Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 15 grudnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Zgierzu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący Sędzia S.R. Katarzyna Balcerczyk

Protokolant Marta Florczyk

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2016 roku w Zgierzu

na rozprawie

sprawy z wniosku Z. A.

z udziałem I. A.

o podział majątku wspólnego

p o s t a n a w i a :

I.  ustalić, iż w skład majątku wspólnego byłych małżonków Z. A. i I. A. wchodzą następujące składniki:

1.  spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) położonego w Z. przy ul. (...) dla którego nie jest prowadzona księga wieczysta o wartości 177.600 zł (sto siedemdziesiąt siedem tysięcy sześćset) złotych;

2.  meble w przedpokoju w zabudowie o wartości 120 zł (sto dwadzieścia złotych);

3.  meble kuchenne o wartości 250 zł (dwieście pięćdziesiąt złotych);

4.  lodówka o wartości 150 zł (piętnaście złotych);

5.  kuchnia gazowa o wartości 120 zł (sto dwadzieścia złotych);

6.  robot kuchenny o wartości 25 zł (dwadzieścia pięć złotych);

7.  kuchenka mikrofalowa o wartości 20 zł (dwadzieścia złotych);

8.  elektryczna maszynka do mięsa o wartości 40 zł (czterdzieści złotych);

9.  łózko drewniane w sypialni o wartości 100 zł (sto złotych);

10.  telewizor w sypialni o wartości 35 zł (trzydzieści pięć złotych);

11.  szafa drewniana sosnowa o wartości 130 zł (sto trzydzieści złotych);

12.  meble dziecięce o wartości 280 zł (dwieście osiemdziesiąt złotych);

13.  szafa Stanley o wartości 500 zł (pięćset złotych);

14.  meble dębowe 2 szt. o łącznej wartości 230 zł (dwieście trzydzieści złotych);

15.  pufy 6 szt. o łącznej wartości 72 zł (siedemdziesiąt dwa złote);

16.  segment o wartości 170 zł (sto siedemdziesiąt złotych);

17.  zestaw kina domowego o wartości 610 zł (sześćset dziesięć złotych);

18.  kolumny głośnikowe 8 szt. o łącznej wartości 30 zł (trzydzieści złotych);

19.  radioodbiorniki używane 10 szt. o łącznej wartości 500 zł (pięćset złotych);

20.  gramofony 5 szt. o łącznej wartości 250 zł (dwieście pięćdziesiąt złotych);

21.  płyty winylowe 200 szt. o łącznej wartości 1400 zł (jeden tysiąc czterysta złotych);

22.  kwota 20.000 (dwadzieścia tysięcy) złotych tytułem sprzedaży pojazdu marki V. (...) nr re. (...);

I.  oddalić wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym;

II.  ustalić wysokość nakładu z majątku osobistego Z. A. na majątek wspólny w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nr (...) położonego w Z. przy ul. (...) na kwotę 115.440 zł (sto piętnaście tysięcy czterysta czterdzieści złotych);

III.  ustalić wysokość nakładu z majątku osobistego I. A. na majątek wspólny w postaci należności czynszowych związanych ze spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu nr (...) położonego w Z. przy ul. (...) na kwotę 42.396,37 zł (czterdzieści dwa tysiące trzysta dziewięćdziesiąt sześć 37/100) złotych;

IV.  oddalić wniosek o rozliczenie nakładów I. A. z majątku osobistego na wspólny w pozostałym zakresie;

V.  dokonać podziału majątku wspólnego byłych małżonków Z. A. i I. A. w ten sposób, iż składniki wymienione w pkt I 1-18 przyznać na wyłączną własność I. A. zaś składniki wymienione w pkt I 19-22 przyznać na wyłączną własność Z. A.;

VI.  zasądzić od I. A. na rzecz Z. A. kwotę 6433,80 zł (sześć tysięcy czterysta trzydzieści trzy 80/100) złotych tytułem dopłaty, płatną w terminie 3 (trzech) miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności;

VII.  zasądzić od I. A. na rzecz Z. A. kwotę 115.440 zł (sto piętnaście tysięcy czterysta czterdzieści złotych) tytułem zwrotu nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny, płatną w terminie 3 (trzech) miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności;

VIII.  zasądzić od Z. A. na rzecz I. A. kwotę 21.198,18 (dwadzieścia jeden tysięcy sto dziewięćdziesiąt osiem 18/100) tytułem zwrotu nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny, płatną w terminie 3 (trzech) miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności;

IX.  ustalić i nakazać wypłacić adw. T. C. z funduszy Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Zgierzu kwotę 4428 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) złotych tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu, w tym 23 % podatku od towarów i usług;

X.  nie obciążać wnioskodawcy i uczestniczki nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

Sygn. akt I Ns 336/11

UZASADNIENIE

Wnioskiem z 18 marca 2011 r. Z. A. wystąpił o podział majątku wspólnego wnioskodawcy i jego byłej żony I. A.. Wnioskodawca wskazał,
że w skład majątku wspólnego wchodzą: ruchomości wymienione we wniosku
oraz spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Z.
na ul. (...), dla którego nie jest prowadzona księga wieczysta. Wnioskodawca wystąpił o przyznanie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu uczestniczce
z obowiązkiem spłaty wnioskodawcy kwotą 120.000 zł, ewentualnie sprzedaż spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na zgodny wniosek stron lub sprzedaż lokalu w drodze przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Wnioskodawca wystąpił o podział ruchomości pomiędzy strony ze spłatą wnioskodawcy kwotą 2.350 zł tytułem wyrównania różnicy wartości udziałów. Wnioskodawca wystąpił o zasądzenie od uczestniczki kosztów postępowania.

(wniosek – k. 2-5)

Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2011 r. w sprawie I Ns 336/11 Sąd ustanowił
dla uczestniczki pełnomocnika z urzędu.

(postanowienie – k. 25)

Uczestniczka zakwestionowała skład i wartość majątku wspólnego podane
we wniosku.

(odpowiedź na wniosek – k. 28-32)

Pismem z dnia 4 sierpnia 2011 r. uczestniczka przyłączyła się do wniosku
co do zasady. Wniosła o ustalenie, iż w skład majątku wspólnego wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Z. na ul. (...) oraz ruchomości wymienione w piśmie. Wskazała, że wartość majątku dorobkowego wynosi 192.515 zł. Wniosła o ustalenie nierównych udziałów w majątku dorobkowym – wnioskodawca 15 %, uczestniczka – 85 %. Wystąpiła również o podział majątku poprzez przyznanie uczestniczce prawa do lokalu i podział ruchomości między strony. Wniosła
o rozliczenie nakładów poczynionych przez uczestniczkę z majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 1.673,46 zł tytułem zapłaty opłat eksploatacyjnych za lokal ponad udział oraz w kwocie 16.000 zł tytułem przekazania środków pochodzących z książeczki mieszkaniowej uczestniczki na zakup mieszkania. Wobec powyższego, wniosła o zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy spłaty w kwocie 11.204,54 zł płatnej
w 6 kwartalnych ratach oraz obciążenie wnioskodawcy kosztami niniejszego postępowania. Uczestniczka wskazała, że zabudowa przedpokoju i kuchni nie stanowi mienia ruchomego.

(odpowiedź na wniosek – k. 88-90)

Pismem z dnia 14 czerwca 2013 r. wnioskodawca wystąpił o rozliczenie nakładów poczynionych przez wnioskodawcę ze środków uzyskanych od D. i S. J. w kwocie 136.500 zł z tytułu zniesienia współwłasności.

(pismo przygotowawcze – k. 166-167)

W związku z opinią biegłego na okoliczność wartości nieruchomości stron, wnioskodawca sprecyzował wniosek o rozliczenie nakładów, wskazując, iż jest to kwota 115.440 zł.

(pismo przygotowawcze – k. 337)

Pismem złożonym na rozprawie 1 grudnia 2016 r. uczestniczka wniosła o rozliczenie nakładów z tytułu opłat czynszowych wniesionych przez uczestniczkę za okres od X 2009 r. do XI 2016 r. w kwocie 42.396,37 zł. Na rozprawie wnioskodawca oświadczył,
iż nie kwestionuje opłat ponoszonych przez uczestniczkę z tytułu opłat czynszowych, jednakże wysokość opłat związanych z czynszem była jedną z okoliczności branych
pod uwagę przy zasądzaniu alimentów dla dzieci.

(pismo przygotowawcze – k. 361, protokół rozprawy – k. 371v)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 września 1991 r. I. K. i Z. A. zawarli związek małżeński.

(bezsporne)

Po ślubie wnioskodawca i uczestniczka zamieszkali u jej rodziców. Postanowili odkładać pieniądze na nabycie mieszkania.

(zeznania świadka S. K. – k. 133, zeznania świadka W. A. – k. 160)

Siostra wnioskodawcy D. J. wraz z mężem S. J. otrzymała od rodziców nieruchomość położoną w Z.
na ul. (...). W 1995 r. D. J. przekazała wnioskodawcy
260 milionów starych złotych celem spłaty udziału brata w nieruchomości. Kwota
200 milionów pochodziła ze sprzedaży samochodu osobowego marki A., który został wyremontowany przez S. J.. Pozostałe 60 milionów złotych pochodziło z książeczki systematycznego oszczędzania oraz z książeczki mieszkaniowej S. J.. Całą kwotę 260 milionów złotych wnioskodawca przeznaczył na nabycie mieszkania na ul. (...).

(zeznania świadka D. J. – k. 145-146, zeznania świadka S. J. – k. 156-158, zeznania świadka W. A. – k. 159, zeznania świadka W. A. – k. 221)

W dniu 22 kwietnia 1996 r. Z. A. i I. A. nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Z.
na ul. (...) na prawach wspólności ustawowej za cenę 40.000 zł.

(bezsporne, nadto wypis aktu notarialnego – k. 43-42 załączonych akt Spółdzielni)

Wnioskodawczyni posiadała książeczkę mieszkaniową założoną jeszcze przed ślubem, którą zlikwidowała celem uiszczenia jednej z rat ceny nabycia mieszkania na ul. (...). Środki na książeczkę wpłacane były przed ślubem jak i po ślubie stron.

(zeznania świadka S. K. – k. 134-135)

Pozostałą cenę nabycia uiścili z pożyczek zaciąganych przez każde z małżonków
w zakładzie pracy.

(zeznania świadka W. A. – k. 160, zeznania świadka W. A. –
k. 221-222)

Strony wyremontowały mieszkanie na ul. (...). Zrobili malowanie mieszkania
i cyklinowanie podłóg. W przedpokoju założyli kasetony z korka. Nabyli meble, sprzęt RTV
i AGD.

(zeznania świadka S. K. – k. 134-135, zeznania świadka J. Ł. -
k. 144v, zeznania świadka D. J. – k. 145, zeznania świadka S. J. – k. 157, zeznania świadka W. A. – k. 160, zeznania świadka W. A. – k. 223)

Rodzice uczestniczki darowali małżonkom 5.000 zł na remont mieszkania.

(zeznania świadka S. K. – k. 133)

W dniu 4 marca 1997 r. urodzili się synowie stron.

(bezsporne)

Domem zajmowała się jedynie uczestniczka.

(zeznania świadka S. K. – k. 134)

Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego uczestniczki, przez okres ok. roku matka wnioskodawcy opiekowała się dziećmi stron do czasu, gdy poszły do przedszkola.

(zeznania świadka D. J. – k. 145v-146, zeznania świadka S. J. – k. 157-158, zeznania świadka W. A. – k. 159, k. 220)

Kiedy dzieci stron skończyły 2,5 roku strony zatrudniły do pomocy nianię. Pracowała ona w okresie od 1997 do 1999 r. Nianię zwalniała uczestniczka nawet gdy wnioskodawca wcześniej wrócił z pracy. Nie zajmował się bowiem dziećmi. Wolał zajmować się swoim sprzętem: aparatem fotograficznym, kamerą, wieżą.

(zeznania świadka M. K. – k. 223-224)

W późniejszym okresie ojciec uczestniczki S. K. odbierał dzieci stron
ze szkoły i dawał im wcześniej przygotowany obiad. Po powrocie wnioskodawcy do domu, dzieci zostawały pod jego opieką.

(zeznania świadka S. K. – k. 134)

Strony początkowo miały wspólne konto. Wnioskodawca nabywał sprzęt fotograficzny, wędki, rowery, stare radioodbiorniki, które kolekcjonował.

(zeznania świadka S. K. – k. 134)

Przez cały okres małżeństwa wnioskodawca jak i uczestniczka pracowali zawodowo
w firmie (...). Wnioskodawca pracował jako kierowca. Uczestniczka nie pracowała jedynie w okresie urlopu macierzyńskiego.

(zeznania świadka S. K. – k. 134, zeznania świadka D. J. –
k. 145v, zeznania świadka S. J. – k. 157, zeznania świadka W. A. – k. 159, k. 219, zeznania świadka W. A. – k. 220, 222)

Wnioskodawca hobbystycznie kolekcjonował stare radioodbiorniki.

(zeznania świadka D. J. – k. 145v-146, zeznania świadka W. A. – k. 159)

Kilka razy w tygodniu Z. A. spożywał alkohol w barze położonym obok domu stron. Wypijał 2-3 piwa. Przebywał w barze do 22 a w weekendy dłużej. Zdarzało się, że uczestniczka przychodziła po niego do baru, aby poszedł do domu.

(zeznania świadka P. W. – k. 253v 00:05:59-00:17:34, zeznania świadka S. K. – k. 135, zeznania świadka M. K. – k. 224, zeznania świadka R. B. – k. 289)

Utrzymywał kontakty towarzyskie z innymi kobietami.

(zeznania świadka S. K. – k. 135, wydruki wiadomości sms – k. 74)

W 2000 r. ojciec uczestniczki darował małżonkom 10.000 zł.

(zeznania świadka S. K. – k. 134)

Rodzice wnioskodawcy przekazali małżonkom w darowiźnie 4.000 zł.

(zeznania świadka D. J. – k. 145v-146, zeznania świadka W. A. – k. 160, zeznania świadka W. A. – k. 221)

Wyrokiem z dnia 23 marca 2010 r. (prawomocnym od dnia 9 września 2010 r.) wydanym w sprawie II C 780/09 Sąd Okręgowy w Łodzi rozwiązał przez rozwód z winy męża związek małżeński stron oraz zasądził na rzecz małoletnich dzieci stron
od wnioskodawcy alimenty w kwotach po 700 zł.

(wyrok z uzasadnieniem – k. 177-190 załączonych akt II C 780/09, kopia wyroku
wraz z uzasadnieniem – k. 59-73)

W mieszkaniu stron zostały zgromadzone następujące ruchomości w trakcie trwania związku małżeńskiego, których wartość według stanu na dzień 9 września 2010 r. a cen aktualnych przestawia się następująco: meble w przedpokoju (szafa na odzień, szafki na buty, szafka drewniana) – 120 zł; meble kuchenne na zamówienie – 250 zł; lodówka – 150 zł; kuchnia gazowa – 120 zł; robot kuchenny – 25 zł; kuchenka mikrofalowa z grillem – 20 zł; elektryczna maszynka do mięsa – 40 zł; łóżko drewniane sosnowe – 100 zł; telewizor – 35 zł; szafa drewniana sosnowa – 130 zł; meble dziecięce (2 łóżka, segment, biurko półki, biurko pod komputer) – 280 zł; szafa ubraniowa Stanley – 500 zł; meble dębowe (ława, sofa, dwa fotele) – 230 zł; pufy 6 sztuk – 72 zł; segment – 170 zł; zestaw kina domowego z wieżą stereo – 610 zł; kolumny głośnikowe 8 sztuk – 30 zł.

(pisemna opinia biegłego z zakresu wyceny ruchomości – k. 293-303, pisemna opinia uzupełniająca – k. 349-351)

Wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego według stanu z dnia 9 września 2010 r. i cen aktualnych wynosi 177.600 zł.

(pisemna opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości – k. 308-331, ustna opinia uzupełniająca – k. 342v)

W 2010 r. wnioskodawca wyprowadził się z domu stron.

(zeznania świadka W. A. – k. 160)

Wnioskodawca wyniósł z domu stron dwa rowery, aparat fotograficzny i kamerę, sprzęt wędkarski, serwis obiadowy, płyty gramofonowe i ok. 12 sztuk radioodbiorników.

(zeznania świadka S. K. – k. 135)

Wartość według stanu na dzień 9 września 2010 r. a cen aktualnych 10 sztuk radioodbiorników wynosi 500 zł, 5 sztuk gramofonów – 250 zł, zaś 200 sztuk płyt winylowych – 1400 zł.

(pisemna opinia biegłego z zakresu wyceny ruchomości – k. 293-303, pisemna opinia uzupełniająca – k. 349-351)

Uczestniczka złożyła zawiadomienie na policję. Prokuratura Rejonowa w Zgierzu odmówiła wszczęcia dochodzenia w sprawie dokonania w okresie od maja 2010 r.
do września 2010 r. przywłaszczenia przez wnioskodawcę mienia w postaci aparatu i kamery C. o wartości 150 zł, radioodbiorników sztuk 10 o wartości 5000 zł i gramofonów sztuk
5 o wartości 350 zł, płyt winylowych sztuk 200 o wartości 2000 zł, dwóch rowerów
o wartości 600 zł i dwóch serwisów obiadowych o wartości 4000 zł wobec stwierdzenia braku znamion czynu zabronionego. Prokuratura w tym samym postanowieniu umorzyła postępowanie w sprawie dokonania przez wnioskodawcę w okresie czasu od sierpnia 2009 r. do czerwca 2010 r. uszkodzenia sprzętu AGD i RTV w postaci odkurzacza, telewizora, pralki i lodówki na szkodę uczestniczki wobec stwierdzenia braku dostatecznych danych uzasadniających popełnienie czynu.

(bezsporne, nadto kopia postanowienia z dnia 31 stycznia 2011 r. w sprawie D- (...) –
k. 45-46)

W dniu 8 września 2010 r. wnioskodawca oddał w komis samochód osobowy marki V. (...) za kwotę 20.000 zł. Nie rozliczył się z tych środków z wnioskodawczynią.

(bezsporne, nadto kopia umowy – k. 12)

Decyzją Prezydenta Miasta Z. nr SO. (...).88.2010 z dnia 29 kwietnia 2011 r. Z. A. został wymeldowany z mieszkania stron.

(kopia decyzji – k. 56-53 załączonych akt Spółdzielni)

W lokalu na ul. (...) mieszka uczestniczka wraz z dziećmi stron.

(bezsporne)

W okresie od X 2009 r. do XI 2016 r. uczestniczka poniosła 42.396,37 zł z tytułu opłat czynszowych.

(bezsporne, nadto kartoteka konta – k. 362-370).

Po rozwodzie uczestnik płacił alimenty na rzecz synów nie regularnie i w niepełnej wysokości.

( k. 213-218 załączonych akt III Rc 30/11)

Oceniając zgromadzone w sprawie dowody, Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków zgłoszonych przez uczestnika na okoliczność trybu życia wnioskodawcy w trakcie mieszkania z uczestniczką, zachowania w stosunku do żony i dzieci, partycypowania w pracach domowych oraz w wychowaniu dzieci. Zeznania świadków będących członkami rodziny były tendencyjne, nacechowane chęcią obrony wnioskodawcy. Świadek M. K. – niania dzieci (a zatem osoba obca a przez to bardziej wiarygodna) jednoznacznie zeznała,
że wnioskodawca nie interesował się dziećmi ani nie zajmował się nimi. Świadek na co dzień przebywała w domu stron, a zatem miała dobre rozeznanie w sytuacji w przeciwieństwie
do rodziców i siostry wnioskodawcy, którzy sporadycznie odwiedzali strony, a zatem całą wiedzę o stosunkach panujących w domu stron znali z relacji wnioskodawcy. Siostra
jak i rodzice wnioskodawcy kategorycznie zeznawali, że nie nadużywał on alkoholu,
przy czym świadkowie obcy dla stron (kolega, sąsiad i opiekunka) zgodnie zeznawali,
że regularnie spożywał on alkohol w pobliskim barze, zaś uczestniczka chodziła po niego
aby wrócił do domu. Fakt braku zainteresowania wnioskodawcy dziećmi i obowiązkami domowymi potwierdza również materiał dowodowy zebrany w sprawie dowodowej.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka W. A., że wnioskodawca dawał
w prezencie członkom rodziny bądź sprzedawał naprawiane stare radioodbiorniki. Pozostali świadkowie zeznali, że nabywanie starych odbiorników było hobby wnioskodawcy. Niezgodne z zasadami doświadczenia życiowego jest zatem to, że pozbywał się on swojej kolekcji, szczególnie w formie prezentów dla innych osób. Prezent w postaci radioodbiornika byłby bowiem właściwy głównie dla kolekcjonera.

Sąd nie dał wiary zeznaniom ojca uczestniczki S. K., że w czasie trwania małżeństwa stronom nie starczało na bieżące utrzymanie. Oboje małżonkowie pracowali, zaś zakup sprzętu fotograficznego czy starych radioodbiorników nie stanowi aż tak dużego wydatku aby miał prowadzić do zubożenia rodziny. Poza tym wezwanie do zapłaty
ze Spółdzielni Mieszkaniowej pochodzi z okresu po ustaniu małżeństwa stron (k. 40). Prawdopodobnym jest natomiast, że po ustaniu wspólności i wyprowadzeniu się wnioskodawcy z mieszkania stron rodzice uczestniczki pomagali jej w bieżącym utrzymaniu.

Z przesłanych przez Bank Spółdzielczy w Z. historii rachunków wnioskodawczyni nie wynika, aby zgromadziła ona oszczędności (k. 236, 278-284) na datę ustania wspólności.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Jak stanowi art. 567 § 1 k.p.c., w postępowaniu o podział majątku wspólnego
po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.

W myśl art. 567 § 3 k.p.c. do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania
w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym tegoż przepisu stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku.

Stosownie do przepisu art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c., skład i wartość majątku podlegającego podziałowi ustala Sąd. Wartość tych składników ustala się według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej i według cen obowiązujących w chwili zamknięcia rozprawy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2010 roku, IV CSK 429/09, Lex nr 678022).

W niniejszej sprawie strony zgłosiły do podziału ruchomości, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu położonego w Z. na ul. (...) oraz środki pieniężne uzyskane w wyniku sprzedaży samochodu osobowego marki A. w kwocie 20.000 zł. Odnośnie ruchomości Sąd ustalił, iż w mieszkaniu stron w trakcie trwania związku małżeńskiego zgromadzone zostały ruchomości o łącznej wartości 2.882 zł. Ponadto wnioskodawca wyniósł z domu stron radioodbiorniki, płyty winylowe oraz gramofony
o łącznej wartości 2.150 zł, co wynika z zeznań świadka S. K. oraz zawiadomienia wnioskodawczyni o popełnieniu przestępstwa przywłaszczenia mienia przez wnioskodawcę. Wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego wynosi 177.600 zł, co wynika z opinii biegłego ds. szacunku nieruchomości.

Uczestniczka wystąpiła z żądaniem ustalenia nierównych udziałów w majątku objętym podziałem, przy czym udział wnioskodawczyni wynosiłby 85 % zaś uczestnika
15 %. Wniosek ten w pkt II postanowienia podlegał oddaleniu.

Stosownie do art. 43 § 1 i § 2 k.r.o. , oboje małżonkowie mają równe udziały
w majątku wspólnym. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy
z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (§ 3).

Zasadą wprowadzoną przez ustawodawcę w art. 43 § 1 k.r.o. jest, iż małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Od zasady tej dopuszcza się wyjątek w przypadku łącznego wystąpienia przesłanek wymienionych w § 2 art. 43 k.r.o., to jest w razie przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu, czyli gdy przemawiają za tym powody o charakterze materialnym oraz istnienia ważnych powodów, czyli powodów natury etycznej sprawiających, że w danych okolicznościach równość udziałów małżonków w majątku wspólnym wyraźnie kolidowałaby z zasadami współżycia społecznego. Przy czym, obie przesłanki muszą być spełnione łącznie i pozostawać
w określonej relacji. Z jednej strony żadne „ważne powody” nie uzasadniają same przez się ustalenia nierównych udziałów, jeżeli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy, z drugiej – różny stopień przyczynienia się małżonków
do powstania tego majątku bierze się pod uwagę dopiero wtedy, gdy za ustaleniem nierównych udziałów przemawiają „ważne powody” (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 27 czerwca 2003 roku wydanego w sprawie o sygn. akt IV CKN 278/01 opublikowanym w OSNC 2004/9/146). Przy czym artykuł 43 § 2 k.r.o. może mieć zastosowanie nie w każdym wypadku faktycznej nierówności przyczynienia się każdego
z małżonków do powstania majątku wspólnego, lecz tylko w tych wypadkach, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił
i możliwości zarobkowych (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia
26 listopada 1973 roku wydanego w sprawie o sygn. akt III CRN 227/73 opublikowanym
w OSNC 1974/11/189). Jak wynika z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 października 1974 roku wydanego w sprawie o sygn. akt III CRN 190/74 (Lex numer 7598), przy ocenie istnienia „ważnych powodów” w rozumieniu art. 43 k.r.o. należy mieć na uwadze całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli.
Z uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2002 roku wydanego
w sprawie i sygn. akt III CKN 1018/00 (Lex numer 77054), o stopniu przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego nie decyduje przy tym wyłącznie wysokość zarobków lub innych dochodów osiąganych przez małżonków, wykorzystanych
na zaspokojenie potrzeb rodziny. Dla jego określenia istotne jest natomiast to, czy małżonkowie racjonalnie gospodarują posiadanymi zasobami, w szczególności, czy ich nie trwonią. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci
i we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 43 § 3 k.r.o.). Nadto jak podniósł Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 2 października 1997 roku wydanego
w sprawie o sygn. akt II CKN 348/97 (Lex numer 479357), ciężar dowodu wykazania powyższych przesłanek spoczywa na uczestniku postępowania, który zgłosił wniosek
o ustalenie nierównych udziałów (art. 6 k.c.).

W niniejszej sprawie niewątpliwie zachodzą przesłanki natury etycznej przemawiające za ustaleniem nierównych udziałów w majątku wspólnym. Wnioskodawca nie interesował się synami, nie wykonywał obowiązków domowych, nadużywał alkoholu, wyniósł z domu część wspólnych rzeczy stron, utrzymywał kontakty towarzyskie z innymi kobietami, zachowywał się lekkomyślnie i egoistycznie. Nie zachodzi jednakże przesłanka różnego stopnia przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego. Wnioskodawca jak i uczestniczka przez cały okres małżeństwa pracowali. Wnioskodawca wydawał część zarobionych pieniędzy na swoje hobby, jednakże partycypował także w kosztach codziennego utrzymania rodziny. Nie można natomiast uznać, aby zakupując stare odbiorniki czy nowe „gadżety” takie jak kamera czy aparat trwonił majątek w stopniu uzasadniającym stwierdzenie, że w mniejszym stopniu przyczynił się do jego powstania. Co jednak najistotniejsze, większość środków stanowiących cenę nabycia głównego składnika majątkowego stron – spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego pochodziła właśnie ze środków wnioskodawcy uzyskanych z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości położonej w A.. Tym samym wniosek o ustalenie nierównych udziałów podlegał oddaleniu.

Strony wniosły w niniejszym postępowaniu także o rozliczenie nakładów z ich majątków osobistych na majątek wspólny, przy czym uczestniczka zgłosiła nakłada w postaci opłat za mieszkanie uiszczanych wyłącznie przez uczestniczkę w okresie od 2009 do 2016 r. oraz kwoty 16.000 złotych z tytułu książeczki mieszkaniowej.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 1 grudnia 2011 r. (I CSK 78/11, LEX nr 1129066), Sąd w postępowaniu o podział majątku wspólnego dokonuje rozliczeń
z tytułu nakładów z majątku osobistego poczynionych na majątek objęty wspólnością
w okresie między ustaniem wspólności a dokonaniem podziału majątku wspólnego. Rozstrzygnięcie o tych roszczeniach wymienionych w art. 686 k.p.c. nie należy do istoty postępowania działowego (o podział majątku wspólnego), lecz następuje przy okazji tego postępowania, w celu ostatecznego zakończenia wszystkich kwestii wiążących się z działem spadku (podziałem majątku wspólnego) - między spadkobiercami (byłymi małżonkami).
W uzasadnieniu orzeczenia Sąd wskazał, że podstawę dokonania rozliczeń stanowią art. 567 § 1 w zw. z art. 686 k.p.c. W doktrynie i w orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że sąd orzeka o zwrocie wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny tylko na wniosek (zob. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1997 r., II CKN 395/97, niepubl.).

Wartość nakładu wnioskodawcy na majątek wspólny stron w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego wynosi 115.440 zł, co sąd ustalił w pkt III. Całość środków przeznaczona przez wnioskodawcę na nabycie lokalu mieszkalnego wyniosła 26.000 zł przed denominacją, co stanowiło 13/20 całej ceny nabycia wynoszącej 40.000 zł. Skoro wartość lokalu wynosi 177.600 zł, to obecna wartość nakładu poniesionego przez wnioskodawcę wynosi 115.440 zł (177.600 zł x 13 / 20).

Wysokość nakładów z majątku osobistego uczestniczki wynosi natomiast 42.396,37 zł z tytułu poniesionych przez nią należności czynszowych związanych ze spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu mieszkalnego, i została ustalona w pkt IV. Wysokość uiszczonych przez uczestniczkę w okresie od ustania wspólności do 2016 roku opłat za spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu stanowiące majątek wspólny nie była kwestionowana przez wnioskodawcę, a wynika z przedłożonego przez wnioskodawczynię zestawienia. Fakt, iż wysokość opłat za mieszkanie była brana pod uwagę przy ustalaniu wysokości należnych synom stron alimentów nie ma o tyle znaczenia, że były one płacone nieregularnie i w niepełnej wysokości, stąd też przyjąć należy, że uzyskane w ten sposób sumy były w pierwszym rzędzie przeznaczane na zaspokojenie podstawowych potrzeb synów takich jak wyżywienie, czy leczenia, a nie na opłaty za mieszkanie. W konsekwencji, przyjąć należy, iż wnioskodawca, jako osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) położonego w Z. przy ul. (...) powinien zwrócić wnioskodawczyni połowę środków wydatkowanych na opłaty za ten lokal tj., kwotę 21.198,18 złotych.

Żądanie uczestniczki zwrotu nakładów w wysokości 16.000 zł tytułem przekazania środków pochodzących z książeczki mieszkaniowej uczestniczki na zakup mieszkania należało oddalić jako nieudowodnione. Zakup mieszkania nastąpił bowiem 5 lat po zawarciu związku małżeńskiego. Oczywistym jest zatem, że w dacie zakupu mieszkania znajdowały się na tej książeczce także środki zgromadzone po powstaniu wspólności. Uczestniczka nie zaoferowała zaś żadnego dowodu na to, jaka była wysokość środków zgromadzonych na tejże książeczce przed ślubem.

Sąd postanowił w pkt VI przyznać spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
wraz ze znajdującymi się w lokalu ruchomościami na rzecz uczestniczki, która faktycznie korzysta ze wskazanych składników majątkowych. Pozostałe ruchomości, tj. radioodbiorniki, gramofony oraz płyty winylowe Sąd przyznał wnioskodawcy, który faktycznie nimi włada, gdyż wyniósł wskazane ruchomości z mieszkania stron. Także kwotę 20.000 złotych z tytułu sprzedaży pojazdu stron V. (...) sąd przyznał wnioskodawcy, albowiem to on kwotą tą dysponuje.

Sąd obniżył w pkt VII spłatę należną wnioskodawcy z tytułu podziału majątku wspólnego do 30% na podstawie art. 5 k.c. Na wstępie należy wskazać, iż nie można w sposób generalny wyłączyć możliwości zastosowania art. 5 k.c. jako podstawy do obniżenia spłat lub dopłat z udziałów przy podziale majątku wspólnego byłych małżonków. (postanowienie Sądu Najwyższego z 22 stycznia 2009 r. III CSK 251/08, Lex nr 507972, por. uchwałę Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2007 r. III CZP 117/06, OSNC 2007/11/165, Prok.i Pr.-wkł. 2008/4/44, OSP 2008/1/7, Biul.SN 2007/1/12). Potrzebę istnienia w systemie prawa klauzul generalnych określa właściwie wyrażone w piśmiennictwie stwierdzenie, iż brak tych klauzul mógłby doprowadzić do rozstrzygnięć formalnie zgodnych z prawem, ale w konkretnych sytuacjach niesłusznych, ponieważ nieuwzględniających w rozstrzyganych przypadkach uniwersalnych wartości składających się na pojęcie sprawiedliwości nie tylko formalnej lecz i materialnej. Istotą prawa cywilnego jest strzeżenie praw podmiotowych, a zatem wszelkie rozstrzygnięcia prowadzące do redukcji bądź unicestwienia tych praw wymagają z jednej strony ostrożności, a z drugiej wnikliwego rozważenia wszystkich aspektów rozpoznawanego przypadku. Zasady współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 k.c. są bowiem pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy.

W niniejszej sprawie zachowanie wnioskodawcy, mimo że nie stanowiło podstawy do ustalenia nierównych udziałów stron w majątku wspólnym, należy ocenić jako naganne. Zasługuje ono na moralną dezaprobatę, i sam fakt, iż większość środków pochodzących na zakup jedynego wartościowego składnika majątku stron- spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nr (...) w Z. przy ul. (...), pochodziło od niego, nie może tego przekreślić. Wnioskodawca głównie skupiał się na zaspokajaniu własnych potrzeb. Zajmował się swoim hobby, regularnie spożywał z kolegami alkohol w pobliskim barze, utrzymywał kontakty z innymi kobietami. Interesowały go własne przyjemności. Nie dostrzegał obowiązków, jakie wynikały także dla niego z faktu założenia rodziny, zachowywał się egoistycznie i niedojrzale. Nie interesował się wychowaniem swoich dzieci, nie wykonywał obowiązków domowych, działał na szkodę rodziny, wynosząc z domu cenne sprzęty, spożywał regularnie alkohol i utrzymywał kontakty towarzyskie z innymi kobietami. Tym samym naruszał zasadę dbałości o dobro rodziny, mającej charakter jednej z podstawowych zasad współżycia społecznego.

Łączna wartość składników majątku przyznanych wnioskodawcy to 22.150 złotych, zaś uczestniczce- 65.042 (177.600-115.440/2 + 2882). Pełna dopłata dla wnioskodawcy wynieść powinna tym samym 21446 zł. (87.192/2-22150). Powyżej opisane, egoistycznie i niedojrzałe zachowanie wnioskodawcy uzasadnia jednak obniżenie należnej mu spłaty z tytułu podziału majątku wspólnego do kwoty 6433,80 złotych, stanowiącej 30 % należnej mu sumy.

Z uwagi na ustalenie w pkt III wysokości nakładów wnioskodawcy z majątku osobistego na wspólny na kwotę 115.400 złotych taką kwotę sąd zasądził od uczestniczki na jego rzecz w pkt VIII.

Z uwagi na ustalenie w pkt IV wysokości nakładów uczestniczki z majątku osobistego na wspólny na kwotę 42.396,37 zł sąd zasądził w pkt IX od wnioskodawcy na jej rzecz połowę tej kwoty.

Płatność wszystkich zasądzonych kwot sąd ustalił na 3 miesiące od uprawomocnienia się orzeczenia, uznając, iż jest to termin wystarczająco długi aby uruchomić procedurę kredytową, z której zapewne będzie zmuszona skorzystać uczestniczka, obciążona ostatecznie kwotą ponad 100.000 złotych dopłaty. W ocenie sądu rozłożenie tej dopłaty na raty nie było uzasadnione, gdyż z uwagi na skromne dochody uczestniczki i tak nie byłaby ona w stanie zgromadzić co kwartał kwoty ponad 8000 złotych. Zaciągnięcie przez nią kredytu z jednej strony lepiej zabezpieczy interes wnioskodawcy, z drugiej także i jej, umożliwiając jego spłatę w dowolnie określonym czasie i w ratach uwzględniających jej miesięczny dochód.

Sąd przyznał adw. T. C. – pełnomocnikowi z urzędu uczestniczki kwotę 4428 zł wraz z podatkiem VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej
z funduszy Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu (§ 2, § 7 ust. 1 pkt 10 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461).

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd postanowił nie obciążać wnioskodawcę i uczestniczki nieuiszczonymi kosztami postępowania. Ich sytuacja finansowa nie jest dobra, a nadto obciążeni zostali dopłatami w znacznej wysokości.

W tym stanie faktycznym należało orzec jak w sentencji.