Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VIII AKa 259 / 23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 9 lipca 2020r.

sygn. akt XVIII K 269/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel subsydiarny

☐ oskarżyciel posiłkowy

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

alternatywnie co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskaza­ny w art. 438 pkt 1) kpk, chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpo­wiada prawu

☒

art. 438 pkt 2) kpk – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3) kpk – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4) kpk – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 kpk

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

zmiana

☒

alternatywnie uchylenie

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

W. Ż

F. T. (1)

aktualny stan zdrowia oskarżonego oraz jego żony I. T.

załączniki do pism proceso­wych

(...)- (...)

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

F. T. (1)

brak świadomości oskarżonych, że otrzy­mane dokumenty (kopia wniosku dekreto­wego i kopia asygnacji przychodowej) są fałszywe

wyjaśnie­nia F. T. złożone na rozprawie odwoław­czej

2900- (...)

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

-----

-----

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2.1.1.1

załączniki do pism proceso­wych składanych przez oskarżonego i jego żonę m. in. na okoliczność ich stanu zdrowia

o ile nie była kwestionowana miarodajność dokumentów dołączanych przez oskarżonego i jego żonę do pism procesowych składanych w toku całego postępowania apelacyjnego i postępowania kasacyjnego, to stan zdrowia oskarżonego i jego małżonki, jak też – niewąt­pliwie chwalebna – rola członków rodzinnych C. w polskiej historii pozostawały bez znaczenia dla rozstrzygnięcia, to jest rozpoznania zarzutów apelacji

2.1.2.1.

wyjaśnienia F. T. (1) złożone na rozprawie odwoławczej

stosownie do zaleceń Sądu Najwyższego w postępowa­niu odwoławczym uzupełniająco przesłuchano oskarżo­nego. Jego depozycje z dnia 5 stycznia 2024r. – co zos­tanie dalej wykazane – nie doprowadziły do przekonują­cego wyjaśnienia powodów rozbieżności w określaniu źródła pochodzenia kopii wniosku dekretowego i kopii asygnacji przychodowej, jak i powodów zwłoki w ujaw­nieniu tych dokumentów w toczącym się postępowaniu dekretowym

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

APELACJA OBROŃCY OSKARŻONEGO

zarzuty naruszenia prawa procesowego:

1.  art 2 § 1 pkt 1) i § 2 kpk poprzez oparcie rozstrzygnię­cia na niezgodnych z prawdą ustaleniach faktycznych i przypisanie oskarżonemu F. T. (1) odpowiedzialności karnej za czyny, których nie popeł­nił;

2.  art. 4 kpk polegającą na nieuwzględnieniu wszystkich okoliczności przemawiających na korzyść oskarżone­go;

3.  art. 5 § 2 kpk poprzez rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego;

4.  art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na nie­zasadnym uznaniu, że wyjaśnienia oskarżonych nie po­siadają waloru wiarygodności, przy jednocześnie cał­ko­wicie bezkrytycznym oparciu się na zeznaniach świad­ka M. C. pomimo istotnych wątpli­wości w tej mierze, z punktu widzenia ogółu dowodów w sprawie, w szczególności całości wyjaśnień obojga oskarżonych lub w części, w której nie potwierdzają świadomości F. T. (1), iż dokumenty prze­dłożone w postępowaniu administracyjnym, sądowo-administracyjnym oraz cywilnym nie są autentyczne

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

zarzut błędu w ustaleniach faktycznych:

w konsekwencji, na skutek powyższych uchybień proce­duralnych błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na bezzasadnym przyjęciu, że F. T. (1) jest spra­wcą przypisanych mu czynów, mimo poważnych w tym zakresie wątpliwości

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sprawa niniejsza po raz drugi rozpoznawana jest w postępowaniu odwoław­czym. Przypomnieć należało, że w postępowaniu o sygn. akt II AKa 342/20 przedmiotem rozpoznania była wyłącznie apelacja wniesiona przez obrońcę os­karżonego. Wyrok Sądu I instancji wydany dnia 9 lipca 2020r. pozostawał pra­womocny względem I. T., a do przełamania jego pra­womocności doszło na skutek zastosowania przez sąd odwoławczy, wydają­cego w dniu 26 października 2021r. wyrok reformatoryjny orzekający odmien­nie co do istoty art. 435 kpk.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 października 2021r. (sygn. akt II AKa 342/20) został zaskarżony kasacją wniesioną na niekorzyść obojga uniewinnionych oskarżonych.

Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 25 maja 2023r. (sygn. akt II KK 73/22) wyrok powyższy uchylił i sprawę przekazał Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

Wyrok kasatoryjny Sądu Najwyższego ma ten skutek, że postępowanie odwo­ławcze powraca do punktu wyjścia, to jest rozpoznaniu podlega w nim wyłącz­nie apelacja wywiedziona przez obrońcę oskarżonego F. T. (1). Natomiast wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie w części odnoszącej się do I. T. jest prawomocny.

Dalej należało zauważyć, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się żadnych uchybień określonych w art. 439 § 1 kpk, których wystąpienie obligowałoby sąd odwo­ławczy do uchylenia zaskarżonego wyroku niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów, a także wpływu uchybienia na treść orzeczenia.

Ponowna, kompleksowa analiza środka odwoławczego wniesionego przez ob­rońcę oskarżonego F. T. (1) i zestawienie sformułowanych w nim zarzutów (też ich uzasadnienia) ze zgromadzonym materiałem dowodowym doprowadziła sąd odwoławczy do wniosku o trafności orzeczenia sądu a quo Stąd wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie (poza rozstrzygnięciami dotyczą­cymi wysokości stawki dziennej grzywny – o czym w końcowej części uzasad­nienia) został utrzymany w mocy. W konsekwencji nie było podstaw do stoso­wania art. 435 kpk ( sąd odwoławczy uchyla lub zmienia orzeczenie na korzyść współ­oskarżonych, choćby nie wnieśli środka odwoławczego, jeżeli je uchylił lub zmienił na rzecz współoskarżonego, którego środek odwoławczy dotyczył, gdy te same względy przemawiają za uchyleniem lub zmianą na rzecz tamtych) wobec I. T..

Podstawowe zarzuty, lakonicznej w gruncie rzeczy apelacji obrońcy dotyczyły obrazy przepisów postępowania (art. 438 pkt 2) kpk), która skutkowała błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia (art. 438 pkt 3) kpk) poprzez przyjęcie, że oskarżony dopuścił się popełnienia zarzuconych mu czynów. Obrońca kwestionowała:



przydanie waloru wiarygodności zeznaniom M. C. (zmarłej przed otwarciem przewodu sądowego) przy braku możliwości ich weryfikacji z depozycjami Z. C. (zmarłego jesz­cze w styczniu 2008 roku);



zbagatelizowanie znanej procesowo okoliczności, że w aktach adminis­tracyjnych dotyczących nieruchomości (szczególnie nieruchomości war­szawskich) często brakuje dokumentów, ale wcale nie oznacza to, że takowe nie istniały (lub nie istnieją) – przez to należy i warto ich poszu­kiwać;



przywiązanie nadmiernego znaczenia do faktu, że kopia wniosku dekre­towego i asygnacji przychodowej została przedłożona przez oskarżo­nych do akt toczącego się postępowania dekretowego dopiero w sierp­niu 2008 roku, gdy zdaniem obrony nie jest to zwłoka szczególna, gdy zważyć konieczność sformułowania określonych wniosków przez stronę postępowania działającą bez profesjonalnej pomocy.

Sąd Apelacyjny w Warszawie wydając wyrok reformatoryjny w dniu 26 paź­dziernika 2021r. skupił się na analizie stanu świadomości oskarżonego F. T. (wynikowo też jego żony), że dokumenty w postaci kopii wnios­ku dekretowego i asygnacji przychodowej są sfałszowane. Sąd ten in abstracto trafnie wywodził, że przestępstwo określone w art. 270 § 1 kk popełnić można tylko umyślnie i dlatego w każdym przypadku, kiedy fakt posłużenia się pod­robionym dokumentem /jak w przedmiotowej sprawie/ pozostaje poza sporem, należy wykazać, że osoba posługująca się takim dokumentem miała świado­mość i wiedzę, iż nie jest on autentyczny. Dalej zauważono, że nie zawsze z samego faktu posłużenia się nieautentycznym dokumentem (nawet jeżeli posługuje się nim oczywisty beneficjent jego treści) wywodzić można świa­domość tej osoby co do tego, że dokument jest podrobiony. Sąd Apelacyjny ar­gumentował dalej, że:



nie można jednoznacznie wykluczyć, że Z. C. mógł być w posiadaniu różnych dokumentów dotyczących rodziny C.;



wobec śmierci Z. C. i M. C. nie było możliwości przeprowadzenia dowodu dot. przekazania spornych dokumentów F. T. (1);



fakt, że F. T. (1) podrobione dokumenty przedłożył dopiero dnia 12 sierpnia 2008r. nie mógł stanowić jednoznacznie okoliczności świadczącej o tym, że oskarżony wiedział, iż posługuje się podrobionymi dokumentami.



oraz, że gdyby faktycznie z akt postępowania administracyjnego wyni­kało, iż dokumenty /którymi posłużył się F. T./ nie istniały, a oskar­żony taką posiadał wiedzę, to trudno uznać za logiczne, że posłużyłby się dokumentami, co do których posiadałby wiedzę, że są podrobione.

Finalnie wobec przyjęcia, że całość materiału dowodowego, oceniona zgodnie z dyrektywami z art. 7 kpk w żadnym razie nie dała podstaw do uznania, że F. T. (1) zachowaniem swoim wypełnił znamiona z art. 270 § 1 kk sąd odwoławczy wskazał, że brak było także podstaw do przypisania mu po­pełnienia przestępstw oszustwa z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk.

Zgodnie z art. 286 § 1 kk kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, dopro­wadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Tym kwalifikowany tego przestępstwa (gdzie znamieniem kwalifikującym jest wartość mienia: znaczna lub wielka) określony został w art. 294 § 1 kk. Mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200.000,00 zł (art. 115 § 5 kk).

Przestępstwo oszustwa można popełnić tylko umyślnie i tylko z zamiarem bezpośrednim. W doktrynie i orzecznictwie jednoznacznie wskazuje się, że oszustwo jest przestępstwem kie­runkowym, gdyż warunkiem odpowiedzial­ności jest działanie lub zaniechanie sprawcy w celu osiągnięcia korzyści ma­jątkowej. Zamiar bezpośredni o szczególnym zabarwieniu związanym z celem działania sprawcy oznacza, że elementy przedmiotowe oszustwa musza mieś­cić się w jego świadomości i muszą być objęte jego wolą. Sprawca oszustwa nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi także chcieć użyć w tym celu określonego sposobu działania czy zaniechania. W związku z tym do przestępstwa oszustwa nie dochodzi zarówno wtedy, jeżeli jeden z przed­stawionych elementów nie jest objęty świadomością sprawcy, jak i wówczas, jeżeli któregoś z nich sprawca nie chce, lecz tylko się godzi. W przypadku dzia­łania sprawcy w zamiarze ewentualnym nie dochodzi więc do popełnienia występku oszustwa przewidzianego w art. 286 § 1 kk (por. np. wyrok SN z dnia 19.07.2007r., V KK 384/06, Biul. PK 2007/14/33). Wprowadzenie w błąd może mieć postać zarówno działania (np. sprawca przedstawia pokrzywdzo­nemu nieprawdziwe informacje dotyczące transakcji, za którą ma otrzymać wy­nagrodzenie lub posługuje się podrobionymi dokumentami), jak i zaniecha­nia (np. sprawca zataja przed pokrzywdzonym istotne informacje dotyczące obciążeń własnego majątku czy wady prawnej przedmiotu transakcji).

W sytuacji, gdy na podstawie wyjaśnień nie da się w sposób nie budzący wąt­pliwości ustalić zamiaru sprawcy, sąd powinien sięgać do najbardziej uchwyt­nych i widocznych elementów działania sprawcy – okoliczności przedmioto­wych (postanowienie SN z dnia 29.03.2011r., V KK 344/10, Biul. PK 2011/9/ 45).

I właśnie, tak jak argumentował Prokurator w kasacji oraz Sąd Najwyższy uza­sadniając wyrok z dnia 25 maja 2023r. (sygn. akt II KK 73/22) analiza oko­liczności przedmiotowych, na przeprowadzenie której pozwalał zgromadzony materiał dowodowy prowadzić może do wniosku sformułowanego przez sąd meriti o świadomości oskarżonego F. T. (1), że pozyskane przez niego kopia wniosku dekretowego oraz asygnacji przychodowej zostały po­wielone z dokumentu podrobionego.

Wskazać trzeba, że warunkiem powodzenia postępowań prowadzonych przez I. T. (przy czynnym udziale F. T. (1) jako pełnomocnika) przed organami administracji, sądami administracyjnymi oraz sądami powszechnymi było wykazanie, że poprzednicy prawni I. T. w przeszłości dochowali terminu złożenia wniosku określo­nego w art. 7 ust. 1 i 2 Dekretu z dnia 26 października 1945r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279 ze zm. – tzw. dekret B. ). Zasadą tego dekretu (art. 1) było przejście wszel­kich gruntów na obszarze m. st. W. na własność gminy m. st. W. z dniem 21 listopada 1945r. Budynki oraz inne przedmioty, znajdujące się na gruntach, przechodzących na własność gminy m. st. W., pozostawa­ły własnością dotychczasowych właścicieli, o ile przepisy szczególne nie stano­wiły inaczej (art. 5). Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 Dekretu dotychczasowy właściciel gruntu, prawni następcy właściciela, będący w posiadaniu gruntu, lub osoby prawa jego reprezentujące, a jeżeli chodzi o grunty oddane na podsta­wie obowiązujących przepisów w zarząd i użytkowanie - użytkownicy gruntu mogą w ciągu 6 miesięcy od dnia objęcia w posiadanie gruntu przez gminę zgłosić wniosek o przyznanie na tym gruncie jego dotychczasowemu właścicie­lowi prawa wieczystej dzierżawy z czynszem symbolicznym lub prawa zabu­dowy za opłatą symboliczną. Gmina mogła uwzględnić wniosek, jeżeli korzys­tanie z gruntu przez dotychczasowego właściciela da się pogodzić z przezna­czeniem gruntu według planu zabudowania, a jeżeli chodzi o osoby prawne - ponadto, gdy użytkowanie gruntu zgodnie z jego przeznaczeniem w myśl planu zabudowania nie pozostaje w sprzeczności z zadaniami ustawowymi lub statu­towymi tej osoby prawnej (art. 7 ust. 2 Dekretu). Nadto złożenie wniosku wa­runkowało możliwość ubiegania się o odszkodowanie (art. 7 ust 5 i art. 9 tego aktu prawnego).

Nie budzi zatem wątpliwości, że wykazanie złożenia takiego wniosku stanowiło niezwykle ważną okoliczność i w świetle doświadczenia życiowego oskarżeni znając jej znaczenie powinni niezwłocznie ujawnić przed organem administracji (toczyło się wówczas postępowanie w Biurze (...) m. st. W. nr (...), że dysponują cho­ciaż kopią wniosku i asygnacji przychodowej. Tymczasem, mimo śmierci Z. C. dnia 6 stycznia 2008r. dokumenty te zostały złożone dopiero dnia 12 sierpnia 2008r. Nie przekonuje argument apelacji, że zwłoka ta nie jest szczególna z uwagi na konieczność sformułowania określonych wnios­ków opartych o przepisy kodeksu postępowania administracyjnego przez oso­by niereprezentowane przez profesjonalnego pełnomocnika. Sąd I instancji tra­fnie zwrócił uwagę na zaangażowanie F. T. (1) w postępowania związane z odzyskaniem prawa własności nieruchomości przy ul. (...) w W. (ówcześnie ul. (...)), względnie uzyskanie odszkodo­wania. Przeto nielogiczne jawi się zachowanie, w którym oskarżeni zwlekają tak długo z ujawnieniem faktu dysponowania nawet tylko kopiami uzyskanych dokumentów. Przecież I. T. wyjaśniła (k. 2180), że ka brat przyniósł ten wniosek, to ja się bardzo ucieszyłam, że wreszcie coś jest. Czyli nawet uzyskanie kserokopii dokumentów oskarżona uznawała za ważne, toteż niezrozumiałe było zwlekanie około roku (gdy przyjmować, że dokumenty rzeczywiście zostały przekazane przez Z. C. podczas spotkania w kawiarni około pół roku przed jego śmiercią – czyli latem 2007) z ujawnieniem ich posiadania.

Na świadomość oskarżonych, że we wszystkich postępowaniach opisanych w zarzutach posługują się kopiami sfałszowanych dokumentów wskazują rów­nież rozbieżnie podawane okoliczności wejścia w ich posiadanie. W wyjaś­nieniach oskarżonych złożonych w postępowaniu przygotowawczym i (przez F. T. (1)) na rozprawie prezentowana jest wersja o ich przekaza­niu podczas spotkania w kawiarni około pół roku przed śmiercią Z. C.. Jednak wersji tej zaprzecza M. C. podno­sząc, że Z. C. z uwagi na stan zdrowia nie mógł odbyć tego spotkania, a nawet nie kontaktował się telefonicznie z F. T. (1)­kiem. Z uwagi na śmierć świadek ten nie mógł zostać przesłuchany przed są­dem, ale – w konfrontacji z twierdzeniami oskarżonych przedstawianymi w pis­mach kierowanych do organów administracji i sądów – zeznania M. C. tylko zyskują walor wiarygodności. Otóż przykładowo F. T. (1) w piśmie z dnia 12 sierpnia 2008r. kierowanym do Biura (...) m. st. W. wskazywał, że kopie zostały odbite z oryginalnych dokumentów zawartych w księgach wieczystych… (k. 58-61, 561-564), co było twierdzeniem absurdalnym, gdyż przecież akta ksiąg wie­czystych podlegały wcześniejszemu badaniu i dokumentów takich tam nie ujawniono. W piśmie z dnia 25 sierpnia 2008r. kierowanym do (...) m. st. W. wskazywał, że pochodzą one z rodzinnych archiwów; iż po śmierci Z. C. odziedziczył z żoną pakiet rodzinnych dokumentów, wśród których odnaleźli kopie wniosku dekretowego i asygnaty (k. 52, 555). Ta­kie samo źródło wskazywane jest też w pismach kierowanych do S.­wego Kolegium Odwoławczego (k. 47, 371-373, 545, 550), w których akcentuje się ich odnalezienie po długich poszukiwaniach wśród odziedziczonych doku­mentów rodzinnych. O odnalezieniu dokumentów dopiero po śmierci brata pi­sała też oskarżona we wniosku z dnia 6 kwietnia 2009r. do SKO w W. (k. 522). O ile wersja o przekazaniu dokumentów podczas spotkania w kawiarni (...) P. pojawia się już w zeznaniach F. T. (1) złożonych przed organem administracji dnia 30 lipca 2012r. (k. 1078-1080) i jakkolwiek podtrzy­mana została w postępowaniu karnym, to różni się ona diametralnie z wcześ­niej przedstawianymi wyjaśnieniami. Rozbieżności tej oskarżony nie wyjaśnił składając dodatkowe wyjaśnienia w dniu 5 stycznia 2024r., a zapytany, dla­czego uzyskanych kopii nie dołączył do dokumentów składanych dnia 25 lip­ca 2008r. wskazał, że nie było chyba takiej potrzeby. Nie sposób dać temu wiary, ponieważ wcześniej już omówiono istotność tych dokumentów. Nadto w wyjaśnieniach oskarżonego pojawiła się kolejna rozbieżność – tym razem wskazał, że Z. C. dokumenty przekazał jego żonie, a dopiero ona jemu.

Nie ma przekonujących podstaw do przyjmowania, że osoba trzecia chciała oszukać Z. C. i celowo podsunęła mu spreparowane do­kumenty chcąc, by ten lub przykładowo oskarżeni wykorzystali je w postępo­waniach.

Omówione powyżej rozbieżności prowadzić musiały do wniosku, że oskarżeni weszli w posiadanie kopii wniosku dekretowego oraz asygnacji przychodowej w bliżej nieustalonych okolicznościach i czasie. Wyjaśnienia tych okoliczności przedstawiane w latach 2008-2009 w zestawieniu z zeznaniami M. C. nakazują wykluczać wersję o ich przekazaniu przez Z. C. latem 2007 roku podczas spotkania w kawiarni. Wyklucza to również posłużenie się nimi dopiero w sierpniu 2008 roku, podczas gdy oskar­żona składając dnia 16 czerwca 2008r. pismo do Samorządowego Kolegium Odwoławczego dołączyła do niego szereg dokumentów, ale nie kopie wniosku i asygnacji. Te wszystkie rozbieżności wskazują na świadomość oskarżonych, że kopie wykonano z podrobionych dokumentów – gdyby było inaczej, nie mie­liby powodu do różnego na kolejnych etapach postępowania relacjonowania okoliczności wejścia w posiadanie dokumentów. Należało zwrócić uwagę na wyjaśnienia F. T. (1) (k. 2231v), że złożenie dokumentów to była prowokacja, w tym sensie żeby urzędnicy szukali prawdy, żeby starali się od­naleźć ten wniosek. Oskarżony dnia 5 stycznia 2024r. wyjaśnił, że może źle użył słowa prowokacja – powiedział jednocześnie: Myślałem, że jak urzędnik zobaczy odbitkę, to zacznie szukać oryginału. Przecież kopia nikomu żadnej krzywdy zrobić nie może.

Oskarżony oczywiście bagatelizuje znaczenie prawne posłużenia się kopią wy­konaną z podrobionego dokumentu. Niemniej stwierdzenie prowokacja pot­wierdza zdaniem sądu odwoławczego ponownie rozpoznającego sprawę, że oskarżony od dłuższego czasu poszukujący kopii wniosku dekretowego oraz znający jego znaczenie świadomie posługując się podrobionymi dokumentami rzeczywiście mógł chcieć wymóc na urzędnikach większą aktywność. Jednak – jak zauważył Sąd Najwyższy – oskarżony wiedział już, że w archiwach państ­wowych wniosku takiego nie ma, a jedyną szansą jest poszukiwanie drugiego jego egzemplarza (lub dokumentu potwierdzającego złożenie) w archiwach ro­dzinnych. W dostępnych mu zbiorach dokumentów tych nie było, zatem trzeba było sięgnąć do dokumentów będących w posiadaniu innych członków rodziny. Jednak również tam ich nie było, przez co konieczne było stworzenie wersji o ich przekazaniu przez Z. C. lub odziedziczeniu po nim. Gdyby rzeczywiście F. T. (1) poszukiwał dokumentów u Z. C. jeszcze za jego życia i gdyby faktycznie odbyło się spotkanie w kawiarni, to kopie te zostałyby przedłożone organom jeszcze w 2007 roku. Gdyby te poszukiwania trwały wcześniej, to doszłoby do przeglądu dokumen­tów będących w dyspozycji Z. C., co też wyklucza wia­rygodność wersji o ich odnalezieniu pośród odziedziczonych dokumentów. To wszystko skutkuje uznaniem wyjaśnień oskarżonych za niewiarygodne, przez co sąd meriti był uprawniony do przyjęcia świadomości oskarżonych co do braku autentyczności dokumentów i trafnego przypisania im przestępstw usi­łowania oszustwa. A już nie sposób polemizować z przypisaniem świadomego posłużenia się podrobionymi dokumentami w postępowaniu wznowieniowym przed sądem cywilnym w 2014 roku, skoro już od maja 2013 roku (po opraco­waniu opinii przez (...) Instytut Ekspertyz Sądowych) procesowo została potwierdzona nieautentyczność dokumentów będących pierwowzorami dla ko­pii wniosku dekretowego i asygnacji przychodowej, którymi posługiwali się os­karżeni. F. T. (1) potwierdził przecież, że został poinformowany o wnioskach opinii.

Finalnie skarżąca formułując zarzut obrazy przepisów postępowania, to jest art. 7 kpk nie zdołała wykazać, że sąd meriti nieobiektywnie i niewłaściwie ocenił zebrany materiał dowodowy. Przekonanie o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną prawa procesowego, jeżeli poprzedza je ujawnienie w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 kpk) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 kpk), stanowi ono wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 kpk), jest wyczerpujące i logicznie - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doś­wiadczenia życiowego, a nadto zgodnie art. 424 § 1 pkt 1) kpk - właściwie uar­gumentowane w uzasadnieniu (wyrok SA w Warszawie z dnia 14.02.2023r., II AKa 529/22, Lex nr 3522440). Zarazem aby zarzut naruszenia art. 7 kpk okazał się trafny, wymaga wykazania wad w ocenie konkretnych dowodów (wyrok tego Sądu z dnia 30.12.2022r., II AKa 293/22, Lex nr 3510437).

W świetle powyższych rozważań nie mógł zostać uwzględniony również zarzut obrazy przepisów postępowania poprzez niezastosowanie art. 5 § 2 kpk. Bo­wiem jeżeli skarżący zarzuca wadliwą ocenę dowodów ujawnionych w sprawie, to nielogiczne jest podnoszenie zarzutu obrazy art. 5 § 2 kpk. Naruszenie za­sady in dubio pro reo ma wszak miejsce wtedy, gdy sąd prawidłowo ocenił ze­brane w sprawie dowody, ale ujawnione wątpliwości rozstrzygnął na niekorzyść oskarżonego, wbrew kierunkowi wymienionej zasady (jeden z wielu: wyrok SA w Warszawie z dnia 24.03.2023r., II AKa 287/22, Lex nr 3599262).

Przepisy art. 5 § 2 kpk i art. 7 kpk mają charakter rozłączny. W sytuacji, gdy sąd przeprowadzi postępowanie w sposób pełny, kompletny i podda zebrane dowody ocenie spełniającej rygory art. 7 kpk, to zastosowanie zasady z art. 5 § 2 kpk może nastąpić, gdy tak przeprowadzona ocena dowodów potwierdzi ist­nienie wciąż niedających się - w oparciu o nią - usunąć wątpliwości (postano­wienie SN z dnia 14.12.2022r., IV KK 497/22, Lex nr 497/22).

Wniosek

apelacja obrońcy:

- [ główny] o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez unie­winnienie oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu,

- [ alternatywny] o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

powody niezasadności wniosków wynikają z rozważań poświęconych zasad­ności zarzutów

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

I.

zmiana zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego F. T. w ten sposób, że wysokość stawek dziennych grzywny wymierzonej w je­go punktach 2. (drugim), 4. (czwartym) i 6. (szóstym) obniżono do kwot po 150,00 zł

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zgodnie z art. 447 § 1 kpk apelację co do winy uważa się za zwróconą prze­ciwko całości wyroku, w tym zatem przeciwko całości rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych.

Apelująca kwestionując winę oskarżonego i domagając się jego uniewinnienia nie miała obowiązku formułować zarzutów odnoszących się do wymiaru kar wymierzonych F. T. (1) i wymiaru kar łącznych. Niemniej, wo­bec zakresu zaskarżenia sąd odwoławczy zobowiązany był poddać kontroli też rozstrzygnięcia dotyczące kar. F. T. (1) wymierzono po dwie kary jednostkowe pozbawienia wolności i kary grzywny – a na skutek ich po­łączenia karę łączną pozbawienia wolności (której wykonanie następnie warun­kowo zawieszono) oraz karę łączną grzywny. Zastrzeżenia sądu odwoławcze­go wzbudziła kara grzywny, ale nie w aspekcie jej surowości wyrażonej w licz­bie stawek dziennych. Kara jednostkowa 100 stawek dziennych za ciąg przes­tępstw (punkt 2. wyroku sądu I instancji) i kara jednostkowa 100 stawek dzien­nych grzywny za kolejne przestępstwo (punkt 4. wyroku) nie naruszają przepi­sów prawa materialnego i uznawać je należy za odpowiadające dyrektywom tzw. sędziowskiego wymiaru kary (art. 53 kk). Wobec zastosowania przepisów kodeksu karnego obowiązujących przed dniem 24 czerwca 2020r. kara łączna (punkt 6. wyroku) mogła zostać ukształtowana z zastosowaniem zasady absorp­cji.

Korekty wymagały natomiast rozstrzygnięcia o wysokości stawek dziennych ka­ry grzywny. Sąd meriti określił ją każdorazowo (kary jednostkowe i kara łączna) na poziomie 500,00 zł. Oczywiście kwota ta pozostaje w granicach zakreślo­nych treścią końcowej części art. 33 § 3 kk ( stawka dzienna nie może być niższa od 10 złotych, ani też przekraczać 2000 złotych), ale wyznaczenie jej na tym po­ziomie nastąpiło z pominięciem początkowej części tej normy: ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, ro­dzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Pominięcie to jaki się jako szczególnie jaskrawe zważając, że wysokość stawki dziennej została ustalona na tożsamym poziomie w odniesieniu do obojga oskarżonych. Wprawdzie są oni małżonkami. W prawie polskim podstawowym ustrojem majątkowym jest wspólność ustawowa (art. 31 § 1 krio), ale w tym konkretnym przypadku nie było podstaw do przyjęcia, że stosunki majątkowe (w rozumieniu posiadanego majątku) obojga małżonków są tożsame. O ile oboje (por. oświad­czenia złożo­ne do protokołów przesłuchań w dniu 12 sierpnia 2019r., k. 2179, k. 2185) utrzymują się ze skromnych emerytur oraz są współwłaścicielami mieszkania, to I. T. dysponowała środkami finansowymi w kwocie 800.000,00 zł. Były to środki pochodzące ze spadku, czyli stanowiące majątek osobisty małżonka (art. 33 pkt 2) krio). Nie ma podstaw do przyjęcia, że spad­kodawca inaczej postanowił (końcowa część przywołanego przepisu). F. T. zresztą zastrzegł dnia 12 sierpnia 2019r., że pieniądze stanowią majątek żony pochodzący ze spadku.

Dlatego należało uznać, że majątek posiadany przez obojga oskarżonych był znacząco różny. Dlatego nieakceptowalne było ustalenie wysokości stawek dziennych grzywny na jednakowym poziomie. Na skutej tego doszło do zmiany wyroku Sądu Okręgowego w zakresie określonym w punkcie I. uzasadnianego orzeczenia.

Jednocześnie: nie było podstaw do analogicznej korekty wyroku (na podstawie art. 435 kpk) w odniesieniu do I. T.. W jej przypadku stosunki majątkowe (deklarowany majątek /a nie sposób przyjmować, by miała powód by zawyżać jego wartość/) pozostają adekwatne do wysokości stawki dziennej określonej w wyroku sądu meriti.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

I. II.

Przedmiot utrzymania w mocy

utrzymanie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie w mocy co do F. T. (1) (za wyjątkiem rozstrzygnięć dotyczących wysokości stawek dziennych grzywny wymierzonych w jego punktach 2., 4. i 6. po­przez ich obniżenie do kwot po 150,00 zł)

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

wyjaśniono powyżej

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

zakres zmiany wskazano powyżej (wobec dominującego rozstrzygnięcia o utrzymaniu)

Zwięźle o powodach zmiany

jak wyżej

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia

------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia

------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------

4.1.

☐ art. 454 § 1 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia

------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-----

------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV.

III.

W postępowaniu odwoławczym oskarżony był reprezentowany przez obrońcę z urzędu. Oskarżyciela posiłkowego reprezentował ustano­wiony pełnomocnik.

Wobec wyroków Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z ustawą zasadniczą przepisów różnicujących wynagrodzenie profesjonalnych pełnomocników w zależności od tego, czy pomoc prawną świadczą na podstawie umowy, czy z urzędu (np. wyrok TK z dnia 20.12.2022r., SK 78/21, Dz. U. z 2022 roku, poz. 2790) podstawą przyznania wyna­grodzenia obrońcy z urzędu był § 11 ust. 2 pkt 5) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie op­łat za czynności radców prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 roku, poz. 1935). Zarazem przepisy tego aktu prawnego nie przewidują podwyższenia wynagrodzenia o stawkę podatku od towarów i usług.

Na tożsamej podstawie oparto rozstrzygnięcie o zasądzeniu od os­karżonego na rzecz Miasta S. W. kwoty 1.200,00 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych w związku z ustanowieniem pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym.

V.

Oskarżony na zasadach ogólnych został obciążony kosztami sądowy­mi postępowania odwoławczego, przy czym – wobec zmiany w zakre­sie kary grzywny – wysokość opłaty została określona za obie instan­cje na poziomie 3.180,00 zł (art. 10 ust. 1 i 2 oraz art. 3 ust. 1 zdanie drugie Ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach kar­nych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 roku, poz. 123 ze zm.).

7.  PODPISY

Przemysław Filipkowski

Sławomir Machnio Piotr Maksymowicz

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

alternatywnie co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1) kpk, chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpo­wiada prawu

☒

art. 438 pkt 2) kpk – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3) kpk – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4) kpk – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub nie­słusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 kpk

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

zmiana

☒

alternatywnie uchylenie