 roku celem ustnego wyjaśnienia. względnie uzupełnienia, tej opinii, a w związku z tym oraz niezależnie

3)  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 448 k.c. w zw. z art. 23 k.c. oraz art. 445 § 1 k.c. poprzez przyznanie powódce rażąco zaniżonego zadośćuczynienia za krzywdę związaną z naruszeniem dóbr osobistych powódki i rozstrojem jej zdrowia;

- odnośnie kwestii nakładów na lokal:

1)  błąd subsumpcji stanu faktycznego polegający na uznaniu, iż większość nakładów dokonanych przez powódkę w ww. lokalu. była nakładami drobnymi związanymi ze zwykłą eksploatacją lokalu, które obciążały najemcę na podstawie art. 681 k.c., gdy tymczasem jedynie cyklinowanie parkietów oraz naprawa okien i drzwi balkonowych mogły zostać uznane za takie nakłady, natomiast pozostałe nakłady, a więc zdecydowana ich większość, nie miała takiego charakteru, a w rezultacie naruszenie prawa materialnego tj. art. 676 k.c. poprzez jego niezastosowanie w zakresie tych nakładów,

oraz z ostrożności procesowej

2)  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 227 i art. 278 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego w zakresie wyceny poczynionych przez powódkę nakładów w kuchni, pokoju i przedpokoju lokalu przy ul. (...) w K., mimo że był to dowód na okoliczność istotną w sprawie, a ponadto jego przeprowadzenie wymagało wiadomości specjalnych.

Mając na uwadze powyższe, powódka wniosła o:

- zmianę punktu I zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanych A. D. i Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego (...) wK. solidarnie na rzecz powódki M. M. (1) kwoty 79 896 zł, w tym 14 896 zł tytułem odszkodowania, a 65 000 zł tytułem zadośćuczynienia, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 24 września 2010 roku do dnia zapłaty, w tym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku,

- zasądzenie od pozwanych A. D. i Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego (...) w K. solidarnie na rzecz powódki M. M. (1) zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego przez pełnomocnika będącego radcą prawnym,

- zmianę punktu II zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanych A. K. (1) i M. K. (1) solidarnie na rzecz powódki M. M. (1) kwoty 20 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 października 2010 roku do dnia zapłaty, w tym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku oraz

- zasądzenie od pozwanych A. K. (1) i M. K. (1) solidarnie na rzecz powódki M. M. (1) zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego przez pełnomocnika będącego radcą prawnym.

W odpowiedziach na apelacje, każda ze stron wniosła o oddalenie apelacji swojego przeciwnika procesowego.

Sąd Apelacyjny przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu I instancji, uzupełniając je ustaleniami szczegółowo opisanymi w dalszej części uzasadnienia, i zważył, co następuje:

Apelacja powódki oraz apelacja pozwanych A. K. (1) i M. K. (1) zasługiwały na częściowe uwzględnienie, natomiast apelacje pozwanego A. D. oraz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego (...) w K. podlegały jako niezasadne oddaleniu w całości.

Rozważania w niniejszej sprawie rozpocząć należy od stwierdzenia, iż ramy swobodnej oceny dowodów są wyznaczane wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których Sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych, ważąc ich moc i wiarygodność, a ostatecznie odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Innymi słowy, sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału zachodzi tylko w razie zaistnienia dysharmonii pomiędzy materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, a poczynionymi na jego podstawie wnioskami. Podważenie przeprowadzonej przez sąd oceny dowodów i poczynionych na tej podstawie ustaleń faktycznych wymaga skonkretyzowania i wykazania istoty zarzucanego uchybienia, a więc tego, w jaki sposób sąd naruszył zasady logicznego myślenia oraz doświadczenia życiowego lub konkretnymi wskazaniami naruszeń wymogów prawa procesowego. Godzi się przy tym zaznaczyć, że z istoty wnioskowania z zeznań świadków lub stron, których treść jest wzajemnie sprzeczna, wynika konieczność odmówienia waloru wiarygodności co najmniej jednemu z tych źródeł dowodowych. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów, nawet w sytuacji, gdy z treści zgromadzonego w sprawie materiału da się wywieść równie logiczne wnioski, przeciwne do tych, które poczynił sąd.

Ustosunkowując się w pierwszej kolejności do zarzutów naruszenia prawa procesowego oraz powiązanych z nimi zarzutów błędnej oceny stanu faktycznego w zakresie, w jakim stał się on podstawą do przyjęcia przez Sąd I instancji, że pomieszczenie tymczasowe do którego została eksmitowana powódka nie spełniało przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 stycznia 2005 roku w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo o wydanie nieruchomości oraz szczegółowych warunków, jakim powinno odpowiadać tymczasowe pomieszczenie (Dz.U.2005.17.155), wskazać należy, iż Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do zakwestionowania tych ustaleń, albowiem mają one oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, ocenionym zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 233 § 1 k.p.c. Podkreślić należy, że Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku szczegółowo wyjaśnił, na jakich dowodach się oparł, dokonując ustaleń faktycznych w powyższym zakresie oraz jakie dowody uznał za wiarygodne, a jakim odmówił wiary, wskazując w sposób logiczny tego przyczyny. Ustalenia faktyczne co do stanu pomieszczenia tymczasowego przy ul. (...) są ustaleniami dokonanymi na podstawie znajdujących się w aktach dowodów z dokumentacji fotograficznej oraz z zeznań świadków i ustalenia te Sąd Apelacyjny przyjmuje zatem za własne. Przeprowadzone postępowanie dowodowe w sposób niebudzący wątpliwości wykazało, że pomieszczenie do którego miała zostać eksmitowana powódka nie spełniało wymogów określonych przywołanym Rozporządzeniem. Zasadniczo wszyscy świadkowie zawnioskowani przez powódkę zgodnie zeznawali, że lokal przy ul. (...) był niewielkich rozmiarów, brak było wyodrębnionej kuchni, a ściany były do połowy mokre, zawilgocone, czuć było stęchlizną – wyglądał on jak po powodzi. Zeznania te korespondowały z zeznaniami świadka A. M., który reprezentował właściciela nieruchomości, na której znajduje się ww. budynek. Wskazał on, że budynek jest wydzierżawiany na cele gospodarcze do celów magazynowych, a jego stan techniczny jest zły – budynek nie nadawał się do stałego przebywania w nim ludzi z uwagi na zagrzybienie ścian i uszkodzenia tynków. Okoliczność ta została także wskazana w piśmie (...) z dnia 26 sierpnia 2009r. skierowanym do (...) Ośrodka (...) w K., w którym wprost wskazane zostało, że budynek przy ul.(...) nie spełnia warunków umożliwiających zamieszkiwanie ludzi zarówno na okres stały, jak i krótkotrwały. Świadek A. zeznał nadto, że właściciel budynku zwracał się do Izby Komorniczej, żeby nie wskazywać tej nieruchomości jako pomieszczenia do eksmisji. Z powyższego bezsprzecznie wynika, że pomieszczenie, do którego miała zostać eksmitowana powódka nie spełniało wymogów określonych w § 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 stycznia 2005 roku w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo o wydanie nieruchomości oraz szczegółowych warunków, jakim powinno odpowiadać tymczasowe pomieszczenie, które to Rozporządzenie obowiązywało w dniu przeprowadzenia eksmisji – lokal przeznaczony dla powódki niewątpliwie nie posiadał niezawilgoconych przegród budowlanych. W tym kontekście wskazać należy, że nie może zasługiwać na uwzględnienie zarzut komornika, który podnosił w apelacji wyciągnięcie nieuprawnionych wniosków z niezamieszczenia w protokole z 2 lipca 2009 roku szczegółowego opisu wyglądu pomieszczeń przeznaczonych na pomieszczenia tymczasowe. Protokół ten sprowadza się jedynie do przepisania w nim treści § 3 cytowanego powyżej rozporządzenia i nie zawiera żadnego odniesienia do stanu faktycznego budynku. Stąd też brak było w kontekście wszystkich dowodów uznania zawartych w nim treści za wiarygodne i zgodne ze stanem rzeczywistym. Za Sądem Okręgowym stwierdzić należy, że brak było także podstaw do zakwestionowania w zakresie stanu technicznego budynku wiarygodności zeznań świadków: M. W. (2), D. K., czy też A. M., albowiem były to osoby obce w stosunku do powódki, osobiście niezainteresowane rozstrzygnięciem w sprawie, a ich zeznania potwierdzały znajdujące się w aktach dowody z fotografii obrazujących stan pomieszczenia przy ul. (...), w przeciwieństwie do zeznań T. J., jak również M. D., które to zeznania nie znalazły odzwierciedlenia w pozostałym materiale dowodowym. Trafnie bowiem Sąd I instancji odmówił wiarygodności tym dwóm świadkom – T. J. był pełnomocnikiem wierzycielki A. K. (1) (tu pozwanej) i zajmował się zawodowo eksmisjami w zakresie ich wykonywania, stąd zasadnie Sąd Okręgowy uznał, iż był on zainteresowany wykonaniem eksmisji, a co za tym idzie wynikiem niniejszego postępowania , natomiast M. D. asesor komorniczy – jak sam podał jest synem pozwanego A. D. i z oczywistych względów nie zajmował stanowiska innego niż sam komornik. Co istotne, zeznania ww. świadków pozostawały w sprzeczności z zeznaniami świadków A. M. oraz świadków M. W. (2) i D. K., którzy razem z powódką udali się na ul. (...) w K. bezpośrednio przed eksmisją powódki, a ich zeznania oparte były na osobistych obserwacjach. Zeznania te potwierdzane są także zeznaniami samej powódki.

Zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. sformułowany przez Skarb Państwa-Sąd Rejonowy (...) wK. oraz A. D. musi być zatem uznany jako skonstruowany jedynie z uwagi na to, iż Sąd Okręgowy nie przyjął wersji przez nich przedstawianej, co oczywiście nie może uzasadniać naruszenia przepisów postępowania.

W zakresie połączonego z zarzutem naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. i art. 278 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że rozstrzygnięcie sprawy wymaga wiadomości specjalnych wówczas, gdy przy jej rozpoznawaniu wyłoni się takie zagadnienie, którego wyjaśnienie wykracza poza zakres wiadomości i doświadczenia życiowego osoby nieposiadającej wiadomości specjalnych z określonej dziedziny, a o tym, czy dla rozstrzygnięcia sprawy niezbędne są wiadomości specjalne, decyduje sąd. W niniejszej sprawie, Sąd Okręgowy słusznie uznał, że dla określenia tego, czy ściany pomieszczenia przy ul. (...) były zawilgocone nie są wymagane wiadomości specjalne w sytuacji, w której Sąd ten dysponował szczegółowymi zeznaniami świadków będącymi osobami obcymi w stosunku do powódki, jak również dokumentacją fotograficzną, na której w sposób nie budzący wątpliwości widać stan techniczny pomieszczenia (zwilgocenia i zacieki). Ponadto zaznaczyć należy, że przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, który miałby określić stan budynku na moment eksmisji, po tak znacznym upływie czasu budzi poważne wątpliwości, co do jego wiarygodności i przydatności w postępowaniu sądowym. Stąd też argumentacji Skarbu Państwa nie mogła zostać uwzględniona w tym zakresie.

Przechodząc do oceny zarzutów co do prawa materialnego podniesionych w apelacjach pozwanego A. D. oraz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego (...) w K., w pierwszej kolejności podkreślić należy, że nie budzi wątpliwości, iż odpowiedzialność komornika obejmuje zarówno szkodę materialną, jak i niematerialną. Zgodnie z art. 23 ust. 1 obowiązującej ówcześnie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji, komornik jest zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie. Tak więc do zaistnienia odpowiedzialności komornika wymagana jest bezprawność jego działania i szkoda, która występuje w następstwie takiego działania. Przepis ten nie traktuje o rodzaju szkody (materialna, niematerialna), a więc brak jest podstaw do tego, aby ograniczać tę szkodę jedynie do szkody o charakterze materialnym. Komornik ponosi zatem odpowiedzialność za wszelkie szkody, zarówno majątkowe, jak i niemajątkowe (np. A. Marciniak [w:] Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Komentarz, wyd. VI, Warszawa 2014, art. 23).

Należy podkreślić, że obowiązkiem komornika jest zapewnienie w postępowaniu egzekucyjnym ochrony praw zarówno wierzyciela, jak i dłużnika. Przymusowe wykonywanie tytułów egzekucyjnych musi mieć miejsce w granicach wyznaczonych prawem, a te nie tylko nakazują zachowanie należytej staranności, ale i zakazują podejmowania czynności egzekucyjnych wykraczających ponad konieczność zaspokojenia dłużnika. Badana powinna być przy tym nie tylko poprawna formalność, czyli legalność, ale również prawidłowość i celowość podejmowania czynności o charakterze orzeczniczym i wykonawczym, zmierzających do wywołania skutku prawnego w postępowaniu egzekucyjnym z tym tylko ograniczeniem, że ustawowa przesłanka "niezgodności z prawem" powinna być rozumiana obiektywnie, jako zaprzeczenie zachowania uwzględniającego nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej stanowiącej źródło prawa w rozumieniu art. 87 Konstytucji. Niezgodne z prawem będzie zatem działanie sprzeczne z przepisem Konstytucji RP, ustawy, ratyfikowanej umowy międzynarodowej, rozporządzenia, aktem prawa miejscowego czy przepisem powszechnie obowiązującego aktu prawa europejskiego (tak SN w wyroku z 9.11.2026r., II CSK 39/16), W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu Apelacyjnego bez wątpienia doszło do naruszenia przepisów prawa - § 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 stycznia 2005 roku w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo o wydanie nieruchomości oraz szczegółowych warunków, jakim powinno odpowiadać tymczasowe pomieszczenie, w zakresie w jakim prowadzona przez pozwanego komornika eksmisja została dokonana do pomieszczenia niespełniającego wymogów ww. Rozporządzenia. Jak wynika z ww. §3 rozporządzenia, tymczasowe pomieszczenie powinno: 1) posiadać dostęp do źródła zaopatrzenia w wodę i do ustępu, chociażby te urządzenia znajdowały się poza budynkiem, 2) posiadać oświetlenie naturalne i elektryczne, 3) posiadać możliwość ogrzewania, 4) posiadać niezawilgocone przegrody budowlane, 5) zapewniać możliwość zainstalowania urządzenia do gotowania posiłków. Ustalenia faktyczne poczynione w sprawie wskazują, że pomieszczenia w budynku przy ul.(...) były zamoknięte, ściany były zagrzybione, nie było przyłącza elektrycznego, rury wodociągowe były popękane. Działanie to było więc działaniem bezprawnym i doprowadziło w konsekwencji do szkody w zarówno w sferze majątkowej, jak i niemajątkowej powódki. W tym miejscu godzi się także podkreślić, że art. 23 przytoczonej ustawy nie uzależniał powstania po stronie komornika odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przy prowadzeniu czynności egzekucyjnych od zakwestionowania tych czynności za pomocą środków przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (np. skargi na czynności komornika). Stąd też chybionym był zarzut błędnego ustalenia przez Sąd Okręgowy, iż oddalenie skargi na czynności komornika nie wyłącza jego odpowiedzialności odszkodowawczej. Brak jest podstaw do wyłączenia odpowiedzialności odszkodowawczej komornika w każdym przypadku, gdy skarga na czynność, która spowodowała szkodę, zostałaby błędnie oddalona lub uznania, że odpowiedzialność ta zachodzi w każdym przypadku, gdy skarga została uwzględniona (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16.03.2007r., III CSK 381/06). Dla określenia odpowiedzialności odszkodowawczej komornika miarodajne są jedynie ogólne przesłanki odpowiedzialności deliktowej uregulowane w art. 415 k.c., z wyłączeniem winy jako warunku tej odpowiedzialności (por. SA w Warszawie, V ACa 758/17, LEX nr 2586139). Ponadto, za Sądem Okręgowym podkreślić należy, że skarga powódki na czynność komornika, kwestionująca stan techniczny tymczasowego pomieszczenia została oddalona z uwagi na ogólnikowość sformułowania skargi. Okoliczność, czy stan techniczny lokalu przy ul.(...) w K. spełnia wymogi określone dla tymczasowego pomieszczenia nie była zatem przedmiotem badania w postępowaniu ze skargi.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ulega wątpliwości, że powódka nie miała żadnego tytułu prawnego do nieruchomości, z której została eksmitowana, jak również że lokal ten musiała opuścić. Nie zmienia to jednak faktu, że eksmisja powódki powinna odbywać się z poszanowaniem prawa, a co za tym idzie m.in. godności ludzkiej. Słusznie bowiem argumentowała (i w tym zakresie Sad Apelacyjny podziela apelację powódki), że eksmisja została przeprowadzona z naruszeniem nie tylko jej godności, ale również innych dóbr osobistych, w tym miru domowego. Powódka została wyeksmitowana z zajmowanego przez kilkadziesiąt lat czystego, zadbanego, utrzymywanego w porządku mieszkania do lokalu, który nie spełniał wymogów, jakim winien dopowiadać lokal przeznaczony nawet na krótkotrwały pobyt. Zgodzić się należy z Sądem Okręgowym, że eksmisja na ul. (...) uwłaczała godności ludzkiej i musiała być silnym, stresującym przeżyciem dla samej eksmitowanej, zwłaszcza, gdy uwzględni się wiek powódki. Powyższe potwierdza także opinia sądowa sporządzona w sprawie z 8 marca 2021r. (k. 1337-1342), z której wynika, iż ładunek emocjonalny związany z przeprowadzaną eksmisją był niewątpliwie bardzo duży i mógł stać się przyczyną chwilowego zasłabnięcia. Wskazać należy, że określenie stosownej sumy pieniężnej z tytułu zadośćuczynienia w związku z zaistnieniem u powódki krzywdy o charakterze niemajątkowym wymaga relatywizacji do rodzaju, zakresu i intensywności doznanej krzywdy. W odniesieniu do powódki należy uwzględnić, iż w wyniku przedmiotowej eksmisji doszło u powódki do zespołu adaptacyjnego spowodowanego stresem i zmianą miejsca zamieszkania. Jednocześnie biegli sporządzający opinię sądowo-lekarską z dnia 8 marca 2021r. wskazali, iż brak podstaw, aby stwierdzić u powódki jakikolwiek uszczerbek na zdrowiu w związku z prowadzonym postępowaniem eksmisyjnym, schorzenia powódki mają bowiem wyłącznie charakter samoistny, a opinia w tym zakresie jest właściwie umotywowana i nie budząca zastrzeżeń, stąd wnioski powódki o wezwanie osób sporządzających opinię na rozprawę celem uzupełnienia opinii nie zasługiwały na uwzględnienie. Dla ustalenia krzywdy powódki nie bez znaczenia jest również to, że powódka zwracała się do komornika z zastrzeżeniami co do stanu tymczasowego pomieszczenia, jednakże jej wnioski nie zostały w żadnym zakresie uwzględnione, co dodatkowo potęgowało poczucie krzywdy u powódki i stres. Ponadto, po podjęciu decyzji o rezygnacji z zamieszkania w tymczasowym pomieszczeniu powódka wielokrotnie zmieniała miejsca pobytu, mieszkając np. w akademiku. Uwzględniając powyższe okoliczności, w ocenie Sądu Apelacyjnego kwota 30 000 zł zasądzona przez Sąd I instancji tytułem zadośćuczynienia jest kwotą odpowiadającą rozmiarowi doznanej przez powódkę krzywdy, co czyni bezzasadnymi podniesione w apelacjach pozwanych A. D. i Skarbu Państwa oraz powódki zarzuty dotyczące naruszenia art. 448 k.c. Odnośnie podniesionego w apelacjach ww. pozwanych zarzutu naruszenia art. 481§1 k.c., wskazać należy, iż pozwani pozostawali w opóźnieniu za zapłatą zasadzonej kwoty od następnego dnia po doręczeniu odpisu pozwu. Niewątpliwie szkoda powódki w ww. dniu była już skonkretyzowana i utrwalona, a brak zapłaty dochodzonej kwoty był spowodowany kwestionowaniem stanowiska powódki o bezprawności przeprowadzonej eksmisji.

W zakresie żądań zgłoszonych w stosunku do A. D. i Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego (...) wK., ponoszącego na podstawie art. 23 ust. 3 ww. ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, solidarną odpowiedzialność za szkodę razem z komornikiem, na uwzględnienie zasługiwały podniesione w apelacji powódki zarzuty w zakresie bezzasadnego oddalenia żądania zasądzenia odszkodowania za zniszczone i utracone ruchomości. Z protokołu z czynności eksmisyjnych przeprowadzonych w sprawie(...) w dniu 2 września 2009r. wynika, że część ruchomości z eksmitowanego lokalu (wyszczególnione tam meble i elementy wyposażenia) została oddana pod dozór T. J. (będącego także pełnomocnikiem wierzyciela). Z zeznań T. J. wynika, że część ruchomości stanowiących własność powódki, została umieszczona w budynku położonym koło budynku przy ul.(...) w K., a przewieziona do O.. Jak wynika z opinii biegłego R. B. z 10 lutego 2014 roku (k.666-711) oraz opinii uzupełniającej (k.974-981), ruchomości znajdujące się w pomieszczeniu na ul. (...) w K. oddane pod dozór T. J., w dniu oględzin przeprowadzanych przez biegłego były zniszczone, zdekompletowane, przechowywane w warunkach nieodpowiednich, tj. w pomieszczeniach niewietrzonych, nieogrzewanych i zawilgoconych, do których dostęp mają osoby trzecie. Pozostałe ruchomości, które miały znajdować się w O. nie zostały udostępnione biegłemu. Wartość ruchomości ustalona przez biegłego zarówno na podstawie oględzin (7450 zł - ruchomości istniejące), jak i szacunkowo (2950 zł- ruchomości nieokazane) nie budzi wątpliwości, a ich aktualny stan wynika wprost z dołączonych do opinii zdjęć. Zauważyć w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 1046 § 9 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym w czasie eksmisji powódki, do dozorcy ustanowionego przez komornika zastosowanie miały odpowiednio przepisy o dozorcy ustanowionym przy zajęciu ruchomości. Zgodnie z art. 856 i 857 k.p.c., dozorca obowiązany jest przechowywać oddane pod dozór ruchomości z taką starannością, aby nie straciły na wartości, a ponadto, dozorca nie ponosi odpowiedzialności za pogorszenie , uszkodzenie, zniszczenie lub zaginięcie ruchomości, jeżeli zachował staranność, do jakiej był obowiązany. Komornik w toku egzekucji nie tylko podejmuje decyzję o powierzeniu dozoru określonej osobie, ale także nadzoruje czynności dozorcy, czemu służy m.in. obowiązek dozorcy, aby zawiadomić komornika o zamierzonej zmianie miejsca przechowywania ruchomości (art, 856§2 k.p.c.). Na podstawie opinii biegłego R. B. Sąd Apelacyjny ustalił, że ruchomości o wartości 10.400zł, oddane pod dozór T. J., częściowo zaginęły, a częściowo nie są zdatne do użytku z uwagi na uszkodzenia, zawilgocenia, korozję, zdekompletowania, zniszczenia przez gryzonie. Były zatem niewątpliwie niewłaściwie przechowywane. Dokumenty ujawnione w toku postępowania nie pozostawiają wątpliwości, że powódka zwracała się zarówno do komornika (pismo z 9 września 2009 roku- k.918) jak również do dozorcy (pismo z 6 kwietnia 2011 roku k. 946,947) z prośbami o poinformowanie o stanie zabezpieczenia jej rzeczy, a zatem komornik miał świadomość, że rzeczy znajdują się cały czas u dozorcy. Podkreślić należy, że sprawowanie prawidłowego nadzoru przez komornika wymagało podjęcia czynności zmierzających do ustalenia stanu i lokalizacji rzeczy będących własnością powódki w celu zabezpieczenia ich przed zniszczeniem. Pomieszczenia, w jakim te rzeczy się znalazły i dostęp osób trzecich do nich, co stwierdził biegły, nie zapewniały właściwej ochrony i doprowadziły do tego, że rzeczy nie nadają się do użytku. Brak prawidłowego nadzoru skutkuje koniecznością przyjęcia, że komornik ponosi odpowiedzialność za szkodę powódki z tytułu zniszczenia ruchomości, oddanych pod dozór T. J.. Powódka wniosła o zasądzenie z tego tytułu kwoty 9.800 zł , a skoro zgodnie z ustaleniami biegłego R. B. (2) wartość ww. ruchomości wynosi 10.400zł, stąd też ww. żądanie zasługiwało w całości na uwzględnienie na podstawie art. 23 ust. 1 i 3 ww. ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Analogicznie jak w przypadku kwoty zadośćuczynienia, ustawowe odsetki od ww. kwoty zasądzone zostały od dnia doręczenia pozwanym A. D. oraz Skarbowi Państwa –Sądowi Rejonowemu (...) w K. odpisów pozwu na podstawie art. 481§1 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Sąd Apelacyjny nie miał również wątpliwości, że w sytuacji eksmisji dokonywanej z naruszeniem prawa jej koszty nie mogą obciążać dłużnika (tu powódki), która ucierpiała w całej sytuacji wskutek bezprawnego działania komornika. Nie sposób argumentować, że w przypadku egzekucji zgodnej z prawem dłużnik i tak poniósłby jej koszty. Zgodzić się należy z powódką, że takie rozumowanie w istocie prowadzi do sytuacji „legalizowania” działań, które są niezgodne z prawem i potencjalnie stwarza pole do dalszych naruszeń, a co najmniej mniejszej dbałości komorników o prawidłowe dokonywanie czynności egzekucyjnych. W tym konkretnym czasie i miejscu eksmisja była dokonana z naruszeniem prawa, a skoro tak, to dłużnik nie może ponosić za to odpowiedzialności materialnej, tj. uszczerbku w swoim majątku na skutek bezprawnego działania komornika Skoro doszło do poniesienia kosztów eksmisji niezgodnej z prawem przez powódkę w kwocie 5 096 zł (okoliczność i wynikająca wprost z akt egzekucyjnych (...) - postanowienie z dnia 15.09.2009 – k. 98), to w ocenie Sadu Apelacyjnego komornik i Skarb Państwa są zobowiązani do zwrotu tej sumy powódce na podstawie ww. art. 23 ust. 1 i 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Odsetki od ww. kwoty zasądzone zostały od następnego dnia po doręczeniu odpisu pisma procesowego powódki z dnia 26 lipca 2011r. , zawierającego żądanie zasądzenia od pozwanych ww. kwoty., na podstawie art. 481§1 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Przechodząc do oceny zarzutów apelacji powódki oraz apelacji pozwanych A. K. (1) i M. K. (1) w zakresie rozstrzygnięcia dotyczącego ww. pozwanych, to w ocenie Sądu Apelacyjnego zasadna była częściowo apelacja pozwanych. Roszczenie powódki w stosunku do właścicielek lokalu winno być ocenione na podstawie art. 681 k.c. oraz art.6 b ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego , w treści obowiązującej w dniu przeprowadzenia eksmisji oraz na podstawie art. 676 k.c. Zgodnie z tym ostatnim przepisem, jeżeli najemca ulepszył rzecz najętą, wynajmujący, w braku odmiennej umowy, może według swego wyboru albo zatrzymać ulepszenia za zapłatę sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego. Postępowanie dowodowe, w ocenie Sądu Apelacyjnego uzasadnia poczynienie ustaleń, iż powódka w okresie bycia najemcą lokalu przy ul.(...) wykonała z własnych środków łazienkę, wydzielając to pomieszczenie z lokalu, w którym wcześniej znajdował się tylko ustęp (dowód: zeznania powódki – k.850, 878-881, które należy w tym zakresie uznać za wiarygodne). Nadto, na podstawie opinii biegłego W. R. (1) ustalić należy, iż wartość nakładów powódki na lokal, z którego została eksmitowana, w postaci wykonania łazienki, przy uwzględnieniu jej stopnia zużycia, wynosi 4381,48 zł (dowód: opinia biegłego W. R. – k. 1144-1148). Wykonanie łazienki, w lokalu, który jej nie posiadał, uznać należy za ulepszenie lokalu w rozumieniu art. 676 k.c. Właścicielki uzyskały lokal po przeprowadzeniu eksmisji wraz z łazienką, nie żądały, aby powódka przywróciła poprzedni stan, a zatem winny zwrócić powódce wartość ulepszeń. W pozostałym zakresie żądanie skierowane do ww. pozwanych nie zasługiwało na uwzględnienie. Za wiarygodne uznać należy zeznania powódki, zgodnie z którymi podawała, iż w okresie zamieszkiwania dokonywała różnego rodzaju napraw, wymiany sprzętu, remontów w mieszkaniu przy ul.(...). Zgodne z zasadami doświadczenia życiowego jest, że najemca dokonuje różnego rodzaju napraw, zwłaszcza jeśli zajmował lokal przez kilkadziesiąt lat. Powódka nie wykazała jednakże, że wykonane przez nią prace w lokalu wykraczały ponad obowiązki najemcy ani że ulepszały one lokal. Co do zasady, zgodnie z art. 681 k.c., do nakładów obciążających najemcę należą drobne naprawy podłóg, drzwi, okien, malowanie ścian, podłóg, wewnętrznej strony drzwi wejściowych, drobne naprawy instalacji i urządzeń technicznych, zapewniających korzystanie ze światła, ogrzewania lokalu, dopływu i odpływu wody. Sąd Okręgowy niezasadnie uznał, iż pozwane winny zwrócić powódce wartość pieca. Z zeznań powódki wynika, że piec w lokalu znajdował się w chwili, gdy w nim zamieszkała i piec ten został rozebrany, a w jego miejsce postawiony nowy. Powódka nie wykazała, jaki był stan rozebranego pieca i czy postawienie całkiem nowego było uzasadnione, nie może zatem domagać się zwrotu jego wartości. Podkreślić nadto należy, że zgodnie z wyżej wskazanym art. 6b ustawy o ochronie praw lokatorów, najemca obciąża naprawa i konserwacja pieców węglowych i akumulatorowych, łącznie z wymianą zużytych elementów. Podobne uregulowanie obowiązywało w ustawie z dnia 10 kwietnia 1974r. - Prawo lokalowe (Dz.U.1987.165, t.j.), który w art. 13 ust. 2 pkt 4 nakładał na najemcę obowiązek wymiany zużytych elementów pieców węglowych i akumulacyjnych, określając również szczegółowe obowiązki najemców w zakresie napraw. Wobec powyższego, żądanie w stosunku do pozwanych A. K. i M. K. zasługiwała na uwzględnienie do kwoty 4381 zł, a w pozostałym zakresie podlegało oddaleniu.

W uwzględnieniu powyższej argumentacji, w wyniku uznania za częściowo uzasadnioną apelację powódki i apelację pozwanych A. K. i M. K., zaskarżony wyrok podlegał zmianie na podstawie art. 386§1 k.p.c. poprzez zasądzenie od pozwanych A. D. i Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego (...) w Krakowie solidarnie na rzecz powódki kwoty 39.800zł z ustawowymi odsetkami od 23.09.2010r. oraz kwoty 5096 zł z ustawowymi odsetkami od 28.07.2011r. , przy oddaleniu powództwa w stosunku do tych pozwanych w pozostałej części. Nadto, zasądzona przez Sąd Okręgowy na rzecz powódki od pozwanych A. K. (1) i M. K. (1) kwota 10.000zł obniżona została do kwoty 4381 zł, przy oddaleniu powództwa w stosunku do tych pozwanych w pozostałej części. Zmianie podlegało także zawarte w punkcie IV zaskarżonego wyroku rozstrzygnięcie obciążające ww. pozwane częścią opłaty od pozwu. Ostatecznie obciążono pozwane kwotą 220 zł tytułem części opłaty od pozwu, obliczonej od ostatecznie zasądzonej kwoty.

Na podstawie art. 385 k.p.c. apelacja powódki oraz apelacja pozwanych M. K. i A. K. podlegały oddaleniu w pozostałych częściach, a apelacje pozostałych pozwanych podlegały oddaleniu w całości.

O kosztach postępowania za II instancję Sąd Apelacyjny orzekł w punkcie 3 wyroku na podstawie art. 100 k.p.c., znosząc wzajemnie między stronami koszty tego postępowania, przy uwzględnieniu stosunku, w jakim strony wygrały i przegrały spór, a także charakteru sprawy.

W punkcie 4 wyroku Sąd Apelacyjny na podst. §10 ust. 1 pkt 2 w zw. z §2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r., w sprawie opłat za czynności radców prawnych przyznał r.pr. W. S. kwotę 4 050 zł brutto tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.