Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Arkadiusz Marcia

Protokolant Magdalena Kiełbus

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2018 roku w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S. A. w W.

przeciwko P. E.

o zapłatę

I.  nakaz zapłaty z dnia 20 listopada 2017 r. w całości utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 871/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 24 października 2017 r. strona powodowa Bank (...) S. A. we W. (obecnie (...) Bank (...) S. A. w W.) domagała się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i zobowiązania pozwanych solidarnie (...) Sp. z o. o. w P., P. E. i M. T., aby zapłacili stronie powodowej kwotę 1.852.003,71 zł wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 sierpnia 2017 r. i kosztami procesu w terminie 14 dni od doręczenia nakazu zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podała, że (...) Sp. z o. o.
w P. wystawiła weksle własne in blanco na zabezpieczenie zobowiązań wobec strony powodowej. Weksle zostały wystawione przez osoby umocowane do reprezentacji (...) Sp. z o. o. Do każdego z weksli została złożona deklaracja wekslowa wystawcy. Weksle wystawione przez (...) Sp. z o. o. zostały poręczone przez pozwanych. Poręczycielami wekslowymi są wspólnicy (...) Sp. z o. o., którzy jednocześnie złożyli deklaracje wekslowe. Z uwagi na niewywiązywanie się
z zaciągniętych zobowiązań przez (...) Sp. z o. o. strona powodowa wypowiedziała umowy kredytu wysyłając wypowiedzenia do wiadomości poręczycieli. Pismami z dnia 26 lipca 2016 r. strona powodowa zawiadomiła pozwanych o wypełnieniu weksli in blanco i wezwała ich do wykupienia weksli. Pozwani nie udzielili żadnej odpowiedzi na powyższe pismo.

W dniu 20 listopada 2017 r. Sąd wydał nakaz zapłaty zgodnie z żądaniem pozwu, od którego tylko pozwany P. E. wniósł skutecznie zarzuty.

Pozwany twierdził, że strona powodowa oparła roszczenie na anulowanym wekslu, który został zwrócony pozwanym. Pozwany domagał się oddalenia powództwa w całości jako bezzasadnego i nieudowodnionego. Pozwany twierdził, że strona powodowa nie wykazała należycie wysokości dochodzonej pozwem kwoty. Zdaniem pozwanego, strona powodowa wypełniła weksel na kwotę wyższą niż przewiduje to deklaracja weklsowa. W ocenie pozwanego wyciąg z ksiąg banku stanowi jedynie wymienienie kwot rzekomego zadłużenia strony pozwanej.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 23 maja 2011 r. strona pozwana (...) Sp. z o. o. w P. zawarła ze stroną powodową umowę o kredyt inwestycyjny nr (...). Na podstawie tej umowy wraz z późniejszymi zmianami, strona powodowa udzieliła kredytobiorcy kredytu w wysokości 6.400.000 zł. Zabezpieczeniem powyższego zobowiązania był m. in. weksel własny in blanco z wystawienia kredytobiorcy wraz z deklaracją wystawcy weksla in blanco i poręczeniem wekslowym M. T..

(dowód: umowa o kredyt, k. 37 – 44v.; aneksy, k. 12 – 36; weksel, k. 9 – 9v.; deklaracja wystawcy weksla in blanco, k. 82 – 82v.; deklaracja poręczycieli wekslowych, k. 83 – 84v.; weksel, k. 85 – 85v.; deklaracja wystawcy weksla in blanco i deklaracja poręczyciela wekslowego, k. 349 – 350v.; zeznanie świadka B. B., k. 426)

W dniu 23 maja 2011 r. strona pozwana (...) Sp. z o. o. w P. zawarła ze stroną powodową umowę o kredyt w rachunku bieżącym nr (...). Na podstawie tej umowy wraz z późniejszymi zmianami, strona powodowa udzieliła kredytobiorcy kredytu w wysokości 1.500.000 zł. Zabezpieczeniem powyższego zobowiązania był m. in. weksel własny in blanco z wystawienia kredytobiorcy wraz
z deklaracją wystawcy weksla in blanco i poręczeniem wekslowym M. T..

(dowód: umowa o kredyt, k. 76 – 81v.; aneksy, k. 45 – 75v.; deklaracja wystawcy weksla in blanco, k. 86; deklaracja poręczycieli wekslowych, k. 86v. – 88; weksel, k. 88v. – 89; deklaracja wystawcy weksla in blanco i deklaracja poręczyciela wekslowego, k. 354 – 355v.)

W dniu 25 maja 2011 r. weksle, deklaracje wystawcy weksli i deklaracje poręczyciela wekslowego zostały przyjęte do depozytu wewnętrznego strony powodowej. Dokumenty te wielokrotnie były podejmowane z depozytu i zwracane, gdyż strony wielokrotnie modyfikowały umowy kredytowe z dnia 23 maja 2011 r.
i zmieniane były również deklaracje wekslowe. W dniu 13 kwietnia 2017 r. powyższe dokumenty zostały podjęte z depozytu wewnętrznego i przekazane K. G., będącemu pracownikiem strony powodowej. Weksle nie zostały zwrócone pozwanym.

(dowód: deklaracje depozytowe nr (...), (...), (...), (...); rejestr bankowy poz.(...) – (...); zeznanie świadka B. B., k. 426v.)

W dniu 29 marca 2013 r. strona pozwana (...) Sp. z o. o. w P. podpisała deklarację wystawcy weksla in blanco. M. T. podpisał deklarację poręczyciela wekslowego. Powyższe deklaracje zastąpiły deklaracje z dnia 29 czerwca 2012 r. Dokumenty te dotyczyły umowy o kredyt nr (...). W dniu 29 marca 2013 r. strony podpisały aneks nr (...) do umowy o kredyt nr (...).

(dowód: deklaracja wystawcy weksla in blanco, k. 356 – 356v.; deklaracja poręczyciela wekslowego, k. 357 – 357v.; aneks, k. 64 – 65)

W dniu 30 sierpnia 2013 r. pozwani podpisali deklaracje poręczycieli wekslowych i deklaracje wystawcy weksla in blanco. Powyższe dokumenty dotyczyły umów o kredyt z dnia 23 maja 2011 r. W przypadku pozwanych (...) Sp. z o. o. w P., ww. deklaracje zastąpiły odpowiednio deklarację poręczyciela wekslowego z 29 marca 2013 r. i deklarację wystawcy weksla in blanco z 29 marca 2013 r. W dniu 30 sierpnia 2013 r. pozwany P. E. podpisał deklarację poręczyciela wekslowego i dlatego odpowiada tak samo, jak ten za kogo poręczył. W dniu 30 sierpnia 2013 r. strony podpisały aneksy nr (...) do umów nr (...).

(dowód: deklaracje wystawcy weksla in blanco, k. 351 – 351v., 358 – 358v.; deklaracje poręczycieli wekslowych, k. 352 – 353v.; 359 – 360v.; aneksy, k. 22 – 23, 58 - 59)

Deklaracje wystawcy weksla in blanco były zmieniane także 24 marca 2014 roku i 31 marca 2015 r. i zastępowały one odpowiednio deklaracje z 30 sierpnia 2013 roku i 24 marca 2014 r. Identyczna sytuacja była z deklaracjami poręczycieli wekslowych. W dniu 24 marca 2014 r. strony podpisały aneksy nr (...) do umów nr (...).

(dowód: deklaracje wystawcy weksla in blanco, k. 361 – 361v., 364 – 364v.; deklaracje poręczycieli wekslowych, k. 362 – 363v., 365 – 366v.; aneksy, k. 20 – 20v., 55 – 56; zeznanie świadka B. B., k. 426 – 426v.)

W dniu 29 grudnia 2015 r. pozwany P. E., działający również w imieniu (...) Sp. z o. o. w P. podpisał deklarację wystawcy weksla in blanco
i deklarację poręczyciela wekslowego. Deklaracje te zastąpiły deklaracje wystawcy weksla in blanco z dnia 31 marca 2015 r. W dniu 30 grudnia 2015 r. pozwany M. T. podpisał deklarację poręczyciela wekslowego, która zastąpiła deklarację wystawcy weksla in blanco z dnia 31 marca 2015 r. Powyższe dokumenty dotyczyły umowy o kredyt nr (...) z dnia 23 maja 2011 r. W dniu 29 grudnia 2015 r. strony podpisały aneksy nr (...) do umów nr (...).

(dowód: deklaracja wystawcy weksla in blanco z 29.12.2015 r., k. 367; deklaracja poręczyciela wekslowego, k. 367v. – 368; deklaracja poręczyciela wekslowego, k. 368v. – 369; aneksy, k. 12 – 17, 46 - 49)

Strona powodowa pismem z dnia 19 października 2016 r. wezwała stronę pozwaną (...) Sp. z o. o. w P. do zapłaty kwoty 66.504 zł tytułem wymagalnego zadłużenia. Powyższe wezwanie doręczono stronie pozwanej w dniu 26 października 2016 r.

(dowód: pismo z dnia 19.10.2016 r., k. 90 – 91; potwierdzenie odbioru, k. 92 – 92v.)

Strona powodowa wypowiedziała umowy o kredyt nr (...) i nr (...) wskazując, że na dzień 30 listopada 2016 r. wierzytelności z tytułu ww. umów o kredyt wynosiły odpowiednio 1.636.199,96 zł i 629.844,79 zł. Strona powodowa doręczyła pozwanym ww. wypowiedzenia umów.

(dowód: wypowiedzenie umowy o kredyt, k. 93 – 93v.; 98 – 98v.; potwierdzenia odbioru, k. 94 – 97v., 99 – 103)

Pismami z dnia 26 lipca 2016 r. strona powodowa poinformowała pozwanych
o uzupełnieniu weksli in blanco. Strona powodowa wskazała, że suma wekslowa
z tytułu umowy nr (...) została uzupełniona na kwotę 1.194.059,85 zł, a suma wekslowa z tytułu umowy (...) została uzupełniona na kwotę 657.943,86 zł.

(dowód: zawiadomienie wystawcy weksla o uzupełnieniu weksli in blanco, k. 104 – 104v.; zawiadomienie poręczycieli weksli o uzupełnieniu weksli in blanco, k. 105 – 106v.; potwierdzenia odbioru, k. 107 – 112v.)

W okresie od czerwca do września 2017 r. strony prowadziły ze sobą rozmowy dotyczące restrukturyzacji zadłużenia, jednakże nie przyniosły one żadnych rezultatów. Warunkiem zwrócenia weksli miały być m. in. oświadczenia o poddaniu się egzekucji sporządzone w formie aktu notarialnego, jednakże strony nie doszły do porozumienia.

(dowód: wiadomości z poczty elektronicznej, k. 113 – 126)

Na dzień 3 sierpnia 2017 r. zadłużenie strony pozwanej (...) Sp. z o. o.
w P. na rzecz strony powodowej wynosiło 1.852.003,71 zł. Zadłużenie to wynika z dwóch umów o kredyt, tj. (...) i (...), które wynosi odpowiednio 1.194.059,85 zł i 657.943,86 zł.

(dowód: wyciąg z ksiąg banku, k. 7 – 7v.; wyciąg kredytowy, k. 374 – 384; protokół przekazania sprawy do obsługi przez Zespół (...), k. 385 – 387v.)

W dniu 28 grudnia 2017 r. P. E. złożył wniosek do Sądu Rejonowego dla (...) we (...) o umorzenie dwóch weksli in blanco wystawionych 30 sierpnia 2013 r.

(dowód: wniosek, k. 207 – 211)

W. weksla nie był nigdy wystawiony, gdyż strona powodowa nie praktykowała tej metody. Po 30 sierpnia 2013 r. nie zaistniały okoliczności, które uzasadniałyby odbiór od kredytobiorcy dodatkowych weksli. Strona powodowa przechowuje weksle w sejfach, które znajdują się w różnych jednostkach banku.

(dowód: zeznanie świadka K. G.; zeznanie świadka B. B., k. 426)

Weksel od momentu jego wystawienia znajdował się w jednostce Banku,
w której były podpisywane aneksy do umowy. Następnie weksel został przekazany do depozytu, który obsługiwał jednostkę Banku.

(dowód: zeznanie świadka K. G.; zeznanie świadka B. B., k. 426v.)

Strona powodowa wydaje kredytobiorcy weksel, gdy wierzytelność zostaje spłacona. Wówczas kredytobiorca jest wzywany do odbioru weksla i potwierdza odbiór na jego kserokopii. Gdy weksel nie zostaje odebrany, to zostaje zniszczony i na tę okoliczność specjalna komisja sporządza protokół z tej czynności. Pozwany nie posiada dokumentów, z których wynikałoby, że odebrał weksle od strony powodowej, czy potwierdzających fakt zniszczenia weksli.

(dowód: zeznanie świadka K. G.; zeznanie pozwanego; zeznanie świadka B. B., k. 426v.)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo należało uwzględnić w całości.

Weksel niezupełny w chwili wystawienia (tzw. weksel in blanco) stanowi wyjątek od wymagań wymienionych w art. 1 i 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe. Istota takiego weksla polega na tym, że wystawca zobowiązując się
z weksla, nie wypełnia jego blankietu, lecz jedynie go podpisuje. Zasady wypełnienia weksla in blanco zawarte są w osobnym porozumieniu, tzw. deklaracji wekslowej (art. 10 Prawa wekslowego). Istnieje niewątpliwie ścisły związek między tzw. stosunkiem podstawowym (stosunek umowny) a wręczeniem weksla in blanco, który ma na celu zapewnić gwarancje wykonania umowy.

Pozwany jest poręczycielem wekslowym. Poręczenie wekslowe polega na przyjęciu odpowiedzialności za dług osoby podpisanej na wekslu. Odpowiedzialność takiego poręczyciela tylko formalnie opiera się na zobowiązaniu dłużnika głównego
i pod tym względem różni się zasadniczo od odpowiedzialności ponoszonej na podstawie przepisów prawa cywilnego. Poza wyjątkiem formalnej nieważności weksla (a ta w sprawie nie ma miejsca) nie jest ona uzależniona od tego, czy z materialnego punktu widzenia istniało ważne zobowiązanie wekslowe dłużnika głównego
(w doktrynie konsekwentnie podkreśla się, że w art. 32 prawa wekslowego znajduje wyraz jedynie akcesoryjność formalna). Zobowiązanie poręczyciela wekslowego ma zatem charakter samodzielny (samoistny), co przejawia się tym, że odpowiada on według treści weksla. Poręczenie wekslowe może zostać udzielone na wekslu niezupełnym (tak jak w niniejszym przypadku). Poręczyciele wekslowi podpisując weksel in blanco w zamiarze udzielenia poręczenia wekslowego zaciągają skutecznie zobowiązanie, jeżeli dokument ten zostanie uzupełniony w sposób pozwalający uznać go za spełniający wymagania formalne jakim powinien odpowiadać weksel - a tak się stało w przypadku weksli przedstawionych przy pozwie przez stronę powodową. Reasumując, pozwany (poręczyciel wekslowy) odpowiada tak samo jak ten, za kogo poręczył, to jest w takim samym rozmiarze i takich samych granicach co osoba prawna, za którą poręczył. W niniejszej sprawie odpowiedzialność pozwanego wynika
z poręczenia wekslowego, z art. 32 prawa wekslowego.

Pozwany nie wykazał, że weksle z dnia 30 sierpnia 2013 r., na których strona powodowa oparła swoje roszczenie, zostały mocą umowy stron anulowane i zwrócone pozwanemu. Na tę okoliczność pozwany nie przedstawił żadnego materiału dowodowego, chociażby protokołu zwrotu weksli. Wbrew twierdzeniom pozwanego, wniosku o zwrocie weksli nie sposób wysnuć z deklaracji wekslowej z dnia 24 marca 2014 r., gdyż zawarto w niej zapis, że zastępuje ona wcześniejszą deklarację
z dnia 30 sierpnia 2013 r. Nie ma natomiast mowy w tym dokumencie, że wystawiono również nowe weksle, a tym bardziej, że poprzednie zostały zwrócone. Warto także zwrócić uwagę na treść kolejnej deklaracji, podpisanej w dniu 29 grudnia 2015 r. przez pozwanego działającego w imieniu (...) Sp. z o. o., w której jednoznacznie wskazano, że dotyczy ona weksla wystawionego w dniu 30 sierpnia 2013 r. Nie można w tej sytuacji przyjąć, że strony modyfikowałyby treść deklaracji wekslowej, gdy weksel – jak twierdzi pozwany – miał być zwrócony w dniu 24 marca 2014 r. Podkreślić należy, że pozwany nie przedstawił żadnego dowodu zwrotu mu weksli. Wprawdzie umowy były wielokrotnie modyfikowane aneksami, jednakże pozwany nie wytłumaczył na czym miałaby polegać zamiana poprzednio wystawionych weksli na nowe, skoro za każdym razem miały to być weksle in blanco. Strony jedynie zmieniały treść deklaracji wekslowych. Modyfikacje dotyczące zakresu zobowiązania wekslowego miały miejsce jedynie w dniu 30 sierpnia 2013 r. na mocy aneksu nr (...) do umowy nr (...) oraz aneksu nr (...) do umowy nr (...), kiedy to pozwany poręczył za zobowiązania (...) Sp. z o. o. Po tej dacie umowy kredytowe nie były zmieniane
w sposób, który uzasadniałby konieczność wystawienia nowych weksli,
w szczególności nie zmieniano zakresu poręczenia.

Pozwany nie podważył również wysokości sum wekslowych, gdyż nie wskazał, na czym miałyby polegać błędne obliczenia strony powodowej ani też nie wykazał, że strona pozwana dokonywała spłat, które nie zostały zarachowane na poczet zadłużenia. Pozwany nie przedstawił żadnych dowodów w tym chociażby własnych wyliczeń, które w sposób wiarygodny podważyłyby kwotę wskazywaną przez stronę powodową. Taka postawa procesowa strony pozostaje w wyraźnej sprzeczności
z treścią art. 3 k.p.c. (strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody). Z załączonych do akt umów, wyciągu z ksiąg banku i innych dokumentów dołączonych przez stronę powodową wynika w sposób niebudzący wątpliwości, że dochodzona pozwem kwota jest uzasadniona.

Odnosząc się do zarzutu pozwanego w kwestii wyciągu z ksiąg banku wskazać należy, że mimo nowelizacji prawa bankowego dokonanej ustawą z dnia 19 kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy Prawo bankowe oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 777), wyciąg z ksiąg bankowych nadal pozostaje dokumentem uprawniającym powoda do wystąpienia z pozwem w postępowaniu nakazowym (art. 485§3 k.p.c.). Nadal także ustawodawca, dostrzegając szczególne wymogi formalne obowiązujące przy jego sporządzaniu, uznaje wyciąg z ksiąg bankowych za dokument stanowiący dostateczną podstawę wpisu do ksiąg wieczystych (art. 95 ust. 1 ustawy Prawo bankowe). W swojej istocie wyciąg z ksiąg bankowych zawiera złożone
w szczególnej formie oświadczenie wiedzy uprawnionych osób, dotyczące danych zaksięgowanych w księgach rachunkowych. Prowadzenie zaś tych ostatnich poddane jest zarówno regulacji ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity – Dz. U. z 2013 r. poz. 330) oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia
1 października 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków (Dz. U. z 2013 r. poz. 329), jak i ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (tekst jednolity – Dz. U. z 2016 r. poz. 174). W świetle powyższego, zarzuty pozwanego co do dokumentu w postaci wyciągu z ksiąg banku są chybione. Stronie powodowej służyło prawo do sporządzenia na podstawie ksiąg banku wyciągu oraz innych oświadczeń podpisanych przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzonych pieczęcią banku i dokumenty takie miały moc prawną dokumentów urzędowych
w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń (art. 95 ust. 1 pr. bankowego). Dokument dołączony do pozwu w postaci wyciągu z ksiąg banku jest zatem zgodnie z art. 244§1 k.p.c. w zw. z art. 95 ust. 1 pr. bankowego dowodem istnienia i wysokości wierzytelności strony powodowej. W niniejszej sprawie wyciąg z ksiąg banku z dnia
3 sierpnia 2017 r. w powiązaniu z pozostałymi przeprowadzonymi w sprawie dowodami w postaci dokumentów, tj. umów kredytu, wezwań do zapłaty wraz
z dowodem ich doręczenia pozwanym, wypowiedzenia umów kredytu wraz
z dowodem ich doręczenia pozwanym przy jednoczesnym braku jakichkolwiek dowodów przeciwnych, pozwalał na wyprowadzenie jednoznacznych ustaleń faktycznych co do istnienia i wysokości dochodzonej pozwem wierzytelności.

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 496 k.p.c. utrzymał w mocy nakaz zapłaty wydany w niniejszej sprawie w dniu 20 listopada 2017 r.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu z art. 98 k.p.c., kosztami procesu należało obciążyć pozwanego, co znalazło wyraz w punkcie II sentencji wyroku. Koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3.600 zł zostały ustalone na podstawie §2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265 – jednolity tekst).