Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

III Ca 1840/15 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2016-01-08

Sygn. akt III Ca 1840/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W. skierowane przeciwko A. R. o zapłatę kwoty 8.514,40 złotych.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 16 lutego 2009 roku pozwana S. R. zawarła z (...) Bankiem S.A. we W. umowę o kartę kredytową numer KK\ (...).

Zgodnie z umową bank udzielił pozwanej limitu kredytowego do kwoty 4.000 zł na okres od dnia 16 lutego 2009 roku do 16 lutego 2011 roku przy czym w przypadku niewypowiedzenia umowy przez żadną ze stron, umowa ulegała automatycznemu przedłużeniu na kolejne 2 lata.

Pozew w niniejszej sprawie wpłynął w dniu 23 stycznia 2015 r., a zatem po upływie trzech lat od terminu zapłaty ostatniej części świadczenia pieniężnego.

Postanowieniem z dnia 16 marca 2011 roku nadano bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności.

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2012 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi B. J. umorzył postępowanie egzekucyjne w niniejszej sprawie wobec cofnięcia wniosku o egzekucję.

W dniu 12 września 2012 r. (...) Bank S.A. we W. przelał przysługującą mu w stosunku do pozwanej S. R. wierzytelność na rzecz Prokury Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W..

Na dzień 9 września 2014 roku zadłużenie pozwanej wobec (...) Banku S.A. we W. wynosiło 7.665,03 zł tytułem należności głównej oraz 2.437,19 zł tytułem odsetek oraz 557 tytułem kosztów, opłat i prowizji.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne. Roszczenie powoda wynikało z umowy o kartę kredytową, zawartej z konsumentem, w której roszczenie uległo przedawnieniu, a pozwana skutecznie zgłosiła zarzut przedawnienia.

Powód wywodzi swoje roszczenie z umowy o kartę kredytową zawartej przez (...) Bank S.A. we W. – jako przedsiębiorcę – z pozwaną S. R. – jako konsumentem. Ogólne uregulowanie umowy kredytu zawiera art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Powód dochodzi roszczenia jako nabywca wierzytelności. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W niniejszej sprawie istotna była kwestia wymagalności roszczenia – rzutująca na datę przedawnienia oraz kwestia ewentualnego przerwania biegu przedawnienia. Pozwana nie kwestionowała bowiem faktu zadłużenia oraz jego wysokości wskazanej w pozwie. Z uwagi na nieprzedstawienie żadnych danych przez żadną ze stron postępowania co do wymagalności roszczenia, przyjąć należało, iż roszczenie powoda stało się wymagalne najpóźniej w dniu nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.

W ocenie Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie nie doszło do przerwania biegu przedawnienia ze skutkami dla powoda, pomimo tego, iż na skutek działań poprzedniego wierzyciela wystawiono bankowy tytuł egzekucyjny, nadano mu klauzulę wykonalności a nawet wszczęto egzekucję.

Sąd Rejonowy wskazał, że podziela pogląd, zgodnie z którym w świetle art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie tylko powoduje przerwanie biegu przedawnienia, ale też jego zawieszenie aż do czasu zakończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem (art. 124 § 2 k.c.), czyli przez okres, w którym uprawniony nie ma możliwości podejmowania innych środków w celu realizacji roszczenia.

Okolicznością niesporną jest, w świetle art. 118 k.c., to, iż roszczenia powoda, jako związane z działalnością gospodarczą – przedawniały się z upływem trzech lat. W związku z tym przedawnienie roszczenia banku mogłoby nastąpić najwcześniej z upływem 3 lat od wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Zgodnie bowiem z art. 96 ust. 2 pr. bankowego w bankowym tytule egzekucyjnym należy zamieścić wzmiankę o wymagalności roszczeń. Oznacza to, iż z chwilą złożenia wniosku o nadanie klauzuli bankowemu tytułowi egzekucyjnemu – a już najpóźniej z chwilą nadania klauzuli (postanowienie z dnia 16 marca 2011 r.) – przyjąć należy, iż roszczenia objęte tym tytułem są wymagalne.

Dalej Sąd Rejonowy stwierdził jednak, że przerwanie biegu przedawnienia nastąpiło tylko w stosunku do banku, a nie w stosunku do powoda jako nabywcy wierzytelności. Do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy bowiem identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność podmiotu, na rzecz którego dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana). Podkreślić należy, iż powyższy pogląd, znajdujący potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, mieści się w linii orzeczniczej, łagodzącej kryteria przedawnienia w obrocie konsumenckim. Zgodnie z tym poglądem przerwanie przedawnienia następuje pomiędzy stronami postępowania o ile z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane. Pogląd ten uwzględnia fakt, iż banki (do dnia 1 sierpnia 2016 r.) korzystają ze szczególnej ochrony prawnej w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego. Jednocześnie ochrona ta nie rozciąga się na inne podmioty, w tym również nabywców wierzytelności, pierwotnie przysługujących bankowi. Nie ma żadnych racjonalnych podstaw do uznania by nabywca wierzytelności, nie będący bankiem, miał korzystać z dobrodziejstw (...) (w tym również dobrodziejstwa w postaci przerwania biegu przedawnienia jedynie na skutek złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności).

Po raz drugi w niniejszej sprawie bieg terminu przedawnienia – ale tylko wobec banku - został początkowo przerwany na skutek złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z powodu bezskuteczności egzekucji. Umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela – banku, prowadzącego egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego klauzulą wykonalności – niweczy skutki przerwy biegu przedawnienia spowodowanego złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji. Wniosek wierzyciela o umorzenie egzekucji, na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. powoduje sankcje przewidziane w art. 203 § 2 zd. 1 k.p.c. Oznacza to, iż zrównany jest z cofnięciem pozwu, a zatem nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa (złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji). Przewidziane w art. 203 § 2 k.p.c. zastrzeżenie ma na celu przede wszystkim zapobieżenie możliwości manipulowania przez powoda terminami przedawnienia roszczenia. Brak tego przepisu doprowadziłby do tego, że powód mógłby wielokrotnie składać pozew i cofać go ze skutkiem przewidzianym w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w postaci przerwania biegu przedawnienia roszczenia. Racja przyjęcia takiego rozwiązania i dążność do przeciwstawienia się możliwym nadużyciom jest tym bardziej uzasadniona na gruncie postępowania egzekucyjnego, w którym chodzi o zastosowanie wobec dłużnika środków przymusu. Prowadzi to do wniosku, że w postępowaniu egzekucyjnym ma, na podstawie art. 13 § 2 k.p.c., odpowiednie zastosowanie art. 203 § 2 zd. 1 k.p.c., co oznacza, że umorzenie tego postępowania niweczy przerwę przedawnienia spowodowaną jego wszczęciem.

W niniejszej sprawie doszło właśnie do takiej sytuacji. Komornik postanowieniem z dnia 19 grudnia 2012 r. umorzył postępowanie na wniosek wierzyciela. Doszło zatem do zniweczenia przerwania biegu przedawnienia wywołanego wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Oznacza to, iż po nadaniu klauzuli wykonalności (16 marca 2011 r.) rozpoczął bieg kolejny – trzyletni termin przedawnienia.

W chwili wniesienia pozwu (23 stycznia 2015 r.) roszczenie powoda uległo zatem przedawnieniu.

Podsumowując Sąd Rejonowy wskazał, że przerwanie biegu przedawnienia roszczeń banku na skutek złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie odnosi skutku wobec nabywcy wierzytelności niebędącego bankiem. Nabywca wierzytelności nie może bowiem odnosić korzyści z tej części postępowania egzekucyjnego, w której nie może być stroną. Jest to wyjątek od zasady, iż zmiana podmiotowa po stronie wierzyciela nie wpływa na przedawnienie roszczenia.

Przy niekwestionowanej zatem wysokości zadłużenia pozwanej, powództwo należało oddalić z uwagi na przedawnienie roszczenia, w tym również w zakresie odsetek. Roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego .

W ocenie Sądu Rejonowego, podniesienie zarzutu przedawnienia nie było w realiach niniejszej sprawy sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Instytucja przedawnienia służy również ochronie dłużnika, by „nie pozostawał on w długotrwałej niepewności”.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji zaskarżonego wyroku.

Apelację od wskazanego wyroku złożył powód, zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 203 § 2 k.p.c. w związku z art. 825 § 1 i art. 13 § 2 k.p.c. przez jego błędną wykładnię i oczywiście niewłaściwe zastosowanie w okolicznościach sprawy, wyrażające się w uznaniu, że wniosek wierzyciela pierwotnego o umorzenie postępowania egzekucyjnego niweczy skutek złożonego wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w postaci przerwania i zawieszenia biegu terminu przedawnienia do czasu jego zakończenia, a przez to błąd w ustaleniach faktycznych polegający na wadliwym przyjęciu, że bieg terminu przedawnienia roszczenia powoda upłynął przed wytoczeniem przez niego powództwa.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 8.514,40 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna i podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd Okręgowy nie przeprowadził postępowania dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych sądu pierwszej instancji, przyjmując ustalenia poczynione przez Sąd Rejonowy za własne. Wobec tego, że w apelacji nie zgłoszono zarzutów dotyczących tych ustaleń, uzasadnienie wyroku ograniczone zostanie jedynie do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Zarzuty apelacji sprowadzają się do kwestionowania wyrażonego przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku poglądu, zgodnie z którym, umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela - banku, prowadzącego egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego klauzulą wykonalności - niweczy skutki przerwy biegu przedawnienia spowodowane złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji.

Powyższy pogląd musi być uznany za prawidłowy, znajdujący oparcie w dominującej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego, zaś wywód apelacji stanowi jedynie niczym nie uprawnioną polemikę z tymże poglądem.

Na wstępie należy podkreślić, że obowiązująca w procesie cywilnym zasada dyspozycyjności ma w postępowaniu egzekucyjnym zastosowanie w wymiarze bardziej radykalnym, czego wyrazistym przejawem jest art. 825 pkt 1 k.p.c., zgodnie z którym organ egzekucyjny umorzy postępowanie na wniosek, jeżeli zażąda tego wierzyciel. W przeciwieństwie do regulacji dotyczącej procesu, zawartej w art. 203 k.p.c., zgłoszone przez wierzyciela żądanie jest bezwzględnie wiążące. Dodatkowym potwierdzeniem tego, że od wierzyciela wymaga się aktywnej woli w popieraniu egzekucji, jest art. 823 k.p.c., przewidujący umorzenie postępowania z mocy samego prawa z powodu jego opieszałości w dokonywaniu czynności potrzebnych do kontynuacji postępowania egzekucyjnego. Uwzględnienie tej specyfiki postępowania egzekucyjnego musi być punktem wyjścia rozważań, jaki jest zakres odpowiedniego zastosowania w tym postępowaniu na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. sankcji przewidzianej w art. 203 § 2 zdanie pierwsze k.p.c., wyrażającej się w tym, że pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Inaczej mówiąc, należy odpowiedzieć na pytanie, czy istnieją uzasadnione argumenty sprzeciwiające się zastosowaniu tej sankcji wprost w postępowaniu egzekucyjnym. Trzeba przy tym podkreślić, że na przeszkodzie nie może stanąć tu różnica terminologiczna, zastosowana przez ustawodawcę. Polega ona na tym, że w art. 825 pkt 1 k.p.c. używa się określenia o żądaniu wierzyciela umorzenia egzekucji, a nie o cofnięciu przez niego wniosku egzekucyjnego. Formuła żądania umorzenia egzekucji podkreśla, że jedynym dysponentem postępowania egzekucyjnego jest wierzyciel i zawiera w sobie oświadczenie o cofnięciu wniosku egzekucyjnego. Nie może bowiem budzić wątpliwości, że ewentualne oświadczenie wierzyciela o cofnięciu wniosku egzekucyjnego, powinno zostać potraktowane jako wiążące żądanie umorzenia egzekucji i to niezależnie od stadium postępowania egzekucyjnego. Przewidziane w art. 203 § 2 zdanie pierwsze k.p.c. zastrzeżenie ma na celu przede wszystkim zapobieżenie możliwości manipulowania przez powoda terminami przedawnienia roszczenia. Brak tego przepisu prowadziłby do tego, że powód mógłby wielokrotnie składać pozew i cofać go ze skutkiem przewidzianym w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w postaci przerwania biegu przedawnienia roszczenia. Racja przyjęcia takiego rozwiązania i dążność do przeciwstawienia się możliwym nadużyciom jest tym bardziej uzasadnione na gruncie postępowania egzekucyjnego, w którym chodzi o zastosowanie wobec dłużnika środków przymusu. Prowadzi to do wniosku, że w postępowaniu egzekucyjnym ma, na podstawie art. 13 § 2 k.p.c., odpowiednie zastosowanie art. 203 § 2 zdanie pierwsze k.p.c., co oznacza, że umorzenie tego postępowania niweczy przerwę przedawnienia spowodowaną jego wszczęciem. Trzeba przy tym dodać, że nie ma tu znaczenia charakter egzekwowanej wierzytelności. W sprawie niniejszej była to wierzytelność objęta bankowym tytułem egzekucyjnym. Dokonanie przez bank cesji objętej tym tytułem należności na rzecz powoda - niemającego prawa do wystawiania takich tytułów - skutkowało tym, że nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności na rzecz cesjonariusza nie będącego bankiem jest niedopuszczalne (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04, OSNC 2005, nr 6, poz. 98 oraz z dnia 22 lutego 2006 r., III CZP 129/05, OSNC 2007, nr 1, poz. 4). Powód nie mógłby zatem kontynuować egzekucji wszczętej przez cedenta, gdyż musiałby uzyskać nowy tytuł wykonawczy wydany w postępowaniu rozpoznawczym. Wbrew pozorom nie stanowi to przesadnego ograniczenia obrotu wierzytelnościami, lecz jest wynikiem koniecznego z punktu widzenia zasad praworządności wymagania, że wyjątkowe uprawnienie banku przyznane mu w ustawie do uzyskiwania tytułu egzekucyjnego poza sądowym postępowaniem rozpoznawczym nie może być interpretowane rozszerzająco i każdy cesjonariusz takiej wierzytelności musi się z tym liczyć.

Tożsame z powyższym stanowisko zajął Sąd Najwyższy chociażby w wyroku z dnia 19 listopada 2014 roku, II CSK 196/14, niepublikowanym czy w uchwale z dnia 19 lutego 2015 roku, III CZP 103/14, opublikowanym w Biuletynie Sądu Najwyższego z 2015 roku, nr 2.

Wobec powyższego apelacja okazała się niezasadna.

Kierując się przedstawioną argumentacją, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Sabina Szwed
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Data wytworzenia informacji: