Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 lutego 2017 roku Sąd Rejonowy w Płocku w sprawie z powództwa T. R. przeciwko (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M. o zapłatę zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.116,76 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 września 2015 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 717,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 617,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następującym stanie faktycznym sprawy:

W dniu 17.06.2015r. pozwany (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. zlecił powodowi na podstawie zlecenia transportowego nr (...) przewóz przesyłki na trasie z H. (D.) do B.. Zgodnie z warunkami zlecenia, załadunek przesyłki miał nastąpić w dniu 22.06.2015r. o godzinie 08:00, a rozładunek w dniu 24.06.2015r. o godzinie 08:00. Przesyłką były leki, w związku z tym w zleceniu określona została temperatura przewozu wraz z wymaganiem dokonania wydruku z termografu na miejscu rozładunku, przy czym w zleceniu błędnie wpisana została temperatura od +5 do +25 stopni Celsjusza, a w liście przewozowym w ramach instrukcji nadawcy wpisano prawidłową wymaganą temperaturę od +15 do +25 stopni Celsjusza. Informacja o błędnym określeniu temperatury przesyłki w zleceniu została przekazana również pracownikowi powoda w rozmowie prowadzonej z wykorzystaniem komunikatora (...) w dniu 19.06.2015r. Zgodnie ze zleceniem, umówione wynagrodzenie wynosiło 800,00 euro i było płatne przelewem w terminie 45 dni od daty otrzymania prawidłowo wystawionej faktury VAT wraz z potwierdzonym przez odbiorcę oryginalnym CMR oraz wszystkimi wymaganymi dokumentami. Przeliczenie wynagrodzenia na fakturze na złote miało być dokonane według tabeli NBP z dnia poprzedzającego załadunek. Integralną treścią zlecenia były Warunki Ogólne, według których przewóz podlegał przepisom konwencji CMR, a kierowca pojazdu z zachowaniem najwyższej staranności zobowiązany był w ramach realizacji zlecenia m.in. do kontroli temperatury ładowanego towaru wraz z wpisaniem jej w dokumenty CMR oraz kontroli temperatury towaru podczas przewozu wraz z odnotowywaniem jej w dokumentach CMR, a w przypadku złożenia reklamacji dotyczącej stanu towaru, terminu jego dostawy lub warunków jego realizacji wynagrodzenie należne powodowi jako zleceniobiorcy miało zostać wstrzymane do momentu rozliczenia powstałej szkody bez możliwości naliczania odsetek za zwłokę w płatności. W punkcie 14 Ogólnych Warunków przewidziane zostało zastrzeżone, że nienależyte lub całkowite niewykonanie zlecenia, w tym również polegające na niewypełnieniu któregokolwiek z jego warunków ogólnych, skutkować może nałożeniem na powoda kary umownej w wysokości 20.000 euro, co nie zamykało możliwości dochodzenia od powoda odszkodowania na zasadach ogólnych. Pozwany mógł przy tym dokonywać potrąceń wszelkich swoich wierzytelności wobec powoda, powstałych z jakiegokolwiek tytułu, w tym wierzytelności spornych. Powód odebrał przesyłkę od nadawcy w dniu 22.06.2015r. i dostarczył ją do odbiorcy w umówionym terminie. Według sporządzonego wydruku z termografu, rejestrującego co 30 minut od godziny 08:00 w dniu 22.06.2015r. do godziny 09:40 w dniu 24.06.2015r. temperaturę wewnątrz komory ładunkowej w czasie realizacji przewozu, w dniu 24.06.2015r. od godziny 00:48 do godziny 05:18 nastąpiło obniżenie temperatury wewnątrz komory o około 1 stopień poniżej dolnej granicy wynikającej z warunków przewozu, tj. +15 stopni Celsjusza. Przesyłka została jednak odebrana, a do listu przewozowego nie załączono zastrzeżeń odbiorcy co do ewentualnego jej uszkodzenia. W dniu 29.06.2015r. powód wystawił pozwanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.097,08 zł brutto z tytułu wykonania usługi transportowej na trasie z H. do B., z terminem płatności do 13.08.2015r. W piśmie z dnia 16.07.2015r. pozwany poinformował powoda, że w trakcie wykonywania usługi transportowej na trasie D. - P. doszło do naruszenia warunków przewozu poprzez niespełnienie wymogu zakresu temperatury, co stanowi podstawę do nałożenia na powoda kary umownej określonej w punkcie 14 zlecenia transportowego. Pozwany w treści pisma zwrócił się do powoda o przedłożenie pisemnych wyjaśnień, wskazujących na przyczyny wystąpienia uszkodzeń wraz ze wskazaniem działań profilaktycznych, pozwalających na uniknięcie podobnych zdarzeń w przyszłości. Pozwany poinformował również, że na podstawie punktu 11 ogólnych warunków zlecenia transportowego wynagrodzenie za przedmiotowy przewóz zostaje wstrzymane do czasu zamknięcia procedury reklamacyjnej. Powód otrzymał pismo reklamacyjne w dniu 20.07.2015r. W piśmie z 17.08.2015r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 4.097,08 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) z 29.05.2015r. w terminie do 24.08.2015r., pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego (wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem nadania k. 9-10). W dniu 17.11.2015r. pozwany wystawił powodowi notę obciążeniową nr (...) na kwotę 3.337,92 zł, stanowiącą równowartość kwoty 800,00 euro, z tytułu niedotrzymania warunków zlecenia transportowego nr (...) dotyczących temperatury przewozu. Termin płatności kwoty 3.337,92 zł przypadał w dniu 17.11.2015r. W odpowiedzi z 30.11.2015r. skierowanej do pozwanego powód zakwestionował zasadność wystawienia noty obciążeniowej nr (...) i odmówił jej zapłaty. Powód wskazał, że zlecenie zostało wykonane prawidłowo i nie zgłoszono do niego jakichkolwiek zastrzeżeń, a w dokumentach przewozowych nie ma żadnych adnotacji dotyczących nieprawidłowości związanych z wykonaniem zlecenia.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy zważył, iż z uwagi na zlecenie przez pozwanego przewozu o charakter międzynarodowy z miejscami nadania i dostarczenia towaru odpowiednio na terenie D. i P., prawa i obowiązki stron przy wykonaniu zawartej umowy regulowały przepisy Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z dnia 19.05.1956 r. (Dz. U. z 1962 r., Nr 49 poz. 238). Zdaniem Sądu Rejonowego z materiału dowodowego wynikało, że powód wykonał na rzecz pozwanego przewóz objęty zleceniem transportowym z dnia 17.06.2015r., a tym samym po stronie pozwanego powstał obowiązek zapłaty umówionego wynagrodzenia w kwocie 4.097,08 zł brutto, w terminie określonym na załączonej do pozwu fakturze VAT. Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty zgłosił jednak zarzut potrącenia wierzytelności powoda dochodzonej pozwem z wzajemną wierzytelnością pozwanego w kwocie 3.337,92 zł, wynikającą z noty obciążeniowej z dnia 17.11.2015r. wystawionej przez pozwanego z tytułu kary umownej za niedotrzymanie przez powoda warunków temperatury przewozu. Sąd Rejonowy wskazał, iż dopuszczalność zastrzeżenia w umowie uprawnieninia do obciążenia powoda karą umowną w kwocie do 20.000 euro za naruszenie jakiegokolwiek warunku przyjętego przez powoda zlecenia transportowego, bez konieczności wykazywania, że konkretne naruszenie doprowadziło do powstania szkody majątkowej po stronie pozwanego, budzi poważne wątpliwości w sytuacji, gdy do umowy stron znajdują zastosowanie przepisy powołanej wyżej Konwencji CMR. Albowiem w ocenie Sądu Rejonowego art. 17 ust. 1 Konwencji CMR, w sposób wyczerpujący regulują odpowiedzialność przewoźnika za niewłaściwe wykonanie przewozu i jako przepisy szczególne w zakresie w nich uregulowanym mają pierwszeństwo przez przepisami ogólnymi, regulującymi odpowiedzialność za nienależyte wykonanie umowy zawarte w kodeksie cywilnym. Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, iż w odniesieniu do kwestii dopuszczalności klauzul dodatkowych w umowie przewozu międzynarodowego, należy kierować się zakazem wyrażonym wprost w art. 41 ust. 2 konwencji, w zakresie dotyczącym zmian reguł ciężaru dowodu. W konsekwencji uznał, że zastrzeżenie kary umownej w stosunkach dotyczących międzynarodowego przewozu drogowego towarów prowadzi do przeniesienia ciężaru dowodu istnienia (względnie nieistnienia) szkody i jej wysokości na przewoźnika, co w świetle art. 41 ust. 2 Konwencji CMR skutkuje nieważnością takiego postanowienia umowy. W kontekście powyższych rozważań Sąd Rejonowy uznał, iż pozwany w toku postępowania nie zgłosił żadnych twierdzeń i dowodów na okoliczność poniesienia szkody w związku z nienależytym wykonaniem przez powoda przewozu, a w szczególności nie wykazał, aby na skutek zarzucanego obniżenia temperatury w komorze ładunkowej doszło do uszkodzenia przesyłki. Podstawą naliczenia przez pozwanego kary umownej był zatem wyłącznie fakt nieznacznego obniżenia temperatury w komorze ładunkowej, w którym przewożona była przesyłka, poniżej progu określonego w zleceniu. W ten sposób zdaniem Sądu Rejonowego doszło do niedopuszczalnego w myśl postanowień Konwencji CMR rozszerzenia odpowiedzialności odszkodowawczej powoda jako przewoźnika z tytułu nienależytego wykonania przewozu, uniezależniającego tę odpowiedzialność od faktu uszkodzenia przesyłki. Sąd Rejonowy wprawdzie nie wykluczył, że na skutek wynikającego z wydruku termografu obniżenia temperatury przewożonych leków (pomijając w tym miejscu kwestię ewentualnego marginesu błędu pomiarowego), nie uległy one uszkodzeniu w rozumieniu art. 25 ust. 1 Konwencji CMR, jednak klauzula dotycząca kary umownej zwolniła pozwanego od obowiązku wykazania wysokości szkody według przewidzianych w konwencji reguł ustalania tej wysokości. W związku z tym, zastrzeżoną w zleceniu transportowym klauzulę umowną, regulującą odpowiedzialność powoda za nienależyte wykonanie przewozu, Sąd Rejonowy uznał w świetle art. 41 ust. 1 w zw. z art. 41 ust. 2 Konwencji CMR za nieważną. W konsekwencji pozwany nie mógł domagać się od powoda zapłaty naliczonej na podstawie punktu 14 zlecenia transportowego z dnia 17.06.2015r. kary umownej w kwocie 3.337,92 zł ani przedstawić tej wierzytelności do potrącenia z wierzytelnością powoda o zapłatę wynagrodzenia za wykonany przewóz. Sąd Rejonowy wskazał, również, iż podniesiony zarzut potrącenia okazał się w tym zakresie bezskuteczny, oraz że zgodnie z art. 30 ust. 1 i 2 Konwencji CMR, jeżeli odbiorca przyjął towar, nie sprawdziwszy wraz z przewoźnikiem jego stanu albo nie zgłosiwszy przewoźnikowi zastrzeżeń wskazujących ogólnie rodzaj braku lub uszkodzenia najpóźniej w chwili dostawy, jeśli idzie o widoczne braki lub uszkodzenia albo w siedem dni od daty dostawy, nie wliczając niedziel i dni świątecznych, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne - domniemywa się, jeżeli nie ma dowodu przeciwnego, że otrzymał towar w stanie opisanym w liście przewozowym. W realiach przedmiotowej sprawy, w kontekście zarzucanego przez pozwanego obniżenia temperatury przewożonej przesyłki, z żadnego dowodu nie wynikało, aby odbiorca z tego tytułu zgłosił powodowi jako przewoźnikowi pisemne zastrzeżenia co do ewentualnych niewidocznych uszkodzeń odebranej przesyłki i aby określony wyżej termin na zgłoszenie tych zastrzeżeń został dotrzymany. W tych okolicznościach brak podstaw według Sądu I instancji, że doszło do jakiegokolwiek uszkodzenia przesyłki, skutkującego odpowiedzialnością odszkodowawczą powoda jako przewoźnika. Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt, iż wystawiona przez pozwanego nota obciążeniowa z 17.11.2015r. nie zawierała w swej treści oświadczenia o potrąceniu wynikającej z tego dokumentu wierzytelności z wierzytelnością powoda o zapłatę wynagrodzenia za przewóz. W takiej sytuacji uznać należało, że pozwany złożył omawiane oświadczenie w uzasadnieniu sprzeciwu, zgłaszając jednocześnie zarzut potrącenia. Natomiast z uwagi na brak umocowania przez pełnomocnika pozwanego do dokonania czynności materialnej Sąd Rejonowy uznał, że strona pozwana nie złożyła skutecznie oświadczenia o potrąceniu, co również przemawiało za nieuwzględnieniem zarzutu potrącenia. Wobec powyższego Sąd Rejonowy ocenił powództwo o zapłatę należnego powodowi wynagrodzenia za przewóz jako uzasadnione w całości, o odsetkach ustawowych za opóźnienie orzeczono w treści art. 481 §1 i §2 k.c. O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą wynikającą z art. 98 §1 k.p.c. Sąd nie uwzględnił przy tym wniosku pełnomocnika powoda o zasądzenie w ramach kosztów procesu wydatków pełnomocnika związanych z dojazdem do sądu i noclegiem, albowiem pełnomocnik powoda kosztów tych należycie nie udokumentował. Pełnomocnik powoda przedstawił na tę okoliczność wyłącznie fakturę VAT, wystawioną na rzecz powoda z potwierdzeniem zapłacenia wynikającej z niej należności, faktura ta zawierała jednak zryczałtowaną kwotę kosztów dojazdu, noclegu i wynagrodzenia (k. 91). Tymczasem, zgodnie z aktualnie wyrażanym w orzecznictwie poglądem, kosztami przejazdu do sądu pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym - jeżeli ich poniesienie było niezbędne i celowe w rozumieniu art. 98 §1 k.p.c. - są koszty rzeczywiście poniesione. Koszty te powinny być wyszczególnione przez pełnomocnika w spisie kosztów (art. 109 §1 k.p.c.), który podlega kontroli sądu na podstawie art, 233 k.p.c. (uchwała SN z 29.06.2O16r., III CZP 26/16).

Od powyższego rozstrzygnięcia apelację złożył pozwany zaskarżając w całości wyrok zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, iż pozwany zgłosił do potrącenia wierzytelność z tytułu szkody, w sytuacji gdy przedstawiona do potrącenia wierzytelność stanowiła karę umowną nałożoną w związku z nienależytym wykonaniem zobowiązania w postaci niedochowania ustalonej temperatury przewozu; oraz potrącenie dokonane w niniejszej sprawie nie odniosło skutków w związku z brakiem materialnoprawnego umocowania pełnomocników do złożenia takowego oświadczenia w toku procesu, w sytuacji w której to w treści złożonego do akt sprawy pełnomocnictwa pełnomocnicy K. W. i P. S. mają takowe umocowanie; poprzez przyjęcie, iż warunki zlecenia transportowego, obowiązujące między stronami, określające karę umowną za niewykonanie lub nienależyte zlecenia są nieważne i pozbawione mocy jako naruszające Konwencję CMR oraz w zakresie w jakim Sąd uznał, że niemożliwe jest zastosowanie kary umownej w sytuacji naruszenia warunków zlecenia transportowego; art. 498 § 1 k.c. w zw. z art.499 k.c. — poprzez przyjęcie, iż w niniejszym postępowaniu w związku ze złożeniem zarzutu potrącenia nie doszło do materialnoprawnego umorzenia wzajemnych wierzytelności z uwagi na fakt, iż w pełnomocnictwie procesowym załączonym do sprzeciwu od nakazu zapłaty pełnomocnicy pozwanej nie byli umocowani do złożenia materialnoprawnego zarzutu potrącenia. Skarżący zarzucił również naruszenie norm prawa procesowego w postaci art. 227 k.p.c. — poprzez przyjęcie, że przedmiotem dowodu są fakty nie mające istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, czego skutkiem było oddalenie wniosków dowodowych pozwanego; art. 233 k.p.c. — poprzez dowolną ocenę, że w warunkach zlecenia transportowego określona jest kara umowna z tytułu unormowanego w Konwencji CMR, podczas gdy strony ustaliły karę umowną za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy przewozu, jak również poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy tj. dokonanie rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie w sprzeczności ze stanem faktycznym; art. 227 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. przez pominięcie wniosku dowodowego pozwanej o przesłuchanie świadków M. K. i Ł. S., który zmierzał do ustalenia prawdy materialnej i tym samym pozbawienie pozwanej możliwości stwierdzenia faktów, mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie; art. 503 § 1 k.p.c. — poprzez przyjęcie iż nieskutecznym było złożenie w niniejszej sprawie materialnoprawnego oświadczenia o potrąceniu przez pełnomocników pozwanej, w sytuacji gdy zarzut potrącenia został podtrzymany, ewentualnie złożony na nowo przez pełnomocnika P. S. do protokołu rozprawy z dnia 27 lutego 2017 w ramach poparcia zarzutów i twierdzeń sprzeciwu od nakazu zapłaty, gdzie w/w pełnomocnik został ustanowiony w sprawie dopiero właśnie 27 lutego 2017 roku wraz z pełnomocnikiem K. W. i w ramach ich umocowania mieściło się złożenie materialnoprawego oświadczenia o potrąceniu w toku procesu, gdzie w/w działania nie spowodowały zwłoki w rozpoznaniu sprawy. W konsekwencji skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie powództwa, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do sądu I instancji w celu ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwanego powód wnosił o oddalenie apelacji pozwanego i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna. Albowiem Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy i wyczerpujący przeprowadził postępowanie dowodowe oraz dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, jak i ich oceny prawnej, które Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów zwartych w apelacji co do błędnego ustalenia stanu faktycznego przez Sąd I instancji, a tym samym naruszenia art. 233 k.p.c. trzeba wskazać, iż argumenty apelującego w tym zakresie mają jedynie charakter polemiczny z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego, które Sąd Okręgowy w pełni aprobuje. Trzeba bowiem pamiętać, że zgodnie ze swobodną zasadą oceny dowodów Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Powołany przepis stanowi wyraz obowiązującej w procedurze cywilnej zasady swobodnej oceny dowodów. Ocena wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych środków dowodowych stanowi podstawowe zadanie sądu orzekającego, przy czym powinna być ona dokonana w sposób konkretny, w oparciu o cały zebrany w sprawie materiał dowodowy. W niektórych przypadkach ustawodawca „narzuca” określoną moc dowodową danego środka (np. art. 11, 246, 247 k.p.c.). Przyjmuje się, że moc dowodowa oznacza siłę przekonania o istnieniu lub nieistnieniu weryfikowanego w postępowaniu dowodowym faktu, uzyskaną przez sąd wskutek przeprowadzenia określonych środków dowodowych. Z kolei wiarygodność danego dowodu wynika z jego indywidualnych cech i obiektywnych okoliczności, za względu na które zasługuje on w ocenie sądu na wiarę lub nie (zob. J. Klich-Rump, Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia sądowego w procesie cywilnym, Warszawa 1977, s. 132 i n.). Przy czym swobodna ocena dowodów nie może być dowolna. Z tych względów przyjmuje się, że jej granice wyznaczane są przez kryteria: logiczne, ustawowe i ideologiczne (zob. wyr. SN z 12.2.2004 r., II UK 236/03, Legalis). Sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków poprawnych logicznie. Czynnik ustawowy ogranicza sąd w możliwości dokonania oceny jedynie tych dowodów, które zostały prawidłowo przeprowadzone, według reguł określonych przez ustawodawcę, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności (post. SN z 11.7.2002 r., IV CKN 1218/00, Legalis; wyrok SN z 9.3.2005 r., III CK 271/04, Legalis). Oznacza to, że przy ocenie mocy i wiarygodności dowodów sąd bierze pod rozwagę nie tylko "materiał dowodowy", ale także wyjaśnienia informacyjne stron, oświadczenia, zarzuty przez nie zgłaszane, zachowanie się stron podczas procesu przejawiające się np. w odmowie lub utrudnieniach w przeprowadzeniu dowodów, itp. (wyr. SN z 24.3.1999 r., I PKN 632/98, OSNAPiUS 2000, Nr 10, poz. 382). Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (postanowienie Sądu Najwyższego z 23.1.2001 r., IV CKN 970/00, Legalis). Co więcej, skuteczne postawienie takiego zarzutu wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej, niż przyjął sąd, wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (wyrok Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 21.5.2008 r., 1 ACa 953/07,). W kontekście przedstawionych rozważań, skarżący nie był w stanie wskazać jakie konkretnie dowody Sąd ocenił nieprawidłowo. A Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w tym zakresie uchybień po stronie Sądu Rejonowego.

Oceniając natomiast zarzuty apelacji pozwanego, co do naruszenia art. 227 i art. 227 k.p.c. w związku z art. 232 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku dowodowego pozwanej o przesłuchanie świadków M. K. i Ł. S., na okoliczność poinformowania powoda o błędzie literackim w treści zlecenia transportowego oraz poinformowania o naruszeniu warunków przewozu i złożeniu reklamacji, trzeba również uznać go za chybiony. Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału uznał bowiem prawidłowo i racjonalnie zgodnie z wytycznymi procesowymi określonymi w tych przepisach, że przeprowadzenie dowodu z zeznań wymienionych świadków było zbędne na okoliczności wskazane przez pozwanego. Decyzja ta musi być uznana za słuszną już tylko z uwagi na wątpliwości w zakresie samej dopuszczalności potrącenia przez pozwanego kary umownej, naliczonej powodowi w ramach umowy o przewóz międzynarodowych towarów. Co więcej tak przedstawiony zarzut apelacji mógłby być zasadny jedynie wówczas, gdyby brak przeprowadzenia przedmiotowego dowodu, mógł wpłynąć na wynik sprawy, co z uwagi na nieskuteczność potrącenia w przedmiotowej sprawie należy uznać za niemożliwe. Dodatkowo wskazać jeszcze trzeba, że okoliczności, których dotyczyć miały zeznania obu świadków (poinformowanie o błędzie, poinformowanie o naruszeniu warunków przewozu, złożenie reklamacji) zostały wykazane przez pozwanego za pomocą załączonych do sprzeciwu dokumentów.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia prawa materialnego podniesionych w apelacji należy zauważyć, iż Sąd Okręgowy nie do końca podziela pogląd Sądu Rejonowego w zakresie niedopuszczalność wprowadzenia w treści zlecenia kary umownej, a to z uwagi na fakt, iż niedotrzymanie należytej temperatury leków w transporcie jest okolicznością niewymienioną w art. 17 CMR, co nie wyklucza naliczenia kary umownej za takie naruszeni warunków transportu. Co jednak nie może wpływać na prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu I instancji z uwagi na ocenę nieskuteczności oświadczenia o potrąceniu złożonego z tytułu tej kary umownej. Którą to okoliczność Sąd Rejonowy w ocenie Sądu Okręgowego ocenił prawidłowo, choć potraktował ja jako argument drugorzędny, podczas gdy w przedmiotowej sprawie w ocenie Sądu Okręgowego jest to okoliczność, która w pierwszej kolejności powinna przemawiać, za uznaniem, iż należność powoda nie mogła zostać umorzona poprzez dokonanie potrącenia wobec braku umocowanie osoby składającej takie oświadczenie. Albowiem aby doszło do takiego umorzenia to w myśl przepisu art. 498 § 1 k. c. powinny zostać spełnione przesłankami potracenia takiej jak wzajemność wierzytelności, jednorazowość wymagalność, wymagalność roszczenia, zaskarżalność roszczenia. W kontekście tego przepisu, aby umorzyć obie tak opisane wierzytelności należy je skutecznie przedstawić do potrącenie poprzez prawidłowe złożenie oświadczenia o potrąceniu i to przez osobę która ma takie umocowanie od pozwanego i także wobec osoby, która ma uprawnienie do przyjęcia takiego oświadczenia przez powoda. I w kontekście powyższego zgadzając się z Sądem Rejonowym, należy odeprzeć zarzut apelacji o rzekomym naruszeniu przez Sąd I instancji art. 503 § 1 k.p.c. Otóż w ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił, za nieskuteczne złożenie w niniejszej sprawie materialnoprawnego oświadczenia o potrąceniu przez pełnomocników pozwanej, z uwagi na okoliczność, iż załączone do sprzeciwu pełnomocnictwo szczególne obejmowało jedynie umocowanie do wniesienia i podpisania sprzeciwu, reprezentacji przed sądem oraz dokonywania wszelkich innych czynności związanych ze sprawą, co obejmowało w szczególności udział w rozprawie, składanie wszelkich pism procesowych oraz wyjaśnień w sprawie, przeglądanie akt sprawy, podejmowanie decyzji merytorycznych w sprawie i odbiór wszelkich dokumentów, pism dotyczących niniejszej sprawy. Z treści tego pełnomocnictwa nie wynikało, aby obejmowało ono czynności materialnoprawne upoważniające do składania przez pełnomocnika skutecznych oświadczeń o potrąceniu wierzytelności. Tymczasem jak przesądziła wielokrotnie judykatura niedopuszczalnym jest udzielenie pełnomocnictwa do dokonywania wszelkich czynności prawnych, gdyż pełnomocnictwo takie stwarzałoby zbyt duże zagrożenie dla mocodawcy, stąd każde pełnomocnictwo musi mieć określony zakres umocowania. W przedmiotowej sprawie jak prawidłowo ocenił Sąd Rejonowy wystawiona przez pozwanego nota obciążeniowa z 17.11.2015 r. nie zawierała w swej treści oświadczenia o potrąceniu wynikającej z tego dokumentu wierzytelności z wierzytelnością powoda o zapłatę wynagrodzenia za przewóz. W takiej sytuacji uznać należało, że pozwany złożył dopiero omawiane oświadczenie w uzasadnieniu sprzeciwu, zgłaszając jednocześnie zarzut potrącenia. Przy czym takie oświadczenie musiało zostać uznane za nieskuteczne, albowiem pełnomocnicy składający sprzeciw nie zostali upoważnieni przez pozwanego do dokonania tej materialnoprawnej czynności. Nie można również uznać argumentu apelującego, że takowe oświadczenie o potrąceniu zostało ponowione na rozprawie wywołanej sprzeciwem. Albowiem w protokole rozprawy brak jakiegokolwiek śladu o złożeniu ponownie takowego oświadczenia, a samo oświadczenie pełnomocnika pozwanego, że popiera stawisko zwarte w sprzeciw z całą pewnością nie jest i nie mogło zostać uznane za oświadczenie strony wyrażające wolę umorzenia wierzytelności poprzez jej potracenie. Warto również wskazać, o czym zapomina pozwany, że żeby skutecznie mogło dojąć do potracenia to takie oświadczenie woli zmierzające do potrącenia musi być złożone wobec osoby, której powód udzielił umocowanie do przyjmowania oświadczeń o charakterze materialnoprawnym, z czym nie mamy do czynienia w tej sprawie.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, a o kosztach postępowania orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. zasadzając od pozwanego, jako strony przegrywającej apelację, na rzecz powoda kwotę 450 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w tym postępowaniu (wynagrodzenie pełnomocnika powoda ustalono zgodnie z § 2 pkt 3 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804; zm.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1667.)

Magdalena Rychter-Raj Mariola Szczepańska Beata Matysik