Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Maciej Schulz

Protokolant: sekr. sądowy Anna Rusak

przy udziale prokuratora Marka Traczyka

po rozpoznaniu dnia 28 września 2018 r. w Warszawie

sprawy R. K., syna B. i M., ur. (...) w W.

oskarżonego z art. 286 § 1 kk i art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk

A. K. (1), córki B. i M., ur. (...) w W.

oskarżonej z art. 286 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 8 sierpnia 2017 r. sygn. akt IV K 659/16

zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. M. (2) oraz r. pr. A. K. (2) kwoty po 516,60 zł obejmujące wynagrodzenie za obronę oskarżonych z urzędu w II instancji oraz podatek VAT; zwalnia oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa.

VI Ka 1435/17

UZASADNIENIE

( sporządzone odnośnie R. K. zgodnie z wnioskiem jego obrońcy)

R. K. został oskarżony o to, że w dniu 17 grudnia 2015 r. w W. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z A. K. (1) oraz innymi nieustalonymi osobami doprowadził w celu osiągnięcia korzyści majątkowej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem M. M. (3) w postaci pieniędzy w kwocie 20.000 złotych oraz złotej biżuterii o wartości 20.000 złotych poprzez wprowadzenie w błąd co do tożsamości osoby podającej się za funkcjonariusza policji, powodując łączną sumę strat w wysokości 40.000 złotych na szkodę wymienionej tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. oraz o to że w dniu 22 grudnia 2015 r. w W. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z innymi nieustalonymi osobami, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, usiłował doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem J. K. w postaci pieniędzy w kwocie 20.000 zł poprzez wprowadzenie w błąd co do tożsamości osoby podającej się za funkcjonariusza policji, przy czym czynu tego nie dokonał uwagi na interwencję policji, tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 826 § 1 k.k.

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie IV Wydział Karny z dnia 8 sierpnia 2017 r. sygn. akt IV K 659/16 uznał R. K. za winnego popełnienia zarzuconych mu czynów, przy czym ustalił iż oskarżony działał w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem tej samej sposobności i czyny te zakwalifikował jako ciąg przestępstw i za to skazał oskarżonego na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Sąd rejonowy orzekł od oskarżonego obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem przez zapłatę solidarnie kwoty 40.000 zł na rzecz M. M. (3).

Obrońca oskarżonego R. K. zaskarżył przedmiotowy wyrok w całości na korzyść oskarżonego, zarzucając mu:

- rażącą niewspółmierność orzeczonej kary, a to wobec norm art. 3 k.k. oraz art. 53 k.k. – poprzez sprzeczne z dyrektywami wymiaru kary oraz zebranym w sprawie materiałem dowodowym skazanie R. K. za zarzucane mu czynu na karę w wymiarze zbyt dolegliwym i bez wzięcia pod uwagę celów zapobiegawczych i wychowawczych, które winno się osiągać w stosunku do oskarżonego z uwagi na właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz obraz całej sprawy, w tym także warunki osobiste i życiowe oskarżonego,

- błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wyroku, a w szczególności wysokość orzeczonej kary, poprzez niezasadne ustalenie, że R. K. z brania udziału w dwóch oszustwach uczynił sobie intratne źródło dochodu i stały się one dla niego sposobem na życie i szybki zarobek, gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie skazuje na powyżej opisane zachowanie oskarżonego,

- obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 46 § 1 k.k. poprzez orzeczenie wobec R. K. solidarnego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz M. M. (3) kwoty 40 000 zł podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał na precyzyjne określenie wysokości szkody w kwocie orzeczonej.

Skarżący wniósł o zamianę zaskarżonego wyroku poprzez jego uchylenia w części dotyczącej jego uchylenie w części dotyczącej bezwzględnej kary pozbawienia wolności i wymierzył oskarżonemu karę jednego roku pozbawienia wolności i zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby i oddanie oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora sądowego alternatywnie w przypadku nie uwzględnienia powyższego wniosku wymierzenie oskarżonemu kar jednego roku pozbawienie wolności oraz zmianę punktu V wyroku poprzez orzeczenie na podstawie art. 45 § 2 k.k. wobec oskarżonego R. K. nawiązki w kwocie 20 000 zł na rzecz M. M. (3)., ewentualnie uchylenie zaskarżanego wyroku i przekazanie sprawy do Sądu I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez obrońcę nie jest zasadna.

Kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia wykazała, iż Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie w sprawie, a rozstrzygnięcie oparł na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy ocenionego swobodnie zgodnie ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Za prawidłowe należy uznać ustalenia faktyczne oraz przyjętą kwalifikację prawną przypisanego oskarżonej czynu. Jednocześnie Sąd II instancji nie dopatrzył się w sprawie uchybień o charakterze bezwzględnym, które mogłyby skutkować uchyleniem zaskarżonego orzeczenia.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w apelacji należy wskazać, że skarżący nie podważał ustaleń Sądu I instancji dotyczący sprawstwa oskarżonego, ale kwestionował przede wszystkim rozstrzygnięcie co do kary, podnosząc, iż Sąd nie uwzględnił w sprawie okoliczności łagodzących wynikających z sytuacji osobistej oskarżonego oraz błędnie ustalił, iż uczynił on sobie z brania udziału w tych oszustwach intratne źródło dochodu i stały się one dla niego sposobem na życie i szybki zarobek, co doprowadziło do orzeczenia wobec niego kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Z powyższymi twierdzeniami nie można się zgodzić. Przypomnieć należy, że o rażącej niewspółmierności kary można mówić jedynie wówczas, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych wymierzonych za popełnione przestępstwo, nie odzwierciedla należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie zapewnia spełnienia celów kary. Ponadto, orzeczona kara lub środek karny mogą być uznane za niewspółmierne, gdy nie uwzględniają w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnionego czynu, jak i osobowości sprawcy (wyrok SN z dnia 30 czerwca 2009 roku, sygn. akt WA 19/09, Lex nr 598172). Jak słusznie podkreśla się w orzecznictwie, nie każda nietrafność wymiaru kary uzasadnia konieczność zmiany orzeczenia. Zmianę taką uzasadnia jedynie "rażąca niewspółmierność", będąca istotną różnicą między karą wymierzoną przez sąd I instancji, a taką karą, jaką należałoby orzec w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego rozważenia i uwzględnienia wszystkich okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na jej wymiar. Różnica ocen, o której wyżej mowa, musi być zasadniczej natury, a więc taka, która czyni, że dotychczasowa kara nie może być w żadnej mierze zaakceptowana.

W ocenie Sądu Okręgowego, orzeczona przez sąd I instancji kara pozbawienia wolności w stosunku do R. K. w żadnym wypadku nie może być uznana za karę rażąco niewspółmierną. Orzekając o karze, Sąd Rejonowy należycie uwzględnił wszystkie okoliczności wpływające na jej ostateczny kształt wskazane w art. 53 § 1 i 2 k.k. i dał temu wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Zgodzić się należy z przedstawioną oceną stopnia społecznej szkodliwości czynu, a w szczególności tego, iż wykorzystywał on łatwowierność i nieporadność osób starszych oraz fakt, iż wyrządzona przez niego szkoda była znaczna. Prawidło także określił Sąd I instancji występujące w sprawie okoliczności łagodzące i obciążające oraz nadał im prawidłową wagę. Wbrew twierdzeniu obrońcy nie można pomniejszać znaczenia faktu, iż oskarżony jest osobą karaną za granicami kraju, nie ma bowiem podstaw, by podważać prawomocne orzeczenie, wydane przez Sąd państwa Unii Europejskiej. Powyższa okoliczność niewątpliwie świadczy o jego stosunku do norm prawnych. Nadto, jak ustalono w toku postępowania odwoławczego, oskarżony już po popełnieniu przestępstwa został skazany jeszcze dwukrotnie skazany – przez Sąd państwa obcego i przez Sąd polski, co dodatkowo potwierdza ustalenia Sądu Rejonowego w tym zakresie.

Co do kwestii wskazania przez Sąd I instancji, iż oskarżony uczynił sobie z popełniania oszustw intratne źródło dochodu i stały się one dla niego sposobem na życie i szybki zarobek, to podkreślić należy, iż stwierdzenia tego nie należy utożsamiać z pojęciem stałego źródła dochodu określonego w art. 65 k.k., nie daje ku temu bowiem podstawy przyjęta kwalifikacja przypisanych oskarżonemu czynów. Określenia te miały natomiast opisać motywację i sposób działania oskarżonego. Rozważając tak pojmowane ustalenia Sądu Rejonowego nie sposób się z nimi nie zgodzić. Rzeczywiście oskarżony uczestniczył w opisanym procederze dwukrotnie, jednakże przyczyną zaprzestania tej działalności było jego ujęcie przez policję w trakcie popełniania drugiego przestępstwa. Z zeznań oskarżonego wynika, iż wiedział on, że jego siostra od pewnego czasu dysponuje znacznymi kwotami pieniędzy, mimo braku stałego źródła dowodu. Następnie po pewnym czasie A. K. (1) poinformowała go o tym, iż uczestniczy w dokonywaniu oszustw „na wnuczka”, o skarżony zdecydował się przyłączyć do jej działalności celem uzyskania zarobku. Oskarżony dokonał pierwszego przypisanego mu czynu 17 grudnia 2015 r., za co uzyskał 2000 zł, a usiłował popełnić kolejne przestępstwo już 22 grudnia 2015r. Mając na uwadze powyższe, logiczną i zgodna z doświadczeniem życiowym jest konkluzja, iż postanowił on przyłączyć się do tak zorganizowanego procederu, i osiągać dzięki temu znaczne kwoty za działania polegające głównie na wprowadzaniu w błąd osób starszych i przekazywaniu odbieranych od ich pieniędzy. Nie można zatem było uznać, iż zarzut błędu w ustaleniach faktycznych co do tej okoliczności jest zasadny.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy podziela w pełni ustalenia Sądu I instancji, który w dostateczny sposób zaakcentował, dlaczego wobec oskarżonego nie można było postawić pozytywnej prognozy społeczno – kryminologicznej, a co za tym idzie - dlaczego nie było możliwe wymierzenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Podkreślić należało, iż oskarżony działał w sposób zaplanowany i podstępny, kierując się wyłącznie chęcią łatwego uzyskania zarobku, nie dbając o to, iż w wyniku jego działań poszkodowani mogą utracić oszczędności swojego życia, czy też cenne przedmioty z którymi związani są emocjonalnie, zaś zaprzestanie tej działalności nie było wynikiem jakiejkolwiek refleksji ze strony oskarżonego, ale interwencji organów ścigania. Wbrew twierdzeniom apelacji, w sprawie brak jest okoliczności pozwalających stwierdzić, iż oskarżony znajdował się w na tyle trudnej sytuacji, iż usprawiedliwiałaby w jakimkolwiek stopniu jego działanie. Jako osoba młoda i zdrowa niewątpliwie miał on możliwość działania i zarobkowania w sposób zgodny z normami społecznymi i prawnymi. Nie ma zatem podstaw by przyjąć, iż kara nieizolacyjna byłaby sprawiedliwa i wystarczająca, by trwale wpłynąć na postawę oskarżonego. Także wskazane przez Sąd Rejonowy ogólny zasięg i społeczna szkodliwość oszustw dokonywanych metodą „na wnuczka” czy „na policjanta” sprawiają, iż należy piętnować takie zachowania i uświadamiać sprawcom nieopłacalność ich popełniania. Taki skutek w ocenie Sądu może odnieść jedynie surowa kara bezwzględnego pozbawienia wolności. Należało się zatem zgodzić z Sądem Rejonowym, że całokształt okoliczności związanych z popełnieniem przez oskarżonego przypisanych mu czynów, ich wysoka społeczna szkodliwość oraz względy prewencji ogólnej i indywidualnej, które są jednym z głównych celów resocjalizacji, przemawiają za orzeczeniem wobec niego kary pozbawienia wolności bez jej warunkowego zawieszenia.

Wskazać należy przy tym, iż oskarżony został uznany za winnego tego, iż popełniał zarzucane mu czyny w ramach ciągu przestępstw, wobec czego na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. groziła mu kara od 6 miesięcy do 12 lat pozbawienia wolności. Orzeczona kara 1 roku i 6 miesięcy nie może zatem w żaden sposób zostać uznana za nadmiernie surową.

Odnosząc się do zarzutu nieprawidłowego określenia wysokości szkody wyrządzonej przestępstwem oskarżonego wskazać należy, iż ustalenia te został poczynione na podstawie wiarygodnych zeznań pokrzywdzonej M. M. (3). Wprawdzie świadek nie była w stanie podać dokładnie wagi całej przekazanej przez nią oskarżonemu biżuterii, ale precyzyjnie wymieniła ilość i rodzaj przekazanych rzeczy. Nadto świadek na rozprawie podkreśliła, iż wprawdzie podała ona jedynie przybliżoną wartość utraconych przedmiotów, jest jednak pewna, iż wskazana kwota jest zaniżona, zaś rzeczoznawca oszacowałby je wyżej. Z uwagi na to, że cała biżuteria była wykonana ze złota oraz z uwagi na jej ilość, nie ma przyczyn by podważać te twierdzenia. Wobec powyższego uznać należało, iż Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił wysokość szkody wyrządzonej przestępstwem przez skarżonego.

Reasumując stwierdzić należy, że apelacja wywiedziona przez obrońcę oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie, a zaskarżony wyrok jako słuszny należało utrzymać w mocy. Na podstawie § 17 ust. 2 pkt 4 i § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z dnia 18 października 2016 r.) zasądzono na rzecz adw. M. M. (2) kwotę 516,60 zł tytułem nieopłaconego wynagrodzenia za obronę z urzędu oraz należny podatek VAT. Z uwagi na sytuację materialną oskarżonego sąd zwolnił go od ponoszenia kosztów sądowych za postepowanie odwoławcze ( art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. ).

Mając powyższe na uwadze orzeczono, jak w wyroku.