Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XVII Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSR /del./ Anna Szanciło

Protokolant: Andrzej Tracz

po rozpoznaniu w dniu 24 września 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) S.A. (...) (...) w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o uznanie praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów z dnia 29 listopada 2011 r. (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od powoda (...) S.A. (...) (...) w W. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 360,00 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSR /del./ Anna Szanciło

Sygn. akt XVII AmA 119/13

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 29 listopada 2011 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: Prezes UOKiK) uznał się za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej: ustawa), działania (...) S.A. (...) (...) z siedzibą w W., polegające na stosowaniu we wzorcu umownym OWU Auto Casco postanowienia o treści:

a)  „Składka za niewykorzystany okres ubezpieczenia nie podlega zwrotowi, jeżeli przyczyną rozwiązania umowy było wypłacenie przez (...) odszkodowania w wysokości równej sumie ubezpieczenia lub wartości pojazdu".

b)  „W przypadku wymagalności składki lub rat składki przed datą wypłaty odszkodowania, (...) może potrącić z wypłacanego odszkodowania kwotę niezapłaconej, wymagalnej składki lub rat składki"

Prezes uznał, że postanowienie wskazanie pod lit. a) jest sprzeczne z art. 813 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), w zakresie w jakim wyłącza obowiązek zwrotu składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej, jeśli przyczyną rozwiązania umowy było wypłacenie przez ubezpieczyciela odszkodowania w wysokości równej sumie ubezpieczenia lub wartości pojazdu i nakazał zaniechanie jej stosowania.

Prezes uznał, że postanowienie wskazane pod lit. b jest to jest sprzeczne z art. 808 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), w zakresie w jakim ubezpieczyciel ma możliwość potrącenia składki z odszkodowania wypłacanego ubezpieczonemu niebędącemu jednocześnie ubezpieczającym i nakazał zaniechanie jej stosowania.

Prezes uznał, za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, praktykę polegającą na pominięciu w postanowieniu Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Auto Casco treści: „Jeżeli wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności (...) albo wysokości odszkodowania nie jest możliwe, odszkodowanie wypłacane jest w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe" oraz informacji o obowiązku wypłaty bezspornej części świadczenia, co wynika z dyspozycji art. 817 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) i pominięciu w postanowieniu Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Auto Casco o treści:

„W razie rażącego niedbalstwa Ubezpieczającego lub Ubezpieczonego odszkodowanie nie należy się " oraz pominięciu w postanowieniu Ogólnych Warunków Ubezpieczenia kosztów świadczenia pomocy drogowej (...) o treści (...) nie ponosi odpowiedzialności za zdarzenia, które powstały w wyniku 3) rażącego niedbalstwa lub winy umyślnej Ubezpieczonego " informacji o obowiązku wypłacenia odszkodowania, jeśli jego wypłata, pomimo umyślnego wyrządzenia szkody przez ubezpieczającego, odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności, wynikającego art. 827 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Prezes przyjął to za nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 6 ust. 1 i 3 pkt 1 w związku z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. Nr 171 poz. 1206 ze zm.) i nakazał zaniechania jej stosowania.

Prezes uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, polegającą na stosowaniu w poniższych wzorcach umownych, następujących postanowień:

1.Ogólne Warunki Ubezpieczenia kosztów świadczenia pomocy drogowej(...)
Assistance

„Jeżeli Ubezpieczający zmienił adres bądź siedzibą i nie zawiadomił o tym (...) zawiadomienia lub oświadczenia, skierowane przez (...) listem poleconym, na ostatni adres bądź siedzibą Ubezpieczającego, wywierają skutki prawne od chwili, w której doszłyby do niego, gdyby nie zmienił adresu bądź siedziby"

2.Ogólne Warunki Ubezpieczenia Auto Casco

a)  (...) nie odpowiada za szkody, bądące następstwem zdarzeń: 1) innych, niż wskazane w zgłoszeniu szkody "

b)  (...) nie odpowiada za szkody, bądące następstwem zdarzeń: powstałych podczas kierowania pojazdem przez osobą uprawnioną do korzystania z pojazdu, która: a) znajdowała się w stanie nietrzeźwości, po użyciu alkoholu, narkotyków, innych środków odurzających lub leków o podobnym działaniu, jeżeli osoba ta wiedziała lub winna była wiedzieć o takim działaniu .leku lub ulotka informowała o wpływie leku na zdolność do prowadzenia pojazdów; (...) c) zbiegła z miejsca zdarzenia lub oddaliła się mimo spoczywającego na niej prawnego obowiązku pozostania na miejscu zdarzenia lub polecenia pozostania na miejscu zdarzenia wydanego przez funkcjonariusza policji"

a)  „W przypadku szkody polegającej na kradzieży pojazdu, (...) wypłaci odszkodowanie, jeżeli Ubezpieczający wypełni następujące obowiązki: 2)b) kluczyki lub inne urządzenia przewidziane przez producenta pojazdu do uruchomienia silnika lub odblokowania zabezpieczeń przeciwkradzieżowych, w liczbie i stanie (tj. oryginały lub kopie) podanych we wniosku o ubezpieczenie (dotyczy to także karty magnetycznej, pilota zdalnego sterowania zabezpieczeniami przeciw kradzieżowymi, dekodera, immobilizera oraz innych podobnych urządzeń przeznaczonych do przechowywania poza pojazdem), chyba że zostały utracone na skutek rozboju lub wymuszenia rozbójniczego (...) "

b)  „Jeżeli strona zmieniła siedzibę (adres) i nie powiadomiła o tym drugiej strony przyjmuje się, że obowiązek zawiadomienia lub oświadczenia został wypełniony przez wysłanie pisma pod ostatni znany stronie adres. W takim wypadku strony uznają, że pismo wywiera skutki prawne po upływie 14 dni od daty jego wysłania, choćby nie dotarło do adresata "

3.Ogólne Warunki Ubezpieczenia ochrony prawnej w ruchu drogowym

a)  „Ubezpieczeniem nie są objęte szkody powstałe podczas kierowania pojazdem przez osobę uprawnioną do korzystania z pojazdu, która: a) znajdowała się w stanie po spożyciu alkoholu, narkotyków, innych środków odurzających lub leków o podobnym działaniu; b) nie posiadała uprawnień do kierowania pojazdem wymaganych przepisami prawa o ruchu drogowym; c) zbiegła z miejsca wypadku "

b)  „Jeżeli strona zmieniła siedzibę (adres) i nie powiadomiła o tym drugiej strony przyjmuje się, że obowiązek zawiadomienia łub oświadczenia został wypełniony przez wysłanie pisma pod ostatni znany stronie adres. W takim wypadku strony uznają, że pismo wywiera skutki prawne po upływie 14 dni od daty jego wysłania, choćby nie dotarło do adresata "

4.Ogólne Warunki Ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków kierowcy i pasażerów
pojazdu mechanicznego

a)  (...) nie odpowiada za następstwa nieszczęśliwych wypadków powstałych w wyniku: okoliczności innych niż określone w zgłoszeniu szkody u Ubezpieczyciela"

b)  (...) wyłącza odpowiedzialność za następstwa nieszczęśliwych wypadków kierowcy, który: prowadził pojazd będąc w stanie nietrzeźwości lub po użyciu alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających "

c)  „Jeżeli Ubezpieczający zmienił adres bądź siedzibę i nie zawiadomił o tym (...) zawiadomienia łub oświadczenia, skierowane przez (...) listem poleconym, na ostatni adres bądź siedzibę Ubezpieczającego, wywierają skutki prawne od chwili, w której dosztyby do niego, gdyby nie zmienił adresu bądź siedziby".

Prezes te postanowienia za wpisane do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 ⁴⁵ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.),

i nakazał zaniechania stosowania.

Prezes uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, działania, polegające na stosowaniu w poniższych wzorcach umownych, następujących postanowień:

1.Ogólne Warunki Ubezpieczenia Auto Casco

„Jeżeli naprawa pojazdu nie została udokumentowana imiennymi fakturami (rachunkami), wysokość odszkodowania nie uwzględnia podatku VAT"

2.Ogólne Warunki Ubezpieczenia ochrony prawnej w ruchu drogowym

„Umowa może być rozwiązana w drodze pisemnego wypowiedzenia: 1) przez każdą ze stron w ciągu miesiąca od daty wypłaty odszkodowania łub daty doręczenia Ubezpieczającemu odmowy wypłaty odszkodowania, z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia"

3.Ogólne Warunki Ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków kierowcy i pasażerów
pojazdu mechanicznego

„Każda ze stron może w terminie 30 dni od dnia następnego po dniu wypłaty odszkodowania/świadczenia albo po dniu doręczenia zawiadomienia o odmowie wypłaty odszkodowania/świadczenia wypowiedzieć umowę ubezpieczenia w formie pisemnej pod rygorem nieważności, z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia"

4. Ogólne Warunki Ubezpieczenia pojazdów lądowych (auto casco) z klauzulą
ochrony prawnej
a) (...) nie ponosi odpowiedzialności za szkody: spowodowane przez Ubezpieczonego
lub upoważnionego kierowcę w stanie po spożyciu alkoholu, narkotyków, innych środków
odurzających lub podobnie działających leków, nawet jeżeli były przepisane przez lekarza

0 ile zgodnie z informacją podaną przez producenta, jego zażycie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych; w sytuacji gdy kierowca zbiegł z miejsca zdarzenia "

b)  „Wysokość kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu na potrzeby ustalenia wystąpienia szkody całkowitej obliczana jest z zastosowaniem wyceny kosztów naprawy obejmującej: 1) koszt robocizny ustalony w oparciu o: a) naprawcze normy czasowj określone przez producenta pojazdu i ujęte w systemie A., E. lub innym uznawanym przez (...), b) średnią stawkę za jedną roboczogodzinę ustaloną przez (...) na podstawie stawek stosowanych na terenie gdzie szkoda jest likwidowana. 2) koszt części zamiennych podany w aktualnych polskich wydaniach systemu A. i E. opartych na danych producenta lub importera pojazdów, nie wyższy jednak od średnich cen zalecanych przez producentów pojazdów lub oficjalnych importerów do stosowania przez ich sieci serwisowe "

c)  „Wszelkie zawiadomienia i oświadczenia składane przez strony umowy ubezpieczenia winny być sporządzone na piśmie i doręczone za potwierdzeniem odbioru lub przesłane listem poleconym. Jeżeli Ubezpieczający zmienił adres i nie zawiadomił o tym (...), zawiadomienia lub oświadczenia skierowane przez (...) listem poleconym na ostatni znany adres zamieszkania lub siedziby Ubezpieczającego wywierają skutki prawne od chwili, w której doszłyby do niego, gdyby nie zmienił siedziby lub adresu zamieszkania"

które uznał za postanowienia wpisane do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 ⁴⁵ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 ze zm),

Prezes stwierdził się zaniechanie stosowania:

-

w odniesieniu do postanowienia określonego w pkt IV. 1. decyzji z dniem 1 maja 2011 r.

-

w odniesieniu do postanowień określonych w pkt IV.2. i pkt IV.3. decyzji z dniem 1 sierpnia 2011r.

-

w odniesieniu do postanowienia określonego w pkt IV.4. decyzji z dniem 1 lutego 2010r.

Prezes umorzył postępowanie administracyjne jako bezprzedmiotowe w związku z zarzutem stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, polegającej na stosowaniu w następujących wzorcach umownych, poniższych postanowień:

1. Ogólne Warunki Ubezpieczenia kosztów świadczenia pomocy (...)-
Assistance

(...) nie ponosi odpowiedzialności za zdarzenia, które powstały w wyniku: prowadzenia pojazdu przez Ubezpieczonego po spożyciu alkoholu, narkotyków lub innych środków o podobnym działaniu "

2.Ogólne Warunki Ubezpieczenia Auto Casco

(...) uwzględnia koszty technologiczne koniecznej naprawy, dokonanej wyłącznie w zakresie pozostającym w związku przyczynowym ze zgłoszonym zdarzeniem, za które (...) ponosi odpowiedzialność, które muszą być udokumentowane imiennymi fakturami (rachunkami) "

jako postanowień wpisanych do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 ⁴⁵ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego.

Prezes nałożył na (...) S.A. (...) (...) z siedzibą w W., karę pieniężną:

1.  z tytułu naruszenia zakazu o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w zakresie opisanym w punkcie I sentencji decyzji karę pieniężną w wysokości: 219.836,00 zł (słownie: dwieście dziewiętnaście tysięcy osiemset trzydzieści sześć złotych), płatną do budżetu Państwa.

2.  z tytułu naruszenia zakazu o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w zakresie opisanym w punkcie II sentencji decyzji karę pieniężną w wysokości: 329.755,00 zł (słownie: trzysta dwadzieścia dziewięć tysięcy siedemset pięćdziesiąt pięć złotych), płatną do budżetu Państwa.

3.  z tytułu naruszenia zakazu o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w zakresie opisanym w punkcie III sentencji karę pieniężną w wysokości: 732.789,00 zł (słownie: siedemset trzydzieści dwa tysiące siedemset osiemdziesiąt dziewięć złotych), płatną do budżetu Państwa.

4. z tytułu naruszenia zakazu o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w zakresie opisanym w punkcie IV sentencji decyzji karę pieniężną w wysokości: 494.633,00 zł (słownie: czterysta dziewięćdziesiąt cztery tysiące sześćset trzydzieści trzy złote), płatną do budżetu Państwa.

(...) S.A. (...) (...) w W. wniósł odwołanie od decyzji. Zarzucił:

1)  naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i polegające na błędnym przyjęciu, iż stosowane przez powoda postanowienie OWU AC (tj. § 9 ust. 17) stanowi naruszenie art. 813 § 1 Kc i co za tym idzie, stanowi również praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów,

2)  naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 u.o.k.k. polegające na błędnym przyjęciu, iż stosowane przez powoda postanowienie OWU AC (tj. § 15 ust. 4), stanowi naruszenie art. 808 § 2 Kc i co za tym idzie, stanowi również praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów,

3)  naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 u.o.k.k. w zw. art. 6 ust. 1 i ust. 3 pkt 1 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2007 r. nr 171, poz. 1206 z późn. zm., dalej: „u.p.n.p.r."), polegające na błędnym przyjęciu, iż pominięcia w stosowanych przez powoda OWU (tj. w § 15 ust. 8 OWU AC, § 7 ust. 6 OWU A, § 8 ust. 1 pkt 3 OWU (...)) wskazanych postanowień Kodeksu cywilnego może stanowić nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r.,;

4)  naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1) u.o.k.k. polegające na błędnym ustaleniu, iż klauzula stanowiąca treść § 13 ust. 22 pkt 2b OWU AC stosowanych przez Powoda, jest tożsama z niedozwoloną klauzula umowną wpisaną do Rejestru postanowień umownych uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 ^{( 45)} KPC pod numerem 2011 i w konsekwencji uznania iż powód narusza w ten sposób zbiorowe interesy konsumentów;

5)  naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.k., polegające na dowolnym ustaleniu przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wysokości kary pieniężnej z pominięciem zasady równości i proporcjonalności;

6)  naruszenie art. 111 u.o.k.k., polegające na dowolnym i selektywnym posłużeniu się przez pozwanego przesłankami mającymi wpływ na wymiar kary pieniężnej, co skutkowało nałożeniem na powoda kary w nadmiernej wysokości, niewspółmiernej do zarzucanych mu czynów.

Wniósł o:

a) zmianę zaskarżonej decyzji w części tj. w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w pkt I, pkt II, pkt III ppkt 2 lit c) oraz pkt VI ppkt 1 i ppkt 2 zaskarżonej decyzji poprzez uznanie, że powód:

-

stosując postanowienia OWU AC (tj. § 9 ust. 17) nie naruszył art. 813 § 1 Kc i co za tym idzie, nie dopuścił się praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

-

stosując postanowienia OWU AC (tj. § 15 ust. 4) nie naruszył art. 808 § 2 Kc i co za tym idzie, nie dopuścił się praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

-

pomijając w stosowanych przez siebie OWU (tj. w § 15 ust. 8 OWU AC, § 7 ust. 6 OWU A, § 8 ust. 1 pkt 3 OWU (...)) wskazane w decyzji postanowienia Kodeksu cywilnego nie dopuścił się nieuczciwej praktyki rynkowej w rozumieniu art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r.;

- stosując OWU AC (§. 13 ust. 22 pkt 2b) nie stosuje klauzuli tożsamej z niedozwoloną klauzulą umowną wpisaną do Rejestru postanowień umownych uznanych za niedozwolone pod numerem 2011 i nie narusza w ten sposób zbiorowych interesów konsumentów.

ewentualnie:

b)uchylenie zaskarżonej decyzji w części tj. w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w pkt I, pkt II, pkt
III ppkt 2 lit c) oraz pkt VI ppkt 1 i ppkt 2 zaskarżonej decyzji;

oraz

c)  zmianę zaskarżonej decyzji w części tj. pkt VI ppkt 3 i ppkt 4 zaskarżonej decyzji poprzez znaczące obniżenie kary pieniężnej;

d)  zasądzenie od pozwanego Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na rzecz powoda (...) S.A. (...) (...) z siedzibą w W. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, iż zakwestionowane postanowienie OWU Auto Casco z § 9 ust. 17 OWU AC nie jest bezprawne, gdyż nie narusza postanowienia art. 813 § 1 kodeksu cywilnego. Podniósł, że zarówno w wypadku wypłaty sumy ubezpieczenia wskazanej w polisie, jak i w razie wypłaty kwoty dopowiadającej wartości pojazdu (przy założeniu braku klauzuli GAP), dochodzi do wykorzystania w całości ochrony ubezpieczeniowej, ponieważ w takim wypadku ubezpieczyciel spełni swoje świadczenie w maksymalnej możliwej wysokości. Tym samym nieuprawnione jest twierdzenie, że po wypłacie takiego świadczenia możemy mieć jeszcze do czynienia z okresem niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej, ponieważ ochrona ta została w pełni wykorzystana. Wskazał, że w rezultacie wyłączenie w kwestionowanych postanowieniach OWU AC zobowiązania ubezpieczyciela do zwroty części składki za niewykorzystany okres ochrony należy uznać za całkowicie uprawnione.

Powód podniósł, iż zgodnie z art. 808 § 2 zdanie pierwsze k.c. roszczenie o zapłatę składki przysługuje ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko ubezpieczającemu. Obowiązek opłacania składki przez ubezpieczającego jest jednym z jego podstawowych obowiązków wynikających z umowy ubezpieczenia. W tym zakresie ubezpieczający w stosunku do zakładu ubezpieczeń zajmuje pozycję dłużnika. Jednocześnie podał, że zgodnie z art. 808 § 1 k.c. ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na rachunek osoby trzeciej. W takim przypadku ubezpieczający działając we własnym imieniu ubezpiecza cudzy interes majątkowy zaś, osoba trzecia, na której rzecz zawarto taką umowę ubezpieczenia, nazywana jest ubezpieczonym. Najczęstszą sytuacją jest sytuacją, w której osoba ubezpieczonego jest tożsama z ubezpieczającym. Pomimo zawarcia umowy ubezpieczania na cudzy rachunek, w której osobą ubezpieczoną jest osoba trzecia, pozycja ubezpieczającego jako dłużnika zakładu ubezpieczeń zobowiązanego do zapłaty składki ubezpieczeniowej, nie ulega zmianie. W dalszym ciągu zobowiązanie do zapłaty składki ubezpieczeniowej wynikające z umowy ubezpieczenia jest długiem ubezpieczającego, a wierzytelność zakładu ubezpieczeń z tego tytułu przysługuje mu jedynie wobec ubezpieczającego.

Wskazał także na instytucję potrącenia. Stwierdził, iż w przypadku umowy ubezpieczenia zawieranej na podstawie kwestionowanych przez Prezesa UOKiK postanowień OWU AC, potrącenie, o którym mowa w § 15 ust. 4 OWU AC, może być dokonane tylko i wyłącznie pomiędzy zakładem ubezpieczeń (jako wierzycielem z tytułu zapłaty składki ubezpieczeniowej) oraz ubezpieczającym (dłużnikiem z tego tytułu). Podał, iż na podstawie obowiązujących przepisów nie jest możliwe potrącenia wierzytelności z tytułu zapłaty składki z odszkodowania, które zgodnie z umową ubezpieczenia ma być wypłacone ubezpieczonemu, z uwagi na brak spełnienia obligatoryjnych przesłanek, o których mowa w art. 498 § 1 k.c. Ubezpieczony nie jest bowiem dłużnikiem ubezpieczyciela z tytułu składki ubezpieczeniowej, zaś ubezpieczyciel nie jest wobec ubezpieczonego wierzycielem. Wniosek ten, mając na uwadze obowiązujące prawo, zdaniem powoda jest oczywisty i nie wymagający dodatkowych postanowień w OWU AC. Powód wskazał, iż w treści OWU AC znajduje się postanowienie, zgodnie z którym w sprawach nieuregulowanych w OWU AC stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Postanowienie to, w opinii powoda, stanowi całkowicie wystarczające wskazanie przepisów (w tym art. 808 § 2 KC), które będą miały zastosowanie w przypadku, gdyby powód chciał skorzystać z uprawnienia do potrącenia, i które określają warunki w jakich powód uprawnienie do potrącenia mógłby zastosować.

Nadto wskazał, że stanowisko Prezesa stoi w sprzeczności z zasadą domniemania powszechnej znajomości prawa odnoszącej się do należycie ogłoszonych aktów prawnych, co może dotyczyć przepisów Kodeksu cywilnego.

Powód nadto wskazał, iż nigdy na podstawie § 15 ust. 4 OWU AC nie dokonywał potrąceń niezapłaconych wymagalnych składek lub rat składek z odszkodowaniami wypłacanymi ubezpieczonym.

Zarzucił, iż do ustalenia, iż dane zaniechanie stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, w rozumieniu art. 6 ust. 1 i 3 pkt 1 w zw. z art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r. niezbędne jest wykazanie, że przy zaniechaniu wprowadzającym konsument w błąd przedsiębiorca pomija informacje istotne, które są potrzebne konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy, a pominięcie to powoduje lub może powodować podjęcie decyzji, której inaczej konsument by nie podjął. Zgodnie z art. 6 ust. 3 pkt 1 za takie zaniechanie ustawodawca uważa m.in. zatajenie lub nieprzekazanie w sposób jasny, jednoznaczny lub we właściwym czasie istotnych informacji dotyczących produktu.

Zarzucił, iż żadna z ww. przesłanek w odniesieniu do zakwestionowanych przez Prezesa UOKiK w pkt II sentencji zaskarżanej decyzji postanowień ogólnych warunków ubezpieczeń (§ 15 ust. 8 i § 7 ust. 6 OWU AC oraz § 8 ust. 1 pkt 3 OWU Assistance), w opinii powoda nie została spełniona, a zarzuty Prezesa UOKiK są nieuzasadnione i nieudowodnione.

Pominięcie w § 15 ust. OWU AC informacji o obowiązku wypłaty bezspornej części świadczenia zgodnie z dyspozycją art. 817 § 2 KC, nie jest zaniechaniem wprowadzającym w błąd, o którym mowa w art. 6 ust. 1 u.p.n.p.r. W opinii powoda uprawnienie ubezpieczającego wynikające z art. 817 § 2 KC, nie jest informacją „istotną", której pominięcie jest potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy ubezpieczenia pojazdu od uszkodzenia, zniszczenia lub utraty (tj. ubezpieczenia auto casco). Posiadanie informacji o takim uprawnieniu nie jest bowiem niezbędne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia prawidłowej, czyli świadomej i zarazem efektywnej decyzji rynkowej. Brak tej informacji nie ma wpływu na dokonanie przez konsumenta racjonalnego wyboru i tym samym nie wpływa lub nie może wpłynąć na podjęcie przez konsumenta decyzji nieracjonalnej (czyli takiej, której inaczej by nie podjął).

Powód podkreślił, iż, jak wynika z art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r., ochrona przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi wiąże się z ochroną przed takimi zrachowaniami przedsiębiorców wobec konsumentów, które istotnie utrudniałyby lub uniemożliwiałyby świadomy wybór gospodarczy (rynkowy). W związku z tym, że (...) ustawodawca nie definiuje w u.p.n.p.r. pojęcia "istotne zniekształcenie zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta" konieczne staje się sięgnięcie do postanowień dyrektywy 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych. W świetle art. 2 lit. e) ww. dyrektywy "istotne zniekształcenie zachowania gospodarczego konsumentów" oznacza wykorzystanie praktyki rynkowej w celu znacznego

ograniczenia zdolności konsumenta do podjęcia świadomej decyzji i skłonienia go tym samym do podjęcia decyzji dotyczącej transakcji, której inaczej by nie podjął". Nieuczciwe praktyki rynkowe są zatem zawsze wymierzone w swobodę decyzyjną konsumenta. Art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r. zawiera klauzulę generalną nieuczciwej praktyki rynkowej, natomiast w ust. 2 i 3 u.p.n.p.r. dokonano wyspecyfikowania poszczególnych praktyk nieuczciwych takich jak: praktyka rynkowa wprowadzająca w błąd, agresywna, z prawem kodeksu dobrych praktyk, prowadzenie

działalności w formie systemu konsorcyjnego, organizowanie grupy z udziałem konsumentów w celu finansowania zakupu w systemie konsorcyjnym. Wskazał, że analiza powyższego katalogu nazwanych nieuczciwych praktyk rynkowych prowadzi do wniosku, że przez nieuczciwe praktyki rynkowe należy rozumieć wyłącznie takie postępowanie przedsiębiorcy, które z istoty swojej nastawione jest na utrudnienie konsumentowi dokonania rynkowych wyborów. Zauważyć można, że działania te najczęściej noszą cechy umyślnego postępowania przedsiębiorcy, nastawionego na efekt w postaci uatrakcyjnienia oferty przedsiębiorcy.

Stwierdził, iż zarzucane przez Prezesa UOKiK zaniechania w postaci pominięcia przez powoda w § 15 ust. 8 i § 7 ust. 6 OWU AC oraz § 8 ust. 1 pkt 3 OWU Assistance, uprawnień wynikający z powszechnie obowiązujących przepisów Kodeksu cywilnego, nie posiadają znamion opisanych wyżej.

Pominięcia, stanowiące przedmiot zarzutu Prezesa UOKiK, dotyczą informacji korzystniejszych dla potencjalnego klienta niż te zawarte w OWU AC lub OWU Assistance. Z tego względu uzasadniony jest wniosek, że jeżeli konsument zdecydował się na zawarcie umowy z zastosowaniem OWU, które pomijały informacje korzystniejsze, to trudno racjonalnie przewidywać, że w sytuacji gdyby te korzystniejsze informacje były zawarte w kwestionowanych OWU, nie zdecydowałby się na zawarcie umowy z powodem.

Wskazał, iż Prezes, pominął istotny z punktu widzenia przedmiotu postępowania przepis, a mianowicie art. 6 ust. 2 u.p.n.p.r., który stanowi, iż w razie wątpliwości, za istotne informacje, o których mowa w art. 6 ust. 1 u.p.n.p.r., uważa się informacje, które przedsiębiorca stosujący praktykę rynkową jest obowiązany podać konsumentom na podstawie odrębnych przepisów.

„Przepisem odrębnym", o którym mowa w art. 6 ust. 2 u.p.n.p.r., w przypadku umów ubezpieczenia i ogólnych warunków ubezpieczenia stosowanych przy zawieraniu tych umów przez zakłady ubezpieczeń, w opinii powoda są przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (t. jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 z poźn. zm., dalej jako „u.d.u."), a w szczególności art. 12a tej ustawy. W przepisie tym znajduje się katalog zagadnień, które zakład ubezpieczeń jest zobowiązany uregulować w stosowanych przez siebie ogólnych warunkach ubezpieczeń. Co prawda jest to katalog niezamknięty, jednakże w praktyce wyczerpuje on zakres zagadnień regulowanych powszechnie w ogólnych warunkach ubezpieczeń. W katalogu tym nie znajduje się postanowienie, którego treścią byłoby zobowiązanie zakładu ubezpieczeń do uwzględniania w treści stosowanych ogólnych warunków ubezpieczeń wszelkich możliwych uprawnień klienta wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, lub wręcz zobowiązania do uwzględniania expresis verbis tego rodzaju przepisów.

Zarzucił, iż żaden z przepisów powszechnie obowiązujących, w szczególności przepisów ustawy u.d.u., nie nakłada na zakład ubezpieczeń obowiązku zamieszczania w stosowanych przez siebie ogólnych warunkach ubezpieczeń postanowień, które powtarzałyby w całości lub w części postanowienia innych powszechnie obowiązujących przepisów prawa, regulujących kwestie związane z umową ubezpieczeniazawieraną z użyciem danych ogólnych warunków ubezpieczeń. Na zakładzie ubezpieczeń nie ciąży również prawny obowiązek np. cytowania w całości lub części tego rodzaju przepisów, jak również bezpośredniego do nich odsyłania. Dotyczy to również przepisów zawartych Księdze Trzeciej Tytułu XXVII Kodeksu cywilnego, regulujących umowę ubezpieczenia.

Wskazał, iż powód redagując ogólne warunki ubezpieczenia przytacza w ich treści niektóre powszechnie obowiązujące przepisy, pomijając jednocześnie niektóre z nich lub ich fragmenty, pominięcie takie nie jest równoznaczne z wprowadzaniem konsumenta w błąd, które w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy ubezpieczenia auto-casco, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.

Interes konsumenta, który zawarł z powodem umowę ubezpieczenia na podstawie OWU AC lub OWU Assistance, był i jest należycie chroniony, gdyż w przypadku odmowy wypłaty odszkodowania konsument jest, zgodnie z art. 16 ust. 2 u.d.u., informowany o przysługujących mu uprawnieniach, w tym również o tych wynikających z przepisów Kodeksu cywilnego.

Wskazał, iż w trakcie likwidowania szkód w ramach oferowanych przez siebie ubezpieczeń zawieranych na podstawie kwestionowanych przez Prezesa OWU, nie odmówił na podstawie § § 15 ust. 8 i § 7 ust. 6 OWU AC oraz § 8 ust. 1 pkt 3 OWU Assistance wypłaty odszkodowania wskazując na brak podstaw do zastosowania postanowień art. 827 § 1 KC, jak również nie odmówił wypłaty bezspornej części świadczenia zgodnie z dyspozycją art. 817 § 2 zd. 2 KC. Fakt ten zdaniem powoda potwierdza, iż przedmiotowe pominięcia w OWU nie miały na celu utrudnianie korzystania z uprawnień przysługujących klientom pozwanego na podstawie odpowiednio art. 817 § 2 KC lub 827 § 1 KC.

Powód zarzucił, iż postanowienie § 13 ust. 22 pkt 2b OWU AC nie można uznać za tożsame z klauzulą abuzywną wpisaną do Rejestru pod pozycją 2011.

Zakres niedozwolonego postanowienia umownego wpisanego do Rejestru pod pozycją 2011 jest szerszy - niedozwolona klauzula umowna wymaga od ubezpieczającego przedłożenia dodatkowo (oprócz innych wymienionych w niej urządzeń lub akcesoriów) oryginalnych dokumentów potwierdzających pochodzenie pojazdu i umożliwiających identyfikację pojazdu, tym czasem § 13 ust. 22 pkt 2b OWU AC takiego wymogu nie stawia.

Zasadnicze różnice pomiędzy niedozwolonym postanowieniem umownym wpisanym do Rejestru pod pozycją 2011 a § 13 ust. 22 pkt 2b OWU AC to:

1)  określona w § 13 ust. 22 pkt 2b OWU AC możliwość przedłożenia przez ubezpieczającego kopii kluczyków lub innych urządzeń przewidzianych przez producenta pojazdu do uruchomienia silnika lub odblokowania zabezpieczeń przeciwkradzieżowych - gdy tymczasem klauzula abuzywna wpisana do Rejestru pod pozycją 2011, stanowi, iż konsument ma obowiązek przedłożyć „(...) komplet oryginalnych kluczy służących do otwarcia pojazdu w liczbie podanej we wniosku ubezpieczeniowym wraz z kompletem urządzeń uruchomiających systemy zabezpieczenia przed kradzieżąf...)",

2)  wyłączenie obowiązku przedłożenia oryginałów lub kopii kluczyków lub innych urządzeń przewidzianych przez producenta pojazdu do uruchomienia silnika lub odblokowania zabezpieczeń przeciwkradzieżowych w przypadku ich utracenia w wyniku rozboju lub wymuszenia rozbójniczego - gdy tymczasem klauzula abuzywna wpisana do Rejestru pod pozycją 2011, stanowi, iż ten obowiązek konsumenta jest wyłączony tylko i wyłącznie w przypadku gdy to ,,(...)pojazd został utracony w wyniku rozboju (...);

Zdaniem Powoda Prezes UOKiK w zaskarżanej decyzji w sposób wybiórczy porównał § 13 ust. 22 pkt 2b OWU AC z niedozwolonym postanowieniem umownym wpisanym do Rejestru pod pozycją 2011 i w związku z tym błędnie uznał je za postanowienia tożsame. W trakcie badania czy dane postanowienie OWU jest tożsame z klauzulą abuzywna wpisaną do Rejestru powinna być bowiem brana pod uwagę pełna treść klauzuli abuzywnej, a nie jedynie jej część. Tymczasem Prezes UOKiK wydając swoją decyzję i uznając § 13 ust. 22 pkt 2b OWU AC za tożsamą z niedozwoloną klauzulą umowną wpisaną do Rejestru pod numerem 2011, wziął pod uwagę jedynie część tej klauzuli. Spowodowało to niewłaściwą interpretację i porównanie obydwu klauzul. Zdaniem Powoda jest to postępowanie nieuzasadnione i nieprawidłowe.

Podkreślił, iż różnice pomiędzy niedozwolonym postanowieniem umownym wpisanym do Rejestru pod pozycją 2011 a treścią § 13 ust. 22 pkt 2b OWU AC, skutkują znacznym polepszeniem pozycji konsumenta w przypadku kradzieży pojazdu i likwidacji szkody z tym związanej. Wynika to z faktu, iż w aktualnych warunkach wykonanie kopii kluczyków i wskazanych wyżej urządzeń nie nastręcza większych problemów przeciętnemu konsumentowi (jest możliwe np. wyrobienie duplikatu kluczyków przez producenta pojazdu). W związku z tym utrata z jakichkolwiek przyczyn oryginalnych kluczyków i wskazanych wyżej urządzeń, nie wiąże się w przypadku stosowania zakwestionowanych przez Prezesa UOKiK postanowień OWU AC, z ryzykiem odmowy wypłaty odszkodowania. Nie jest to jednocześnie rozwiązanie mogące skutkować niewspółmiernymi uciążliwościami dla ubezpieczonego, ma jedynie na celu minimalizowanie ryzyk związanych z wyłudzeniami świadczeń z tytułu ubezpieczenia AC.

Wskazał, iż Prezes UOKiK uznając § 13 ust. 22 pkt 2b OWU AC za tożsamą z niedozwoloną klauzulą umowną wpisaną do Rejestru postanowień umownych uznanych za niedozwolone, naruszył art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1., co powinno mieć również wpływ na wysokość kary pieniężnej nałożonej przez Prezesa UOKiK w pkt VI ppkt 3 zaskarżanej decyzji.

Powód stwierdził, iż Prezes wydając zaskarżaną decyzję w pkt VI ppkt 1 i ppkt 2, naruszył art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.k.. w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 u.o.k.k. Skoro nie ma podstaw do wydania decyzji o uznaniu danej praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, to nie ma też podstaw do wydania na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.k. decyzji o nałożenia na przedsiębiorcę kary pieniężnej z tego tytułu i dlatego wniosek o uchylenie zaskarżonej decyzji w części określonej w pkt VI ppkt 1 i ppkt 2 jest w pełni uzasadniony.

Powód zarzucił, iż Prezes wydając decyzję w części określonej w pkt VI ppkt 3 i ppkt 4, przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej, naruszył zasadę równości i proporcjonalności.

Zarzucił, iż decyzja określająca wysokość nałożonej kary pieniężnej wydana została z naruszeniem tej zasady - wymierzona kara pieniężna jest rażąco wygórowana z stosunku do kar nakładanych na innych przedsiębiorców działających na rynku ubezpieczeniowym za podobne naruszenia. Podał przykłady.

Wskazał, że maksymalna kara jaką dotychczas pozwany nakładał na zakłady ubezpieczeń za podobne naruszenia nigdy nie przekroczyła 0,18 % składki przypisanej brutto (nie zbliżywszy się nawet do poziomu 1%). Tymczasem w przypadku powoda łączna kara stanowi (...) % składki przypisanej brutto, co stanowi niewątpliwy przykład naruszenia zasady równości i proporcjonalności.

Ponadto Prezes, dokonując nieuprawnionego w ocenie powoda podziału naruszeń na kilka „sekcji" w efekcie doprowadził do pozornej sytuacji, w której kara za poszczególne naruszenia w mniejszym stopniu odbiega od podobnych kar nakładanych na innych ubezpieczycieli, niż łączna wartość tych kar. Wszystkie zarzuty stawiane powodowi opierają się na jednej podstawie prawnej, a mianowicie na naruszeniu przez powoda art. 24 ust. 1 i 2 u.o.k.k. Tożsamość podstawy prawnej stawianych zarzutów w ocenie powoda powinna przesądzać o nałożeniu jednej kary finansowej, bez jej rozczłonkowywania na poszczególne zarzuty. To bowiem w efekcie oznacza jedynie pozorne zachowanie przez pozwanego zasady równości.

Artykuł 111 u.o.k.k. wskazuje normatywne przesłanki ustalania wysokości kar pieniężnych, do których nakładania uprawniony jest Prezes UOKiK. Funkcją tego przepisu jest określenie ram wyznaczających zakres swobodnego uznania administracyjnego Prezesa UOKiK przy stosowaniu kar pieniężnych, przez co należy rozumieć zarówno ustalanie ich wysokości, jak i również podejmowanie decyzji co do zasadności (potrzeby) nałożenia kary w konkretnym przypadku. W ocenie powoda Prezes UOKiK ustalając wysokość kary pieniężne, o których mowa w VI ppkt 3 i ppkt 4 zaskarżanej decyzji dopuścił się naruszenia wyżej wskazanego przepisu przez nieuwzględnienie wszystkich przesłanek łagodzących możliwych do zastosowania w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy.

W pkt VI ppkt 3 zaskarżanej decyzji, Prezes UOKiK nałożył na powoda karę pieniężną w wysokości 732.789 zł z tytułu naruszenia zakazu o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 u.o.k.k. w zakresie określonym w pkt III sentencji zaskarżanej decyzji. Kara w tej wysokości stanowi około (...) przychodu powoda w 2010 r.

Prezes UOKiK ustalając karę, o której mowa w pkt VI ppkt 3 zaskarżanej decyzji, nie uwzględnił żadnych przesłanek łagodzących, które mogłyby wpłynąć na jej obniżenie.

Zgodnie z „Wyjaśnieniami w sprawie ustalania wysokości kar pieniężnych za stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów" (dalej „Wyjaśnienia") opublikowanymi przez UOKiK i stosowanymi przez Prezesa UOKiK przy nakładaniu kar pieniężnych, kwota bazowa kary pieniężnej za stosowanie niedozwolonych postanowień umownych wpisanych do rejestru może wynosić od 0,02% do 0,1% za każde niedozwolone postanowienie umowne, z zastrzeżeniem, iż nie przekroczy ona 0,6 %. Gradacja poszczególnych klauzul jest z kolei dokonywana z uwzględnieniem stopnia ich szkodliwości dla interesów ekonomicznych konsumentów, w tym okresu trwania naruszenia (pkt 2.2. Wyjaśnień).

Stwierdził, wydając zaskarżaną decyzję Prezes UOKiK nie uzasadnił w wiarygodny i właściwy sposób wysokości nałożonej przez siebie kary. Z liczby zakwestionowanych w pkt III sentencji zaskarżanej decyzji postanowień umownych (10) oraz kwoty nałożonej kary wynika, iż średnia kwota bazowa wynosi 0,06%. Prezes UOKiK nie uzasadnił, które (i dlaczego) z zakwestionowanych klauzul uznał za klauzule o zwiększonej szkodliwości dla interesów ekonomicznych konsumentów, co uzasadniało podwyższenie kary z poziomu 0,02% za jedną klauzulę do poziomu 0,06% za jedną klauzulę (średnio).

Zarzucił, iż stosowanie przez powoda zakwestionowanych klauzul abuzywnych w przeważającej części nie nosi znamion długotrwałości. W przypadku OWU AC oraz OWU OP okres ich stosowania wynosił 15 miesięcy, co na rynku usług ubezpieczeniowych z całą pewnością należy uznać za okres bardzo krótki.

Wskazała, iż w pkt VI ppkt 4 zaskarżanej decyzji, Prezes UOKiK nałożył na powoda karę pieniężną w wysokości 494.633 zł z tytułu naruszenia zakazu o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 u.o.k.k. w zakresie określonym w pkt IV sentencji zaskarżanej decyzji. Kara w tej wysokości stanowi około (...) przychodu powoda w 2010 r. W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż przyjął następujące kryteria wyliczenia tej kary:

1)  odsetek określony w celu obliczenia kary (tzw. kwota bazowa) - 0,3% (549.592 zł po zaokrągleniu);

2)  obniżka kary pieniężnej o 30% z uwagi na okoliczność łagodzącą tj. zaniechanie stosowania przez powoda praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów;

3)  zwyżka kary pieniężnej o 20% z uwagi na okoliczność obciążającą tj. ogólnopolski terytorialny zasięg naruszenia;

1)  kumulacja okoliczności obciążających i łagodzących powodująca obniżenie kary o 10%.

Zgodnie z „Wyjaśnieniami w sprawie ustalania wysokości kar pieniężnych za stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów" (dalej „Wyjaśnienia") opublikowanymi przez UOKiK i stosowanymi przez Prezesa UOKiK przy nakładaniu kar pieniężnych, kwota bazowa kary pieniężnej za stosowanie niedozwolonych postanowień umownych wpisanych do rejestru może wynosić od 0,02% do 0,1% za każde niedozwolone postanowienie umowne, z zastrzeżeniem, iż nie przekroczy ona 0,6 %. Gradacja poszczególnych klauzul jest z kolei dokonywana z uwzględnieniem stopnia ich szkodliwości dla interesów ekonomicznych konsumentów, w tym okresu trwania naruszenia.

Zarzucił, iż wydając zaskarżaną decyzję Prezes UOKiK w wiarygodny i właściwy sposób nie uzasadnił wysokości nałożonej przez siebie kary. Z liczby zakwestionowanych w pkt IV sentencji zaskarżanej decyzji postanowień umownych (6) oraz kwoty nałożonej kary wynika, iż średnia kwota bazowa wynosi 0,045%. Prezes UOKiK zdaniem powoda nie uzasadnił, które (i dlaczego) z zakwestionowanych klauzul uznał za klauzule o zwiększonej szkodliwości dla interesów ekonomicznych konsumentów, co uzasadniało podwyższenie kary z poziomu 0,02% za jedną klauzulę do poziomu 0,045% za jedną klauzulę (średnio).

Wbrew twierdzeniu pozwanego stosowanie przez powoda zakwestionowanych klauzul abuzywnych w przeważającej części nie nosi znamion długotrwałości. W przypadku OWU AC okres ich stosowania wynosił 15 miesięcy, co na rynku usług ubezpieczeniowych z całą pewnością należy uznać za okres bardzo krótki.

Zdaniem powoda wyżej opisany sposób obliczenia kary pieniężnej wskazanej zarównio w pkt VI ppkt 3, jak i w pkt VI ppkt 4 zaskarżanej decyzji, jest nieprawidłowy i narusza art. 111 u.o.k.k. Prezes UOKiK nie uwzględnił bowiem następujących przesłanek, które w opinii powoda powinny w sposób znaczący wpłynąć na obniżenie kary tzn.:

1)  aktywnego współdziałania powoda z Prezesem UOKiK w trakcie postępowania i przyczynienia się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania - powód m.in. terminowo odpowiadał na wszystkie wezwania i pisma kierowane do niego przez Prezesa UOKiK w ramach postępowania, udzielał wszystkich niezbędnych i wyczerpujących wyjaśnień, przesyłał odpowiednie dokumenty;

2)  pozytywnej reakcji na wszczęcie postępowania poprzez podjęcie działań mających na celu zaprzestanie praktyki - powód niezwłocznie po wszczęciu postępowania przez Prezesa UOKiK podjął działania mające na celu zmianę stosowanych przez niego OWU i szybkie wyeliminowanie z nich zdecydowanej większości niedozwolonych postanowień umownych będących przedmiotem postępowania wszczętego przez Prezesa UOKiK;

3)  niestosowania uprzednio przez powoda zarzucanych praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów- tego typu praktyki ze strony powoda nigdy nie byty przedmiotem postępowania prowadzonego przez Prezesa UOKiK;

4)  nieosiągania przez powoda znaczących korzyści związanych ze stosowaniem kwestionowanych przez Prezesa UOKiK ogólnych warunków ubezpieczeń.

Wskazał, iż nałożenie przez Prezesa UOKiK kar, określonych w pkt VI ppkt 3 i ppkt 4, nastąpiło z naruszeniem zasady proporcjonalności .

Zarzucił, iż nakładając przedmiotowe kary Prezes Urzędu nie uwzględnił również w ogóle dodatkowej okoliczności łagodzącej, a to faktu, iż produkty ubezpieczeniowe będące przedmiotem decyzji przez cały czas są sprzedawane z ujemnym wynikiem technicznym, a jest to fakt powszechnie znany w oparciu o dane publikowane przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Wniósł o obniżenie kary pieniężnej nałożonej przez Prezesa UOKiK w pkt VI ppkt 3 i ppkt 4.

Prezes w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. (...) (...) z siedzibą w W., jest przedsiębiorcą wpisanym do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...). Przedmiotem działalności przedsiębiorcy jest działalność ubezpieczeniowa.

W zakresie świadczonych usług ubezpieczeniowych Ubezpieczyciel posługuje się ogólnymi warunkami ubezpieczenia (OWU). Przedmiotem analizy dokonanej przez Prezesa Urzędu były następujące wzorce:

-Ogólne Warunki Ubezpieczenia kosztów świadczenia pomocy drogowej (...)

-Ogólne Warunki Ubezpieczenia Auto Casco

-Ogólne Warunki Ubezpieczenia ochrony prawnej w ruchu drogowym

-Ogólne Warunki Ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków kierowcy

i pasażerów pojazdu mechanicznego -Ogólne Warunki Ubezpieczenia pojazdów lądowych (auto casco) z klauzulą ochrony

prawnej

Prezes Urzędu zakwestionował następujące postanowienia wzorców umownych: Ogólne Warunki Ubezpieczenia Auto Casco

•

Postanowienie § 9 ust. 17 o treści: „Składka za niewykorzystany okres ubezpieczenia nie podlega zwrotowi, jeżeli przyczyną rozwiązania umowy było wypłacenie przez (...) odszkodowania w wysokości równej sumie ubezpieczenia lub wartości pojazdu "

•

Postanowienie § 15 ust. 4 o treści: „W przypadku wymagalności składki lub rat składki przed datą wypłaty odszkodowania, (...) może potrącić z wypłacanego odszkodowania kwotą niezapłaconej, wymagalnej składki łub rat składki"

Ogólne Warunki Ubezpieczenia Auto Casco

•

Postanowienie § 7 ust. 6 o treści: „W razie rażącego niedbalstwa Ubezpieczającego lub Ubezpieczonego odszkodowanie nie należy się"

•

Postanowienie § 15 ust. 8 o treści: „Jeżeli wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności (...) albo wysokości odszkodowania nie jest możliwe, odszkodowanie wypłacane jest w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe"

Ogólne Warunki Ubezpieczenia kosztów świadczenia pomocy drogowej (...)

• Postanowienie § 8 ust. 1 pkt 3 o treści: (...) nie ponosi odpowiedzialności za zdarzenia, które powstały w wyniku 3) rażącego niedbalstwa lub winy umyślnej Ubezpieczonego "

Ogólne Warunki Ubezpieczenia kosztów świadczenia pomocy drogowej (...)

•

Postanowienie § 8 ust. 1 pkt 4 o treści: (...) nie ponosi odpowiedzialności za zdarzenia, które powstały w wyniku: prowadzenia pojazdu przez Ubezpieczonego po spożyciu alkoholu, narkotyków lub innych środków o podobnym działaniu "

•

Postanowienie § 16 ust. 2 o treści: „Jeżeli Ubezpieczający zmienił adres bądź siedzibą i nie zawiadomił o tym (...) zawiadomienia lub oświadczenia, skierowane przez (...) listem poleconym, na ostatni adres bądź siedzibą Ubezpieczającego, wywierają skutki prawne od chwili, w której doszłyby do niego, gdyby nie zmienił adresu bądź siedziby"

Ogólne Warunki Ubezpieczenia Auto Casco

•

Postanowienie § 7 ust. 8 pkt 1 o treści: (...) nie odpowiada za szkody, bądące następstwem zdarzeń: 1) innych, niż wskazane w zgłoszeniu szkody"

•

Postanowienie § 7 ust. 8 pkt 3 o treści: (...) nie odpowiada za szkody, bądące następstwem zdarzeń: powstałych podczas kierowania pojazdem przez osobą uprawnioną do korzystania z pojazdu, która: a) znajdowała się w stanie nietrzeźwości, po użyciu alkoholu, narkotyków, innych środków odurzających lub leków o podobnym działaniu, jeżeli osoba ta wiedziała lub winna była wiedzieć

o takim działaniu leku lub ulotka informowała o wpływie leku na zdolność do prowadzenia pojazdów; (...) c) zbiegła z miejsca zdarzenia lub oddaliła się mimo spoczywającego na niej prawnego obowiązku pozostania na miejscu zdarzenia lub polecenia pozostania na miejscu zdarzenia wydanego przez funkcjonariusza policji"

•

Postanowienie § 13 ust. 8 o treści: (...) uwzględnia koszty technologiczne koniecznej naprawy, dokonanej wyłącznie w zakresie pozostającym w związku przyczynowym ze zgłoszonym zdarzeniem, za które (...) ponosi odpowiedzialność, które muszą być udokumentowane imiennymi fakturami (rachunkami)" oraz postanowienie § 13 ust. 12 o treści: „Jeżeli naprawa pojazdu nie została udokumentowana imiennymi fakturami (rachunkami), wysokość odszkodowania nie uwzględnia podatku VAT"

•

Postanowienie § 13 ust. 22 pkt 2b o treści: „W przypadku szkody polegającej na kradzieży pojazdu, (...) wypłaci odszkodowanie, jeżeli Ubezpieczający wypełni następujące obowiązki: 2) b) kluczyki lub inne urządzenia przewidziane przez producenta pojazdu do uruchomienia silnika lub odblokowania zabezpieczeń przeciwkradzieżowych, w liczbie i stanie (tj. oryginały lub kopie) podanych we wniosku o ubezpieczenie (dotyczy to także karty magnetycznej, pilota zdalnego sterowania zabezpieczeniami przeciw kradzieżowymi, dekodera, immobilizera oraz innych podobnych urządzeń przeznaczonych do przechowywania poza pojazdem), chyba że zostały utracone na skutek rozboju łub wymuszenia rozbójniczego (...) "

•

Postanowienie § 17 ust. 2 o treści: „Jeżeli strona zmieniła siedzibę (adres) i nie powiadomiła o tym drugiej strony przyjmuje się, że obowiązek zawiadomienia lub oświadczenia został wypełniony przez wysłanie pisma pod ostatni znany stronie adres. W takim wypadku strony uznają, że pismo wywiera skutki prawne po upływie 14 dni od daty jego wysłania, choćby nie dotarło do adresata"

Ogólne Warunki Ubezpieczenia ochrony prawnej w ruchu drogowym

• Postanowienie § 8 ust. 3 pkt 2 o treści: „Ubezpieczeniem nie są objęte szkody powstałe podczas kierowania pojazdem przez osobę uprawnioną do korzystania z pojazdu, która: a) znajdowała się w stanie po spożyciu alkoholu, narkotyków, innych środków odurzających lub leków o podobnym działaniu; b) nie posiadała uprawnień do kierowania pojazdem wymaganych przepisami prawa o ruchu drogowym; c) zbiegła z miejsca wypadku "

•

Postanowienie § 14 ust. 3 pkt 1 o treści: „ Umowa może być rozwiązana w drodze pisemnego wypowiedzenia: 1) przez każdą ze stron w ciągu miesiąca od daty wypłaty odszkodowania lub daty doręczenia Ubezpieczającemu odmowy wypłaty odszkodowania, z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia"

•

Postanowienie § 17 ust. 2 o treści: „Jeżeli strona zmieniła siedzibę (adres) i nie powiadomiła o tym drugiej strony przyjmuje się, że obowiązek zawiadomienia lub oświadczenia został wypełniony przez wysłanie pisma pod ostatni znany stronie adres. W takim wypadku strony uznają, że pismo wywiera skutki prawne po upływie 14 dni od daty jego wysłania, choćby nie dotarło do adresata"

Ogólne Warunki Ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków kierowcy i pasażerów pojazdu mechanicznego

•

Postanowienie § 4 ust. 1 pkt 8 o treści: (...) nie odpowiada za następstwa nieszczęśliwych wypadków powstałych w wyniku: okoliczności innych niż określone w zgłoszeniu szkody u Ubezpieczyciela"

•

Postanowienie § 4 ust. 5 pkt 3 o treści: (...) wyłącza odpowiedzialność za następstwa nieszczęśliwych wypadków kierowcy, który: prowadził pojazd będąc

w stanie nietrzeźwości lub po użyciu alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających"

•

Postanowienie § 7 ust. 2 o treści: „Każda ze stron może w terminie 30 dni od dnia następnego po dniu wypłaty odszkodowania/świadczenia albo po dniu doręczenia zawiadomienia o odmowie wypłaty odszkodowania/świadczenia wypowiedzieć umowę ubezpieczenia w formie pisemnej pod rygorem nieważności, z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia "

•

Postanowienie § 13 ust. 2 o treści: „Jeżeli Ubezpieczający zmienił adres bądź siedzibę i nie zawiadomił o tym (...) zawiadomienia lub oświadczenia, skierowane przez (...) listem poleconym, na ostatni adres bądź siedzibę Ubezpieczającego, wywierają skutki prawne od chwili, w której doszłyby do niego, gdyby nie zmienił adresu bądź siedziby"

Ogólne Warunki Ubezpieczenia pojazdów lądowych (auto casco') z klauzula ochrony prawnej

• Postanowienie § 6 ust. 2 pkt 5 i 7 o treści: (...) nie ponosi odpowiedzialności za szkody: spowodowane przez Ubezpieczonego lub upoważnionego kierowcę

w stanie po spożyciu alkoholu, narkotyków, innych środków odurzających lub podobnie działających leków, nawet jeżeli były przepisane przez lekarza o ile zgodnie z informacją podaną przez producenta, jego zażycie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych; w sytuacji gdy kierowca zbiegł z miejsca zdarzenia "

• Postanowienie § 22 ust. 3 o treści: „Wysokość kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu na potrzeby ustalenia wystąpienia szkody całkowitej obliczana jest

z zastosowaniem wyceny kosztów naprawy obejmującej: 1) koszt robocizny ustalony w oparciu o: a) naprawcze normy czasowj określone przez producenta pojazdui ujęte w systemie A., E. lub innym uznawanym przez (...), b) średnią stawkę za jedną roboczogodzinę ustaloną przez (...) na podstawie stawek stosowanych na terenie gdzie szkoda jest likwidowana. 2) koszt części zamiennych podany w aktualnych polskich wydaniach systemu A. i E. opartych na danych producenta lub importera pojazdów, nie wyższy jednak od średnich cen zalecanych przez producentów pojazdów lub oficjalnych importerów do stosowania przez ich sieci serwisowe" • Postanowienie § 27 o treści: „Wszelkie zawiadomienia i oświadczenia składane przez strony umowy ubezpieczenia winny być sporządzone na piśmie i doręczone za potwierdzeniem odbioru lub przesłane listem poleconym. Jeżeli Ubezpieczający zmienił adres i nie zawiadomił o tym (...), zawiadomienia lub oświadczenia skierowane przez (...) listem poleconym na ostatni znany adres zamieszkania lub siedziby Ubezpieczającego wywierają skutki prawne od chwili, w której doszłyby do niego, gdyby nie zmienił siedziby lub adresu zamieszkania"

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za niedozwolone następujące postanowienia umowne, które zostały wpisane do Rejestru niedozwolonych postanowień umownych, prowadzonego przez Prezesa UOKiK pod numerami:

- poz. 1265 w rejestrze niedozwolonych postanowień umownych: „ Wycena kosztów naprawy obejmuje: a) koszt robocizny ustalony wg wartości netto (bez uwzględnienia podatku) w oparciu o: - naprawcze normy czasowe określone przez producenta pojazdu lub inne, uznane przez (...) S.A, - średnią stawkę za 1 roboczogodzinę, stosowaną na terenie działalności jednostki terenowej, która zawarła umowę ubezpieczenia lub w miejscu naprawy pojazdu, pod warunkiem braku możliwości dokonania naprawy na terenie działalności ww. jednostki; b) koszty części zamiennych i materiałów według wartości netto (tzn. bez uwzględnienia podatku, cła, akcyzy, itp..) ustalonych na podstawie katalogów E., A. lub innych uznanych przez (...) S.A. (...) " - wyrok SOKiK

z dnia 23.10.2006, sygn. akt XVII AmC 147/05

-

poz. 1308 w rejestrze niedozwolonych postanowień umownych: „ Umowa ubezpieczenia może być rozwiązana przez każdą ze stron w drodze pisemnego miesięcznego okresu wypowiedzenia w przypadku wypłaty odszkodowania lub doręczenia przez (...) odmowy wypłaty odszkodowania"- wyrok SOKiK z dnia 11.10.2007, sygn. akt XVII AmC 68/06

-

poz. 1315 w rejestrze niedozwolonych postanowień umownych: „Warta nie odpowiada za szkody (...) zaistniałe w sytuacji, gdy poszkodowany był pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających"- wyrok SOKiK z dnia 11.10.2007, sygn. akt XVII AmC 68/06

-

poz. 1601 w rejestrze niedozwolonych postanowień umownych: „Strony postanawiają, że wszelka korespondencja pomiędzy stronami odbywać się będzie za pomocą listów poleconych kierowanych na w/w adresy. Strony zobowiązane są do zgłaszania drugiej stronie każdą zmianę adresu. Strony postanawiają, że w przypadku niewykonania tego zobowiązania korespondencja skierowana na adres wskazany w niniejszej umowie lub ostatni wskazany adres, która nie zostanie odebrana w terminie, uważana będzie za doręczoną z upływem ostatniego dnia, w którym możliwe było jej podjęcie z urzędu pocztowego"- wyrok SOKiK

z dnia 12.11.2007, sygn. akt XVII AmC 113/07

-poz. 1654 w rejestrze niedozwolonych postanowień umownych: „Ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za szkody powstałe w okolicznościach innych, niż podano w zgłoszeniu szkody"- wyrok SOKiK z dnia 25.02.2009, sygn. akt XVII AmC 252/08

-

poz. 2001 w rejestrze niedozwolonych postanowień umownych: „W razie powstania szkody polegającej na zniszczeniu lub uszkodzeniu pojazdu (wyposażenia dodatkowego) ubezpieczyciel ustala w ocenie technicznej: 1. zakres uszkodzeń, których powstanie pozostaje w związku przyczynowym ze zdarzeniem, za którego następstwo Ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność, 2. części pojazdu podlegające wymianie lub naprawie w następstwie tego zdarzenia, 3. czas robocizny niezbędny do wykonania naprawy, 4. maksymalne stawki za roboczogodzinę naprawy, 5. zużycie eksploatacyjne części pojazdu (ogumienia, tłumików, katalizatorów, akumulatora itd.) Ubezpieczyciel uwzględnia koszty naprawy dokonanej wyłącznie w zakresie określonym w ocenie technicznej i technologicznie koniecznej w związku ze szkodą, udokumentowane imiennymi rachunkami, i 2. Jeżeli naprawa pojazdu nie została udokumentowana imiennymi rachunkami wysokość odszkodowania nie uwzględnia podatku VAT"- wyrok SOKiK z dnia 10.06.2008, sygn. akt XVII AmC 300/07

-" poz. 2008 w rejestrze niedozwolonych postanowień umownych: „2. Ubezpieczenie nie obejmuje także szkód powstałych w pojeździe, którego kierujący w chwili wypadku znajdował się w stanie nietrzeźwości lub stanie wskazującym na spożycie alkoholu, był pod wpływem narkotyków, środków psychotropowych lub innych podobnie działających środków, a także gdy kierowca pojazdu bez uzasadnionej przyczyny oddalił się z miejsca wypadku"- wyrok SOKiK z dnia 05.03.2009, sygn. akt XVII AmC 155/08

- poz. 2011 w rejestrze niedozwolonych postanowień umownych: „6.Niezależnie od obowiązków określonych w §19-§22 w ubezpieczeniu autocasco do obowiązków ubezpieczającego należy: 5) przedłożenie oryginalnych dokumentów (w przypadku kradzieży) potwierdzających pochodzenie pojazdu i umożliwiających jego identyfikację (np. brief dokument odprawy celnej, umowa kupna-sprzedaży, faktura zakupu, karta pojazdu) oraz kompletu oryginalnych kluczy służących do otwarcia pojazdu w liczbie podanej we wniosku ubezpieczeniowym wraz z kompletem urządzeń uruchamiających systemy zabezpieczające przed kradzieżą (piloty, immobilizery, karty magnetyczne itp), chyba, że pojazd został utracony w wyniku rozboju"- wyrok SOKiK z dnia 05.03.2009, sygn. akt XVII AmC 155/08

W toku postępowania administracyjnego Prezes Urzędu stwierdził, iż Ubezpieczyciel dokonał następujących zmian w zakresie podlegających postępowaniu postanowień OWU:

-postanowienie § 13 ust. 12 OWU AC o treści: „Jeżeli naprawa pojazdu nie została udokumentowana imiennymi fakturami (rachunkami), wysokość odszkodowania nie uwzględnia podatku VAT" nie obowiązuje w nowopowstałych OWU AC, obowiązujących od dnia 1 maja 20lir. Zmiana polegała na wykreśleniu przedmiotowego postanowienia z treści OWU AC.

-postanowienie § 14 ust. 3 pkt 1 OWU OP o treści: „Umowa może być rozwiązana w drodze pisemnego wypowiedzenia: 1) przez każdą ze stron w ciągu miesiąca od daty wypłaty odszkodowania lub daty doręczenia Ubezpieczającemu odmowy wypłaty odszkodowania, z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia" nie obowiązuje w nowopowstałych OWU OP, obowiązujących od dnia 1 sierpnia 201 lr. Zmiana polegała na wykreśleniu przedmiotowego postanowienia z treści OWU OP.

- postanowienie § 7 ust. 2 OWU NNW o treści: „Każda ze stron może w terminie 30 dni od dnia następnego po dniu wypłaty odszkodowania/świadczenia albo po dniu doręczenia zawiadomienia o odmowie wypłaty odszkodowania/świadczenia wypowiedzieć umowę ubezpieczenia w formie pisemnej pod rygorem nieważności, z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia" nie obowiązuje w nowopowstałych OWU NNW obowiązujących od dnia 1 sierpnia 201 lr. Zmiana polegała na wykreśleniu przedmiotowego postanowienia z treści NNW.

-postanowienie § 6 ust. 2 pkt 5 i 7 OWU z klauzulą OP o treści: (...) nie ponosi odpowiedzialności za szkody: spowodowane przez Ubezpieczonego lub upoważnionego kierowcę w stanie po spożyciu alkoholu, narkotyków, innych środków odurzających lub podobnie działających leków, nawet jeżeli były przepisane przez lekarza o ile zgodnie z informacją podaną przez producenta, jego zażycie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych; w sytuacji gdy kierowca zbiegł z miejsca zdarzenia" nie obowiązuje od dnia 1 lutego 2010r., w związku z tym, że przedmiotowe OWU miały zastosowanie jedynie do umów ubezpieczenia zawartych do dnia 31 stycznia 2010r. włącznie.

-postanowienie § 22 ust. 3 o treści: „Wysokość kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu na potrzeby ustalenia wystąpienia szkody całkowitej obliczana jest z zastosowaniem wyceny kosztów naprawy obejmującej: 1) koszt robocizny ustalony w oparciu o: a) naprawcze normy czasowj określone przez producenta pojazdu i ujęte w systemie A., E. lub innym uznawanym przez (...), b) średnią stawkę za jedną roboczogodzinę ustaloną przez (...) na podstawie stawek stosowanych na terenie gdzie szkoda jest likwidowana. 2) koszt części zamiennych podany w aktualnych polskich wydaniach systemu A. i E. opartych na danych producenta lub importera pojazdów, nie wyższy jednak od średnich cen zalecanych przez producentów pojazdów lub oficjalnych importerów do stosowanie przez ich sieci serwisowe" nie obowiązuje od dnia 1 lutego 2010r., w związku z tym, że przedmiotowe OWU miały zastosowanie jedynie do umów ubezpieczenia zawartych do dnia 31 stycznia 2010r. włącznie.

- postanowienie § 27 o treści: „Wszelkie zawiadomienia i oświadczenia składane przez, strony umowy ubezpieczenia winny być sporządzone na piśmie i doręczone za potwierdzeniem odbioru lub przesłane listem poleconym. Jeżeli Ubezpieczający zmienił adres i nie zawiadomił o tym (...), zawiadomienia lub oświadczenia skierowane przez (...) listem poleconym na ostatni znany adres zamieszkania lub siedziby Ubezpieczającego wywierają skutki prawne od chwili, w której doszłyby do niego, gdyby nie zmienił siedziby lub adresu zamieszkania" nie obowiązuje od dnia 1 lutego 2010r., w związku z tym, że przedmiotowe OWU miały zastosowanie jedynie do umów ubezpieczenia zawartych do dnia 31 stycznia 2010r. włącznie.

Wartość składki przypisanej brutto wskazanej w sprawozdaniu na .31 grudnia 2010 r. wynosi: (...) słownie: (...)), wielkość ta stanowi przychód Przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 pkt 15 ustawy.

Prezes Urzędu zakończył zbieranie materiału dowodowego, o czym poinformował Przedsiębiorcę. Przedsiębiorca nie skorzystał z prawa zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym.

W dniu 29 listopada 2011 r. Prezes wydał decyzję z sprawie.

Sąd Okręgowy, zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu.

Przede wszystkim wskazać należy, iż bezsporne w niniejszej sprawie było stosowanie przez powoda postanowień wskazanych w zaskarżonej decyzji. Kwestią sporną było natomiast, czy działanie powoda wypełniało zmaniona praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów oraz czy stanowiło stosowanie postanowień wzorca umowy , które wpisane zostały do rejestru postanowień wzorców umownych uznanych za niedozwolone (art. 24 ust. 2 pkt 1 u.o.k.k.), w konsekwencji, czy zasadne było nałożenie kar umownych i w jakiej wysokości.

Przechodząc do zarzutów zgłoszonych przez powoda w odwołaniu wskazać należy, iż powód w § 9 ust.17 OWU AC zawarł postanowienie o treści: „Składka za niewykorzystany okres ubezpieczenia nie podlega zwrotowi, jeżeli przyczyną rozwiązania umowy było wypłacenie przez (...) odszkodowania w wysokości równej sumie ubezpieczenia lub wartości pojazdu ".

Powód zarzucał, iż ochrona ubezpieczeniowa to zobowiązanie do wypłaty odszkodowania, w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego wynikającego z umowy ubezpieczenia. Wskazywał, iż z chwilą wypłaty odszkodowania w wysokości, jak w ww. postanowieniu, ochrona ubezpieczeniowa zostaje w pełni wykorzystania, gdyż spełnione zostaje świadczenie w maksymalnej wysokości.

Zgodnie z 813 § 1 k.c. składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela. W przypadku wygaśnięcia stosunku ubezpieczenia przed upływem okresu na jaki została zawarta umowa, ubezpieczającemu przysługuje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej.

Wskazać należy, iż zgodnie z art. 805 par. 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przepis ten określa ekwiwalentne świadczenia stron umowy. Świadczeniem zakładu ubezpieczeń, które odpowiada świadczeniu ubezpieczającego jest udzielenie ochrony ubezpieczeniowej, polegające na zobowiązaniu do wypłaty odszkodowania w razie nastąpienia określonego w umowie zdarzenia. Koniecznym elementem każdej umowy ubezpieczenia jest określenie czasu trwania ochrony ubezpieczeniowej. Zgodnie zaś z treścią art. 813 §1 kc, składkę, która stanowi świadczenie ubezpieczającego, oblicza się za czas trwania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Przepis ten wskazuje na istnienie związku ekwiwalentnego pomiędzy świadczeniem konsumenta a świadczeniem ubezpieczyciela.

Odpowiednikiem świadczenia ubezpieczającego (zapłacenia składki) jest udzielenie przez zakład ubezpieczeń ochrony ubezpieczeniowej od określonych zdarzeń i w określonym czasie. Ochrona ubezpieczeniowa trawa zatem przez cały czas obowiązywania umowy, niezależnie od faktu , czy w tym czasie nastąpiło, czy tez nie, zdarzenie objęte ochroną. Zatem świadczenie zakładu ubezpieczeń polegające na udzieleniu ochrony ubezpieczeniowej może zostać uznane za spełnione dopiero po upływie okresu, na jaki umowa została zawarta.

Nie sposób zatem uznać, iż zakładowi ubezpieczeń nie należy się składka za okres, w którym ochrona ubezpieczeniowa nie będzie już świadczona. Ubezpieczonemu należy się więc zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczeniowy.

W przypadku rozwiązania umowy ubezpieczenia mamy do czynienia z sytuacją gdy świadczenie ubezpieczającego, polegające na zapłacie składki zostało zapłacone w całości, podczas gdy świadczenie zakładu ubezpieczeń polegające na udzieleniu ochrony ubezpieczeniowej spełnione zostało tylko w części. Zatem kwestionowany zapis, w zakresie w jakim zwalniał zakład ubezpieczeń od obowiązku zwrotu części składki za niewykorzystany okres ubezpieczeniowy w przypadku wypłacenia ubezpieczonemu odszkodowania w wysokości równej wartości pojazdy, gdy nie oznaczało to wyczerpania sumy ubezpieczenia narusza art. 813 §1 kc, który przewiduje zwrot składki ubezpieczeniowej za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej.

Jednocześnie z spornego postanowienia umowy wynika, że suma ubezpieczenia oraz wartość pojazdu mogą stanowić inne wartości. Suma ubezpieczenia określona jest w OWU AC jako „kwota odpowiadająca wartości ubezpieczonego pojazdu deklarowanej przez ubezpieczającego w dacie zawarcia umowy i stanowiąca górną granicę odpowiedzialności (...) (...)" Natomiast przy ustalaniu wysokości odszkodowania w przypadku szkody całkowitej lub kradzieży pojazdu górną granicę odszkodowania stanowi wartość rynkowa pojazdu w dniu powstania szkody. Stwierdzić zatem należy, że suma ubezpieczenia oraz wartość pojazdu w dniu powstania szkody mogą nie być identyczne- wysokość odszkodowania może być zatem niższa od sumy ubezpieczenia. Jeśli w danym przypadku suma ubezpieczenia nie została wyczerpana, a powód przewiduje możliwość rozwiązania umowy ubezpieczenia, to powinien zwrócić ubezpieczającemu składkę za niewykorzystany czas ochrony ubezpieczeniowej.

Tym samym uznać należało, iż doszło do naruszenia przez powoda zbiorowych interesów konsumentów, poprzez stosowanie postanowienia sprzecznego z art. 813 k.c.

Powód zarzucał, iż treść postanowienia zawartego w par. 15ust. 4 OWU AC nie jest sprzecza z art. 808 par. 2 k.c. i brak jest podstaw do uznania, że stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.

Zgodnie z treścią art. 808 § 2 k.c. „Roszczenie o zapłatę składki przysługuje ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko ubezpieczającemu. Zarzut mający wpływ na odpowiedzialność ubezpieczyciela może on podnieść również przeciwko ubezpieczonemu "

Z treści przytoczonego przepisu wynika zatem, że ubezpieczyciel może wystąpić z roszczeniem o zapłatę składki ubezpieczeniowej jedynie przeciwko ubezpieczającemu. W związku z powyższym, jeśli wypłata odszkodowania dokonywana przez Ubezpieczyciela będzie dokonana na rzecz osoby trzeciej, niebędącej ubezpieczającym, to Ubezpieczyciel nie będzie miał prawa dokonać potrącenia kwoty zaległej składki ubezpieczeniowej lub jej raty. Podmiotem, wobec którego Ubezpieczyciel może wystąpić z roszczeniem o zapłatę wymagalnej składki ubezpieczeniowej lub jej raty, jest wyłącznie ubezpieczający. Postanowienie stosowane przez Przedsiębiorcę nie wskazuje w stosunku do jakich podmiotów może nastąpić potrącenie wymagalnej składki ubezpieczeniowej lub jej raty, czy będą to wypłaty dokonane na rzecz ubezpieczającego czy też innych osób. Uzasadnionym więc jest wniosek, że potrącenia wymagalnej składki ubezpieczeniowej lub jej raty mogą być dokonywane nawet, jeśli świadczenie wypłacane jest na rzecz osób innych, niż ubezpieczający.

Ubezpieczający zawierając umowę ubezpieczenia z Ubezpieczycielem nie musi stać się równocześnie osobą ubezpieczoną. Zgodnie z treścią art. 808 § 1 k.c. Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Przywołany powyżej § 2 artykułu 808 k.c stanowi, że roszczenie o zapłatę składki ubezpieczeniowej przysługuje Ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko Ubezpieczającemu. W związku z powyższym należy stwierdzić, że Ubezpieczyciel nie ma prawa potrącić wymagalnej składki ubezpieczeniowej lub jej raty z wypłaty, która zostanie dokonana np. na rzecz ubezpieczonego, a nie ubezpieczającego. Postanowienie umieszczone przez Przedsiębiorcę dotyczy potrącenia składki lub jej raty z wypłacanego odszkodowania, nie precyzuje podmiotów na rzecz których wypłata ta jest dokonywana.

Rację ma Prezes wskazując, iż jeżeli Ubezpieczyciel decyduje się zamieścić w OWU postanowienia przewidujące możliwość dokonania potrącenia wymagalnej składki ubezpieczeniowej lub jej rat, to treść postanowienia powinna być zgodna z przepisami powszechnie obowiązującego prawa. Postanowienie stosowane przez Powoda w istocie daje mu możliwość do dokonywania potrąceń należnej składki ubezpieczeniowej lub jej rat w przypadku dokonywania wypłaty odszkodowania z tytułów wskazanych w postanowieniach umowy ubezpieczenia. Z OWU nie wynika w stosunku do jakiej osoby Ubezpieczyciel może dokonać potrącenia zaległej składki ubezpieczeniowej lub jej rat. Sporne postanowienie może istotnie prowadzić do tego, że konsument nie będący ubezpieczającym, nieświadomy istnienia stosowanych regulacji, może zostać w sposób bezprawny pozbawiony części wypłacanej kwoty, w związku z dokonaniem potrącenia wymagalnej składki lub jej rat przez Ubezpieczyciela.

Mając na względzie powyższe uznać należy, iż treść przedmiotowego postanowienia umieszczonego w OWU AC jest sprzeczna z art. 808 § 2 k.c, a jego stosowanie stanowi działanie bezprawne.

W odniesieniu do zarzutów pozwanego w zakresie stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych, poprzez pomijanie w postanowieniach OWU informacji o:

•

obowiązku wypłaty bezspornej części świadczenia, co wynika z dyspozycji art. 817 § 2 k.c,

•

- obowiązku wypłacenia odszkodowania, jeśli jego wypłata, pomimo umyślnego wyrządzenia szkody przez ubezpieczającego, odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności wynikającego z art. 827 § 1 k.c. wskazać należy, iż

Zapisy takie wprowadzającą konsumenta w błąd poprzez nieprzekazanie, zatajenie istotnych informacji dotyczących produktu.

W § 15 ust. 8 OWU AC Ubezpieczyciel pomija informację wynikającą z art. 817 § 2 k.c. Takie zaniechanie Ubezpieczyciela polegające na niepełnym, niedokładnym przywołaniu treści przepisu, może stanowić działanie wprowadzające konsumentów w błąd, polegające na nieprzekazaniu w sposób .jasny i jednoznaczny informacji dotyczących obowiązku spełnienia przez Ubezpieczyciela wypłaty bezspornej części świadczenia ubezpieczeniowego w terminie 30 dni od dnia otrzymania przez Ubezpieczyciela zawiadomienia o wypadku. W postanowieniu brak jest bowiem zastrzeżenia, iż bezsporna część świadczenia powinna być spełniona w terminie 30 dni od dnia otrzymania przez Ubezpieczyciela zawiadomienia o wypadku, co wynika bezpośrednio z ostatniego zdania art. 817 § 2 k.c. Zważyć należy, że informacja ta jest dla konsumenta bardzo istotna. Konsument przeczytawszy postanowienia OWU może nie być świadomy tego, że może otrzymać bezsporną część świadczenia, w terminie wynikającym z § 1 artykułu 817 k.c, a więc w terminie 30 dni licząc od daty otrzymania przez Ubezpieczyciela zawiadomienia o wypadku. Gdyby Ubezpieczyciel nie pominął w przedmiotowym postanowieniu informacji o obowiązku wypłaty bezspornej części świadczenia, nie mogłoby dojść do zniekształcenia zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta, a konsument ten mógłby w pełni dochodzić przysługujących mu roszczeń.

Podobna sytuacja ma miejsce w odniesieniu do postanowień § 7 ust. 6 OWU AC oraz § 8 ust. 1 pkt 3 OWU (...). W postanowieniach ubezpieczyciel pomija informacje dotyczące obowiązku wypłaty odszkodowania, jeśli w danych okolicznościach wypłata odpowiada względom słuszności.

Przedmiotowe postanowienia OWU, mogą powodować u konsumentów wrażenie, że w każdym przypadku powstania szkody z powodu rażącego niedbalstwa ubezpieczającego odszkodowanie nie należy się. Gdyby Ubezpieczyciel nie pominął w przedmiotowym postanowieniu informacji o obowiązku wypłacenia odszkodowania, jeśli jego wypłata, pomimo umyślnego wyrządzenia szkody przez ubezpieczającego, odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności, nie mogłoby dojść do zniekształcenia zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta.

Pozwany w odwołaniu zarzucił, iż wskazanie przez Prezesa klauzule nie są tożsame z klauzulami wpisanymi do Rejestru klauzul niedozwolonych.

Przyjąć należało, iż zakwestionowane przez Prezesa postanowienie OWU może do identycznych skutków jak postanowienie wpisane do Rejestru klauzul niedozwolonych pod numerem 2011.

Postanowienia te zobowiązują konsumenta do przedstawienia oryginałów dokumentów czy urządzeń niezbędnych do uruchomienia pojazdu, uzależniając od tego wypłatę odszkodowania czy udzielenie ochrony ubezpieczeniowej.

Prawdą jest, iż zakres porównywanych postanowień różni się od siebie, a zakres postanowienia wpisanego do Rejestru pod nr 2011 jest niego szerszy, niż postanowienia zakwestionowanego przez Pozwanego. Jednak skutek stosowania obydwu postanowień jest identyczny-niespełnienie przez konsumenta wymagań wskazanych w postanowieniach (a dotyczących przedstawienia kluczyków bądź innych urządzeń) powoduje odmowę wypłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeń.

Podkreślić należy, że przy uznaniu tożsamości postanowienia stosowanego przez przedsiębiorcę oraz postanowienia wpisanego do Rejestru nie jest niezbędna literalna, dosłowna identyczność klauzul. W uzasadnieniu decyzji dotyczących zakwestionowanego postanowienia § 13 ust. 22 pkt 2b OWU AC powód wskazał, iż decyzja odmawiająca wypłaty odszkodowania przez Ubezpieczyciela powinna być podjęta po zbadaniu istnienia związku przyczynowego pomiędzy kradzieżą pojazdu, a niemożliwością przedstawienia przez ubezpieczającego urządzeń potrzebnych do uruchomienia pojazdu. Jak wskazał w swojej decyzji Prezes UOKiK, w każdym indywidualnym przypadku Ubezpieczyciel powinien zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy kradzieżą pojazdu, a niemożliwością przedstawienia przez ubezpieczającego urządzeń potrzebnych do uruchomienia pojazdu w ilości i stanie wskazanym we wniosku ubezpieczeniowym. Przedsiębiorca powinien określić prawa i obowiązku ubezpieczającego w taki sposób, aby ten mógł otrzymać odszkodowanie, o ile z okoliczności sprawy wynika, iż szkoda i tak by powstała (bez względu na to, czy konsument może przedstawić urządzenia, o których mowa w zakwestionowanym postanowieniu).

W odniesieniu do zarzutów Powoda, dotyczących wysokości nałożonych kar z tytułu zarzucanych naruszeń zważyć należy, iż zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie (...) Prezes Urzędu ma kompetencje do ukarania przedsiębiorcy poprzez nałożenie na niego kary pieniężnej do wysokości 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeśli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie, dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24. Ustawa o ochronie (...) nie zawiera zamkniętego katalogu przesłanek, od których uzależniona jest wysokość kar nakładanych na przedsiębiorców.

Artykuł 111 ustawy o ochronie (...) stanowi, iż przy ustalaniu wysokości kar pieniężnych, należy w szczególności uwzględnić „okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy, a także uprzednie naruszenie przepisów ustawy."

Fakt naruszenia przez Powoda zbiorowych interesów konsumentów został wykazany w sprawie. Uznać bowiem należało, iż poprzez stosowanie praktyk wskazanych w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy powód, poprzez stosowanie w OWU zakwestionowanych postanowień, dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, określonej w art. 24 ust. 1 i 2, art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 oraz art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie (...).

Przyjąć należało, iż Prezes UOKiK dokonał analizy okoliczności związanych z poszczególnymi zarzutami, wpływającymi na wymiar kary. Okoliczności te zostały wskazanie w decyzji w sposób szczegółowy. Prezes miarkował karę i uwzględnił okoliczności takie jak okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy, a także uprzednie naruszenie jej przepisów. Prezes ustalił, że praktyka naruszająca zbiorowe interesy konsumentów była stosowana przez Powoda co najmniej rok. Uwzględnił także ilości zakwestionowanych w postępowaniu postanowień, ilości OWU, w których te postanowienia się znajdowały oraz fakt, iż stosowanie postanowień OWU prowadziło do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.

Zauważyć należy, iż okolicznością łagodzącą żadnym przypadku nie może być to, iż powód terminowo udzielał odpowiedzi czy składał wyjaśnienia bowiem mieści się to w zakresie obowiązków z art. 50 ustawy o ochronie (...). Powód nie przyczynił się w żaden sposób do szybszego , czy skuteczniejszego wyjaśnienia sprawy.

Nadto wskazać trzeba, że nie zostały podjęte przez powoda działania mające celu zmianę zakwestionowanych postanowień. W odpowiedzi na Zawiadomienie Prezesa UOKiK o wszczęciu postępowania administracyjnego Powód nie zgodził się z argumentacją Prezesa UOKiK i praktycznie w odniesieniu do wszystkich zarzutów stwierdził, że jego działanie jest zgodne z prawem, a zarzuty Prezesa są nieuzasadnione. Nie sposób zatem uznać, iż miała miejsce pozytywna reakcję czy natychmiastowe podjęcie działań mających na celu eliminację zakwestionowanych postanowień z wzorców OWU.

Zasadnie niestosowanie uprzednio praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów nie zostało uznane przez Prezesa Urzędu za okoliczność łagodzącą wysokość wymierzonej kary. Podkreślić należy, iż każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w tym działalność ubezpieczeniową, obowiązany jest do przestrzegania przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Działanie zgodne z prawem nie może zostać potraktowane jako przesłanka łagodząca.

Jeśli chodzi o brak korzyści, które mógłby otrzymać Powód stwierdzić należy, że stosowanie przez Ubezpieczyciela zakwestionowanych postanowień mogło prowadzić do uzyskania przez niego znaczących zysków np. poprzez dokonywanie bezprawnych potrąceń. Nie może się zatem ostać stwierdzenie Powoda, że nie osiągał on jakichkolwiek znaczących zysków ze stosowania przedmiotowych postanowień.

Nadto wskazać trzeba, że Prezes UOKiK przeprowadzając badanie wzorców umownych w ramach prowadzonych postępowań, dokonuje abstrakcyjnej kontroli wzorców, a więc w oderwaniu od treści konkretnej umowy czy praktyki przedsiębiorcy oraz bez względu na to, czy wzorce umowne są rzeczywiście stosowane przez przedsiębiorcę (czy na podstawie wzorca doszło do powstania konkretnego stosunku prawnego). Zatem zarzut o niestosowaniu przedmiotowych postanowień w praktyce czy stosowanie ich zgodnie z przepisami prawa pozostają bez wpływu na sprawę.

Podkreślić należy, iż Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną do wysokości 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary (liczonego jako wartość składki przypisanej brutto w roku 2010), jeśli przedsiębiorca dopuści się stosowania praktyki określonej w art. 24 ustawy o ochronie (...) Za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów Prezes UOKiK nałożył na Ubezpieczyciela karę pieniężną w łącznej wysokości 1.777.013,00 zł: w odniesieniu do zarzutów z pkt I sentencji decyzji w wysokości 219.836,00 zł, co stanowi około (...) przychodu osiągniętego w 2010 roku; z pkt II sentencji decyzji w wysokości 329.755,00 zł, co stanowi około (...) przychodu osiągniętego w 2010 roku. Natomiast za naruszenie zakazu określonego w pkt III sentencji decyzji Prezes UOKiK nałożył na Ubezpieczyciela karę pieniężną w wysokości 732.789,00 zł, co stanowi około (...) przychodu osiągniętego w 2010 roku, a w pkt IV nałożył karę w wysokości 494.633,00 zł, co stanowi około(...) przychodu osiągniętego w 2010 roku. Wskazać należy, że kary pieniężne nałożone na Powoda stanowią zaledwie (...) składki przypisanej brutto za 2010r. Kary pieniężne nałożone na Powoda nie przekroczyły zatem wysokości 10% przychodu osiągniętego przez Ubezpieczyciela w 2010r. Zatem przy miarkowaniu przez Prezesa UOKiK kar pieniężnych z tytułu dokonanych przez Powoda naruszeń nie doszło, wbrew twierdzeniom Powoda, do naruszenia przepisów ustawy.

Oddaleniu podlegał wniosek powoda o zawieszenie postępowania oraz o przedstawienie pytania prawnego do Trubunału Konstytucyjnego albowiem zdaniem Sądu brak jest podstaw do zastosowania instytucji przewidzianej w ustawie z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Zdaniem Sądu bowiem rejestr klauzul niedozwolonych nie ma charakteru normy prawnej, jak wskazuje powód.

Mając powyższe na względzie, z uwagi na brak podstaw do uwzględnienia odwołania wniesionego przez powoda podlegało ono oddaleniu, a więc na podstawie art. 479 ^31a § 1 k.p.c. należało orzec jak w punkcie I sentencji.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając nimi w całości stronę powodową, jako przegrywającą sprawę. Na koszty strony pozwanej składało się jedynie wynagrodzenia jej pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym, ustalone na podstawie § 14 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

SSR (del.) Anna Szanciło

(...)

(...)