Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 15 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Wieluniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Maria Smólska-Caban

Protokolant staż. urz. B. Z.

po rozpoznaniu w dniu 04 kwietnia 2016 r. w Wieluniu

na rozprawie

sprawy z wniosku Z. O.

z udziałem S. T. (1), J. T., W. T.
i M. M.

o dział spadku

p o s t a n a w i a:

1.  Dokonać działu spadku po S. T. (2), W. T.
i C. T. obejmującego gospodarstwo rolne znajdujące się w K., gmina W., oznaczone numerami działek (...) o powierzchni 1,6600 ha przedstawione na mapie wyrysie z mapy ewidencyjnej wydanej przez Starostwo Powiatowe w W. w dniu 05 marca 2015 r. za numerem (...). (...).1 66 2015 stanowiącej integralną część niniejszego postanowienia o wartości 135 130,00 (sto trzydzieści pięć tysięcy sto trzydzieści) zł, w ten sposób, iż opisane gospodarstwo rolne przyznać na własność uczestnika W. T. w całości bez spłat na rzecz uczestniczki M. M..

2.  Zasądzić od uczestnika W. T. tytułem spłaty na rzecz:

- wnioskodawczyni Z. O. kwotę 20 269,50 (dwadzieścia tysięcy

dwieście sześćdziesiąt dziewięć 50/100) zł płatną w trzech rocznych ratach po

6 756,50 (sześć tysięcy siedemset pięćdziesiąt sześć 50/100) zł każda w terminie

do dnia 31 grudnia każdego roku poczynając od 2016 roku z ustawowymi

odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat,

- uczestnika J. T. kwotę 20 269,50 (dwadzieścia tysięcy

dwieście sześćdziesiąt dziewięć 50/100) zł płatną w trzech rocznych ratach po

6 756,50 (sześć tysięcy siedemset pięćdziesiąt sześć 50/100) zł każda w terminie

do dnia 31 grudnia każdego roku poczynając od 2016 roku z ustawowymi

odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat,

- uczestnika S. T. (1) kwotę 37 160,75 (trzydzieści siedem

tysięcy sto sześćdziesiąt 75/100) zł płatną w trzech rocznych ratach , przy czym

dwie pierwsze raty po 12 386,91 (dwanaście tysięcy trzysta osiemdziesiąt sześć

91/100) zł i trzecia rata w kwocie 12 386,93 ( dwanaście tysięcy trzysta

osiemdziesiąt sześć 93/100) zł w terminie do dnia 31 grudnia każdego roku

poczynając od 2016 roku z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi

płatności.

3.  Oddalić wniosek w pozostałej części.

4.  Nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Wieluniu tytułem wydatków od uczestnika S. T. (1) kwotę 825,35 (osiemset dwadzieścia pięć 35/100) zł i od uczestnika J. T. kwotę 450,19 (czterysta pięćdziesiąt 19/100) zł i nie obciążać zainteresowanych kosztami postępowania w pozostałej części.

5.  Koszty postępowania między uczestnikami wzajemnie znieść.

Sygn. akt I Ns 727/15

UZASADNIENIE

Z. O. wniosła o dokonanie działu spadku po S. T. (2) i W. T. obejmującego gospodarstwo rolne położone w K. o powierzchni 1,66 ha. Na rozprawie w dniu
07 października 2015 r. wnioskodawczyni sprecyzowała wniosek domagając się przyznania na swoją rzecz działek oznaczonych numerami (...) oraz podziału fizycznego budynku mieszkalnego znajdującego się na działce numer (...) i przyznania wydzielonych części uczestnikom poza J. T.. Uczestnik W. T. wniósł o przyznanie całej nieruchomości na swoją rzecz ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni i pozostałych uczestników. S. T. (1) wyraził zgodę na propozycję spłaty W. T., domagając się alternatywnie przyznania na jego rzecz lokalu w budynku mieszkalnym na działce numer (...), uzasadniając swoje żądanie w ten sposób, aby miał się gdzie przespać, gdy przyjedzie na grób rodziców. Uczestniczka M. M. wniosła o przyznanie nieruchomości w całości na rzecz W. T. bez spłat na jej rzecz. Wnioskodawczyni podniosła, iż godzi się na spłaty, ale domaga się ustanowienia służebności dojazdu do swojej sąsiedniej działki.

W piśmie procesowym z dnia 14 października 2015 r. pełnomocnik uczestnika W. T. wniósł o przyznanie na rzecz uczestnika spadkowego gospodarstwa rolnego o wartości 150 000,00 zł w całości i zasądzenie na rzecz Z. O. spłaty obniżonej z kwoty 22 500,00 zł do kwoty 15 000,00 zł i na rzecz S. T. (1) z kwoty 41 250,00 zł do kwoty 30 000,00 zł, płatnych w dwóch półrocznych ratach, bez spłat na rzecz J. T.|

i M. M.. W uzasadnieniu swojego stanowiska pełnomocnik uczestnika podniósł, iż W. T. prowadzi spadkowe gospodarstwo rolne od 1981 r.; pozostali spadkobiercy od kilkudziesięciu lat pracują albo na swoim gospodarstwie, albo zawodowo w mieście. Przedmiotem podziału jest „karłowate” gospodarstwo rolne z gruntami o niskiej klasie bonitacyjnej, zabudowania są stare
i wymagają nakładów. W. T. ma trudną sytuację materialną
i korzysta ze świadczeń pomocy społecznej.

W piśmie procesowym z dnia 02 listopada 2015 r. pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o fizyczny podział nieruchomości w ten sposób, aby na rzecz uczestnika W. T. przyznać jeden pokój z kuchnią
i osobnym wejściem, a drugą część budynku mieszkalnego przyznać na rzecz wnioskodawczyni i pozostałych uczestników, a pozostałe działki podzielić w równych częściach pomiędzy spadkobierców. W piśmie pełnomocnik podniósł, iż wnioskodawczyni wybudowała na własny koszt i własnym staraniem przybudówkę, w tym łazienkę, ganek i kuchnię.

Ostatecznie nie doszło do uzgodnienia stanowiska spadkobierców co do sposobu dokonania działu spadku. Na rozprawie w dniu 04 kwietnia 2016 r. W. T. nadal domagał się przyznania na swoją rzecz całego gospodarstwa rolnego i zasądzenia obniżonych spłat na rzecz pozostałych spadkobierców, wnioskodawczyni i S. T. (1) domagali się zasądzenia spłat w całości, a M. M. wyraziła zgodę na przyznanie nieruchomości na rzecz W. T. nie żądając spłat na swoją rzecz. W piśmie nadesłanym w dniu 09 grudnia 2015 r. uczestnik J. T. podniósł, iż swój udział spadkowy przekazuje na rzecz Z. O. ze spłatą w części mu należnej.

Na rozprawie w dniu 07 października 2015 r. na wniosek pełnomocnika wnioskodawczyni Sąd wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po synu spadkodawców S. i W. małżonków T. - C. T. zmarłym w dniu 22 maja 2009 r.

Sąd ustalił, co następuje:

W skład spadku po S. i W. małżonkach T. wchodzi gospodarstwo rolne położone w K., gmina W., oznaczone numerami działek (...) o powierzchni łącznie 1,66 ha.

(dowód: akt własności ziemi k. 117, mapa wyrys z mapy ewidencyjnej k. 7-8)

Spadek po S. T. (2) zmarłym w dniu 13 grudnia 1979 r. na podstawie ustawy nabyła żona spadkodawcy W. T. 6/24 części oraz dzieci spadkodawcy C. T., W. T., M. M., Z. O., J. T. i S. T. (1) po 3/24 części z tym, że wchodzące w skład spadku gospodarstwo rolne na podstawie ustawy nabyła żona W. T. oraz dzieci C. T., W. T. i S. T. (1) po ¼ części. Spadek po W. T. zmarłej w dniu 08 maja 2009 r. na podstawie ustawy nabyły dzieci spadkodawczyni C. T., W. T., M. M., Z. O., J. T. i S. T. (1) po 1/6 części. Spadek po C. T., kawalerze bezdzietnym zmarłym w dniu 22 maja 2009 r. w K., ostatnio stale tam zamieszkałym, na podstawie ustawy nabyło rodzeństwo spadkodawcy W. T., M. M., Z. O., J. T. i S. T. (1) po 1/5 części.

(dowód: akta SR w Wieluniu I Ns 176/11 k. 49 postanowienie, akta niniejsze

k. 60 zapewnienie spadkowe, k. 62 postanowienie)

Wchodzące w skład spadku po S. i W. małżonkach T. oraz po C. T. gospodarstwo rolne znajduje się w K.. Zabudowana działka siedliskowa oznaczona numerem (...) o powierzchni 0,31ha , w tym samo siedlisko o powierzchni 0,08 ha, znajduje się w centrum wsi przy drodze publicznej, ma korzystną lokalizację w sąsiedztwie zabudowy siedliskowej, bez uciążliwości. Na działce znajduje się budynek mieszkalny, murowana stodoła, murowany budynek gospodarczy, murowany kurnik, szopa drewniana i garaż z płyt z eternitu. Grunty rolne znajdują się w odległości 1 500 m – 2 000 m od siedliska: w terenach upraw polowych działka numer (...) o powierzchni 0,97 ha i w terenach naturalnych łąk działka numer (...) o powierzchni 0,33 ha. D. numer 464 o powierzchni 0,15 ha położona jest w kompleksie lasów chłopskich. Na ogólną powierzchnię gospodarstwa 1,66 ha użytki rolne stanowią 1,23 ha; w użytkach rolnych przeważają grunty orne, a użytki zielone stanowią 0,23 ha. Układ przestrzenny użytków rolnych jest mniej korzystny. Klasa bonitacyjna gleb jest następująca: rola 0,23 ha w klasie IVb, rola 0,79 ha w klasie V, rola 0,06 ha w klasie VI, łąka 0,06 ha w klasie IV, łąka 0,16 ha w klasie V i wody 0,01 ha. Grunty rolne są o niskiej żyzności, z przewagą klasy bonitacyjnej V kompleksu żytnio – ziemniaczanego. Łąki mają średnią żyzność, z przewagą klasy V. Grunty uprawia rolniczo dzierżawca.

Budynek mieszkalny na działce siedliskowej pochodzi z roku 1960, dobudówka wykonana została w 1982 roku. Powierzchnia zabudowy wynosi 122,75 m ², a powierzchnia użytkowa 98 m ². Dom jest murowany, z kamienia wapiennego i cegły, stan techniczny budynku jest dostateczny, składa się z trzech pokoi, dwóch kuchni, korytarza i łazienki. Wejście do budynku jest jedno przez dobudowany ganek; wykonanie przybudówki spowodowało, iż w jednym z pokoi nie ma okna. Propozycja wnioskodawczyni podziału budynku jest niezasadna i nieracjonalna. Mała powierzchnia budynku nie kwalifikuje go do podziału i wydzielenia odrębnych lokali. Wspólne wejście do budynku i wspólny ganek o powierzchni użytkowej około 4,2 m ² dla dwóch rodzin nie spełnia norm, jakim powinny odpowiadać budynki na pobyt stały. Wydzielenie w gospodarstwie, choć obecnie ekstensywnym, z działki zagrodowej funkcji wyłącznie mieszkalnej dla wnioskodawczyni, odmiennej od rolniczej, jest niezasadne i nieracjonalne. Budynek wymaga kapitalnego remontu, w tym remontu dachu i elewacji oraz znacznych nakładów.

Proponowany podział przy takim jego stanie technicznym może przyczynić się do dalszej dewastacji budynku.

Na działce znajduje się budynek inwentarsko – gospodarczy z poddaszem gospodarczym i letnią kuchnią z 1970 roku; budynek jest murowany z cegły i kamienia wapiennego, stan techniczny budynku jest średni. Do południowej ściany dobudowany jest kurnik murowany z cegły cementowej, kryty blachą. Na działce posadowiona jest również murowana z pustaka żużlowego stodoła o powierzchni zabudowy 80,50 m ². Niezabudowana część działki siedliskowej ma powierzchnię 1 100 m ² i położona jest od ulicy (...) na długości 97 m. Działka jest wąska, przy drodze ma szerokość około 7,40 m, w głębi około 18,5 m. Wartość całej zabudowanej działki siedliskowej wynosi 110 960,00 zł. Zabudowania na działce znajdują się w jej środkowej części – w odległości około 110 m od ul. (...) i około 80 m do ul. (...). Dojazd do siedliska jest od ul. (...).

Wartość działki rolnej numer (...) wynosi 17 580,00 zł, wartość łąki – działki numer (...) wynosi 2 840,00 zł, a wartość gruntu leśnego – działki numer (...) wynosi 3 750,00 zł. Łącznie wartość całego gospodarstwa wynosi 135 130,00 zł.

Zamieszkujący w gospodarstwie wraz z żoną W. T. nie prowadzi samodzielnie uprawy gruntów, a hodowlę ograniczył wyłącznie do drobiu. Nie uprawia nawet gruntu przy zabudowaniach. Uczestnik nie posiada ciągnika, nie pobiera dopłat unijnych, otrzymuje jedynie ziarno i ziemniaki z dzierżawy. Gospodarstwo jest ekstensywne i nie rokuje na rozwój i odbudowę. Koszty zabiegów agrotechnicznych, w tym uprawy, nawożenia i ochrony roślin są wysokie, co czyni produkcję nieopłacalną. Dzierżawca włączył już działki w swój proces produkcyjny. Z uwagi na zasady racjonalnej gospodarki rolnej podział spadkowego gospodarstwa jest uzasadniony.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu rolnictwa i szacowania

nieruchomości B. M. k. 87-95)

Pozostali spadkobiercy nie zamieszkują w spadkowym gospodarstwie rolnym: J. T. wymeldowany został w 1971 roku, S. T. (1) w 1974 roku, wnioskodawczyni w 1984 roku. M. M. nie jest zameldowana w spadkowym gospodarstwie. Bezsporne jest, iż Z. O. ma własną zabudowaną nieruchomość w sąsiedztwie spadkowego gospodarstwa, W. T. posiada i prowadzi własne gospodarstwo rolne w A. odległych o 168 km od K., M. M. mieszka w lokalu w blokach poza K., a J. T. od wielu lat również zamieszkuje poza spadkowym gospodarstwem.

(dowód: zaświadczenie z UG w W. k. 67)

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 1035 k.c., jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów Tytułu VIII. Na podstawie art. 212 § 1 zdanie pierwsze k.c., jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Zgodnie z art. 212 § 2 k.c. rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z art. 213 k.c., jeżeli zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział między współwłaścicieli byłoby sprzeczne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, sąd przyzna to gospodarstwo temu współwłaścicielowi, na którego wyrażą zgodę wszyscy współwłaściciele. W razie braku zgody wszystkich współwłaścicieli Sąd, stosownie do treści art. 214 § 1 k.c. przyzna gospodarstwo rolne temu z nich, który je prowadzi lub stale w nim pracuje, chyba że interes społeczno – gospodarczy przemawia za wyborem innego współwłaściciela. Jak wynika z opinii biegłego sądowego do spraw rolnictwa i wyceny nieruchomości podział gospodarstwa spadkowego jest możliwy i uzasadniony. Nie doszło jednak do uzgodnienia między spadkobiercami stanowiska w sprawie sposobu podziału gospodarstwa rolnego i ostatecznie zarówno wnioskodawczyni jak i uczestnicy W. T., S. T. (1) i M. M. wyrazili zgodę na przyznanie gospodarstwa na rzecz W. T.. Z pisma J. T. wynika, iż przekazuje swoje udziały wnioskodawczyni domagając się zasądzenia spłaty odpowiadającej wartości jego udziału; ponieważ nie doszło do przejęcia gospodarstwa w całości ani w części przez Z. O. zasadne stało się zasądzenie spłaty na rzecz J. T. od W. T., któremu gospodarstwo zostało przyznane na własność w całości. Przyznanie gospodarstwa rolnego (...)

uzasadnia okoliczność, iż uczestnik zamieszkuje tam wraz z żoną przez cały czas. Pozostali spadkobiercy natomiast od wielu lat nie mieszkają w spadkowym gospodarstwie i mają zapewnione potrzeby mieszkaniowe.

Podnieść należy, iż podział budynku mieszkalnego, którego domagała się wnioskodawczyni i S. T. (1) w toku postępowania, jest nieuzasadniony i nieracjonalny. Budynek składa się zaledwie z trzech pokoi, dwóch kuchni, korytarza i łazienki i służy do użytku jednej rodzinie.

Mając na uwadze wysokość udziałów w spadku po S. T. (2), W. T. i C. T. Sąd ustalił, iż udziały W. T. i S. T. (1) w spadkowym gospodarstwie rolnym wynoszą po 11/40, a udziały wnioskodawczyni, J. T. i M. M. wynoszą po 6/40. Wartość udziału 11/40 w spadkowym gospodarstwie rolnym, stosownie do opinii biegłego B. M. (2), wynosi 37 160,75 zł, a wartość udziału 6/40 wynosi 20 269,50 zł. Ponieważ M. M. nie żądała spłaty od W. T., Sąd zasądził spłaty na rzecz W. T., J. T. i Z. O..

Stosownie do treści art. 216 § 1 k.c. wysokość przysługujących współwłaścicielom spłat z gospodarstwa rolnego ustala się stosownie do ich zgodnego porozumienia. W braku takiego porozumienia, na podstawie

art. 216 § 2 k.c. spłaty przysługujące współwłaścicielom mogą być obniżone. Przy określaniu stopnia ich obniżenia bierze się pod uwagę typ, wielkość i stan gospodarstwa rolnego będącego przedmiotem zniesienia współwłasności oraz sytuację osobistą i majątkową współwłaściciela zobowiązanego do spłat i współwłaściciela uprawnionego do ich otrzymania. Oceniając istnienie przesłanek z art. 216 § 2 k.c. należy rozważyć interesy zarówno współwłaściciela zobowiązanego do spłat, jak i współwłaścicieli uprawnionych do ich otrzymania. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do przyjęcia, iż wniosek W. T. o obniżenie spłat nie zasługuje na uwzględnienie. Stosownie bowiem do poglądu wyrażonego w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2013 r. IV CSK 677/12 (publ. LEX nr 1311812) współwłaściciel zobowiązany do spłat z gospodarstwa rolnego może domagać się ich obniżenia, jeżeli wykaże, że spłata pełnej wartości udziału zagraża prawidłowemu prowadzeniu gospodarstwa rolnego, co ma miejsce wówczas, gdy przedmiotem podziału jest gospodarstwo rolne, które ma przynajmniej potencjalną możliwość służenia produkcji rolnej oraz, z którego dochodów współwłaściciel, któremu przyznano gospodarstwo na własność będzie dokonywał dopłat lub spłat na rzecz jego byłych współwłaścicieli. W uzasadnieniu swojego stanowiska Sąd Najwyższy podniósł, iż dopłata lub spłata, w świetle konstytucyjnej zasady ochrony mienia, powinna odpowiadać realnej rynkowej wartości udziału we współwłasności, a jedynie wyjątkowo prawodawca kierując się szczególnymi względami może wprowadzić regułę pozwalającą na obniżenie spłaty współwłaściciela. Ponieważ przepis art. 216 § 1 k.c. jest przepisem szczególnym zarówno wobec art. 212 k.c., jak i w wymiarze konstytucyjnym, dlatego powinien być, zdaniem Sądu Najwyższego, interpretowany ściśle, a żadna ze wskazówek pozwalających na określenie stopnia obniżenia spłaty nie może być w procesie stosowania prawa pomijana. W dalszej części uzasadnienia powołanego orzeczenia Sąd Najwyższy podkreśla, iż przepis art. 216 § 2 k.c. pozwalając na obniżenie spłaty ma na celu ochronę gospodarstwa rolnego; w oznaczonych bowiem okolicznościach egzekwowanie pełnej wartości udziału we współwłasności mogłoby stanowić nadmierne obciążenie finansowe dla zobowiązanego i podważyć gospodarczą rację bytu gospodarstwa rolnego. Zastosowanie przepisu art. 216 § 2 k.c. jest, zdaniem Sądu Najwyższego, uwarunkowane analizą konkretnych okoliczności dotyczących danego gospodarstwa rolnego i nakazuje uwzględnić typ, wielkość oraz stan gospodarstwa. Istotne jest więc to, czy będące przedmiotem podziału gospodarstwo rolne rzeczywiście służy bądź ma potencjalną zdolność służenia produkcji rolnej, z której dochodów właściciel będzie spłacał współwłaścicieli tego gospodarstwa. Nie wystarczy, jak podkreśla Sąd Najwyższy, jedynie formalna kwalifikacja gospodarstwa rolnego z art. 55 ³ k.c. Jak wynika ze sporządzonej w niniejszej sprawie opinii biegłego sądowego w zakresie rolnictwa B. M. (2) spadkowe gospodarstwo rolne jest ekstensywne i nie rokuje na rozwój i odbudowę. W. T. nie prowadzi w spadkowym gospodarstwie produkcji rolnej – wydzierżawia grunt rolny i nie uprawia nawet gruntu znajdującego się przy zabudowaniach. Uczestnik prowadzi jedynie hodowlę drobiu na własne potrzeby, uzyskując z dzierżawy ziarno i ziemniaki. Oceniając istnienie przesłanek z art. 216 § 2 k.c. do obniżenia spłat ze spadkowego gospodarstwa rolnego Sąd zważył, że gdyby W. T. miał dokonywać spłat z dochodów z produkcji prowadzonej w gospodarstwie to, aby chronić gospodarstwo przed nadmiernym obciążeniem obowiązkiem spłat, zasadne byłoby obniżenie spłat na poziomie około 20%. Mając jednak na uwadze, iż gospodarstwo spadkowe nie służy produkcji rolnej i nie ma potencjalnej zdolności do prowadzenia takiej produkcji: uczestnik wydzierżawił część gruntów ornych, nie uprawia nawet gruntu w siedlisku przy zabudowaniach, a w pozostałej części gospodarstwo składa się z łąki i gruntu leśnego, Sąd nie uwzględnił wniosku o obniżenie spłat uznając, iż w niniejszej sprawie brak jest przesłanek do zastosowania art. 216 § 2 k.c. w celu ochrony gospodarstwa rolnego.

Zgodnie z art. 212 § 3 zdanie pierwsze i drugie k.c., jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. Mając na uwadze trudną sytuację materialną W. T. Sąd rozłożył spłaty na raty na okres trzech lat. Zdobycie bowiem środków na spłatę dla Z. O. i J. T. w kwocie po 20 269,50 zł i dla W. T. w kwocie 37 160,75 zł jednorazowo bądź w wyższych ratach, płatnych w okresie krótszym niż 3 lata jest w sytuacji uczestnika niemożliwe. Rozważając z kolei interes spadkobierców uprawnionych do spłat podnieść należy, iż rozłożenie płatności na raty przekraczające trzy lata jest nieuzasadnione wysokością spłat. Uprawnieni do spłat spadkobiercy powinni odczuć realną wartość tych spłat. W ustalonym w postanowieniu okresie uczestnik będzie w stanie zorganizować spłaty, a spadkobiercy otrzymają zasądzone kwoty w odpowiednim terminie.

Wydatkami na wynagrodzenie biegłego w związku ze sporządzoną opinią pisemną w sprawie wyceny spadkowego gospodarstwa wynoszącymi 3 001,29 zł Sąd obciążył stosownie do wysokości udziałów w spadku niezwolnionych od kosztów sądowych uczestników W. T. kwotą stanowiącą równowartość udziału 11/40 x 3 001,29 zł i J. T. kwotą stanowiącą równowartość udziału 6/40 x 3 001,29 zł. W pozostałej części Sąd nie obciążył uczestników kosztami postępowania. O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi z urzędu Sąd orzekł na podstawie § 19 pkt 1 w zw. z § 9 pkt 3 i § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 461). Sąd zniósł wzajemnie koszty postępowania między uczestnikami na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.