Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 31 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Wiesława Buczek-Markowska (spr.)

SO Marzenna Ernest

SO Agnieszka Tarasiuk - Tkaczuk

po rozpoznaniu w dniu 31 lipca 2014 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa(...) S.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

o zapłatę

na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim

z dnia 17 kwietnia 2014 r. Sygn. akt I C 469/14

postanawia :

oddalić zażalenie.

Sygn. akt II Cz 1209/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim na postawie art. 177 § 1 k.p.c. zawiesił postępowanie w sprawie.

W uzasadnieniu wskazał, iż powódka Gmina M. S.wniosła pozew z żądaniem zapłaty wobec pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąw S.kwoty 15.131,81 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej od kwoty 1.955,80 zł od dnia 1 marca 2012 roku do dnia zapłaty i od kwoty 13.176,01 zł od dnia 3 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty, wraz z kosztami procesu, w tym kwotą 2.400 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego. W uzasadnieniu wskazano, iż pozwana spółka jest użytkownikiem wieczystym działek położonych przy ulicy (...), numery działek (...), o pow.(...) , położnych w obrębie ewidencyjnym numer (...) miasta S.. Z tego tytułu pozwana zobowiązana jest do uiszczenia opłaty rocznej za wieczyste użytkowanie terenu i na dzień 19 lipca 2013 roku zaległość pozwanej spółki wynosi 15.131,81 zł plus odsetki.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 25 listopada 2013 pozwana spółka wniosła o zwieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia się sprawy z powództwa Gminy M. S. przeciwko pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. o ustalenie treści księgi wieczystej podkreślając, iż powódka nie wykazała istnienia umowy użytkowania wieczystego, wskazującej, że pozwana spółka jest użytkownikiem wieczystym wskazanych działek. Powódka w żaden sposób nie udowodniła tego faktu. W dalszej kolejności pozwana wskazała, że w dniu 15 listopada 2013 roku powódka Gmina M. S. złożyła do Sądu Okręgowego I Wydział Cywilny w S., na podstawie art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, pozew o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Powódka wniosła o uzgodnienie treści Ksiąg Wieczystych prowadzonych przez Sąd Rejonowy V Wydział Ksiąg Wieczystych w S.: o nr KW (...) poprzez wykreślenie prawa użytkowania wieczystego działki nr (...) oraz o nr KW (...) poprzez wykreślenie prawa użytkowania wieczystego działki nr (...), a także o nr KW (...) poprzez wykreślenie praw użytkowania wieczystego działki nr (...), wpisanych na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w S., z uwagi na ich wygaśnięcie i brak podstawy wpisu.

W świetle powyższego Sąd Rejonowy na mocy art. 177 § 1 k.p.c. zawiesił postępowanie w sprawie, wskazując, iż wynik sprawy z powództwa powódki Gminy M. S. przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. o uzgodnienie treści księgi wieczystych toczącej się przed Sądem Okręgowym w Szczecinie ma wpływ na rozstrzygniecie w niniejszej sprawie. Dopiero bowiem uzgodnienie treści ksiąg wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym przesądzi o istnieniu bądź nieistnieniu stosunku prawnego w przedmiotowej sprawie. Sąd I instancji podkreślił, iż na podstawie wyroku w sprawie uzgodnienie treści ksiąg wieczystych z rzeczywistym stanem zostanie przesądzone, czy pozwana spółka jest zobowiązana do zapłaty opłaty rocznej za wieczyste użytkowanie gruntu czy też nie. Sąd Rejonowy wskazał, iż argumentacja powódki, iż nawet w przypadku ewentualnego zakończenia sporu o ustalenie treści księgi wieczystej w ten sposób, że prawo użytkowania wieczystego zostanie z niej wykreślone, to powódce będzie przysługiwać roszczenie za bezumowne korzystanie ze spornej nieruchomości, zdaje się nie zauważać, iż żądnie pozwu to zarówno stan faktyczny jak i prawny sprawy w dacie wyrokowania. W związku z powyższym – dalej wywodził Sąd Rejonowy - skoro wyrok w sprawie uzgodnienie treści ksiąg wieczystych przesądzi o prawie powódki do żądania bądź opłat z tytułu użytkowani wieczystego bądź odszkodowania za bezumowne korzystanie ze spornej nieruchomości nie sposób nie uznać, iż wyrok ten ma znaczenie prejudycjalne w niniejszej sprawie.

Zażalenie na powyższe postanowienie wywiódł powód zaskarżając postanowienie Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim w całości, orzeczeniu zarzucając naruszenie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że rozstrzygnięcie niniejszej sprawy z powództwa Gminy M. S. przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. o zapłatę nieuiszczonych opłat z tytułu użytkowania wieczystego zależy od wyniku postępowania w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, z powództwa powódki prowadzonej przed Sądem Okręgowym w Szczecinie, sygn. akt IC 1336/13, w sytuacji, gdy zdaniem powoda zależność taka nie występuje, a tym samym postępowanie w sprawie IC 469/14 nie powinno zostać zawieszone. Skarżący zatem wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, iż w pozwie złożonym w Sądzie dnia 8 sierpnia 2013r. powódka wniosła o orzeczenie obowiązku zapłaty przez pozwaną spółkę kwoty 15.131,81, zł nieuiszczonych należności z tytułu użytkowania wieczystego gruntów położonych w obrębie ewidencyjnym 10 przy ul. (...) w S., oznaczonych jako działki (...). Skarżąca wskazała, iż faktem bezspornym jest, że pozwana w okresie, za który powódka dochodzi należności i do chwili obecnej była i jest użytkownikiem wieczystym wymienionych wyżej nieruchomości. Przy tym pozwana wnosiła opłaty za wcześniejszy okres użytkowania wieczystego wymienionych nieruchomości. Skarżąca podkreśliła również, iż w sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty pozwana spółka wręcz uznaje żądanie pozwu przyznając, że jest użytkownikiem wieczystym wymienionych nieruchomości, wnosząc jednocześnie o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia innego postępowania z powództwa powodowej Gminy o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Skarżąca kwestionowała pogląd Sądu Rejonowego, iż nie sposób się zgodzić iż dopiero uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym przesądzi o istnieniu bądź nie istnieniu stosunku prawnego w niniejszej sprawie. Skarżąca podniosła, iż zgodnie z aktualną treścią księgi wieczystej, na dzień wytoczenia pozwu jak również w okresie, za który powód dochodzi zapłaty, to pozwana spółka (...)z siedzibą w S.była użytkownikiem wieczystym spornej nieruchomości. Istotnym w niniejszej sprawie jest również fakt posiadania w dalszym ciągu (obecnie) przez Spółkę powyższych nieruchomości. Ponadto art. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece, kreuje domniemanie prawne, z którego wynika, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z prawem. Powyższe domniemanie ma bardzo istotne znaczenie dla bezpieczeństwa obrotu gospodarczego w naszym systemie prawnym. Ewentualne zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie, spowodowałoby istotne osłabienie funkcji gwarancyjnej powyższego domniemania. W zaistniałej sytuacji, do czasu uprawomocnienia się postępowania toczonego przed sądem o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym pozwana Spółka władałaby faktycznie nieruchomością, figurowałaby w księdze wieczystej jako użytkownik wieczysty. (...)w związku z tym zostałaby pozbawiona przez ten okres możliwości dochodzenia jakichkolwiek należności mimo jej prawie całkowitego ograniczenia prawa własności do nieruchomości, wobec faktu pozostawania jej w użytkowaniu wieczystym pozwanego jak i poprzedniego użytkownika wieczystego.

Powódka uważa, że zgłaszanie przez pozwaną wniosku o zawieszenie postępowania służyć ma jedynie przeciąganiu sprawy i uchylaniu się od obowiązku ponoszenia opłat za faktyczny okres użytkowania wieczystego nieruchomości.

Nadto skarżąca wskazała, że pomiędzy sprawą o zapłatę z tytułu użytkowania wieczystego oraz postępowania o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nie zachodzi zależność, o której mowa w art. 177 1 pkt 1 k.p.c. W szczególności nie sposób przyjąć, aby rozstrzygnięcie niniejszej sprawy nie było możliwe bez wcześniejszego rozstrzygnięcia sprawy o uzgodnienie treści księgi wieczystej. Wynik sprawy o zapłatę opartej na innym stanie faktycznym i prawnym, nie stanowi prejudycjalności dla sprawy o uzgodnienie treści księgi wieczystej.

W odpowiedzi na zażalenie pozwana wniosła o jego oddalenie i o zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 177 § 1 kpc Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu:

1)jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego;

2)jeżeli osoba trzecia wystąpiła przeciwko obu stronom z interwencją główną;

3) jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniej decyzji organu administracji publicznej,

4)jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej;

5)w razie niestawiennictwa obu stron na rozprawie, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, oraz w razie niestawiennictwa powoda, gdy powód nie żądał rozpoznania sprawy w jego nieobecności, a pozwany nie zgłosił wniosku o rozpoznanie sprawy;

6)jeżeli na skutek braku lub wskazania złego adresu powoda albo niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego lub niewykonania przez powoda innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu.

§ 2. Jeżeli postępowanie karne, dyscyplinarne lub administracyjne nie jest jeszcze rozpoczęte, a jego rozpoczęcie zależy od wniosku strony, sąd wyznaczy termin do wszczęcia postępowania, w innych wypadkach może zwrócić się do właściwego organu.

Przyczyny zawieszenia postępowania wymienione w § 1 tegoż artykułu dzielą się w piśmiennictwie na prejudycjalne (a więc zależne od wyniku innego postępowania: administracyjnego, cywilnego lub karnego – pkt 1–4) oraz spowodowane bezczynnością stron (pkt 5–6), tj. ich niestawiennictwem na rozprawie lub też niewykonaniem zarządzeń przewodniczącego, co uniemożliwia nadanie sprawie dalszego biegu.

W doktrynie wyrażony został pogląd, że z prejudycjalnością mamy do czynienia wtedy, gdy wynik postępowania cywilnego zależy od wyniku innego postępowania (cywilnego, karnego lub administracyjnego), gdyż przedmiot postępowania prejudycjalnego stanowi element podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sprawy w postępowaniu cywilnym. Oznacza to, że nie jest możliwe rozstrzygnięcie sprawy w toczącym się postępowaniu cywilnym bez wcześniejszego rozstrzygnięcia kwestii prejudycjalnych. Jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego postępowania cywilnego (art. 177 § 1 pkt 1), postępowanie takie musi już się toczyć.

Przechodząc do oceny zarzutów skarżącego to rację należy przyznać Sądowi Rejonowemu, iż wynik sprawy o uzgodnienie treści księgi wieczystej poprzez wykreślenie prawa wieczystego użytkowania pozwanej (...) Sp. z o.o. może istotnie wpłynąć na rozstrzygnięcie niniejszego postępowania o zapłatę z tytułu wieczystego użytkowania nieruchomości gruntowych powódki. Słuszność stanowiska Sądu Rejonowego jest o tyle oczywista, iż powódka dochodząc zapłaty w oparciu o określony stan faktyczny i prawny jednocześnie jemu powyższemu przeczy inicjując postępowanie o ustalenie treści księgi wieczystej, w ramach którego domaga się wykreślenia prawa wieczystego użytkowania, wskazując na jego wygaśnięcie.

Co więcej, uważna lektura załączonej do akt sprawy kopii pozwu o uzgodnienie treści księgi wieczystej wskazuje, iż(...) S.kwestionuje również podstawę wpisu przedmiotowego prawa użytkowania wieczystego.

W związku z powyższym - zdaniem Sądu Okręgowego - zawieszenie niniejszego postępowania do czasu rozstrzygnięcia sprawy o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym staniem prawnym jest zatem w takiej sytuacji w interesie również i skarżącej. O ile spowoduje to odroczenie powstania tytułu egzekucyjnego, to jednak zapobiegnie wydaniu rozstrzygnięcia, które ewentualnie byłoby sprzeczne ze stanem faktycznym i prawnym ustalonym w postępowaniu opartym o art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Odnosząc się zaś do wywodów skarżącej, iż niniejsza spawa obejmuje okres wcześniejszy to wskazać należy, iż konieczność zapewnienia spójności wszystkich orzeczeń wymaga jednak wstrzymania rozstrzygnięcia sprawy, nawet jeżeli ewentualny konstytutywny wyrok ustalający treść księgi wieczystej zgodnie z treścią pozwu i tak nie spowodowałby modyfikacji niniejszego powództwa. Ponadto z uwagi na treść żądania będącą przedmiotem uzgodnienia stanu prawnego księgi wieczystej, nie można w chwili obecnej dokonać w sposób nie budzący wątpliwości ustalenia, w jakiej dacie przedmiotowe użytkowanie wieczyste ewentualnie wygasło, dla rozstrzygnięcia tej kwestii konieczne jest prawomocne orzeczenie zapadłe w sprawie o uzgodnienie.

W zażaleniu skarżąca powołała się na domniemanie wynikające z art. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece, z którego wynika, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z prawem. Umknęło jednakże uwadze skarżącej, iż proces o uzgodnienie treści księgi wieczystej prowadzi właśnie do skutecznego obalenia tego domniemania. Stąd też sąd, który powziął informację, że toczy się proces, w wyniku którego może być podważony wpis prawa ujawnionego w księdze wieczystej, musi rozważyć, czy rozstrzygnięcie zapadłe w sprawie o uzgodnienie, nie będzie miało wpływu na toczące się postępowanie, w sytuacji, gdy powód dochodzi w tym procesie należności wynikającej z wykonywania prawa, które - być może – już nie przysługiwało stronie pozwanej.

W ocenie Sądu II instancji, w tym stanie rzeczy słusznie Sąd Rejonowy przyjął, iż rozstrzygnięcie zapadłe w sprawie o uzgodnienie stanowi prejudykat w niniejszej sprawie i z tej przyczyny postępowanie winno zostać zawieszone (art. 177 § 1 pkt 1 kpc).

Mając na uwadze powyższe na mocy art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. należało orzec jak w sentencji.

Sąd Okręgowy nie orzekał o kosztach postępowania zażaleniowego, bowiem – zgodnie z regulacją zawartą w art. 108 § 1 kpc – Sąd Rejonowy wyda rozstrzygnięcie w tym przedmiocie w orzeczeniu kończącym sprawę.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)