Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego (del. do SO) Piotr Czerski

Protokolant: Rafał Marczuk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 października 2014 roku w L.

sprawy z powództwa B. W.

przeciwko J. Z.

o zapłatę

____________________________________________________________

I.  zasądza od pozwanego J. Z. na rzecz powoda B. W. kwotę 85.696,75 zł (osiemdziesiąt pięć tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt sześć złotych i siedemdziesiąt pięć groszy) z odsetkami ustawowymi od dnia 1 lipca 2013 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  nakazuje ściągnąć od pozwanego J. Z. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Lublinie kwotę 4.285,00 zł (cztery tysiące dwieście osiemdziesiąt pięć złotych) tytułem części opłaty od pozwu, której powód nie był obowiązany uiścić;

IV.  pozostałą nieuiszczoną częścią opłaty obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IC 665/13

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 1 lipca 2013 roku powód B. W. domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego J. Z. kwoty 88.359,72 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2013 r. i zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przypisanych.

W uzasadnieniu wyjaśniono między innymi, że prawomocnym wyrokiem z dnia 5 marca 2013 roku pozwany J. Z. został uznany winnym przestępstwa oszustwa dokonanego w dniu 22 grudnia 1999 r., którym wyrządził powodowi szkodę, utrzymanym przez Sąd Okręgowy w Lublinie. Wyrokiem w sprawie II K 785/11 Sądu Rejonowego w Puławach w stosunku do pozwanego został orzeczony środek karny polegający na obowiązku naprawienia szkody w wysokości 43.665,00 zł.

Pozwany wyrządzając powodowi szkodę przestępstwem już w dniu jego popełnienia zobowiązany był do jej naprawienia, a w wypadku zwłoki w jej naprawieniu winien uiścić odsetki ustawowe od dnia przestępstwa, tj. dnia 22 grudnia 1990 r. Jak dotychczas pozwany w żadnym zakresie nie naprawił szkody, przez co skapitalizowane odsetki ustawowe liczone od dnia 22 grudnia 1999 roku zamknęły się na dzień 1 lipca 2013 roku kwotą 88.359,72 zł. Z tych powodów żądanie zasądzenia od pozwanego kwoty skapitalizowanych odsetek jest zasadne. (k. 2-4)

W odpowiedzi na pozew pozwany domagał się oddalenia powództwa. Pozwany przyznał, że została wobec niego zasądzona prawomocnie kwota 43.665,00 zł tytułem naprawienia szkody. Kwestionował jednak wydany wyrok jako krzywdzący. (k. 33-33v)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 grudnia 1999 r. sporządzona została w formie aktu notarialnego umowa, w której B. W. zobowiązał się wobec J. Z. dokonać na jego rzecz sprzedaży własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w P. o pow. 35,39 m ² za cenę 37.000,00 zł, przy czym przeniesienie tego prawa miało nastąpić do dnia 30 kwietnia 2000 r. W treści tej samej umowy B. W. potwierdził, że otrzymał już kwotę 37.000,00 zł tytułem zapłaty całej ceny. (wypis AN – k. 78-78v)

W dniu 6 kwietnia 2000 r. J. Z. działając na podstawie pełnomocnictwa notarialnego z dnia 22 grudnia 1999 r. zawarł w imieniu własnym oraz B. W. umowę przeniesienia własnościowego prawa do przedmiotowego lokalu za cenę 37.000,00 zł. (wypis AN – k. 79-79v)

W dniu 6 kwietnia 2000 r. J. Z. zdawał sobie sprawę, że wartość szkody, którą wyrządza pozwanemu wynosi co najmniej 43.665,00 zł. (zeznania powoda – k. 73, zeznania powoda w charakterze świadka w postępowaniu karnym – k. 99, 108, oświadczenie pisemne powoda – k. 77)

Wyrokiem z dnia 6 marca 2012 r. Sąd Rejonowy w Puławach na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec J. Z. środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę kwoty 43.665,00 zł na rzecz B. W., w związku z popełnieniem na jego szkodę przestępstwa w dniu 22 grudnia 1999 r. Przestępstwo to polegało na tym, że w P., woj. (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził B. W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego w ten sposób, że obiecał mu udzielenie pożyczki i w związku z tym w dniu 22 grudnia 1999 r. w kancelarii notarialnej notariusza Z. J. zmierzając do przejęcia należącego do B. W. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w P. o wartości 58.665,00 zł zawarł z nim w formie aktu notarialnego (Rep. A nr (...)) umowę sprzedaży zobowiązującej dotyczącej tego lokalu oraz przyjął od niego w formie aktu notarialnego (Rep. A nr (...) – pełnomocnictwo do wykonania tej umowy, zapewniając go, że jest to jedynie forma zabezpieczenia wcześniej uzgodnionej z nim pożyczki w kwocie 25.000,00 zł, przy czym w akcie notarialnym – umowie sprzedaży zobowiązującej jako wartość zakupu nieruchomości wskazano kwotę 37.000,00 zł, zaś udzielił mu pożyczki w kwocie 25.000,00 zł, na poczet której B. W. spłacił mu kwotę 10.000,00 zł - po czym w dniu 6 kwietnia 2000 r. na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa zawarł z samym sobą i na swoją rzecz umowę przeniesienia spółdzielczego prawa do lokalu w formie aktu notarialnego (Rep. A nr 1452/2000) przed notariuszem M. N., co uczynił wbrew ustnym uzgodnieniom dotyczącym umowy pożyczki, spłaty tej pożyczki i sposobu jej zabezpieczenia, czyniąc w ten sposób straty w kwocie 43.665,00 zł na szkodę B. W.. (k. 15v, 128-130v))

Wyrokiem z dnia 5 marca 2013 r. Sąd Okręgowy w Lublinie w powyższym zakresie utrzymał w mocy powyższy wyrok, który tym samym stał się prawomocny. (k. 17, 144-144v)

Pozwany nie wykonał powyższego obowiązku naprawienia szkody. (fakt przyznany przez pozwanego – k. 33-33v).

Prowadzone postępowanie egzekucyjne również nie do prowadziło do skutecznego wyegzekwowania przedmiotowej należności. (zaświadczenie – k. 160)

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie powołanych wyżej dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony procesu i nie budziły wątpliwości Sądu. Sąd dał też wiarę powołanym wyżej zeznaniom powoda, ponieważ są one konsekwentne i spójne z pozostałymi dowodami. Pozwany nie kwestionował przy tym omawianych zeznań powoda. Z kolei z uwagi na niestawiennictwo pozwanego, pomimo kilkukrotnych wezwań, Sąd pominął dowód z jego zeznań.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że nie ma przeszkód prawnych, aby w niniejszym postępowaniu uwzględnić żądanie zasądzenia odsetek od kwoty głównej objętej wyrokiem sądu karnego. Szkodą, do której naprawienia sąd karny zobowiązał sprawcę, jest bowiem równowartość rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa i nie było dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu jej wysokości tych składników i elementów szkody, które wynikły z następstw czynu, np. odsetek1.

Z kolei jak podkreśla się w orzecznictwie odsetki od kwoty stanowiącej wartość szkody wyrządzonej przestępstwem należą się uprawnionemu co do zasady od daty przestępstwa2. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy przestępstwo sprowadza się do zagarnięcia konkretnej kwoty3 lub sytuacji, gdy dłużnik już w chwili czynu zna wysokość szkody, którą przestępstwem wyrządza.

Biorąc pod uwagę powyższe uwagi należy stwierdzić, że dla rozstrzygnięcia sprawy kluczowe znaczenie mają dwie kwestie. Pierwsza z nich dotyczy ustalenia chwili wyrządzenia powodowi szkody przez pozwanego. Druga zaś dotyczy ustalenia, czy już w chwili wyrządzenia tej szkody pozwany miał świadomość jej wysokości, a tym samym czy można mówić już wówczas o wymagalności świadczenia.

Jeżeli chodzi o pierwszy z przedstawionych wyżej problemów, to bez wątpienia powód nie ma racji twierdząc, iż wyrządzenie mu szkody nastąpiło już w dniu 22 grudnia 1999 r. W tym bowiem dniu zawarł on z pozwanym wyłącznie umowę o charakterze zobowiązującym. Dopiero zawarcie przez pozwanemu umowy z samym sobą wywołało uszczerbek majątkowy po stronie powoda. Zdarzenie to miało miejsce w dniu 6 kwietnia 2000 r. Innymi słowy, to właśnie w dniu 6 kwietnia 2000 r. pozwany wyrządził powodowi szkodę w wysokości 43.665,00 zł, której dotyczy orzeczony wobec pozwanego środek karny, a którą Sąd Karny ustalił na podstawie operatu szacunkowego znajdującego się w aktach sprawy IIK 785/11.

Jeżeli natomiast chodzi o drugi ze zidentyfikowanych wyżej problemów, to można stwierdzić, że wiarygodne są zeznania powoda, zgodnie z którymi już w chwili wyrządzania szkody powodowi, czyli w dniu 6 kwietnia 2000 r., pozwany zdawał sobie sprawę z jej wysokości, a nawet oceniał ją na wyższą. Świadczy o tym stanowcze zeznanie powoda złożone w toku niniejszego procesu, podczas gdy pomimo wezwania, pozwany nie stawił się i nie złożył własnych zeznań. Nie kwestionował też wspomnianych zeznań powoda w inny sposób. O prawdziwości zeznań powoda świadczą jednak także dowody zgromadzone w postępowaniu karnym. Otóż należy zauważyć, że w dniu 7 października 2005 r. powód złożył pisemne oświadczenie, w którym twierdził, że po wyrządzeniu szkody pozwany powiedział mu, że mieszkanie jest warte 70.000,00 zł.

Zgodnie zaś z treścią art. 359 k.c. (§ 1) odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. (§ 2) Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę treść żądania pozwu, odsetki ustawowe od kwoty 43.665,00 zł należą się powodowi od dnia następnego po wyrządzeniu szkody, tj. od dnia 7 kwietnia 2000 r., do (zgodnie z pozwem) 1 lipca 2013 r. Obliczenie tej kwoty przedstawiono poniżej4:

Data powstania zaległości	2000.04.07 (Pierwszy dzień naliczania odsetek)
Odsetki na dzień	2013.07.01
Początkowa kwota zaległości	43 665,00 zł

Razem
Łączna kwota odsetek	85 696,75 zł
Kwota zaległości wraz z odsetkami	129 361,75 zł

Szczegóły
Od	Do	Liczba dni	Oprocentowanie	Kwota odsetek	Podstawa prawna
2000.04-07	2000.10-31	208	21,00 %	≈5 225,44 zł	Dz.U.99.43.429
2000.11-01	2001.12-14	409	30,00 %	≈14 678,62 zł	Dz.U.00.90.996
2001.12-15	2002.07-24	222	20,00 %	≈5 311,58 zł	Dz.U.01.143.1612
2002.07-25	2003.01-31	191	16,00 %	≈3 655,90 zł	Dz.U.02.117.1009
2003.02-01	2003.09-24	236	13,00 %	≈3 670,25 zł	Dz.U.03.14.137
2003.09-25	2005.01-09	473	12,25 %	≈6 931,67 zł	Dz.U.03.166.1613
2005.01-10	2005.10-14	278	13,50 %	≈4 489,72 zł	Dz.U.05.3.16
2005.10-15	2008.12-14	1157	11,50 %	≈15 917,39 zł	Dz.U.05.201.1662
2008.12-15	2013.07-01	1660	13,00 %	≈25 816,18 zł	Dz.U.08.220.1434
2000-04-07	2013-07-01	4834	85 696,75 zł

Dół formularza

Zasądzeniu podlega zatem kwota 85.696,75 zł. W pozostałej części żądanie sformułowane przez powoda jako główne (skapitalizowane odsetki) jest niezasadne. Natomiast według art. 482 § 1 k.c. od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Dlatego w wyroku zasądzono dalsze odsetki ustawowe zgodnie z żądanie pozwu, tj. od dnia 1 lipca 2013 r.

Biorąc pod uwagę wynik procesu, należy uznać, że pozwany uległ w 97%. W tej też proporcji nakazano ściągnięcie od pozwanego części opłaty od pozwu, której powód nie miał obowiązku uiścić - zgodnie z treścią art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych5. Jest to kwota: 4.418,00 zł x 97% = 4.285,00 zł. Natomiast pozostałą częścią nieuiszczonej opłaty od pozwu należało obciążyć Skarb Państwa.

Mając powyższe na względzie, Sąd orzekł jak w sentencji. Dół formularza

1 Wyrok SN z dnia 4 lutego 2002 r., II KKN 385/01, LEX nr 53028.

2 Wyrok SA w Krakowie z dnia 29 czerwca 2000 r., II ACa 105/00, LEX nr 42947.

3 Wyrok SN z dnia 17 czerwca 1971 r., II PR 112/71, LEX nr 6945.

4 Kalkulator LEX/el.

5 Tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 1025.