X GC 994/16 - zarządzenie, uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2017-03-23
Sygn. akt XGC 994/16
UZASADNIENIE
W pozwie z dnia 27 października 2016r. (data wpływu) powód A. N. wniósł o orzeczeniem nakazem zapłaty, by pozwany (...) S.A. w W. zapłacił na rzecz powoda kwotę 79.481,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz z kosztami postępowania, w tym z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W przypadku wniesienia sprzeciwu przez pozwanego, bądź przekazania sprawy do postępowania zwykłego, powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 79.481,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Powód jako podstawę swoich roszczeń wskazał na fakt wyrządzenia mu szkody na skutek nienależytego reprezentowania go przez profesjonalnego pełnomocnika radcę prawnego J. M. (1), pozwania przez niego przed sądem podmiotu nieistniejącego oraz fakt posiadania przez tegoż pełnomocnika ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeń (pozew k. 2-6 akt).
Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym Sąd uwzględnił powództwo (nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 71 akt).
W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany zakwestionował powództwo, wniósł o jego oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa pełnomocnika będącego radcą prawnym wraz z opłatą od pełnomocnictwa.Pozwany wskazał, iż J. M. (2) wniósł do sądu pozew przeciwko spółce (...), ale Sąd nie wezwał go do złożenia odpisu z KRS pozwanej spółki. W ocenie pozwanego, nie zachodzi podstawa do przyjęcia odpowiedzialności w przedmiotowej sprawie. W związku z tym strona pozwana zakwestionowała swoją odpowiedzialność zarówno co do zasady, jak i co do wysokości dochodzonego roszczenia.
Pozwany podkreślił, że radca prawny ponosi odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o pomoc prawną — odpowiedzialność kontraktowa. Strony mogą odpowiedzialność kontraktową wyłączyć lub ograniczyć jednakże w każdym do granic szkody umyślnej (art. 473 § 2 k.c.). W ramach odpowiedzialności kontraktowej radca prawny odpowiada za naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, chyba że jest to następstwem okoliczności za które radca odpowiedzialności nie ponosi (art. 471 k.c.). Po stronie klienta musi więc powstać konkretna, wymierna i wykazana szkoda majątkowa rozumiana czy to jako rzeczywista strata, czy utracone korzyści, o wysokim stopniu prawdopodobieństwa powstania, graniczącym w świetle doświadczenia życiowego z pewnością — art. 361 k.c. Szkoda musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania, tj. wykazaniem przez klienta konkretnych naruszeń odnoszących się do konkretnych obowiązków radcy prawnego. Naruszenie obowiązków przez radcę prawnego musi być przy tym zawinione — wina domniemana. Chodzi tu o niedołożenie należytej staranności w jej kwalifikowanej i ocenianej ze względu na profesjonalizm postaci. Pomiędzy szkodą a niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania musi istnieć adekwatny (normalny) związek przyczynowy — szkoda musi być typowym następstwem zdarzenia wywołującego skutek jej powstania, dawać się przewidzieć w zwykłym porządku rzeczy, a więc, w ogólności, z reguły łączyć się z przyczyną sprawczą.
W ocenie pozwanego, radca prawny J. M. (2) wykonywał czynności z należytą starannością. Na profesjonalnym pełnomocniku nie spoczywa obowiązek załączenia odpisu z KRS pozwanego (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 75-79 akt).
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
Powód w październiku 2011 r. zlecił radcy prawnemu J. M. (2) prowadzenie sprawy przeciwko swojemu dłużnikowi - (...) Sp. z o.o. w P. (dowód: okoliczność bezsporna, zeznania powoda protokół e-rozprawy z dnia 20 lutego 2017r. czas 00:35:00-00:35:18, zeznania świadka J. M. (2) protokół e-rozprawy z dnia 20 lutego 2017r. czas 00:05:49).
Udzielił radcy prawnemu pełnomocnictwa do prowadzenia sprawy i reprezentowania powoda przed sądami powszechnymi w sprawie przeciwko dłużnikowi - (...) Sp. z o.o. w P.. Powód chciał odzyskać należne mu środki finansowe od swojego dłużnika (dowód: pełnomocnictwo k. 17 akt XGNc 8750/11 SR Poznań- Stare Miasto w P. –akta dołączone do przedmiotowej sprawy, zeznania powoda protokół e-rozprawy z dnia 20 lutego 2017r. czas 00:35:00-00:35:18).
Powód przekazał pełnomocnikowi wszystkie dokumenty i niezbędne informacje dotyczące pozwanego podmiotu, podstawy swoich roszczeń względem tego dłużnika. Powód był w kontakcie ze swoim pełnomocnikiem. Powód ostatni raz prowadził rozmowy z dłużnikiem w 2010r. na temat zaspokojenia roszczeń (dowód: okoliczność bezsporna, zeznania powoda protokół e-rozprawy z dnia 20 lutego 2017r. czas 00:35:00-00:35:18, zeznania świadka J. M. (2) protokół e-rozprawy z dnia 20 lutego 2017r. czas 00:05:49).
Radca prawny J. M. (2) przygotował pozew przeciwko (...) Sp. z o.o. w P. i skierował go do Sądu Rejonowego –S. w P. w dniu 3 listopada 2011r. (data wpływu). W pozwie powód wnosił o orzeczeniem nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, by pozwana T. z siedzibą w P. zapłaciła powodowi kwotę 73.99,83zł z ustawowymi odsetkami od dnia 2 lipca 2009 r. do dnia zapłaty wraz kosztami postępowania sądowymi, w tym kosztami zastępstwa prawnego wg norm przepisanych w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu lub wniosła w tym terminie sprzeciw.
W przypadku skutecznego wniesienia sprzeciwu powód domagał się:
1. zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kwoty 73.999,83 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 2 lipca 2009 r. do dnia zapłaty wraz kosztami postępowania sądowego w tym kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych,
2. przeprowadzenia rozprawy także podczas nieobecności powoda.
Ponadto, powód załączył do pozwu i wniósł o dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodów z dokumentów:
1. oferty pozwanej,
2. zamówienia z dnia 24.11.2008 r.,
3. faktury nr (...) z dnia 24.11.2008 r.,
4. dokumentu WZ nr (...) z dnia 24.11.2008 r.- na okoliczność wykazania, że powód zakupił u pozwanej w dniu 24.11.2008 r. komplet rur stalowych ze szwem oraz niektóre niezbędne elementy oraz, że przedmiotowy towar został mu wydany,
5. protokołu próby ciśnienia z dnia 10 lutego 2009 r. wewnętrznej instalacji CO,
6. protokołu próby ciśnienia z dnia 10 lutego 2009 r. wewnętrznej instalacji hydrantowej,
7. protokołu nr (...) z odbioru instalacji centralnego ogrzewania,
8. protokołu z wizji (...) centrum (...) w L. z dnia 16 kwietnia 2011r.
9. protokołu z wizji (...) Centrum (...) w L. z dnia 17 kwietnia 2011r.,
10. protokołu z usuwania usterki z dnia 22.4.2009 r.,
11. protokołu usunięcia usterki z dnia 22.4.2009 r.,
12. zlecenia zdemontowania i zamontowania opraw oświetleniowych w M. E. (...) z dnia 20.4.2009 r.,
13. protokołu usunięcia usterki z dnia 23.4.2009 r.,
14. protokołu nr (...) z dnia 25.4.2009r. z odbioru instalacji centralnego ogrzewania przeprowadzonej głównej próby szczelności na gorąco - na okoliczność wykazania czynności instalowania zakupionych rur, uruchamiania systemu grzewczego, wystąpienia awarii oraz podjęcia czynności związanych z usuwaniem awarii,
15. zlecenia z dnia 8.5.2009 r.,
16. pisma przewodniego z dnia 15.5.2009 r. do protokołu z badania nr 382/RT4/R58-1/09,
17. protokołu z badania nr 382/RT4/R58-1/09 - celem wykazania, iż wada tkwiła w zakupionym towarze, tj. w rurach zakupionych u pozwanej,
18. dokumentu W-Z (magazyn wyda) z dnia 16.4.2009 r.,
19. odręcznej notatki z przyjęcia wadliwych rur przez pozwaną (T. Hurtownia (...)) celem wykazania, iż dystrybutor rur na (...) Sp. z o.o. przekazała pozwanej komplet rur w miejsce wadliwych dla przekazania ich powodowi, zaś wadliwe rury przekazane zostały pozwanej,
20. faktury nr (...) z dnia 10.4.2006 r. - na okoliczność wykazania, że pozwana już wcześniej (w roku 2006) sprzedawała powodowi rury stalowe i znała ich przeznaczenie,
21. zgłoszenia reklamacyjnego z dnia 15.4.2009 r.,
22. pisma pozwanej do powoda z dnia 24.4.2009 r.,
23. pisma pozwanej do powoda z dnia 12.8.2009 r. - na okoliczność wykazania faktu zgłoszenia przez powoda do pozwanej wady fizycznej towaru, terminu jej zgłoszenia oraz odpowiedzi pozwanej,
24. rachunku do umowy o dzieło nr 19/04/09 z dnia 30.4.2009 r.,
25. rachunku do umowy zlecenia nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
26. rachunku do umowy zlecenia nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
27. rachunku do umowy zlecenia nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
28. rachunku do umowy zlecenia nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
29. rachunku do umowy zlecenia nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
30. rachunku do umowy zlecenia nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
31. rachunku do umowy zlecenia nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
32. rachunku do umowy zlecenia nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
33. rachunku do umowy zlecenia nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
34. rachunku do umowy zlecenia nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
35. faktury VAT nr (...) z dnia 22.4.2009 r.,
36. faktury VAT nr (...) z dnia 27.4.2009 r.,
37. faktury VAT nr (...).4.2009 r.,
38. faktury VAT nr (...),
39. faktury VAT nr (...) z dnia 25.4.2009 r.,
40. faktury VAT nr (...) z dnia 27.4.2009 r.,
41. faktury VAT nr (...) z dnia 20.4.2009 r.,
42. faktury VAT nr (...) z dnia 26.4.2009 r.,
43. faktury VAT nr (...) z dnia 21.4.2009 r.,
44. faktury VAT nr (...) z dnia 29.4.2009 r.,
45. faktury VAT nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
46. faktury VAT nr (...) z dnia 29.4.2009 r.,
47. faktury VAT nr (...) z dnia 30.4.2009 r.,
48. faktury VAT nr (...) z dnia 28.4.2009 r.,
49. faktury VAT nr (...) z dnia 20.4.2009 r.,
50. faktury VAT nr (...) z dnia 21.4.2009 r.,
51. faktury VAT nr (...) z dnia 16.4.2009 r.
52. faktury VAT nr (...) z dnia 28.4.2009 r.,
53. faktury VAT nr (...) z dnia 22.4.2009 r.,
54. faktury VAT nr (...) z dnia 21.4.2009 r.,
55. faktury VAT nr (...) z dnia 13.5.2009 r.,
56. faktury nr (...) z dnia 13.5.2009 r.,
57. faktury VAT nr (...) z dnia 27.4.2009 r.,
58. faktury VAT nr (...) z dnia 24.4.2009r.,
59. faktury VAT nr (...) z dnia 11.5.2009r.,
60. faktury VAT nr (...) z dnia 21.4.2009r.,
61. faktury VAT nr (...) z dnia 23.4.2009r.,
62. faktury VAT nr (...) z dnia 30.4.2009r.,
63. faktury VAT nr (...) z dnia 23.4.2009 r.,
64. faktury VAT nr (...) z dnia 20.4.2009 r.,
65. Faktury VAT nr (...) z dnia 24.4.2009 r.,
66. faktury VAT (...) z dnia 28.4.2009 r.- na okoliczność udokumentowania faktu poniesienia przez powoda kosztów związanych z usuwaniem skutków awarii oraz kosztów związanych w wymianą uszkodzonych rur na nowe oraz wysokości tych kosztów,
67. kosztorysu po wykonawczy usunięcia szkód powstałych na skutek wad fabrycznych - wytwórczych rur (...).1/2.9,
68. faktury nr (...) z dnia 10.6.2009 r.,
69. ostatecznego wezwania do zapłaty z dnia 14.12.2009 r. wraz z dowodem doręczania,
70. pisma pozwanej do powoda z dnia 4.1.2010 r. celem wykazania, iż powód spełnił wymogi z art. 479/12 par. 2 k.p.c. oraz zaprezentowania stanowiska pozwanej w sprawie.
Ponadto powód wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków:
- R. K. adres do doręczeń: (...) sp. z o.o. ; (...)-(...) L., ul. (...);
- P. O. adres do doręczeń: (...) sp. z o.o. ; (...)-(...) L., ul. (...) okoliczność wykazania, iż pozwana miała posiadała wiedzę o przeznaczeniu zakupionych przez powoda rur oraz, że strona pozwana nie poinformowała powoda, że rury nie mogą być wykorzystane do centralnego ogrzewania, a także że pozwana nie zapoznała powoda z atestem dotyczącym tych rur ; potwierdzenia, iż pozwana posiadała wiedzę, iż dostarczona przez nią nowa partia rur wykorzystana została w tym samym celu, co partia wadliwa,
- (...) Sp. z o.o. (...)-(...) W., ul. (...);
- (...) Sp. z o.o. (...)-(...) W., ul. (...) na okoliczność wykazania, iż zakupione w dniu 24 listopada 2008 r. przez powoda rury posiadały wady uniemożliwiające ich wykorzystanie jako rur centralnego ogrzewania.
Nadto, powód wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron, za powoda A. N. zam. w Ł. przy ul. (...) na okoliczność:
- •
-
wykazania, że powód zakupił u powódki w dniu 24.11.2008 r. komplet rur stalowych ze szwem wraz z akcesoriami oraz, że przedmiotowy towar został mu wydany,
- •
-
opisania okoliczności wystąpienia awarii oraz podjęcia czynności związanych z usuwaniem awarii,
- •
-
wykazania, iż wada tkwiła w zakupionym towarze, tj. w rurach zakupionych u pozwanej,
- •
-
wykazania faktu zgłoszenia przez powoda do pozwanej wady fizycznej towaru, terminu jej zgłoszenia oraz reakcji pozwanej i dystrybutora rur na (...) Sp. z o.o., a mianowicie przekazania pozwanej komplet rur w miejsce wadliwych celem dostarczenia ich powodowi,
- •
-
wykazania faktu poniesienia przez powoda kosztów związanych z usuwaniem skutków awarii oraz kosztów związanych z wymianą uszkodzonych rur na nowe oraz wysokości tych kosztów,
- •
-
wykazania, iż pozwana miała posiadała wiedzę o przeznaczeniu zakupionych przez powoda rur oraz, że strona pozwana nie poinformowała powoda, że rury nie mogą być wykorzystane do centralnego ogrzewania, a także że pozwana nie zapoznała powoda z treścią atestu dotyczącym tych rur.
Pełnomocnik powoda w uzasadnieniu pozwu wskazał, że powód w dniu 24 listopada 2008 r. zakupił u pozwanej rury stalowe czarne ze szwem (dn. 65 (...) ½ 12AL 76. ½.9).
Powód zamontował zakupione rury na instalacji centralnego ogrzewania w centrum (...) w L.. Instalacja została poddana próbie ciśnienia na zimno z wynikiem pozytywnym. Dnia 17 marca 2009 r. dokonano odbioru instalacji centralnego ogrzewania w budynku Centrum (...) w L.. Dnia 8 kwietnia 2009 r. uruchomiono kotłownię gazową, która umożliwiła przeprowadzenie próby na gorąco. Podczas pierwszej próby na gorąco w dniu 9.4.2009 r. doszło do wielokrotnych rozszczelnień na całych odcinkach zamontowanych rur (65 (...) ½ 12AL 76. ½ 9), które to rozszczelnienia nie wynikały z niewłaściwego montażu rur przez pracowników powoda, lecz były rezultatem wady fabrycznej rur. Powód tego samego dnia, tj. 9.4.2009 r. powiadomił pozwaną o wycieku spowodowanym nieszczelnością rur, także w tym samym dniu (9.4.2009 r.) przybył na miejsce przedstawiciel pozwanej R. K., który potwierdził, iż rury są wadliwe i zaproponował ich wymianę. Ponowną próbę na gorąco przeprowadzono w dniu 14.4.2009 r. Dnia 16.4.2009 r. miała miejsce wizja lokalna miejsca zdarzenia w budynku Centrum (...) w L. z udziałem przedstawiciela Generalnego Wykonawcy (...) Sp. z o.o., kierownika budowy (...) L. firmy (...) Sp. z o.o. w P., inspektora nadzoru (...) L., przedstawiciela generalnego wykonawcy instalacji (...) L. firmy K (...) oraz powoda. W komisji brali udział dwaj przedstawiciele pozwanego: R. K. i P. O.. Komisja potwierdziła, pojawienie się rozszczelnienia wzdłuż rur, które miało charakter wady fabrycznej. Dnia 17.4.2009 r. miały miejsce kolejne oględziny miejsca zdarzenia przez komisję składająca się z R. D. Handlowego. Firmy (...) (dystrybutora rur), J. Z. - kierownika budowy (...) L. firmy (...) Sp. z o.o. oraz powoda, komisja stwierdziła, iż rury zostały zamontowane przez firmę powoda zgodnie ze sztuką budowlaną oraz zaleceniami producenta. Do rozszczelnienia rur nie doszło z winy powoda. Jednocześnie przedstawiciele firmy (...) Sp. z o.o. zobowiązali się zgłosić szkodę gwarancyjną do producenta rur. Zobowiązali się także do pokrycia wszelkich kosztów, które będą przez powoda poniesione w związku z usuwaniem skutków awarii. Dnia 15.4.2009 r. powód zgłosił pozwanej reklamację nabytych u niej rur stalowych czarnych ze szwem (dn. 65 (...) ½ 12AL 76 ½ 9). W dniu 16.4.2009 r. (...) Sp. z o.o. w K. dostarczyła pozwanej partię rur o łącznej długości 130 metrów, które zastąpiły wcześniej zamontowane rury wadliwe. Nowe rury - przekazane przez pozwana powodowi - zostały zamontowane dnia 22.4.2009 r. Dnia 8 maja 2009 r. powód zlecił firmie (...) Sp. z o.o. Laboratorium (...) we W. wykonanie badań radiograficznych przedmiotowych rur ze szwem w celu wykrycia ewentualnych wad produkcyjnych tych rur. Dnia 12.8.2009 r. powód otrzymał pismo pozwanej odmawiające pozytywnego rozpatrzenia reklamacji. Pozwana zarzuciła, iż zamówienie, jakie powód złożył dnia 24.11.2008 r. nie precyzowało przeznaczenia rur ani norm, jakie mają spełniać. Twierdziła, że sprzedane powodowi rury przeznaczone były do wykonywania konstrukcji i nie powinny być stosowane do centralnego ogrzewania. Powód stanął na stanowisku, że pomimo odmowy uznania reklamacji, co do jakości zakupionych rur, pozwana dostarczając w miejsce wadliwych rur taką samą partię nowych rur, uznała de facto reklamację powoda w całości. Trudno inaczej interpretować zachowanie się pozwanej, która została niezwłocznie poinformowana o awarii, brała udział w oględzinach, akceptowała wyniki tych oględzin i miała pełną wiedzę, do jakiego celu wykorzystane są rury. Powód sporządził i przedłożył dnia 3.6.2009 r. pozwanej kosztorys po wykonawczy usunięcia szkód powstałych na sutek wad fabrycznych - wytwórczych rur 65 (...)()- (...) ½ 12AL 76. 1/2 9. Kosztorys ten obejmował następujące prace i koszty tych prac:
1. koszt izolacji technicznych - 2.960,00 zł,
2. koszt demontażu i ponownego montażu opraw oświetleniowych pod rurociągiem dla możliwości demontażu i montażu - 5.000,00 zł,
3. przejścia ogniowe (koszt materiału i wykonanie) - 1.000,00 zł,
4. kompresatory mieszkowe dn. 65 mm - 8 sztuk - 4.424,00 zł netto,
5. demontaż obudowy ścian i słupów z karton - gipsu, wycięcie otworów do ponownego montażu rurociągów - 500,00 zł netto,
6. farba do malowania rur - 490,00 zł netto,
7. wynajęcie podnośników nożycowych - 1.275,00 zł netto,
8. wynajęcie rusztowań - 2 komplety - 615,60 zł netto,
9. zabezpieczenie podłogi folią - 450,00 zł netto,
10. dostawa kompensatorów z T. - 714,00zł netto,
11. malowanie ścian w kotłowni z materiałem - 650 zł netto,
12. koszty przestawiania regałów wykonanych już aranżacji najemcy media E. - 1.300,00 zł netto,
13. dostawa materiałów kolana i inne z firmy (...) - 512,00 zł netto,
14. wykonanie ekspertyzy partii rur radiogramem - 20 mb wraz z kosztami dostawy do laboratorium - 4.800,00 zł netto,
15. montaż pasów wykładzin - firma media E. - 600,00 zł,
16. koszt wynagrodzenia pracowników zaangażowanych do robot koniecznych do wymiany rur - 28.000,00 zł netto,
17. koszt noclegów, diet i dojazdów - 4.500,00 zł netto,
18. czyszczenie wykładzin - faktura 465,00 zł netto,
19. inne materiały do montażu i demontażu - gazy techniczne, maszyny i narzędzia - 2.400,090 zł netto,
Łączny koszt materiałów i prac poniesionych przez powoda wyniósł - 60.655,60 zł netto, brutto 73.999,83 zł. Jednocześnie powód wystawił fakturę z dnia 10 czerwca 2009r., obejmującą wyszczególnione w protokole z dnia 3 czerwca 2009r. koszty i skierował ją do pozwanej. Pozwana odmówiła zapłacenia faktury. Powód dołączył do pozwu wszystkie rachunki i faktury zakupowe związane z usuwaniem skutków awarii. Ponadto, usuwając skutki awarii powód wykorzystał i zużył materiały, które wcześniej posiadał na magazynie, jako zapasy. Dotyczy to pozycji określonych w kosztorysie po wykonawczym numerami: nr 1 (izolacje techniczne) kwota netto 2.960,00 zł brutto 3.611,20 zł, nr 3 (materiały do wykonywania przejść ogniowych) kwota netto 1000,00 zł, - kwota brutto 1.220,00 zł, nr 6 i 11 (farba) razem netto 1.140,00 zł brutto 1.390,80 zł, nr 12 oraz 15 - kwota netto 1.900,00 zł, brutto 2.318,00 zł została wypłacona gotówką pracownikom firmy (...). Razem kwota brutto wyniosła 8.540,00 zł. Nadto, powód podał, że pokrył z własnych środków koszty składek na ubezpieczenie społeczne dla pracowników zatrudnionych przy usuwaniu skutków awarii. W uzasadnieniu pozwu wymieniono pracowników i wysokość składek do ZUS. Łączna wysokość roszczenia powoda wyniosła 73.999,83 zł i wynikała z kosztów wskazanych w kosztorysie powykonawczym usunięcia szkód powstałych na skutek wad fabrycznych - wytwórczych rur (...) AL 1/2.9 z dnia 3.6.2009 r. Powód dochodził zwrotu kosztów usunięcia awarii i kosztów związanych z montażem nowych rur w miejsce uszkodzonych, które to koszty pokrył z własnych środków. Wskazał w uzasadnieniu pozwu, że pozwana była zobowiązana do zwrotu powodowi poniesionych kosztów, gdyż dostarczyła powodowi komplet rur, co do których posiadała wiedzę, iż nie powinny być stosowane w instalacji centralnego ogrzewania. Odbyło się to w okolicznościach, z których wynika, iż pozwana miała wiedzę o zamierzonym przez powoda przeznaczeniu rur. Powód już wcześniej kupował od pozwanej rury stalowe celem wykorzystywania ich, jako elementów CO i pozwana o tym wiedziała. Ponieważ pozwana odmówiła naprawienia szkody poniesionej przez powoda na skutek wady zakupionych rur, powód uznał, że skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego stało się konieczne i uzasadnione (dowód: pozew wraz z załącznikami k. 2-18, 19-106 akt XGNc 8750/11 SR Poznań- Stare Miasto w P. –akta dołączone do przedmiotowej sprawy, zeznania powoda protokół e-rozprawy z dnia 20 lutego 2017r. czas 00:48:43, 00:51:25, 00:54:01).
Pełnomocnik powoda dołączył do pozwu pełnomocnictwo i opłatę stosunkową od pozwu w wysokości wynikającej z treści art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), tj. w kwocie 3.750,00 zł została uiszczona bezpośrednio na rachunek bankowy Sądu Rejonowego w Poznaniu (dowód: dowód uiszczenia opłaty w aktach o sygn. XGNc 8750/11 SR Poznań- Stare Miasto w P. –akta dołączone do przedmiotowej sprawy).
Przewodniczący nie wzywał pełnomocnika powoda do uzupełnienia braków formalnych pozwu, a Sąd w dniu 15 listopada 2011r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając powództwo (dowód: nakaz zapłaty k. 108 akt o sygn. XGNc 8750/11 SR Poznań- Stare Miasto w P. –akta dołączone do przedmiotowej sprawy).
Odpis nakazu zapłaty został doręczony bezpośrednio na adres zarządu (...) Spółki z o.o. i pokwitowanie podpisała sekretarka N. S. (dowód: potwierdzenie odbioru k. 112 akt o sygn. XGNc 8750/11 SR Poznań- Stare Miasto w P. –akta dołączone do przedmiotowej sprawy).
Nakaz zapłaty uzyskał prawomocność, nie był kwestionowany przez pozwanego i postanowieniem z dnia 12 stycznia 2012r. Sąd nadał nakazowi klauzulę wykonalności oraz zarządził zwrot opłaty w kwocie 2775zł (dowód: postanowienie i zarządzenie k. 114 akt o sygn. XGNc 8750/11 SR Poznań- Stare Miasto w P. –akta dołączone do przedmiotowej sprawy).
Po uzyskaniu nakazu zapłaty, a po nadaniu klauzuli wykonalności- tytułu wykonawczego, pełnomocnik powoda przygotował wniosek z dnia 16 marca 2012 roku do komornika o wszczęcie egzekucji wobec Spółki (...). Komornik wszczął egzekucję pod sygn. akt KM 357/12, jednakże postanowieniem z dnia 18 grudnia 2012 roku, umorzył wszczęte postępowanie wskazując, że podmiot przeciwko któremu wszczęto egzekucję, został wykreślony z rejestru przedsiębiorców dnia 27.10.2010 roku. (tj. jeszcze przed dniem złożenia pozwu w sprawie) - (dowód: wniosek o wszczęcie egzekucji z dnia 16 marca 2012 r. k. 35-36, postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z dnia 18 grudnia 2012r. k. 38 akt, wypis z KRS- u k. 39-48).
Pełnomocnik powoda J. M. (2) nie zweryfikował istnienia pozywanej spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym (tj. jej zdolności sądowej). Okazało się, że pozwana spółka ta została przejęta przez (...) Budowlana Sp. z o.o. w 2010 roku i w dacie wniesienia pozwu podmiot nie istniał, zatem wytoczono powództwo przeciwko podmiotowi nieistniejącemu. Pełnomocnik nie badał, kto jest uprawniony do reprezentowania tej Spółki. Był przekonany, że Spółka istnieje, że jest dużym, aktywnym na rynku podmiotem gospodarczym. O tym, że Spółka nie istnieje pełnomocnik powoda dowiedział się z pisma komornika sądowego. Pisząc pozew, adres pozwanej Spółki pełnomocnik przepisał z pism samego powoda kierowanych uprzednio do dłużnika (dowód: okoliczność bezsporna, zeznania świadka J. M. (2) e-protokół rozprawy z dnia 20 lutego 2017r. czas 00:10:55, 00:13:27).
Po 2 -3 miesiącach od przekazania dokumentów pełnomocnikowi celem wszczęcia sprawy przeciwko T. powód informował pełnomocnika o przekształceniach w spółce. Nie wiedział jakie są to przekształcenia. Powód chciał, by pełnomocnik sprawdził, jakie są to przekształcenia (dowód: zeznania powoda protokół e-rozprawy z dnia 20 lutego 2017r. czas 00:37:36).
Radca prawny J. M. (2), mimo uzyskania wiedzy, że pozwał nieistniejący podmiot, nie podjął żadnych czynności zmierzających do ochrony interesów powoda jako swojego klienta, co spowodowało, że roszczenie powoda względem właściwego dłużnika (tj. (...) Budowlana Sp. z o.o.) uległo przedawnieniu. Pełnomocnik nie udzielił powodowi żadnej porady prawnej, jak dochodzić roszczenia i wobec którego podmiotu (dowód: zeznania powoda protokół e-rozprawy z dnia 20 lutego 2017r. czas 00:42:30, 00:45:33).
Pełnomocnik poinformował jedynie powoda, że nie ma szans na odzyskanie pieniędzy (dowód: zeznania świadka J. M. (2) protokół e-rozprawy z dnia 20 lutego 2017r. czas 00:13:27).
J. M. (2) oraz jego ubezpieczyciel (...) S.A. (pozwany) odmówili wypłaty odszkodowania należnego powodowi (dowód: okoliczność bezsporna) .
Na szkodę powoda A. N. składają się wszystkie kwoty zasądzone na jego rzecz nakazem zapłaty wydanym przeciwko (...) Sp. z o.o. w sprawie o sygn. akt X GNc 8750/11, to jest:
- •
-
73.999,83 zł tytułem należności głównej wraz z ustawowymi odsetkami obliczonymi od dnia 2 lipca 2009 roku do dnia zapłaty;
- •
-
925,00 zł tytułem poniesionych kosztów sądowych;
- •
-
3.617,00 zł tytułem zasądzonych i poniesionych kosztów zastępstwa procesowego.
Na skutek wszczęcia przez J. M. (2) postępowania egzekucyjnego przeciwko nieistniejącej (...) Sp. z o.o., szkoda powoda powiększyła się o kwoty:
- 900,00 zł tytułem poniesionych kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym, zasądzonych postanowieniem Komornika z dnia 28.03.2012 roku w sprawie o sygn. akt KM 357/12);
- 39,55 zł tytułem poniesionych wydatków gotówkowych w w/w postępowaniu (ustalonych postanowieniem Komornika z dnia 18.12.2012 roku) (dowód: nakaz zapłaty k. 108 akt o sygn. XGNc 8750/11 SR Poznań- Stare Miasto w P. –akta dołączone do przedmiotowej sprawy, postanowienie Komornika z dnia 28.03.2012 roku w sprawie o sygn. akt KM 357/12 k. 37; postanowienie Komornika z dnia 18.12.2012 roku w sprawie o sygn. akt KM357/12 k. 38).
Pismem z dnia 16 stycznia 2015 roku Powód zgłosił powstałą szkodę radcy prawnemu J. M. (2). Ten, w odpowiedzi na zgłoszenie, pismem z dnia 29 stycznia 2015 roku oświadczył, że nie uznaje roszczeń powoda, ale przesłał mu jednocześnie kserokopie polis ubezpieczeniowych za lata 2012 oraz 2013. Powód pismem z dnia 13 lutego 2015 roku skierował swoje roszczenia do ubezpieczyciela J. M. (2) tj. pozwanej spółki. Pozwany przedstawił swoje stanowisko w piśmie z dnia 19.03.2015 roku (odpowiedź na zgłoszenie szkody) (dowód: zgłoszenie szkody k. 49-51, odpowiedź radcy prawnego k. 52, zgłoszenie szkody k. 55-57, odpowiedź pozwanego k. 58, zawezwanie do próby ugodowej z dnia 28 kwietnia 2015 r. k. 68-70).
Radca prawny J. M. (2) zawarł z pozwanym umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej radców prawnych oraz ubezpieczenia dodatkowego zza okres od dnia 1 stycznia 2012r. do 31 grudnia 2012r. (dowód: potwierdzenie zawarcia umowy k. 53, certyfikat k. 54 akt).
Pozwem wniesionym 1 lipca 2014 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. zażądała zasądzenia od pozwanego A. N. kwoty 123.437,14 zł tytułem roszczenia głównego wraz z ustawowymi odsetkami od 2 czerwca 2014 r. oraz zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwany wytoczył powództwo przeciw już ówcześnie przejętej przez powódkę spółce i uzyskał przeciw niej tytuł wykonawczy, na podstawie którego wyegzekwował od powódki dochodzoną pozwem kwotę; nadto powódka – przywołując art.: 405, 410 § 1 i 2 oraz art. 411 pkt 1 KC – zaznaczyła, że pozwany wyegzekwował od niej nienależne świadczenie. Na podstawie orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 lipca 2016r., który zmienił orzeczenie Sądu I instancji, zasądzono od A. N. na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. dochodzoną pozwem kwotę (dowód: odpis wyroku w sprawie I ACa 33/16 k. 59- 67 akt).
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów. Istotne dla sprawy okoliczności nie były, w ocenie Sądu, objęte przedmiotem sporu między stronami. Spór sprowadził się w istocie do oceny prawnej stanu faktycznego sprawy, który wynikał z dokumentów urzędowych i prywatnych złożonych do akt sprawy, których wiarygodność nie była kwestionowana przez strony.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Powództwo okazało się w pełni zasadne.
Zgodnie z art. 22 7 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych (tekst jednolity Dz.U. 2010.10.65) radca prawny podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 4 ust. 1 oraz art. 6 ust. 1 ustawy to jest czynności świadczenia pomocy prawnej. Zgodnie z postanowieniami wskazanej ustawy obowiązek ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności pomocy prawnej ciąży na każdym radcy prawnym. Art. 22 8 ustawy o radcach prawnych zawiera upoważnienie dla Ministra Finansów do wydania rozporządzenia dotyczącego obowiązkowego ubezpieczenia radców prawnych. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej radców prawnych (Dz. U. 03.217.2135) określa szczegółowy zakres obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej radców prawnych za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności polegających na świadczeniu pomocy prawnej. Zgodnie z § 2 ust. 1 ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna radcy prawnego za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania ubezpieczonego, w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, podczas wykonywania czynności radcy prawnego polegających na świadczeniu pomocy prawnej tj. czynności o których mowa w art. 4 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy o radcach prawnych. Zakres rzeczowy świadczenia przez radcę prawnego pomocy prawnej wynika z generalnej zasady sformułowanej w art. 4 ust. 1 ustawy o radcach prawnych. Przepis ten, podobnie jak art. 6 ust. 1, stanowi, że wykonywanie zawodu polega na świadczeniu wszelkiej pomocy prawnej, a wyjątkiem jest występowanie w charakterze obrońcy w sprawach karnych i w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe. Z regulacji zawartej w cytowanym Rozporządzeniu wynika, iż działalność radcy prawnego objęta jest ochroną ubezpieczeniową „podczas wykonywania czynności radcy prawnego”. Źródłem stosunków pomiędzy klientem a radcą prawnym jest umowa.
Nie ulega zatem wątpliwości, że ewentualną odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego radcy prawnego należy rozpatrywać na gruncie art. 734 k.c. w związku z art. 471 k.c., a pozwanego ubezpieczyciela na gruncie art. 805 k.c.
Zgodnie z art. 734§1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa 734 § 2 k.c.
Treść zgromadzonych dowodów pozwala na ustalenie, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy zlecenia w rozumieniu art. 734 k.c., której istota wyraża się w tym, że przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie na zasadzie zastępstwa. Zlecenie obejmować może dokonanie czynności prawnej w płaszczyźnie prawa materialnego, jak i czynności procesowej. Dla zawarcia umowy zlecenia ustawodawca nie przewidział żadnej szczególnej formy, a więc w tej mierze wystarczające są zgodne oświadczenia woli stron, ujawnione również w sposób dorozumiany. Umowa zlecenia może zostać ukształtowana jako umowa odpłatna, jak i nieodpłatna, przy czym w oparciu o art. 735 § 1 k.c. przyjmuje się na ogół, iż zasadą jest jej odpłatność. Nawiązując do tradycyjnego wyodrębnienia zobowiązań rezultatu i starannego działania, umowę zlecenia kwalifikuje się jako umowę rodzącą zobowiązanie starannego działania. Dokonanie czynności prawnej zgodne z treścią umowy będzie mieć bowiem miejsce, również w razie nieosiągnięcia celu tej czynności, o ile przyjmujący zlecenie dołoży w tym zakresie należytej staranności.
Zlecenie stanowi zwłaszcza stosunek podstawowy w stosunku do stosunku pełnomocnictwa, aczkolwiek zawarcie umowy zlecenia nie musi w każdym wypadku oznaczać udzielenia pełnomocnictwa (por. art. 734 § 2 k.c.). Umowa zlecenia może natomiast obejmować stałe prowadzenie obsługi prawnej mocodawcy, w tym reprezentowanie go przed sądem. Zastępstwo procesowe jest jedną z form pomocy prawnej, której wykonywanie co do zasady wymaga spełnienia odpowiednich warunków formalnych w postaci wykonywania jednego z zawodów prawniczych (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2010 r., III CZP 52/10, OSNC 2011/5/51). Zawód radcy prawnego, a także adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. W ostatnio powołanej uchwale Sądu Najwyższego wyjaśniono, że na świadczenie pomocy prawnej może składać się podejmowanie przez profesjonalnego pełnomocnika czynności procesowej, czynność faktyczna (sporządzenie pisma procesowego, projektu umowy, udzielenie porady prawnej) i czynności prawne (uczestniczenie w zawarciu umów).
Należy podnieść, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności (art. 471 k.c.).
Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Powołany przepis stanowi podstawę tzw. odpowiedzialności kontraktowej, a zatem odpowiedzialności odszkodowawczej mającej miejsce w sytuacji braku wykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. Prawidłowe zachowanie się dłużnika w ramach więzi obligacyjnej (świadczenie) polega na wypełnieniu treści zobowiązania i zaspokojenie interesu wierzyciela. Roszczenie odszkodowawcze ma inny charakter aniżeli roszczenie o wykonanie umowy, albowiem zmierza do kompensacji uszczerbku majątkowego wyrządzonego brakiem wykonania zobowiązania przez kontrahenta.
W celu pociągnięcia określonego podmiotu do odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 471 k.c. konieczne jest stwierdzenie, iż pomiędzy nim a poszkodowanym istniał ważny stosunek zobowiązaniowy, np. wynikający z umowy. Następnie należy wykazać, że wskutek zawinionego niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania po stronie uprawnionego powstała szkoda. Szkoda na gruncie odpowiedzialności kontraktowej stanowi uszczerbek majątkowy rozumiany jako różnica między aktualnym stanem majątkowym poszkodowanego a stanem, jaki istniałby gdyby zobowiązanie wykonane zostało prawidłowo. Pomiędzy zaistnieniem szkody a zachowaniem się obowiązanego polegającym na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu zobowiązania musi zachodzić normalny związek przyczynowy, a więc relacja kauzalna pozwalająca powiązać te zdarzenia na płaszczyźnie uwzględniającej typowość następstw.
Odpowiedzialność kontraktowa opiera się na zasadzie domniemania winy dłużnika, co oznacza, że wierzyciel nie jest obowiązany wykazać zawinienia po stronie dłużnika. Ciężar obalenia domniemania spoczywa wobec tego na dłużniku, który winien wykazać, że po jego stronie nie zachodzą przesłanki do postawienia mu zarzutu niezastosowania się do treści zobowiązania w sytuacji, gdy miał taką możliwość. Wina po stronie dłużnika oznacza na ogół niezachowanie należytej staranności (art. 472 k.c.), a więc niedbalstwo. Taka konstrukcja pojęcia winy zakłada istnienie dwóch elementów: obiektywnego, tj. bezprawności wynikającej z zachowania sprzecznie z treścią zobowiązania, oraz subiektywnego, tj. negatywnej oceny tego rodzaju zachowania się dłużnika. Określenie poziomu należytej staranności wymaga odwołania się do treści art. 355 k.c., a zwłaszcza jego § 2, zgodnie z którym należyta staranność w zakresie działalności gospodarczej określać należy przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Dotyczy to zwłaszcza profesjonalnych pełnomocników zajmujących się świadczeniem pomocy prawnej, a więc zwłaszcza adwokatów i radców prawnych, których zaniedbania mogą uzasadniać ich odpowiedzialność odszkodowawczą w stosunku ich klientów (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 sierpnia 1997 r., II CZ 88/97, OSNC 1998/3/40; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2004 r., V CK 297/04, M.Prawn.2005/1/9; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 grudnia 2007 r., I ACa 1165/07, Apel.W-wa 2008/3/3; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 stycznia 2009 r., I ACa 915/08, LEX nr 518059; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2009 r., V CZ 91/08, LEX nr 523666).
Powszechnie przyjmuje się, że umowa zlecenia jest umową starannego działania. Nie obliguje ona natomiast zleceniobiorcy do osiągnięcia umówionego rezultatu. W szczególności widoczne jest to zwłaszcza przy umowach o świadczenie usług prawnych, gdyż żaden prawnik nie zobowiąże się do wygrania sprawy. Co więcej, stałyby temu na przeszkodzie zasady etyki zawodowej, bowiem konkretne zobowiązanie do wygrania sprawy, powodowałoby konieczność osiągnięcie tego celu wszelkimi dostępnymi środkami, a więc i takimi które kłóciłyby się chociażby z zasadami współżycia społecznego. Taki obowiązek nie spoczywał też na radcy prawnym J. M. (2). Rolą tego pełnomocnika było sumienne, rzetelne i fachowe udzielanie powodowi, przy wykorzystaniu całej swojej wiedzy zawodowej, kwalifikacji i umiejętności- informacji na temat sytuacji prawnej, w której znalazł się jako wierzyciel Spółki (...) i możliwości prawnych, które istnieją by doprowadzić do zaspokojenia wierzytelności względem tego dłużnika.
Ustawowa definicja należytej staranności zawarta jest w art. 355 k.c., który w § 1 stanowi, że dłużnik zobowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju.
Skoro przez należytą staranność rozumie się staranność ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju, to przy ocenie zachowania dłużnika trzeba zmierzać do jej obiektywizacji i generalizacji. W tym celu konstruuje się więc pewne wzorce i modele postępowania, które następnie konfrontuje się z konkretnym zachowaniem dłużnika, po to aby ustalić czy wykazana przez niego staranność była należyta czy też nie wystarczająca. Zagadnienie należytej staranności każdorazowo rozpatruje się w płaszczyźnie stosunków danego rodzaju. Bierze się tu pod uwagę rodzaj stosunków, w ramach, których działa dłużnik, przy czym nie chodzi tylko i wyłącznie o stosunki prawne, lecz także o szeroki kontekst relacji społecznych, który ma uzasadniać takie, a nie inne wymagania co do zachowania się danego podmiotu. Wymaganą staranność indywidualizuje się stosownie do wchodzących w rachubę stosunków zobowiązaniowych. W ramach danego rodzaju stosunków, czy obrotów mamy jednak do czynienia z pewną stypizowaną miarą, uwzględniającą charakterystyczne jego cechy. W dalszej kolejności przyjętą staranność bada się w świetle wymagań istniejących w tym względzie w stosunkach ogólnych. W wypadku braku wzorca normatywnego dla określonego stosunku kontraktowego uwzględnione będą wymagania ogólnie stosowane w stosunku do dłużnika wykonującego zobowiązanie. Nie wystarczy jednak ograniczyć takich wymagań do tych, które mogą być odniesione do każdego uczestnika obrotu. Konieczne jest więc wyważenie interesów stron, ponieważ chroniony musi być słuszny interes wierzyciela, ale jednocześnie dłużnik nie może zostać nadmiernie obciążony. W wypadku już istniejących powiązań kontraktowych z natury rzeczy zawsze zakres oczekiwań związanych z powinnym zachowaniem dłużnika musi uwzględniać zasługujące na ochronę interesy drugiej strony, co jest konsekwencją obowiązku lojalności i sumienności w stosunku do kontrahenta. Poziom wymaganej staranności jest zatem wyznaczony również poprzez odwołanie się do kryterium, którym jest interes konkretnego wierzyciela, chroniony w ramach danego stosunku obligacyjnego. Kryterium ogólnych wymagań nie jest spełnione, gdy dłużnik ogranicza się tylko do staranności minimalnej, bowiem staranność ogólnie wymagana to staranność normalna, przeciętna, typowa, średnia. Poziom wymaganej staranności nie jest zatem określany w odniesieniu do indywidualnych cech podmiotowych i możliwości konkretnego dłużnika wykonującego zobowiązanie, ale w relacji do zobiektywizowanego miernika staranności przyjmowanego w danej sferze stosunków. Obowiązek należytej staranności obejmuje wszystkie momenty wykonywania zobowiązania. Przy określaniu miary należytej staranności zawsze też zwraca się uwagę na konkretne okoliczności faktyczne, w których działał dłużnik, co prowadzi do względnej relatywizacji stosowanych mierników obiektywnych.
Trzeba także pamiętać, że kryteria staranności mogą zostać określone wolą stron. Nie ma oczywiście przeszkód, aby strony bezpośrednio lub pośrednio w treści zobowiązania wskazały na kryteria, według których będzie oceniane zachowanie dłużnika. Ułatwi to bardziej precyzyjne określenie poziomu staranności wymaganej w danym stosunku prawnym. Nie może jednak prowadzić do zacierania różnic pomiędzy oceną co do tego, na czym polega należyte wykonanie zobowiązania (element zdeterminowany treścią istniejącej relacji prawnej), a oceną odnoszącą się do staranności zachowania wymaganej wobec konkretnego dłużnika w wykonaniu ciążących na nim powinności, chociaż, co trzeba zauważyć, w praktyce obie oceny będą się niejednokrotnie zbiegać. Precyzyjne i szczegółowe określenie powinności dłużnika w zobowiązaniu, odbiegające od sytuacji typowych (sytuujące je np. na poziomie wyższym niż zazwyczaj), będzie więc zawsze stanowiło punkt odniesienia dla oceny staranności, ale samo przez się nie zastąpi jeszcze kryteriów wymaganej staranności zachowania. Nawet bowiem i w takich sytuacjach będzie to jednak staranność ogólnie wymagana ze względu na dany rodzaj stosunku prawnego. Im większa konkretyzacja powinności w treści zobowiązania, tym bardziej zawężony jest punkt odniesienia dla oceny staranności zachowania dłużnika i tym silnej jest ona determinowana przez charakter danego stosunku prawnego. Ocena co do zachowania przez dłużnika wymaganej staranności będzie dokonywana ex post, już po nastąpieniu zdarzenia, z którym związana jest jego ewentualna odpowiedzialność. Opierać się więc będzie na ustaleniu, czy w danej, konkretnej sytuacji dłużnik uczynił zadość uzasadnionym oczekiwaniom, określonym w oparciu o zobiektywizowane mierniki (zobowiązanie może być wykonane nienależycie, ale z zachowaniem należytej staranności). Treść i rodzaj zobowiązania może zatem wskazywać na poziom uzasadnionych oczekiwań wobec danego dłużnika, ale kryteria staranności są ostatecznie zawsze konstruowane w oparciu o ogólny przepis art. 355 k.c.
Pojęcie należytej staranności nie jest stałe, gdyż jego zakres oraz treść jest pochodną rozlicznych i zmiennych w czasie elementów. Jest ono chociażby uzależnione od ogólnego poziomu wiedzy, nauki, techniki. Wpływ na nie wywierają też przepisy prawne, zasady współżycia społecznego, ukształtowane zwyczaje, reguły zawodowe. Zgodnie z ustalonym i dominującym poglądem pojęcie należytej staranności jest przeciwieństwem zachowania zawinionego, a nie tylko bezprawności. W takim ujęciu powinność zachowania należytej staranności nie należy do treści zobowiązania, ale jest także konstruowana w oparciu i na podstawie mierników nie należących do treści zobowiązania. To m.in. odróżnia pojęcie należytego wykonania zobowiązania (kategoria obiektywna, a więc związana z oceną bezprawności na gruncie odpowiedzialności ex contractu, dla której kryteriów należy poszukiwać przede wszystkim w treści samego zobowiązania, z uwzględnieniem mierników z art. 354 k.c.) od pojęcia należytej staranności, pozwalającego na odpowiedź na pytanie, czy zachowanie dłużnika jest in concreto zarzucalne (zawinione, nosi cechy niedbalstwa). Dystynkcja ta jest bardzo wyraźnie widoczna na gruncie przepisów o odpowiedzialności ex contractu, w ramach których odróżnione jest pojęcie nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471) od niezachowania należytej staranności (art. 472). Brak staranności nie może bowiem jednocześnie występować jako element treści zobowiązania (co by oznaczało, że wierzyciel dochodzący odszkodowania musiałby w każdym wypadku udowodnić istnienie nienależytej staranności) oraz jako odrębnie wskazywana okoliczność, za którą dłużnik ponosi odpowiedzialność i jako taka objęta domniemaniem odpowiedzialności zgodnie z regułami określonymi w art. 471 w zw. z art. 472 k.c. Dystynkcja ta pojawia się także na tle przepisów o odpowiedzialności ex delicto (por. np. rozróżnienie pomiędzy uczynieniem zadość obowiązkowi nadzoru a starannym wykonywaniem nadzoru na tle art. 427 k.c. Prezentowane tu stanowisko, według którego pojęcie należytej staranności zawiera w sobie zespół kryteriów umożliwiających postawienie zarzutu niedbalstwa nie stoi w kolizji z przyjętą od dawna na gruncie współczesnej cywilistyki koncepcją obiektywizującą pojęcie winy, a więc w szerokim zakresie wykorzystującą zobiektywizowane mierniki oceny zachowania dłużnika, co pozostaje zresztą w pełnej zgodzie z założeniami teorii normatywnej winy.
Wszystkie powyższe rozważania w pełni odnoszą się również do przedsiębiorców, z tym że w ich przypadku pojawia się dodatkowy element w postaci zawodowego charakteru tej działalności.
Nie ulega wątpliwości, że uwzględnienie zawodowego charakteru działalności gospodarczej determinuje w znaczącym stopniu kryteria wymaganej od dłużnika staranności, a tym samym wpływa na zakres jego odpowiedzialności (jeśli jest ona oparta na zasadzie winy). Różnica w stosunku do rozwiązania przyjętego w § 1 art. 355 k.c. polega przede wszystkim na tym, że mierniki staranności zawodowej są niejako automatycznie uwzględniane w ramach stosunku prawnego związanego z wykonywaniem działalności gospodarczej, a więc bez względu na to, czy z samego charakteru takiego stosunku, jego rodzaju i treści płyną jakieś konkretne wskazania dotyczące profesjonalnych wymagań wobec dłużnika. To właśnie bowiem sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej przez dłużnika określać będzie uzasadnione oczekiwania kontrahenta i w konsekwencji miary wymaganej staranności (por. uchwała SN z 18 grudnia 1990 r., III CZP 67/90, OSN 5-6/91, poz. 65 dotycząca staranności wymaganej od osoby pośredniczącej w zawieraniu umowy sprzedaży w ramach prowadzonej działalności gospodarczej). Wymaganie posiadania niezbędnej wiedzy fachowej jest wkomponowane do istoty działalności gospodarczej. Pojęcie wiedzy fachowej nie może być ograniczone wyłącznie do czysto formalnych kwalifikacji, obejmuje też doświadczenie wynikające z praktyki zawodowej, a także ustalone zwyczajowo standardy wymagań. Miernik zawodowej staranności znajduje zastosowanie w stosunku do dłużnika zarówno w umowach jednostronnie, jak i obustronnie profesjonalnych. Jak się wydaje, kryterium działalności gospodarczej ma na gruncie art. 355 § 2 k.c. charakter materialny, a więc odnosi się do rzeczywiście wykonywanej przez dłużnika działalności zawodowej. Jeśli uznać poprawność tego stanowiska, to również podmioty nie posiadające formalnego statusu przedsiębiorcy i naruszające administracyjnoprawny obowiązek zgłoszenia działalności do rejestru przedsiębiorców, ale de facto prowadzące zawodową działalność gospodarczą, podlegałyby ocenie z punktu widzenia kryteriów staranności określonych w tym przepisie (por. np. orz. SN z 11 czerwca 1992 r., III CZP 64/92, OSN 12/92, poz. 225). Należyta staranność dłużnika, określana z uwzględnieniem zawodowego charakteru prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, obejmuje także znajomość obowiązującego prawa oraz następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (por. orz. SN z 17 sierpnia 1993 r., III CRN 77/93, OSN 3/94, poz. 69). Ocena miernika postępowania, którego istota tkwi w zaniechaniu dołożenia należytej staranności, nie może być jednak formułowana na poziomie obowiązków nie nadających się wyegzekwować, oderwanych od doświadczenia uwzględniającego reguły zawodowe i konkretne okoliczności, a także określony typ stosunków (tak SN w wyroku z 8 lipca 1998 r., III CKN 574/97, baza orzeczeń Lex Polonica Maxima). Wreszcie niezwykle istotne znaczenie przy zawodowym charakterze działalności ma obowiązek udzielania informacji. Przyjąć należy, że pomimo braku takiego zastrzeżenia w treści art. 355 k.c. ewentualne istnienie takiego obowiązku rzutuje na ocenę, czy wykonanie zobowiązania było należyte.
W niniejszej sprawie oczywistym jest to, że radcę prawnego obowiązywały podwyższone kryteria staranności wymienione w art. 355 § 2 k.c., ponieważ w sposób profesjonalny i zawodowy prowadził działalność gospodarczą, polegającą na wszechstronnej obsłudze prawnej osób fizycznych i prawnych. Pozwany z racji pełnionego zawodu –radca prawny był zobligowany do przestrzegania przepisów prawa oraz do dbałości o interesy powoda. Nacisk na identyczne elementy stawiają również wszelkie regulacje wewnątrzkorporacyjne, na czele z zasadami etyki zawodowej.
Należy stwierdzić, że:
1. Pozew w postępowaniu nakazowym upominawczym w sprawie o sygn. akt XGNc 8750/11 SR złożony w SR Poznań- Stare Miasto w P. został przygotowany przez pełnomocnika powoda starannie, wszystkie okoliczności będące podstawą faktyczną powództwa zostały należycie opisane i udowodnione dokumentami prywatnymi. Nadto, zostały wskazane osobowe środki dowodowe celem udowodnienia podstawy faktycznej powództwa. Pełnomocnik, również wskazał podstawę prawną dochodzonych roszczeń. Wszystkie powołane w uzasadnieniu pozwu dokumenty prywatne zostały dołączone do pozwu. Przewodniczący nie wzywał do uzupełnienia braków formalnych pozwu. Pozew też był należycie opłacony. Sąd Rejonowy nie miał podstaw do odmowy wydania nakazu zapłaty i skierowania sprawy do postępowania zwykłego rozpoznawczego. W ocenie Sądu Okręgowego, powództwo przy tak skonstruowanej podstawie faktycznej i prawnej oraz powołanych dowodach nawet w postępowaniu rozpoznawczym przy czynnym uczestnictwie pozwanego miało szansę na uwzględnienie. Stopień prawdopodobieństwa wygrania sprawy należ ocenić jako bardzo duży.
|
2. Jednakże nawet przy braku w ówczesnym czasie na datę składnia pozwu, ustawowego obowiązku podania w pozwie nr KRS-u podmiotu pozwanego i dołączenia odpisu z KRS-u spółki do pozwu, należyta staranności podbudowana doświadczeniem zawodowym, wiedzą z zakresu procedury, nakazywała sprawdzić wpis podmiotu do KRS-u, by potwierdzić, że na datę wniesienia pozwu spółka istnieje w określonej formie prawnej (np. akcyjna z o.o., komandytowa), nie uległa w międzyczasie przekształceniu, jaka jest aktualna firma spółki (nazwa) , jaki jest aktualny adres siedziby spółki, kto jej uprawniony do jej reprezentacji, tak by mieć wiedzę, kogo można wskazać do przesłuchania w charakterze strony lub świadka (art.126 k.p.c., 187 § 1 k.p.c. , art. 130 k.p.c.). Sprawdzenie wpisu KRS-u dawało podstawę do oceny, czy sprawa ma charakter gospodarczy- czy po stronie pozwanej istnieje przedsiębiorca. Sam pełnomocnik powoda przyznał w czasie przesłuchania w charakterze świadka, że to był jego błąd a i jednocześnie pech. Wystarczy przytoczyć, że nawet w okresie 2010.04.19 - 2014.01.20 (Dz.U. 1964 Nr 43, poz. 296) nawet przepis dotyczący doręczeń - art. 133 k.p.c. miał brzemienie: |
||||
|
||||
ZARZĄDZENIE
1. Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego,
2. uzasadnienie sporządzone prze sędziego.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Data wytworzenia informacji: