Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 września 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Karol Ratajczak

Sędziowie: SSA Ewa Staniszewska (spr.)

SSA Bogdan Wysocki

Protokolant: protokolant Halszka Mróz

po rozpoznaniu w dniu 5 września 2017 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa Bank (...) S.A. w W.

przeciwko P. P., J. C., A. P. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej A. P. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 29 marca 2016 r. sygn. akt IX GC 599/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej A. P. (1) na rzecz powoda kwotę 4.050 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Ewa Staniszewska Karol Ratajczak Bogdan Wysocki

IACa 301/17

UZASADNIENIE

Powód Bank (...) S.A. w W., powołując się na treść art.299 par.1 k.s.h., wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych - P. P., J. C. i A. P. (1) kwoty 28.815,50 CHF z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 15.296,06 CHF od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a nadto zwrotu kosztów procesu.

Odpowiedź na pozew złożyła pozwana A. P. (1) domagając się oddalenia powództwa i zasądzenia zwrotu kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 29 marca 2016r., z tym że zaocznym w stosunku do pozwanych – P. P. i J. C., Sąd Okręgowy w Poznaniu zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 28.815,50 CHF z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 15.296,06 CHF od dnia 10 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty; zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda 8.554 zł tytułem zwrotu kosztów procesu; wyrokowi nadał rygor natychmiastowej wykonalności w stosunku do pozwanych P. P. i J. C.; oddalił wniosek pozwanej A. P. (1) o rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia.

W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji powołał się na następujące ustalenia faktyczne i wnioski prawne.

Pozwani od momentu zawiązania w 2002 r. do dnia dzisiejszego pełnią funkcję członków zarządu spółki (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. (dalej także jako „spółka” lub „dłużna spółka”).

W dniu 30 września 2005 r. spółka zawarła z Bankiem (...) S.A. w K. umowę o kredyt na zakup pojazdu nr (...), na mocy której (...) S.A. udzielił spółce kredytu w wysokości 21.459,64 CHF na okres od 30 września 2005 r. do 28 września 2010 r.

W związku z nieregulowaniem w terminie rat kredytowych, pismem z dnia 2 maja 2009r. powód wypowiedział spółce przedmiotową umowę, wskazując iż okres wypowiedzenia wynosił 30 dni.

Pomimo wypowiedzenia umowy kredytu spółka nie spłaciła powodowi zadłużenia z niej wynikającego.

W konsekwencji, w dniu 3 marca 2010 r. powód wystawił Bankowy (...) nr (...), obejmujący wierzytelności powoda wobec dłużnej spółki wynikające z w/w umowy łącznie w wysokości 15.303,30 CHF wraz z dalszymi odsetkami w wysokości 1.8-krotności odsetek ustawowych, tj. na dzień wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego 23,40% w stosunku rocznym, od kwoty 15.296,06 CHF, liczonymi od dnia 3 marca 2010 r. do dnia zapłaty.

Postanowieniem z dnia 24 marca 2010 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II Co 1893/10, referendarz sądowy Sądu Rejonowego Poznań – Grunwald i Jeżyce w Poznaniu nadał klauzulę wykonalności w/w tytułowi egzekucyjnemu.

Na podstawie w/w tytułu wykonawczego powód zwrócił się do Komornika (...) w P. P. B. o wszczęcie przeciwko dłużnej spółce postępowania egzekucyjnego. Postępowanie to powód skierował co całego majątku dłużnika, w tym do środków transportu w postaci samochodu ciężarowego marki K. (...), innego majątku ruchomego, rachunków bankowych i inwestycyjnych oraz wierzytelności. Ponadto powód zlecił Komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika.

W toku postępowania w/w Komornik dokonał zajęcia wierzytelności spółki przysługujących jej od Urzędu Skarbowego P., zwrócił się z wnioskiem o udostępnienie danych z centralnej ewidencji pojazdów, w celu ustalenia czy spółka jest właścicielem pojazdu, dokonał zajęcia rachunków bankowych, a ponadto podjął próbę zajęcia majątku w siedzibie spółki.

Z uwagi na bezskuteczność egzekucji w dniu 19 maja 2011 r. Komornik Sądowy P. B. umorzył postępowanie w sprawie o sygn. KM 3172/10 i zwrócił tytuł wykonawczy powodowi.

W dniu 11 stycznia 2013 r. powód kolejny raz, w oparciu o zwrócony mu tytuł egzekucyjny, zwrócił się do w/w Komornika Sądowego o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnej spółce. We wniosku tym powód zwrócił się o skierowanie egzekucji do całego majątku dłużnika, w tym do nieruchomości.

W dniu 25 czerwca 2013 r. Komornik Sądowy P. B. umorzył postępowanie egzekucyjne z uwagi na stwierdzenie bezskuteczności egzekucji i zwrócił tytuł wykonawczy wierzycielowi.

Pismami z dnia 25 września 2013 r. powód wezwał każdego z pozwanych do zapłaty kwoty 15.303,30 CHF wraz z kosztami w wysokości 555,03 zł oraz dalszymi odsetkami w wysokości 1,8 stopy ustawowych odsetek liczonych od kwoty 15.296,06 CHF za okres od dnia 3 marca 2010 r. do dnia zapłaty, w terminie 14 dni od daty doręczenia wezwania. W piśmie tym powód wskazał, że odpowiadają oni solidarnie wraz z dłużną spółką za zobowiązanie wynikające z bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...).

Obecnie dłużna spółka nie posiada siedziby, jej majątek stanowi pojazd marki K. (...), rok produkcji (...) Samochód znajduje się na posesji pozwanej J. C., nie jest użytkowany od (...) Ponadto spółka posiada wierzytelność wobec (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. w S., wierzytelność ta będzie wymagalna na koniec roku 2019.

Na mocy uchwały nr (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku (...) S.A. z dnia 27 kwietnia 2007 r., a także uchwały nr (...)Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku (...) S.A, powód przejął część majątku Banku (...) S.A.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowił przepis art. 299 § 1 k.s.h., zgodnie z którym, jeżeli egzekucja przeciwko spółce z ograniczoną odpowiedzialnością okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Zagadnienie odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania spółki na podstawie art. 299 k.s.h. (oraz poprzednio obowiązującego art. 298 k.h.) było przedmiotem licznych orzeczeń Sądu Najwyższego. Obecnie za ugruntowany nie tylko w orzecznictwie tego Sądu, lecz i w doktrynie, uznać należy pogląd zgodnie z którym, gdy skład zarządu spółki zmieniał się, odpowiedzialność na zasadach określonych w art. 298 k.h. (299 k.s.h.) ponoszą osoby będące członkami zarządu w czasie istnienia zobowiązania, którego egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna. Należy przy tym podkreślić, że wystarcza samo istnienie w tym czasie tego zobowiązania, jego zaś wymagalność nie jest wówczas konieczna. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7 grudnia 2006 r., sygn. akt III CZP 118/2006, publ. OSNC 2007/9/136, wskazał również, że odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej.

Zgodnie z art. 299 § 2 k.s.h., członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1 tego artykułu, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

A zatem członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może uwolnić się od odpowiedzialności w trzech sytuacjach: gdy wykaże, że we właściwym czasie zgłosił wniosek o upadłość lub wszczęto postępowanie układowe, gdy nie doszło do zgłoszenia wniosku o upadłość oraz nie wszczęto postępowania układowego, ale nastąpiło to nie z jego winy i gdy nawet nie zgłoszono wniosku o upadłość lub nie wszczęto postępowania układowego, a wierzyciel nie poniósł szkody. Ciężar dowodu w tych przypadkach spoczywa na osobie pozwanej.

Pozwana A. P. (1) podnosiła trzy grupy zarzutów: pierwszą – związaną z istnieniem i wysokością zobowiązania dłużnej spółki wobec powoda, drugą – związaną ze skutecznością egzekucji prowadzonej przez powoda przeciwko dłużnej spółce oraz trzecią – związaną z zaprzestaniem pełnienia przez pozwaną funkcji członka zarządu dłużnej spółki.

Odnośnie pierwszej grupy zarzutów przypomnieć należy, że w odpowiedzi na pozew pozwana ogólnikowo zakwestionowała, że powód jest następcą prawnym banku (...) S.A., wypowiedzenie umowy kredytu, podpisanie umowy kredytu przez osobę upoważnioną ze strony banku, wydanie i podpisanie zgodnie z przepisami oraz przez uprawnione do tego osoby bankowego tytułu egzekucyjnego. Następnie w piśmie z dnia 7 stycznia 2016 r. pozwana zakwestionowała wysokość dochodzonego przez powoda roszczenia. W opinii pozwanej, nie można przyjąć, iż wysokość ta wynika z wystawionego przez powoda bankowego tytułu egzekucyjnego, albowiem został on wydany na podstawie przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją. Pozwana podkreśliła, że na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy nie sposób ustalić wysokości zadłużenia spółki wobec powoda.

Sąd wskazał, że powyższe zarzuty nie mogły stanowić przedmiotu rozpoznania w niniejszej sprawie. Sprawa ta nie jest bowiem sprawą z powództwa wierzyciela przeciwko spółce, lecz sprawą z powództwa wierzyciela przeciwko członkom zarządu ponoszącym odpowiedzialność za zobowiązania spółki. W tym postępowaniu Sąd badał wyłącznie, czy wystąpiła sytuacja bezskutecznej egzekucji z majątku spółki. W niniejszej sprawie powód udowodnił, że dwukrotnie prowadził egzekucję z majątku spółki, która okazała się bezskuteczna. Oczywistym jest, że egzekucja może być prowadzona wyłącznie na podstawię tytułu wykonawczego. Powód dysponował tytułem egzekucyjnym przeciwko spółce, o jakim mowa w art. 777 § 1 pkt 3 k.p.c. – bankowym tytułem egzekucyjnym. Tytułowi temu nadano sądową klauzulę wykonalności, zaś w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności tytuł ten podlegał badaniu w zakresie wskazanym w obowiązującym do dnia 26 listopada 2015 r. art. 786 ² k.p.c. Skoro postanowienie o nadaniu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności nie zostało zaskarżone przez dłużną spółkę, to obecnie pozwana nie może podnosić zarzutów, które mogły być podniesione przez spółkę w postępowaniu klauzulowym. Ponadto, trzeba podkreślić, że pozwana nie wykazała, aby dłużna spółka wystąpiła z powództwem przeciwegzekucyjnym na podstawie art. 840 § 1 pkt 1 lub 2 k.p.c., a tylko w tej drodze możliwe byłoby wykazanie, że obowiązek spółki wynikający z przedmiotowego tytułu wykonawczego nie istnieje, względnie istnieje w innej wysokości, niż wskazywana przez powoda.

Następnie pozwana zarzucała brak bezskuteczności egzekucji zobowiązania z majątku spółki. Zarzuty te Sąd ocenił jako bezzasadne. Powód wykazał bowiem, że dwukrotnie prowadził egzekucję połączoną z poszukiwaniem majątku spółki, która jednak okazała się za każdym razem bezskuteczna. Spółka nie prowadziła działalności w swojej siedzibie, nie udało się ustalić, gdzie znajduje się kredytowany pojazd, a także istnienia jakichkolwiek innych składników majątku spółki, z których mogłaby być przeprowadzona egzekucja. Bezskuteczność egzekucji wynikała z dokumentów urzędowych – postanowień komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. Są to dokumenty urzędowe, korzystające z domniemania prawdziwości zawartych w nich treści (art. 244 § 1 k.p.c.).

Pozwana zdołała udowodnić jedynie, iż dłużnej spółce przysługuje wierzytelność wobec (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. w S., przy czym wierzytelność ta będzie wymagalna dopiero na koniec roku 2019. Obecnie nie istnieje więc możliwość zaspokojenia wierzytelności powoda z tej części majątku spółki. Jeśli chodzi zaś o pojazd marki K., którego zakup sfinansował powód udzielonym spółce kredytem, pozwana wykazała wprawdzie, że pojazd ten znajduje się w posiadaniu pozwanej J. C., jednakże pozwana nie wykazała wartości rynkowej pojazdu, uzależnionej od wielu czynników, m.in. jego stanu technicznego, wobec czego nie wiadomo, czy egzekucja i tak nie okazałaby się bezskuteczna na skutek tego, że wartość pojazdu pokryłaby zaledwie koszty egzekucyjne.

Jeśli chodzi zaś o trzecią grupę zarzutów związanych z rzekomym zaprzestaniem pełnienia przez pozwaną funkcji członka zarządu dłużnej spółki, Sąd przyjął, że pozwana nie wykazała, iż skutecznie złożyła rezygnację z tej funkcji.

Rezygnacja jest jednostronną czynnością prawną, skuteczną z chwilą dojścia do spółki. Rezygnacja powinna być złożona spółce, a wobec tego, zgodnie z ogólnym upoważnieniem przewidzianym w art. 205 § 2 k.s.h., rezygnacja wywołuje skutek od chwili jej dojścia do jednego z członków zarządu lub prokurenta (zobacz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2010 r., II UK 157/09, niepubl.).

Pozwana nie wykazała, czy, a jeśli tak, to kiedy i komu złożona została uchwała nr 2/2010 nadzwyczajnego zgromadzenia zarządu dłużnej spółki, której kserokopia została załączona do odpowiedzi na pozew (k. 46), a zatem, aby skutecznie złożyła rezygnację z funkcji członka zarządu dłużnej spółki. Jednocześnie jednak podkreślił, że ewentualna rezygnacja w 2010 r. A. P. (1) z funkcji członka zarządu dłużnej spółki nie wyłączała jej solidarnej odpowiedzialności za zobowiązanie tej spółki wobec powoda, albowiem zobowiązanie to powstało i istniało przed 2010 r.

Mając na uwadze powyższe, w punkcie 1. wyroku Sąd na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 28.815,50 CHF (obejmującą wskazaną w pozwie należność główną, odsetki umowne i koszty) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 15.296,06 CHF od dnia 10 kwietnia 2014 r. (dnia wniesienia pozwu) do dnia zapłaty. O odsetkach za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c., albowiem powód przed wniesieniem pozwu wezwał pozwanych do zapłaty (pismami z dnia 25.09.2013 r.), na skutek czego jego wierzytelność stała się wymagalna.

O kosztach procesu w punkcie 2. wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 105 § 2 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Ponieważ wyrok wydany wobec pozwanych P. P. (który nie złożył odpowiedzi na pozew i nie stawił się na żadnej rozprawie) i J. C. (która nie złożyła odpowiedzi na pozew i nie przedstawiła stanowiska w sprawie na rozprawie w dniu 11.01.2016r., na której była obecna) był zaoczny, w punkcie 3. wyroku Sąd na podstawie art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w stosunku do tych pozwanych.

W punkcie 4. wyroku Sąd oddalił wniosek pozwanej A. P. (1) o rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia, ponieważ pozwana nie wykazała, iż w jej przypadku jest to szczególnie uzasadnione (art. 320 k.p.c.). Biorąc pod uwagę dochody pozwanej wykazane w zeznaniu podatkowym za 2014 r. (17.481,90 zł) oraz wysokość zobowiązania pozwanej wynikającego z decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego P. z dnia 27.02.2013r. (k. 267 i n.), pozwana nie będzie w stanie uregulować zobowiązania wobec powoda nawet w przypadku rozłożenia go na raty.

Powyższy wyrok zaskarżyła w całości pozwana A. P. (1) zarzucając:

1)  naruszenie przepisów prawa procesowego tj. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie oceny materiału dowodowego w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego i logicznego myślenia poprzez przyjęcie, że wskazana wartość posiadanego przez Spółkę majątku mogłaby nie przekroczyć kosztów postępowania egzekucyjnego;

2)  naruszenie prawa procesowego tj. art. 316 kpc poprzez jego niezastosowanie i pominięcie okoliczności związanych z posiadanym przez spółkę (...) majątkiem, przy ustalaniu odpowiedzialności pozwanych

3)  naruszenie przepisów prawa materialnego t.j. art. 299 § 2 kodeksu spółek handlowych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że nie wykazałam majątku spółki mogącego zaspokoić wierzyciela i nie wykazałam tym samym przesłanek zwalniających od odpowiedzialności;

4)  naruszenie art. 32 Konstytucji w zw. z art, B Konstytucji, poprzez niezastosowanie bezpośrednio jej przepisów i oparcie rozstrzygnięcia na orzeczeniu niezgodnym z Konstytucją a w konsekwencji uznanie, że Powód wykazał wierzytelność w dochodzonej pozwem wysokości powstałej szkody, podczas gdy Bankowy Tytuł Egzekucyjny stanowi orzeczenie uznane za niezgodne z Konstytucją i nie może stanowić podstawy od ustalenia wysokości odszkodowania.

5)  naruszenie prawa materialnego tj. art. 69 ust 2 pkt. 2 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U, Nr 140, poz. 9393 Prawo Bankowe), poprzez ich niewłaściwą wykładnię i w konsekwencji niezastosowanie oraz uznanie, że Powód był uprawniony od wystawiania Bankowego Tytułu Egzekucyjnego w walucie obcej;

6)  naruszenie art. 5 kc poprzez jego niezastosowanie w przypadku, gdy wystawienie przez Powoda (...) we frankach szwajcarskich i domaganie się wystawienia klauzuli na wskazaną kwotę w walucie obcej stanowiło naruszenie prawa podmiotowego, oraz zasady uczciwości kupieckiej

7)  naruszenie przepisu art 320 kpc poprzez jego niezastosowanie i oddalenie wniosku pozwanej o rozłożenie na zasądzonej kwoty na raty

Powołując się na powyższe wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, także w stosunku do pozostałych pozwanych oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania przez Sądem Okręgowym i Apelacyjnym.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 5 września 2017r. pozwana wniosła dodatkowo o zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 par.1 pkt.1 k.p.c. w zw. z art.380 k.p.c. do czasu zakończenia postępowania o wznowienie postępowania w sprawie II Co 1893/10 zakończonego postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 23 marca 2010r. o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Ponadto wniosła o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego księgowego na okoliczność, czy w przypadku zgłoszenia przez zarząd spółki wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym terminie istniała możliwość zaspokojenia się powoda z majątku spółki w wyższym stopniu i czy w związku z niezgłoszeniem tego wniosku powstała po stronie powoda szkoda.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Na obecnym etapie postępowania sądowego niesporne stały się okoliczności co do udzielenia spółce, na podstawie umowy z Bankiem z dnia 30 września 2005r., kredytu w wysokości 21.450,64 CHF, co do wypowiedzenia tejże umowy z powodu nieregulowania w terminie rat kredytu oraz wystawienia przez powoda w dniu 3 marca 2010r.Bankowego tytułu wykonawczego i nadania temu tytułowi postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 24 marca 2010r. klauzuli wykonalności, a w końcu co do prowadzenia na podstawie tego tytułu wykonawczego dwukrotnie bezskutecznych postępowań egzekucyjnych przeciwko spółce.

W pierwszej kolejności rozważeniu podlegały zatem zarzuty skarżącej, w których kwestionowała już co do zasady ważność tytułu wykonawczego w postaci opatrzonego klauzulą wykonalności Bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 3 marca 2010r., w konsekwencji zasadność prowadzenia na jego podstawie postępowań egzekucyjnych i zasadność powoływania się na jego istnienie w niniejszym procesie.

Niewątpliwie rację ma skarżąca, gdy powołując się na treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 kwietnia 2015r., sygn. P 45/12 opublikowanego w dniu 23 kwietnia 2015r. wskazuje, że przepisy z art.96 ust.1 i art.97 ust.1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r.- Prawo bankowe ( Dz. U. z 2015r., poz. 128) uznano za niezgodne z art.32 ust.1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Niesłusznie jednak już pomija, że w punkcie II swojego wyroku Trybunał zadecydował, że wymienione przepisy tracą moc obowiązująca dopiero z dniem 1 sierpnia 2016r.

Przy czym, w uzasadnieniu wyroku Trybunał m.in. wskazał, że to ustawodawca powinien uregulować w przepisach intertemporalnych sposób zakończenia spraw wszczętych wydaniem b.t.e. przed utratą mocy obowiązującej przepisów, na podstawie których zostały wydane.

Ustawodawca uwzględnił treść wymienionego wyroku Trybunału Konstytucyjnego w ustawie z dnia 25 września 2015r. o zmianie ustawy – Prawo Bankowe oraz niektórych innych ustaw ( Dz.U. z 2015r., poz. 1854), którą uchylił przepisy art.96 – 98 Prawa bankowego. Jednocześnie w art.11 ust.3 tejże ustawy postanowił, że „ Bankowy tytuł egzekucyjny, któremu nadano klauzulę wykonalności na podstawie przepisów dotychczasowych, zachowuje moc tytułu wykonawczego także po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy”.

Chybione są więc zarzuty naruszenia art.32 Konstytucji w zw. z art.8 Konstytucji i art.69 ust.2 pkt.2 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe, ponieważ wbrew twierdzeniom skarżącej przedmiotowy bankowy tytuł wykonawczy opatrzony klauzulą wykonalności już w dniu 24 marca 2010r. zachował moc tytułu wykonawczego.

Z tego też powodu brak było podstaw do uwzględnienia wniosku pozwanej o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia zainicjowanego przez nią postępowania w przedmiocie wznowienia postępowania w sprawie II Co 1893/10 prowadzonej przed Sądem Rejonowym, w którym powołuje się na sprzeczność czynności wystawienia przez powoda b.t.e. z Konstytucją ( k – 342).

Nie ma też racji skarżąca, gdy zarzucając naruszenie art. 69 ust.2 pkt.2 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe wytyka bezzasadność wystawienia przez powoda bankowego tytułu wykonawczego w walucie obcej – frankach szwajcarskich zamiast w złotych polskich.

Wbrew bowiem twierdzeniom z apelacji z treści wymienionych przepisów Prawa bankowego w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy i wystawienia przedmiotowego bankowego tytułu egzekucyjnego, w żaden sposób nie wynika nakaz wystawienia tytułu wyłącznie w walucie polskiej w przypadku udzielenia przez banki kredytu w walucie obcej.

W art.96 ust.2 w ówczesnym brzemieniu Prawa bankowego mowa jest tylko o tym, że w bankowym tytule egzekucyjnym należy oznaczyć m.in. wysokość zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności.

Z kolei postanowienia umowy kredytowej z dnia 30 września 2005r. podlegają, jak wszystkie oświadczenia woli, wykładni z uwzględnieniem dyrektyw z art.65 k.c. Trafnie w tym kontekście Sąd I instancji akcentował brak jakiegokolwiek sprzeciwu członków zarządu, w tym pozwanej A. P. (1) wobec czynności podejmowanych w oparciu o bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony w walucie obcej począwszy od nadania mu klauzuli wykonalności. Słusznie też powód w odpowiedzi na apelację odwołał się także do dowodu z wniosku spółki reprezentowanej właśnie przez pozwaną z dnia 13 listopada 2009r. o restrukturyzację zadłużenia w kwocie 14.004,73 CHF, w którym nie podważano zobowiązania w walucie obcej. Zauważyć od razu w tym miejscu należy, że wystawiony następnie bankowy tytuł egzekucyjny opiewał na taką samą kwotę należności głównej, zmianie uległa jedynie wielkość odsetek z powodu upływu czasu.

Postanowienie z pkt.5.5 umowy kredytowej nie wyłączało wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego w walucie udzielenia kredytu, przewidywało jedynie alternatywną możliwość wystawienia go w złotych polskich.

Wszelkie wątpliwości co do zamiarów stron umowy w tym względzie zostały ostatecznie usunięte dowodem z dokumentu dnia 30.09.2005r. ( tj. z dnia zawarcia umowy o kredyt) zwierającego podpisane przez pozwaną A. P. oświadczenie o poddaniu się egzekucji, w którym m.in. zawarte zostało jasne stwierdzenie, że „ Kredytobiorca upoważnia Bank do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, według swobodnego jego wyboru, w walucie udzielenia kredytu bądź w złotych polskich”.

Nie było zatem żadnych podstaw do przyjmowania, że powód postępował niezgodnie z umową, szczególnie z jego par.5.5. czy przepisami Prawa bankowego.

Dodać w tym miejscu należy, że Sąd Apelacyjny przeprowadził dowód z dokumentu z dnia 30.09.2005r.mając na uwadze, że został on zaoferowany już w pozwie ( do czego Sąd I instancji się nie odniósł), a nadto okoliczność, że jego przeprowadzenie nie przedłużało postępowania i dotyczyło dokumentu podpisanego przez samą pozwaną A. P., a więc znanego jej od początku procesu.

Sąd Apelacyjny nie znalazł również w realiach rozpatrywanej sprawy przekonywujących podstaw do uznania zarzutu naruszenia art.5 k.c.

Jak wyżej przedstawiono, domaganie się przez powoda zapłaty w walucie obcej znajduje uzasadnienie w treści umowy o kredyt i bankowego tytułu wykonawczego. Uzasadnione jest również treścią art. 299 par.1 k.s.h., co należycie omówił już Sąd I instancji.

W niniejszej sprawie nie zachodzi sytuacja, w której wywiązujący się prawidłowo ze swoich obowiązków kredytobiorca obciążony jest ryzykiem zmiany kursu franka szwajcarskiego na przestrzeni przewidzianych lat spłaty kredytu.

Umowa kredytu z dnia 30 września 2005r. została zawarta na okres do 28 września 2010r., przy czym w dniu 2 maja 2009r. została wypowiedziana przez Bank. Bankowy tytuł egzekucyjny został wystawiony w dniu 3 marca 2010r., a już 19 maja 2011r. Komornik umorzył pierwsze postępowanie egzekucyjne przeciwko spółce z powodu jego bezskuteczności. Co więcej, członkowie zarządu spółki zostali wezwani do zapłaty pismami z dnia 25 września 2013r. Pozwana nie wskazała okresu czasu, z którym łączy zarzut niezgodnego z zasadami uczciwości kupieckiej przerzucania na nią przez Bank ryzyka zmiany kursu franka szwajcarskiego, w szczególności nie wskazała takiego okresu w powiązaniu z trwaniem umowy aż do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego. Nie przedstawiła w tym względzie żadnych konkretów. Powszechnie znane zaś finansowe skutki wynikające ze zmiany kursu franka szwajcarskiego od 3 marca 2010r. (wystawienia b.t.e. w walucie obcej ) do dnia wyrokowania w niniejszej sprawie, wynikały wyłącznie z zaniechania spłaty zobowiązania najpierw przez spółkę, następnie przez członków zarządu. Nie sposób też pominąć, że stroną umowy było przedsiębiorstwo, które zaciągnęło kredyt na potrzeby zarobkowej działalności gospodarczej.

Nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty naruszenia art.233 par.1 k.p.c. i 316 k.p.c. łączone z ustaleniami Sądu Okręgowego o braku majątku spółki.

W tym względzie ustalenia Sądu I instancji znajdują bowiem logiczne oparcie w niespornych faktach o braku zapłaty przez spółkę w jakiejkolwiek części zobowiązania i to mimo dwukrotnie prowadzonych przez powoda od 2010r. postępowań egzekucyjnych. Zauważyć też należy, że z zeznań św. J. C., samej pozwanej i złożonych przez nią dokumentu w postaci decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia(...). wynika, że również postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Urząd Skarbowy okazało się bezskuteczne z braku majątku, z którego można by prowadzić skuteczną egzekucję i to pomimo zajęcia samochodu marki K.( k – 272). Powoływanie się w tym stanie rzeczy na posiadanie przez spółkę samochodu K., który w (...). posiadał wartość 58.916 zł., od wielu lat stoi nieużywany ( nie był przy tym ujawniony powodowi w czasie egzekucji), jako na składnik majątku pozwalający na uzyskanie gotówki w wysokości przekraczającej koszty egzekucji – jest całkowicie dowolne. Ubocznie dodać też można, że jak wynika z pisma (...) spółki z o.o. Sp.k. z dnia (...), wymagalna dopiero z końcem 2019r. wierzytelność spółki wynosi 14.588,39 zł. a nie jak podawała pozwana 269.980,33 zł. ( k – 250).

Sąd Apelacyjny na podstawie art.381 k.p.c. pominął zaoferowany dopiero na rozprawie apelacyjnej dowód z opinii biegłego z dziedziny księgowości, zmierzający do wykazania faktów wcześniej nie podnoszonych przez pozwaną - jako oczywiście spóźniony. W świetle jednoznacznie określonych w art. 299 par.2 k.s.h. przesłanek uwalniających członka zarządu od odpowiedzialności, nie ulega wątpliwości, że pozwana mogła powołać się na fakty w nim wskazane i odpowiednie dowody celem ich wykazania, przede wszystkim na dowód z opinii biegłego z dziedziny księgowości już w postępowaniu przed Sądem I instancji. Pozwana reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego jednak tego nie uczyniła. Nie wskazała, a Sąd II instancji nie dopatrzył się z urzędu okoliczności, które uzasadniałyby wnioskowanie, że potrzeba ich powołania wynikła później. Uwzględnienie wniosku skarżącej prowadziłoby do przedłużenia postępowania sądowego i do rozpatrywania sporu także w płaszczyźnie przesłanek nie poddanych ocenie Sądu I instancji.

Z przyczyn wyżej przedstawionych Sąd Apelacyjny uznał zarzuty apelacji za bezzasadne i w pełni podzielił, z uzupełnieniami omówionymi, ustalenia faktyczne i wnioski prawne Sądu Okręgowego.

Sąd II instancji uznał przy tym za bezzasadny zarzut naruszenia art. 320 k.p.c.

Obok zasługujących na aprobatę argumentów Sądu I instancji miał także uwadze, że propozycja pozwanej rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty miesięczne w kwocie 500 zł. nie uwzględnia należycie zasługującego przecież na ochronę interesu wierzyciela. Sąd rozkładając zasądzone w wyroku świadczenie na raty nie może czynić tego z oczywistą szkodą dla wierzyciela, a do tego w istocie sprowadzałoby się uwzględnienie wniosku pozwanej.

W konsekwencji, Sąd Apelacyjny na podstawie art.385 k.p.c. apelację oddalił jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art.108 par.1 k.p.c., art.98 par.1 i 3 k.p.c. w zw. z par.1 pkt.6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Ewa Staniszewska Karol Ratajczak Bogdan Wysocki